Gerardi vanSwieten ... Commentaria in Hermanni Boerhaave Aphorismos de cognoscendis et curandis morbis. Tomus primus septimus Gerardi B. De VansWieten ... Commentaria in omnes aphorismos Hermanni Boerhaave de cognoscendis et curandis morbis

발행: 1764년

분량: 364페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

311쪽

estentes validiores sint musculis extensori fieret, ut omnes ommuni mensa utentes bus, patet ratio, quare dum eadem cau a corbulo immunes forent, illeque motas agit in omnes, fiat contractura mem bus gingivas soleat primo inficere , hinc brorum' quod etiam ante ad 3. o69. eredidit, corbuticum virus hoc modo , monitum suit, dum de cura paralysis age cile communicari posse. Verum urgeri poctatur . Tali retractionem versus poplitem et similem in commentalibus victum huic galem pag. 6o. in scorbulo observa morbo arque originem dare potuisse . F vit. teor, quod nemini suadere vellem, ut eo. MAcu L; NIGRAE . De maculis diver dem uteretur poculo cum illis, qui si forum colorum in praecedentibus numeris trido tabo gingivae distfluunt interim i huius paragraphi dictum sui ubi vero ni me non videtur certo constares, quod pergrae sunt, certa sunt necrosis, deoque' contagium propagetur corbutus , uti de mortis, indicia variolis lue venerea scabie & smilibus VoΜITus 4Ε Essus sANGuINIs . De morbis, fieri novimus . In iis locis, ubi subitis & saepe satis miris Haemorrhagiis in corbutus pro endemio morbo habetur, o hoc morbo praecedenti numero dictum fuit. Cum autem in ultimo hujus morbi stadioeros vasis & visceribus tales evacuationes sanguinis sursum, deorsum feri soleant,

satis patet, nihil boni inde exspectari posse.

ΗΕPATis. LIENI &c Totus sanguis, omnes humores , tandem degenerant in rodentem acrimoniam ; non mirum ergo, omnia putrescere, consumici observationes plures antea recensitae fuerunt, quae hoc confirmant. CONTAGIUM CELER . Docuerunt qui-

servavi illos, qui inferiorem omusia tem incolunt, hoc morbo affligi, dum inisterim in superiori parte domus habitantes , salubri victu utentes , ab hoc morbo immunes erant, licet quotidie inter scor-buticos versarentur

Fateor quidem, quod ovare Ae

dem de Scienc Pan. 699. Mem p. 2ῖ7 contagiosum hunc morbum vocaverit,is quaedam habere communia cum crudeli

Atheniensium peste dixerit, plurimosque in eodem nysocomi hoc morbo decubuisidem observationes priaticae , plures simul se verum notandum est, . quod aegri dein eodem loco corbulo affligi tamen in serebantur in nos omium iam corbutude nondum certo constat, quod per con ti,is ob magnum numerum , ne putKtagium ex uno homine in alterum hic dis exhalationibus nocerent aliis decum-bus transeat. Dum enim in navibus , vel bentibus, ad aliud nos omium delati sub Cin urbibus obsessis, corbutus grassatur, malo victui quae penuria , vegetabilis cibi desed utinc , huius morbi origo merito tr bui potest , uti ex antedictis patuit, adeoque causis communibus, in omnes eodem loco degentes agentibus , potius tribuendus videtur, quam contagio. Sennenus CLib. 3. Par. 3 fct. a.

runt. Neque legitur , saltem ibi , alios

insecto suisse. Praeterea Indiam dum navibus petunt Batavi , ad Promontorium bonae spei ubi pervenerunt, corbulo aegrotantes classiarios ad nos omium deserunt, nullum inde metuentes contagium, solentque sere omnes bono victu brevi restitui. Interim tamen prudentia iubet, ut in ul- m. II pag. 994. quidei voluit, suo timo stadio corbuti versantes aegri aufetempore in Saxonia inferiori scorbutum ideo tracteistur licet enim contagium non m fiequentem fuisse, quia mos erat, ut ex tuendum adeo ore , tamen putridissut capaci poculo biberent omnes, cum raro exhalationibus nocere possent.

f. III et V quibus liquet, huius morbi naturam essectus non ei ab his, qui praedicta expendunt.

Per Ictum enim insalubrem , . alia cilius Ninseant per vaso angustias

l. IIIo rec*asit , sensim degenerat an aerocedente morbo huic lentori uungitur et uis Womnes tandem humoges, ut vi acrimonia . Et lectus autem au divera

lentore magis cohaereant dum sunt , pro indoleis gradu variis hujus

suis

312쪽

acrimonia ,- prout diversis corpori par a levi causa facile solvi possit i uti do. tibus haec applicantur. Simul, partium ent corbuti symptomata modo nardi solidarum cohaes, adeo debilitatur ,' ut 'a

f. 133. T T causam eius proximam esse eam inguinis indolem, qua MeraLII sitie mul in una o tenureas acri salsa, alcat in , vel acida, in altera parte pec : quae inprimis a rate investiganda & distinguenda sunt.

ivla proxima morbi appellatur tota illa simul, quae morbum ram Naesentem constituit, cujus praesentia ponit, continuat, morbum cuius absentia eum tollit BOer . Instit Med. g. Sanguis autem humanus constat diversis partila' , quarum quaedam in concretio-

sunt mali. e vero tenuiores longe minus cohaerent is facillime a reli- edunt . Si in languine recens mismus coni neri halituosum subtile ura ilico avolat, quod acceptum exhibet liquidum i nne dino uir mbra autem pars sanguinis Gonte isti serum vero sanguinis calore ebullientis aquae concrescit a massamicissilem, instar albuminis ovi coet , inte-

lim tenuior lympha in sanguine adest,

aquae, nec sponte sua, nec calore maiori, in coagulum abit . Illa autem pars sanguinis , quae in concretionem prona est, crassior fit in corbulo , uti ad tertium numerum praecedentis paragraphi dictum frit m quidem adeo, ut pars seri in mu-

cum ex flavo viridescentem abeat. Sed tunc simul notatum fuit, tenuiorem seri sanguies partem salsam esse Wacrem . Cum enim tenuissima sanguinis portio pro maxima parte aquoso latice constet,' omnia salina prompte solvantur in aqua , patet ratio , quare, ubi salina acria abundant in sanguine, tenuior sanguinis pars

maiorem acrimoniam habeat. Idem verum

est de oleo sanguinis , pariter acriori reddito, eum salibus acrioribus unito in sa- ponem , qui promte in aquos diluitur Si sola crassities maior peccare , obstructiones fierent, dum tales humores in vasorum angustiis haererent facile immeabiles si sola acrimonia tenuiorum quid rum adesset, elueretur satis facile copiosori potu tenui quocumque , c per urinae vrivsve cutis serracula haec exirent de corporta Nerum dum illud acre irretitur te lentori, manet astixum partibus , in quibus illud lentum ha: rere incipit, collio i ii Iasque clodit . Ex hinis autem lolis, spissitudine nempe maiori in una parte a Rumis crassiori, lacrimonia in parte remitori altera, videntur satis intelligi posse phaenomen scortat , uti sequenti paragrapho dicetur adeoque merit concluditur, bina haec unita simul constituere causam proximam huius morbi. Acrimonia autem haec varia esse potest si enim a salsamentis liberalius assumtis acrimonia conciliatur humoribus, haec muriatica erit , nec facile tunc in putredinem tendet corbutus,m diutius tolera. bitur , licet molestissimos dolores iaciat & rigiditatem membrorum quandoque inducatci talis in classiariis satis frequenter contingit,is victu recenti insulso, potuque copioso, feliciter superari solet, & Δ pe brevi latis tempore . Ubi vero non bene conditis sale carnibus, e hinc calido sub climate putrescentibus , vesci coguntur miseri, aquam corruptam bibere, tune aleatina putrida nascitur acrimonia de pessimus corbutus sequitur, qui brevi corpus destruit . Acida acrimonia rarius contingit quidem, tamenin observatur iii illis locis, ubi viliori tortis homines Ἀ- ne secalmo, lacte butyrato acido, sarinos sere solis, vivunt simulque seden. tarias artes exercent, ut sibi victum parent Scorbutus talis non adeo lavus est. satis diu tolerari potest , nec Ita disticulter sanatur, modo victus Lutari possit, L alubri motu exerceri corpus . quod non

semper apud pauperes obtineri potest ob rem angustam , Qquia ad alia opificia

313쪽

f. II . ex Hispes historiam morbi pii si, coanitis, omnia eius morbiIL phaenomena, tu mira , facile educi potis.

Veritas cause proximae corbuti modo incipiissi, in primis minora vasa, quorum assignata ulterius confirmptur, si conside tunicae minus valida sunt 'it haemorrharmatur symptomata hujus morbi, licet mul. gia fiunt, sed leviores tantum , quia ina- tiplicia admodum, Tatis miraci an Ta- jor vasa , magis callosia Iunicis instructa,ris commode inde deduci possunt; εau non tam facile pariuntur uritatis soluti, sae huius morbi vide g. II so Ppta sunt, ne: i, ut Chirurgi dicere solent. ut talem degenerationem humoribus no Onyni autem hae Uin primis obtinent instris indueant stoibusn putrido; nam ubi acida, qt de Incipiente enim morbo , crassides ut murias , atrimonia praerulo minatur 'Im- sanguinis adest , acrimonia autem tanta minata. in leniora , nec tam lubito in-

humorum nondum observatur hinc olori credi , Aucta u. putredine gingivaeria oorpor una cum doloris Dbtuli en d utant in cadavetulans sa dives su per omnia membra incipientem cor torrumpuntur cito , imo' abutum comitantur Os iis I. I. . Ubi vero ipsae maxillae cariob siuia .

increscit morbus , augetur ille sanguinis tam putredinem majore ni singllentor hinc dit scilis respiratio ad parvum ies solvitura uti nim antea da etiam motum , dum crassus sanguis per ar in ebribus putiqes languis deteria pulmonalis angustias transire absque non concrescit, sed fluidus manu molestia non potest hinc venosus sanguis que talis sanguis vas suis comineri ne ad cor dextrum retardatur: unde crura qui , sed per extrema illorum elabituae, tument 4 Iasi. 2. D. Verum simul in vel, erosis vasis periculorus haemorrh cipit augeri acrimonia, quae in tenuiore gias iacit videri. Iis I. 3. Reliqua au. sanguinis parte haerens , se mainfestat in tem symptomata antea memorata, quae eo liquoribus a sanguine secvetis, adeoque di initari solent coibutum pessimum, ex illas sanguine tenuioribus. Urina fit acrior, fluidorum degeneratione satis iacile ded contentis saturatior, magis colorataci a cuntur praecipue si consideretur solitiva pariter a blanda sua indole degene darum partium cohaesionem debilitari non rat, gingivas perpetuo alluens illas in tantum ob aerimoniam erodentem hum fi citis dolere facit. Si aerimonia alcati rum, sed etiam illa, quae de solidis corna sit, incipit os scelere, quia degenerans oris nosti per vitales actiones deterin aliva, in os antis , ubi liberrimus aeri tur quotidie, non posse resilui, ubi tam

dirus est, putreicit cito : gingivae, perpe ta omnium humorum degeneratio adest :-uo maceratae in putrescente saliva, tabe hinc vel sponte apertis vasis subcutaneis, cunt, putredinem augent, adeoques vel a levi attactu contritis, maculae illae oris foetorem . Dum succus pancreaticus, scorbuticae oriuntur. Similia aut ei fieri in

saliva satis similis , militer degenerare interioribus corporis, magna debilitas, yncipit, uti illis, tormina stomachica subita mors ad minimum motum , satis

liaca colicaac sequuntur. Vasa autenra, docent.

dum acriora liquida et illa fluunt, solvi, risue Uod ipsum elari ua docent regulae , quas curatio morbi prosper ,

vel aistro, eventu comprobavit; quarum praecipuae hae sunt. Prudentes Medici, postquam morbi cau phaenomenis morbi deducta iusserat, solliatas consideraverunt,is attenta mente per cite attendunt, an haec prospero effectu penderunt omnia symptomata, concludunt, probent, an non . Si prius contigerit no a

quid agendum sit, ut morbus praesens cu verunt se morbi genium peripexisse; si ρο- retur. Interius tamen, dum illa adhiben sterius, intelligunt se nondum satis cognitur remedia , quae indicatio ex causis, tam habere morbi indolem tuncque om-

314쪽

ni attenta mentis acumine conantur de quae circa hanc rem ad 3 6or. 7. dicta tegere , in qua re erraverint. Haec est illa suerunt Patebit autem , spero , ex cura- doctrina nocenti uti uvantium , tanti in tione corburi, nox tradenda, causam pro- arte usus, cum vel confirmat diagnos nin imam hujus morbi rite delinitam fuisse inruationem curatoriam , vel errorem hic sicque hactenus dicta rerum eventu confir- commissum cito detegit. Videantur illa, abuntur .

Ii 35. FN hoc morbi crassum est reddendum tenue ilagnans mobile coha, tens uidum.

Sequuntur iam generales indicationes tu illud , quod stagnabat in vasis ob nimiam ratori quae respondent caulae proxime inor crassitiem, mobile fiet, ubi sic attenuatumbi g. iis a descriptae. Crassities enim ade fuerit, ut per ultimas arteriarum angustias rat in una sangu nu parte, impediens libe libere transire possit simulque illa , quaerant circumductionem humorum per vas, coharebant , denuo in fluorem debitum haec ergo debet attenuari in dum hoc fit, redige iuur.

S. 137. LTem nimis tenue cogendum

Pariter ad . Iis r. notatum fuit, alteram partem sanguinis tenuitate morbosa peccare , cui juncta est acrimonia . Praeterea in peior gradu scorbuti videmus quandoque di sibi vi sanguinem, praecipue si acrimonia putrida adsit, ita ut vasis suis coerceri nequeat, sed miraeis periculosae sepe sequantur hemorrhague vides. II I. . Tunc autem indicatio jubet, illud

tenue cogendum est ita, ut solitam consistentiam acquirant humores, sicque vasis propriis coerceri possint. Fiterunt quidam

Medici in illa opinione, quod nimia humorum tenuitas sanitati nocere non possit; hi quidem utebantur specioso hoc adigumento. Cund tenues humores transirem

per omne vasorum angustias absque ullo impedimento; δ cum liber ac expeditus

humorum motus per vasa ad iunctionum corporis humani integritatem requiratur, concludebant, tenuitarem humorum uno quam nocere posse sanitatici unde omnem cui in morborii praesentium , c prophy- i ii morborum suturorum, ponebant inattenuatione omnium humorum hincque

pinus aquoso calidos, Theae, Cassae, e

similes, perpetuo sorbillandos commendaban , aegris is sint hominibus. Sed non conliderabant, ad sanitatem requiri, ut in lingulis vasorum lariebus proprii continerentur humores sanguis in vasis iam

acre leniendum , in genere , in specie .guineis, serum in vas serosis, & sic :i reliquis vasorum decrescentium ordinibus. Si enim sanguis ore instar aquae tenuis, difflaretur totus per vasa exhalantia, insuperficie corporis externa patentia belestissus in cava corporis interna hydrupem

faceret brevi parum enim rediret ad cor per venas, si humores tam tenues forent, ut liberrime transipent per arterias exii Iasstes maxima ergo arteria corporis brevi vacuae forent e verum cor, expellens

sanguinem in arterias, illas distendit, quia plena sunt is, nisi distenderentur arteriae, non contraherentura adeoque brevi cessaret sanguinis circulus per totum m pus sequeretur lethalis syncope. Acre autem , quod simul adest, leniendum est pariter, ut minus noceatri quod obtinetur cura generali, vel speciali. Generale lenimen aerium fit, dum adhibentur talia , quae quamvis acrimoniam d mulcent, ut est aqua diluens omne acre, oleum molle obtundens inviscans omnem acrimoniam , simulque partes corporis defendans , ne ab acribus racile laedi possint . specialis autem cura acri moriae

dicitur , quando adhibantur cognito acri opposita remedia, quamvis eadem manifestam quandoque acrimoniam habeant uti dum v. g. acrimonia alcatina putrida acidis assumtis corrigitur.

315쪽

E in correctione unius mi 16 semper respiciendum ad naturam

alterius rI37. , unde summa artis opus tentare hunc morbum

cum successu. Magiri momenti monitum ho practicum est,is cujus neglectus tot infelici u.ncurationum causa sui . Antea in cura o

structionis vide g. r; plura laudata

fuerunt remedia attenuantia , quae ainen

in corbulo curando promistuc usurpari nequeunt. Si enim adesset in hoc morbone e alcatinum putridum , sales fixi alca lini, uti volatiles . si pones ex alet ili fixo vel volatili, oleo simul unitis constantes , nocerent quia a rimoniam praesentem augent , dum crassitiem humorum attenuant ob eandem rationem non prinsunt mercurialia in hocce casu , quia, licet efficacissime solvant, humores tamen solutos in putridum liquamen convertuine uti in salivatione mercuriali patet. Simul sollicite attendendum est , quid viscera per morbum hunc labefactata, adhuc serare possint. Adeoque magna hic prudentia opus est, ut debita scortati curatio institui possit in primis si morbus in pejori

gradu iam constitutus fuerit : neque temere hic fidendum speciosis antiscorbutic rum remediorum titulis , cum multa ex his nocere possint, nisi debito tempore morbi adhibeantur, lacrimonia praedominanti cognita oppositam ellicaciam habeant. Hoc autem ulterius patebit ex sequentibus

Cria evacuantia semper hunc morbum exasperant, saepe reddunt 9 2s I9. A

T neurabilem. Cum durae digestionis cibi corbulo saeis pius ansam dederint iide g. Diso. uti tales morbi praegressi, qui a vindico,

structionibus viscerum abdominalium orium tu , crediderunt Mediet, per valida evacuantia curam huius morbi tentari posse , ut nempe expelleretur haec saburra quan-rocyus, sicque viscera gravante hac mole liberarentur. Subducere quidem convenit illa , quae in primae coctionis visceribus haerent, sed Ieni stimulo, uti dicetur sequenti paragrapho. Cum enim in hocmombo provecto in primis, adeo debilitentur solida, ut a levi vi solvatur illorum c haesio, humores contenti essundantur, paret satis, multum metuendum esse a turis his excitatis in corpore per acria evacuantia assumta. Longe majus discrimen adhuc foret ab Emeticis , dum inter vomendum,

diaphragmate musculis abdominalibus convulsis vide g. 6sa valide comprimuntur omnia abdominis viscera quae erro, si iam tabefieri inceperint in korbu-ricis, destruerentur, e sequeretur lethalis syncope. Praeterea observatur, acriapuI-gantia, ut scammoneum, Mana, Olo this, e solvere etiam humores sanos e&solutos in putridum liquamen per alvum educeres cum autein in peior gradu morbi putrida humorum degeneratio plerumque soleat adesse, patet&alia ratio, quare acriora purgantia in hoc morbo non

convemantis

Μultiplici in scortato curando experientia celebris Eugesenus Opag. o. pro ea . non therapeutico ponit : suo validas purgariones, o largam sanguinis misi mem gre hie οβα feriae Pariter observavit van de M' pag. 3.7 purgationes Nurimos corbuticos Exsisse . Vidi etiam, dum dysenteriatis diari hina epidemicae grassabantur , corbuticos periculosius reliquis decubuisse. Sequitur jam , ut enarrentur illa, quae in corbulo curando profuerunt cum autem f. IIII quatuor diversi gradus cor-buti descripti fuerint, quorum primus i vior, sequentes autem & pluribus ie-joribus symptomatibus stipabantur, simili

ordine tradetur curatio.

g. Ioo. Ine . incipiendum in specie risi num. I. prima a lani, ait II nuante, deebstruente, purpativo, parca dos saepe iterata . . per-MRdum in attenuantibus , c digerentibus dictis . desinendum in specificis leni

316쪽

ribus, diu continuatis, in Arma quacunque . . interim se res non naturale ita ordinandae, ut sint contrariae causis fit 3 o. J. In primo gradu corbuti g. risI. I. tivi, quam artificiales Ici Materia autem tali symptomata adsunt , quae majorem Medica selecta ad hunc scopum remedia humorum crassitiemin immeabilitatem do habentur ' satis varia, ut pro diversecent, sed nulla adsunt signa agria acri temperi aegrotantium possint haec vel illa

monia humorum, aut viscerum corrupto adhiberi sic v. g. infigidae uriae tem-rum . periei hominibus calidiora attenuantia con . Lene tale purgans datur, ut liberem ducunt , qualia sunt v. g. rura Satis tu primae viae ab omni materia indigesti tartari, Elixi proprietaris, ni volarilis oleo si ob malum vitium saepe hie collecta si aromaticus, Saposar eianus oee. In e

simul, ut blando solvente salino stimulo idis autem miliosis utimur redi uis aeattenuentur humores is copiosius deriven cremore arrari, sale polschrem, Ox em

tu versus intestinaci seque non tantum scillitico in primis saluberrimis contentae in tubo intestinati faeces educan illis succis pomorum aurantiorum, citremtur, sed simul solvantur atque expellantur rum, e quae acidulum saponaceum suc- illa, quae is viscerum abdominalium vasis cum habent, pulchre attenuantem, s haerere inceperant poris gratia adeo placentem. Simul etiam Plures autem tales formulae in Materia habetur ratio diversa tempestatis anni Medis ad hunc numerum habentur, quae aestivis enim sub caloribus a calidioribuqhuic scopo satisfaciunt . Commendantur remediis abstinemus, quae tutius hyemaliquidemin ibi Pili Coeh. Mai. quae scam tempore adhiberi possunt.

moneum , colocynthidem, aloeninc com Satis magnus numerus est remedio

tinent, sed dantur satis parca quantitate rum , quae antiscorbuticorum titulo apud praeterea in hoc scorbuli gradu nondum auctores commendantur, licet non omnia magna acrimonia adest, neque putrida hu easdem vires habeant, ideoque delectu opus morum solutio. hic est, pro vario gradu morbi non tan- . Solet horum purgantium usus saepius re tum, sed etiam pro diversa aegrorum tem- pati, tribus quatuorve diebus interpositis, peries Antea dictum fuit ad . D so. eis quo intervallo dantur remedia attenuantia gelabilis nutrimenti desectum inter causas& digerentia, de quibus statim dicetur; orbuti numerari 'incis inter specificaruncque iterum purgans . Semper autem antiscorbutica recensentur in Materia Mota memores esse debemus axiomaris Hin eratici, cujus mentionem feci ad g. II

Si qualia purrari decer, purgentur, tum αδ

seri, tum facile ferunt; si erantra dio Lrre. Ubi ergo illa pigritia insolita incipit

emendari, dum haec remedia sumuntur, maior alacritas redit toti corpori, scimus prosuisses e contra, si debilitatem clamguorem sentire incipiant , abstinemus a purgantium usu Praeterea in corporibus obesis, uti in leucophlegmaticis, tutius

repetuntur purgantia remedia m& macilentis corporibus , minus conve

niunt

β. Crassities enim humorum hic adest, ut antea probatum fuit; verum in cura obstructionis Og ias. inter attenuantia suerunt laudat tales, sapones, tam

die ad hunc numerum talia, quae hunc desectum supplere possunt, Acetosae omnes species, bardanae turiones primo vere e rumpentes, brassica rubra, chaerophyllum, cichorea endicia, urtica c. iustulis incocta, pulchrum effectum praestant. Huc etiam spectant aurantiorum, citreorum, c.

succi, qui vel cibis adsperguntur, vel riuudiluti, addito pauco vino, gratumini lubrem potum praebent Languent enim tales aegri 'pulsum parvum debilem & imaequalem in scortaticis adesse monuit Emgaisnuari pag. 48 38 imo talem pullum inter diagnostica corbuti praesentis signa numeravit ἱ qui quandoque adeo languiadus apparet , ut Medicus Italus , huic

morbo curando minus Miletus, miraretur,

hominem tali cum pulsu vivere posse in

317쪽

hane rationem in catalogo antiscorbutic

rum occurrum aromata pulcherrima, quae

prata sua fragrantia languentes vires vita

na, Mintha, M sis me talem vim habent. Insuperis laudantur talia , quae praeter enem vim stimulantem, solvendiis an nuandi efficacia pollent . Anagestis, Beca-

ad hunc finem merito commendantur . Inho autem corbuli gradu diu in horum usu continuandum est is licet varia sorma haec remedia possint usurpari cerevisia vel vinum his medicata reddita minori fastidici ab aegris sumi solent, inuidem perlongum tempus . Sol absinthio, quaein vino , vel cerevisia tenui, infuso, difficilia corbuti symptomata non tantum, sed& morbum ipsum, se superasse testaturam gaimus ibi. i. q. I. Durn erevisi a dolio aliquot brassi a rubras capitatas

minutim conscissas infundebant, cum duodecim manipulis nasturtii acquatici , vel cothleariae, & libra recentis raphani rusticani , integras famili.is euratas vidi quae tali cerevisa pro potu communi utebantur diu

δ. Nisi hoc impetrari possit, frustranea

sunt omniaci emendatus enim per idonea remedia morbus recrudescit denuo per eas-

dem causas , a quibus originem sumsit. Multis apud Batavos moris est, hyberno

tempore carne bubula ae lardo salitis viavere, & exeunte I eme satis male se habent a scorbuloci tempore verno, usu recentium herbarum, fructuum horaeorum emendatur morbus , imo quandoque in- regre superatur recrudescens tamen deis

nuo, dum subsequente hyeme simili victu utuntur . A caseo antiquo dc acri, si quotidie sumatur , longe citius omnia cor-buti symptomata redire vid , nam ab ulla alia causa . Solent quidem aegri, dum levatur morbus medici monita spernere Min primis in chronico tali isto interim tamen a quibusdam impetrant Medici ut in posterum simili victui non indulgeant. Maior longe difficultas obtinet in curandis orbuticis , qui coguntur in lo- eis uliginossin depressis habitare , ut victum sibi comparent; nam nequidem optimis remediis tunc eradicatur morbus, sed mitigatur tantum , dum verno tempore tota aestate sero lastis pro potu communi uti solent unde dolent toties Medici, miseros tales in flore aetatis iam edentulos

fieri se molestissimis artuum doloribus cruciari, in primis dum hyberno torpent otiora aestivi enim labores ruricolis talibus prosunt.

f. ri est. Λ D secundum gradum Ἀν r. Num 2. Dconserent eadem, quae in

L priori II 6o. a. d. . I. . Tum usus corbulieorum acriorum

paulo forma sucei expressi, conservae, spiritus sa vol. Uini, Cere uisaeue Medicatae r Balnea itidem externa diluvia ex anti scortaticisci frictiones calidae, siccae , cum specificis liquidisci saepe venae sectio conducet , ut pars aeris liquidi

tollatur, erolio in vasa nimis distenta minuatur, revulsio procuretur, via paretur medicamentis applicandis.

Symplomata enumerata in secundo hoc stortati gradu . ras I. a. docerit , maiorem adesse spissitudinem Cimmeabitutatem humorum , quam in primo gradu

crurum enim tumor ac prae gravitate immobilitas , uti re dimicilior is ad motus etiam parvos sere deficiens, respirario hoc

monstrant : conterunt ergo quidem omnia

Iaudata in I. praecedenti, sed blent etiam adhiberi paulo acriora , ut magis dividatur illud lentum, simulque languor ille superetur. Quaenam autem cautela requiratur in horum administratIone, dicetur ad sequentem paragraphum. In Masreia Medis ad hunc numerum plura talia aeriora antiscorbutica recensentur , quae huic scopo servire possunt, sed tamen non omnia promiscue usurpari . Quaedam enim acerrima sunt, ut Acri. viola, Allia Aram , Piperitis, Sedum Anus vermiculare aere . Unde vel in frigidis& leucophlegmaticis corporibus tantum adhiberi possunt, vel saltem in aliis temp.rietas refracta tantum do dari debent.

318쪽

Gratιola autem acre purgans hydragnum remedium dat, quod quidem potenter lol. vi omnia terracia , sed tamen limitata admodum dosi hic tantum convenit, cum

monitum uerit ad . II sp, acria evacuantia hunc morbum exasperare Formulae pariter compositae ex his in Materia

Medica habentur. Simul autem notandum

est , quod oris suetor incipiens , gingivae

tumentes,in doliam es, dolores varii &- gi, g. iis a. a. doceant acrimoniam humorum tenacitati unctam , adeoquein delenimine illius acrimoniae cogitandum esse, dum tenax vilcidum attenuatur antis corbuticis illis acrioribus. Caeteroquin illud acre, adhaerens illi lentori, soluto hoc vinculo, liberum jam , noceret magis, nisi diluentibus enervatum , vel oppositis remediis

emendatum fuerit . Optimum autem est, si simul, evacuationibus naturalibus prudenter audiis , expellantur de corpore, solutum illud viscidum, acre huic unctum , uti ad . II 64 dicetur. Rilnea ex plantis anti scortaticis, aquae insufis, eidem scopo servire possunt, dum

horum remediorum vis, aqua diluta, venis bibulis tuto recipitur is in primis si

maculae corbuticae corporis externam perficiem de turpent sic enim facilius extravasata sub cute liquida, quae has m culas faciunt, dissipabuntur. Cum autem crura saepe talibus maculis purpureis asticiantur, unde a quibusdam hic morbus se tavrbo vocatus uir, commendantur in primis pediluvia, quorum variae sermulae apud Semenum ib. Par. v. sect a. v. s. m. a. pag. Ioao. habentur,is plures similes ex remediis, in Materia Messica reincensitis, parari possurit.

Simul etiam tune solent adhiberi ricti nes, de quarum usu egregio in solvendis coagulatis is augenda actione valorum in liquid contenta, pluribus die um fuit ad s. 28. s. ωI3r uri etiam ad 3. 34. ubi de cura contusionis agebatura in qua sub cute integra sanguis effusus haeret stactis a vi externa sub cute, adhuc integra, vasis Patuit autem ex huius morbi historia, quod maculae illae corbuticae ab est usi sub cute humoribus similiter fixit. Cum autem in corbuticis facile rumpa

tur vasa , uti ante dictum sui , lenes tantum adhiberi possunt siletiones inqui simul metuitur acilis putredo effusorumhutnorum , hinc & laudantur a multis spiritu a liquida, ut nempe his irrorentur leviter panni, quibus perfricantur mem

bra.

Disputaverunt autem Medici an enae steti in hoc morbo conducat. Cum enim dictum fuerit ad g. I si in corbulo esse talem sanguinis indolem, quae & crassiti simul in una, oenuitate acri salissa alcalica, vel acida, peccat in altera parte , cretiderunt multi . nil melius ad

curandum hunc morbum conducere, quam

si repetitis etiam sanguinis missionibus su

duceretur de corpore vitiosius cruor, &χ no interim vietu restituerentur tam hum res. Verum considerari debet, optima eistiam alimenta ingesta debere subigi in

corpore nostro , ut mutentur in nostros humores. Antea vero ad . as probatum sui , magnam iactur.im sanguinis impedire assimilationem ingestorum in naturam liquid vitalis sani adeoque patet

restitutionem sani humoris impediri r sus vel requenter repetita missione sanguinis. Praeterea in scorbuticis sanguis lentore suo incipit haerere in ulti tuis arteriarum angustiis, mobilior tenuiorque pars transit in venasci lentus itaque ille sanguis per venae sectionem non educitur, adeoque non videtur multum emendari cacocnymia humorum per sanguinis missiones in hoc morbo Simul etiam ob se

vationes praesicae numerosae docueruntati.

gad nAm , ut ad . ii p. dictum fuit, i. irgam sanguinis misyronem aegre ferri a scorbuticis . Confirmat hoc assertum pulsus debilis in hoc morbo, . facilis syncope Ubi autem satis plena fuerint vasa sanguinea, tunc tuto plenitudo potest minui per venae sectionem , cque simul pars acris liquid tollitur: modo caveatur ne ob nimiam sanguinis evacuationem sunctiones corporis , satis languidae in hoc

morbo, adhuc magis enerventur . Nolanis

dum quoque est, dolores corbuticos, varia loca corporis occupantes, quandoque morbos inflammatorios imitari , minus peritis imponere, ut ad . Is I. a. m

319쪽

nitum tulici tuncque etiam absque ullo nae se tione in scortato exspectandum sit. successu sanguinis missionem tentatam suis in quo in casu prost. se Patet ergo ex dictis, quid boni a Ve-s rasa. D Rout vero tenuitas aeris, alorcingens, metus Haemorrhagiae, na- ora vel eramites, inertia, rigus. vasorum pallor, maiora utendum specificis modice adstringentibus, rigidiusculis, vel calidis, acribusve . Ex phaenomenis huius morbi g. tis r. benes talia nempe, quae solida roborant,

descriptis, patuit, in principio erassitiem tinuam humorum tenuitatem emendant. inertiam humorum adesse, aucto vero Lapathum, pol podium quemum, capparidis morbo signa maioris aerimoniae apparent, s tam risei eortex, aeriosa c. talia sunt, plerumque etiam incipientis putredinis quae ad hunc numerum in Mareria Medica quae dum adest, solvi incipiunt humores, recensentur. Quamdiu aute in rigus cineris soluti simul fiunt aeriores unde febres cita mera in corbulo saepe fiunt, , erosis ab aerimonia Mur, velis morbus iam adultior frigid i humorum vasis haemorrhague. Illa autem cleucophlegmatica corpora occupat, tunc remedia antiscortatica, praecedenti para acribus antii corbuticis utuntur tuto Ubi grapho laudata, acria satis sunt, cale autem dubia signa sunt, vel metuitur iacientiaci adeoque , ubi oris isto iam tura brevi putredo, licet nondum adsit, incipit , gingiva dolent , tument, cale tunc adhibentur illa antiscorbutica , fri-scunt, molem dolores vagi per totum cor gidiuscula dicta , quae pariter in Materiapus adsunt,' haemorrhagiae etiam levio Medica ad hunc numerum habentur, quores, facile patet, tutum non esse talium rum pleraque vim solventem saponaceam remediorum usum . Adeo enim tenera res insignem pori dent, simulque omni putreduntur solida sepe in stor to , ut levi in resistunt . Ob eandem rarionem vide- de causa solvatur eo es partium t simul mus , Medicos saepe cochleariam , nastur que adeo soluti sunt humores , ut vasis ium,is similia praescribere, addendo suis amplius coerceri nequeant, uti prae mul acetosam, suceum citri, orantiorum c. gressa morbi historia docuit. In tali mora ut nempe posteriora priorum vim nimis bi conditione prudentes Medici aliud an acrem temperent , putredini hic metiscorbuticorum remediorum genus adhu tuendae resistant.

g. I io, 3 vitia autem oris in hae specie mendanda oportet ut his , quae 1 antiphlogistica, antiscorbutica, smul huic illive coibuti speciei

appropriata sunt. Inter scortatica symptomata .r Is r. a. hae vel illa aerimoniae species adest . Si 3. numerantur vitia oris , foetor nempe pallidaeis tumidulae gingiva doleant in oris incipiens, gingivarum tumor, dolor, corpore Leucophlegmatico , spiritus the- ad minimam illarum pressonem iam iacalis, cochleariae sp vini amphora-guinis eruptio ; ubi morbus augetur, fit tus c. prodesse possunt, qualia in ΜΑ-

gingivarum putredo eadaor olens,in gan teria Medis ad hunc numerum habentur. graenosa corruptio, citissime omnia depa Ubi vero gingivae rubent , calent . pr scens. Ubi leviora haec mala sunt, era fiunt , aut dolent , tunc modo dicta reis dicato morbo per idonea remedia sponte media nocerent potius , utpote nimis Meedunt. Verum quandoque haec adeo mo lida . Muria, qua Limonia mala condiun-Iesta sunt , ut inducia non erant tam tur, quae salem marinum omni putredini

diu , sed subitam poscant medelam. Cum adversum habet, & gratam Limoniorum autem ad g. II 37. monitum fuerit, diver fragrantiam succumque illorum acidum sim quandoque acrimoniam praedominari pulcherrime prodest , in primis si parum in corbulo, inde concluditur,is variam diluatur aqua quacumque stillatilia , esse medelam ad haec oris vitia , prout addatur meliosarum , diam onine. ἱ quae

flacis

320쪽

saccidas illas saepe iam semigangrinnosas partes firmanici tales sermulae , riter in Materia Medica habentur. Susticit, si tali remedio .epius de die os col-Iuatur, velis spleniola , tali collutorio madida, inter labia buccas, gingivas,

ponantur , saepius renovanda . Minime autem requiritur, ut gingivae scorbuticorum talibus remediis rudite perfricentur , uti quandoque a Chirurgis factum vidi ; auis getur enim dolor indein inflammatio, tenerisque illis harum partium valis destiu-ctus sequitur gangraena . Ubi autem maculae latiores albae oriri incipiunt in ambitu inflammataeis rubrae , cum pessimothetore, & copioso salivae tenuis effluxu, luccurendum ilico est efficaci medela, ut putredo citissime proserpens sistatur . Spiritus salis marini omnia alia remedia, quae tentata vidi , superat. In malo hoc incipiente sufficit, si drachma spiritus salis marini in quatuor unciis acquae florum tam-buci, rotarum, simili Sue diluatur. ω dita uncia mellis rosarum edulcoretur ibi

autem magna iam putredo adest , una mero spiritu salis marini quandoque coactus sui tangere loca haec gangraenosa penicilli ope ubi depascens haec putredo se domita non amplius serperet intra

duodecim horas , tunc denuo eodem reis medio, sed diluto magis, utebar is brevi sequebatur separatio partium vera angraena tabefactarum his eparatiis , crudae dolentes hae partes fovebantur perpetuo succo sempervivi majoris cum aequali

copia mellis rosarum, quod pulchre leniebat dolorem ac ita fiam irrationem se ad bonam consolidationem deducebat pura jam haec ulcera . Verum ubi gangraenosa tali putredine rosae sunt gingivae, dentes vacillant, brevi cadunt , imo, quandoque maxillae osseae pars insignis cadit quod evitari nequit, si serius vocatus Medicus fuerit, vel minus idonea medela tractatum fuerit hoc malum . Videantur, illa, quae , in Capitulo de Drangraenari. αῖ , de affluxu materiae corbuticae ad gingivas dicta suerunt.

f. II 6 speciem tertiam Ii 3 i. Num et . valent omnia praedicta , nisio quod utendum si maxima copia liquidorum lenium , facile meabilium, Anti lepticorum, Antiscor buticorum , cum leni promutione sudoris , urinae , ceci alvinae , diu continucia

ne scortati, ut illud acre equatur ex samguine, Mentor, si adsit, simul attenuetur verum magna copia liquidorum nium, Tacile meabilium, utrumque O tinetur se simulque vehiculum subministratur sudori, urinae, ut per has vias exeant acria . Videmus enim, in sanis etiam

hominibus, per cutis spiracula difflari is per urinam secerni de sanguine, omnia illa , quae per ipsas sinitatis actiones iam

acrior rescit nocerent , si retinerentur diutius . Pariteris per alvum exeunt de corpore non tantum inutiles foeces alimentorum post chylificationem peractam

verum etiam humorum in ventriculum intemna depluentium recrementa . Convenit ergo, omnes has excretiones augere cum prudentia . Antea quidem monitu: sui , constitisse per observata practim , quod sertiora purgantia nocerent scorbuticisci verum semper profuit , leni stimulo alvum subinde promovere , sis Per In tertia specie uti ex symptomatibus s. Is I. r. recensitis patet, iam adest maior acrimonii sanguinis , ita ut vasorum cohaesio levi etiam vi solvatur, simulque omnes humores magis in putredinem vergere incipiant, unde majori cautela in curatione optis est. Si calidais acria antiscorbutica imprudenter adhibeantur , uti v. g. Cochlearia namnium, mapi, aps mvivi tusi nus oeci, his stimulis augetur minins asium humorum per vasa, quae parum cohaerent, unde saepe subitaein immanes haemorrhagiae sequuntur hinc merum praeseruntur uniora, quae simul omni miredini resistunt, & vasa firmant ob hanc causam acetina, laparum, Arretinetia , similia , tantum nomen meruerunt imo in

hoc morbo tractando exercitati Medici e ehleariae plerumque acetosam addunt, iiseet nondiam corbutus ad tertium illum gradum perveniret Praecipuus enim scopus est in curati

SEARCH

MENU NAVIGATION