장음표시 사용
191쪽
urinam, erudiendo in Pleuritide , quae a natura
expurgatur Per urinam, non esse intermittenda
diuretica, sed per bis in die continuanda ct e dem tempore , quo utitur so itione Mihi, edas Betas iucundUF-paratas , quod intelligendum tito de pulmento ex Betis inposito, ad alvumbricam servandam, &quia cum sit parvi nu- ulmenti, materiam morbo sit btrahit. Dicetam praescribit eum solo iure Catuli hoe est animalis junioris, α lactantis, ut Agni, Capri,& etiam Vituli γ et aviculae parum de carnibus edendo, in tempore verὸ morbi in prandis ML
situm, vesteri cibis mollissisti hoc est facilis digestionis er paucismis utatur; &quia bis in die cibum exhibet, ideo superius imperat sorbuetionem Milii post utrumque cibum; ex quo colligere licet, per cibum uti succo Milii crata,&postea succo liquido, vel decocto Milii post eum. rgationis, & suguinis missionis non facit
mentionem Hipp., quia negotium curae relim uendum est naturae, quae ducit per urinam, &ieta remedia ab hac via humores divertunt. Secundae digerentiae curatio describitur ab
Vpp. eis. sic. QMds aegro absce sus ruptus furirit limitur dalauritide, quae ser sputum solvitur, oc istius principium abscessus ruptio ab Hipp. dicitur, quia in Pleuritide sputum exit eo modo, quo pus ab abscesssi rupto clua parte dolor maxim. urget calefactoria adbibero, et calidis lavaro ,si non mava febris ipsum teneat.
Calefactoria recenset lib. de vict. rat. in acui. n. II. Intercalefactoria, ait ibi Hipp. . optimas Aqua calida utre, aut in vesica, aut in vase Meneo, aut testaceo inclusa, ct parti dolenti admota , verum molle quid antea ad latus suppo. nere oportet lenitatis ergo. Molle, quod supponi potest, vasi aeneo, vel testaceo, est lana, vel pannilinei in multiplicatas plicaturas plicati, ne I pondere vasis pars compressa magis affigatur, &humores in ea pressione magis figantur. Subium git : Commoda etiam spongia mollis magna ex Aqua calida expressa apponitur , contegere sero fragulis ipsum fomentum oportet; nam, et am
pliore tempore Ae sinciet, oe durabit, o mol
ut ne vapor ad aegrotantis spiritum afferatur. Hic notandum in hoc texist calefactoria sine conditione imperare, quia rupto abscessu a calore materia contenta concoctione perficitur, & ejus expulsio facilior redditur; in M. vero χ. de morb. calefit ria imperat ad tentandam doloris sol tionem abscessu non rupto, cum a dolore nova humoris copia ad partem affectam vocetur, aqua incrementum suscipiet. ideo tentandum est dolorem minuere calefactoriis blandis naturam anodynorum redolentibus; idcirco calefactoriis utendum, di pro solutione doloris, licti non sint
remedium certum , Papropter dicit tentandum, α pro concinnione, α expulsone materiae rupti abicinus. Pro hac operatione, cum sint valde effracta calefactoria, non utitur verbo roram
dum , scin usus est pro dolore sedando. Inter c Iesectoria ibidem n lib. inra .vin. is aeui. enu. merat Hordeum, o Eruum in aceto diluto, haut paulo acidius sent, quam ut quis bibere post dif-foluta, ac fervefacta, oe in marsi pio conjecta apponere oportet, oestimur eodem modo. Siccum autem fomentum praebent sal, ct milium torre. factum in laneis saeculis convenientis tim; nam et lene, et lese est milium; soluit autem hujusmodi mollitorium fomentum etiam dolores ad elaviculam pertingentes. Quod si ad calefactoria dolor non solvatur, non multo tempore cat acere oportet , resiccat enim hoc pulmonem,
Haec animadverso ad praxim necessaria pro usu calefacientium attent E consideranda, & sb. cundum Hipp. praeceptum ad usum reducenda, sicuti & illa superius notata ab Hipp. de subre acuta ,& ardente, qtiae prohibet usum cales cientium, in quo casu tepida medicamenta sunt applicanda parti dolenti,&quae calida sunt potentia mitiora eligenda; inter quae valet Liniamentum paratum cum Unguenti Dialibeae I. ., Pinguedinis Anatis, Bubri rec. loti a. f. 6., Pusi. Sulph. , Sal. nitri a. 3. i. , cum oleo Cucumbitae F. Linim. Et alia superadde scripta, & in Systemate meo descripta. Addo Emplastrum ex Porris: Accipitur pars alba lorum, coquitur in aceto, et ad formam Empsistri redacta loco dolenti applicatur , pannum lineum duplicatum superponendo, ct pins x boras novum Emplasrum applicetur, ungendo prius partem dolentem cum Bhuro veteri. Valet etiam sequens Emplastrum: Fota Cherrifolii, supra batillum calidum incales ant, oeemollescant. Sale aspergantur bene tr,to, s loco dolenti applicentur. valet etiam Albumen OG
recentis conqua,Jatum, oe extensum super fluμpam lini, or pulvere Piperis nigri aspersum, loco dolenti Uplicatum. De militone sanguinis in hac disserentia nutilam facit mentionem rapp. expresia; implicit Etamen hanc imperavit, cum inter signa hujus disserentiae recenset dolorem ad claviculam.
quandoque, & ad latus hoc est supra sepium
transversum. Et in lib. de rat .vin. in acus. n. I 2.
in omni Pleuritide, in qua dolor ascendit ad rim viculam, aut ades gravitas in brachio, aut circa mammam, aut supra se um transversum, Oemefectionem imperat; &ratione hujus gen ratis praecepti in hac Pleuritidis differentia, in dolore ad claviculam, cic supra septum transis versum, venae sectio convenit hac ratione, quod dolorem solvat; ait enim in eodem texta: Sectio venae non similiter solsit dolorem di non isd Amsiculam pertingat dolor s e converso solvit vena sectio dolorem lateris, si ad claviculam pert ingat.& cum dolore solvit inflammationem, eo quia dolor provenit a plenitudine vasorum partis do. lentis, & circumstantium, distendente, & gr vante, & vellicante dictas partes, plenitudo iam minis dignantis inflammationem essicit; qu propter
192쪽
Propter dempta plenitudine dolor. & inflamma.
tio. si non omnino sedatur, minuitur. Mittitur sanguis in dolore pleuritico ascendente ad claviculam , quia talis dolor indieat superiorem par- teda pulmonum asse stam, & samuinem in ea stagnare cum plenitudine solaminione sanguinis tollenda; advertit tamen Hipp. lib. cit. de rat. I. in acut. n. Ιχ., calefactoriis primum idest ante sanguinis missionem non alienum esse temtare di luere dolorem lateris; & ibidem determinat locum, nempe senis exsenissius ins xura cubiti. Partem, aqua mittendus sanguis, vel dextram, vel sinistram, non designat; regula tamen universalis de revulsione,&derivatione, a Schola Medica universaliter accepta, nos docet,
in principio Pleuritidis, nempe in primo insultu doloris, & febris, vel mittendum esse sanguinem a parte opposita parti, in qua adest dolor, idest a brachio opposito lateri aUecto, vel a parte comtraria, sed magis distanti a parte asseeta, ut a pede opposito lateri affecto; & utrumque praeceptum ratione sulcitur, quia a parte dolente revellitur sanguis, sive educatur sanguis a brachio, vel a pede inposito. Experientia videtur esse contraria mistioni sanguinis a brachio opposito lateri assecto, cum demonstraverit, Pleuritidem in dicto latere opposito esse excitatam missione sanguinis, ob fluxum copiosum istius ad latus oppositum, di stagnationem in eo cum nova inflammatione; sed quia hoc raro contingit, non susticit ad hoc remedium ejiciendum; praete quamquod hoc periculum declinabimus persti- Cando latus, a quo mittendus sanguis, & Spiritu Vini fovendo, ita venae dilatantur. & fluenti sanguini stagnatione remota spatium suffciens ad circulationem paratur. Tempus missionis sanguinis ,& quantitatem demonstrat dicendo: Et non cunctari copiosum sanguinem detrahere, donec multo rubicundior fluxerit, aut pro puro, ct rubicundo lividus , utrumque euim contingit;& intentum Hipp. est docere, si sanguis primo exeat niger, & lividus, mittendum esse, donec rubicundior fluxerit, & si primo rubicundus exeat, mittendum, donec niger, & lividus ap
De purgatione non loquitur Hipp.,& omit endam ratio suadet, respectu plenitudinis par,ricularis pulmonum hanc Pleuritidis disseremtiam constituentis, cui adversatur sanguinis mi sio, non purgatio. Ulterius per sputum hujus conditionis Pleuritis curatur, quod a purgatione
impeditur, vel cum dissicultate excernitur, ut adnotavit Mn. m. 3. de morb. n. II. his verbis:
Infra enim humore secedente sputi, purgatio
fursum non prodit; &si in cit. lib. n. χχ. purgatistionem admittit in corpore bilioso Reuritide aς secto, hanc tamen restringendo ad corpus bile redundans, in omni alio casa interdicere videtur,& quod magis est, purgationem restringit ad
hunc casum, nempe fi aeger saliuam bilissem
non expuat; apparente vero expuitione bilios , purgationem omnino interdicit. Hujus moniti, restrictionisque ratio est bilem in corpore redum dantem, si cum excretione aliqua a natura non
excernatur, sed retineatur, Vel morbum augere,
vel alium, & magnum minari, idcirco ad utrum. que vitandum necessaria bilis purgatio. Hoc monitum extendendum est non solum ad Pleurit, dem cum bilis redundantia, si non excernatur per sputum, sed ad quemlibet morbum, in quo sit bilis redundantia, & aliqua excretio naturae sne bile; quando vero haec excernitur in Pleur,tide cum sputo, interdicitur purgatio, ne demo strata humori a natura via intercludatur, cona. tusque naturae expulsivi tangantur; ideo su
jungit: Si enim dederis nempe medicamentum purgans sputum sursum prodire non poterit, Ied senis , aut nona die suffocabitur.
Expectorantibus utitur I p., ut videre est is
n. I. lib. 1. de morb., ubi Favum in aqua mae
rar , Quequo Alcem faciat. Hujus loco subst, tuenda alia expectorantia superius dicta. Dicet a praescribitur cum sola exhibitione succi
Ptisanae bis in die,&potu Vini albi aquos hoc
est non admittentis mixtionem aquae; ab hoc enim attenuatur humor per tussim expurgandus ,& aquae admixtione febris, & inflammationis augmentum prohibetur. Hac diceta intra qua. tuordecim dies sanitatem promittit. Tertiae disserentiae curatio describitur eis. lib. 2. de morb. n. , oc consistit in exhibitione aquae. in qua macerata fuerit sarina; haec enim facul. tate maturativa, & epiceraustica, qua pollet. humores acres in descripto assectu peccantes ab temperat, & ad maturitatem cum conccinione perducit. facile reddit sputum, & sicuti inflam. mationibus extemis opitulatur, ita internas mi. tigat; &huic substitui possunt omnia epiceraustica, ut Malva, Althea, Branca Una, PBLlium, decoctionibus istolum, vel succis utendo. Loch de Farfara, Catilium de Piso, eadem ratione videntur conveniret. Aquae, & farinae adjungit Vinum album vinosum, ut ab hoc virtus concoctrix farinae corroboratur, & humor ou. dus ad facilem exitum disponatur. Vinum postea aquosum, concocta materia, praescribit, ut ab
hoc diluta promptiorem habeat exitum; & per quatuordecim dies his remediis aegrum tractat, una cum diceta tenui, & refrigerante, ut est succus Ptisanae fiigidus, cui unit succum Punici mali, postquam succus nisanae coctus fuerit, ne coctione spiritus volatilis acidus evolat, a quo bilis, & Gor coercetur; hunc cibum bis in die exhibet; transactis quatuordecim diebus cibum auget, es Milium praebet coetum manε, vesperhvero carnem avicularum cum iure concedit, ob
consuetudinem Antiquorum in coena majorem ciborum copiam assi mendi, quam in prandio;
ex quo elicimus praeceptum conservandae comsuetudinis in cibandis aegris. Monet in ultimis verbis textus, ut paucis cibis utatur, alimenta
solida in pauca quantitate esse exhibenda; solida Proponit
193쪽
proponit alimenta, ut vires corroborentur, &me cum tenui cibo cito resolubili cito frangantur, & ita sussicere possint pro expulsione materiae per tussim, ad quam virtus major, quam in alia expurgatione naturali requiritur. His adjungere licet reflexionem, quam pro ponit Hipp. in lib. 3. de morb. n. 2 I. in illis verbis:
Muod i lores in lateribus etiam praecordia δε- Dant per praecordia intelligit partes supra septum transversum & dicuntur dolere, quando una eum dolore pungitivo Pleurit idem concinmitante angustia, oppressio cordis amictiva, respiratioque non solum dissicilis, sed cum anxi tate, &lutacatione persentitur ab aegro; in hoc
casst Ct flerem, ait, adbibere oportet, ct in potia jejuno bibendum dare Aristolochiam, 'ssopum, minum, Silphium, Peplum, Mecona appellatum, album, sorem AEris, Mel, Acetum, oeAquam: in quibus remediis, cum lateat virtus attenuandi, discoagulandi, fluxibilesque humo. res faciendi, hujusmodi remedia propria monet in casu doloris praecordiorum in Pleuritide ami- gentis, eo quia talis dolor a materia stagnante in vasis pulmonum, & cordi vicinis oritur, &per hujusmodi remedia motum acquirente dolor minuitur, vel tollitur: hinc aromatica di coagulantia, ex mente Hipp., licet calefacientia, in Pleuritide non rejicienda, ob virtutem discom
Ad Hipp. imitationem discoagulantia specifi-
ea exhibenda in principio morbi, inter quae primas tenet Sanguis Hirci . secundam Helmomrium praeparatus ad S. i. in Aqua forum Papinueris erratici. Item Boraxinis succus recenter extriatus , ct percolatus ad iii . ,sudorem provocando cum pannis calidis peisbus, cruribur.
o brachiis appositis, o per tres vices potest re terari funν prima vice non exeat, vel dolor non cesset. Dem Stercus Pulli albus exsiccatus, o pulveritatus ad 3. i. in iure. Item Stercus Equi recens infundi Iur in h. i. Uini albi gene eos per duodecim horas, pinea Vinum percolintvir per petiam lineam dea, sam; per tres vices exhabeatur Vinum, oe aeger se disponat ad sud rem, quantitas Stercoris si, ut L. Vini supernitet Stercori per duos digitos ; hoc Vinum tribus viribus serviet. Item Succus Hederae terresris ad J. iiij., per quatuor vices, calidus, sumptus omni sexta hora. Item S. h. Radicis Lappae minioris in Vere, vel Autumno collectae, et puis γῆ ratae in Vino exhibeantur, sed melius es in Aquis foliorum Lappae, quae colligendae in media , mre, contunssintur, parum fermententur in loco
humido, er per balneum mariae dissilentών. Subjungit postea: Et per medicamenta quLGm ita primas curationes facere oportet, &sunt primae curationes in remediis superius re-eensitis; reliqua verὰ se se habent multa calidis hoc est Aqua multum calida )pro viribus lauato
transpiratione enim per lavacrum aucta vires
debilitantur, & nisi robustae resistunt. debiles
omnino deficiunt capite excepto, ne fluxis m, jor I capite ad pulmones, & alias thoracis partes Promoveatur, juxta Hipp. sententiam, Et cum judicationes fiant, dolentes locos humidis fomentis tepefacito, es oleo illinito, sunt verba Hipp. Iudicationes sunt in Pleuritide, quando sputum est copiosum,& facile, dolor pungitivus minu, tur, &praecordiorum amictio cedit, &tunc humidis sementis, & oleo attenuantibus,& fluxilem materiam reddentibus judicatio, seu crisis
De biliola Reuritidis curatione locutus est Hipp. in lib. 3. de morb. n. 22. , ubi habet: At saeger biliosus natura haec verba signum Plemritidis biliosae continent, si haec hiliosi temper menti hominem corripiat, biliosam existimare
debemus er non purgatur hoc est, si bilis in
aegro bile reserto, per alvum non purgata suerit
secundum aliquam sui portionem 3 correptus su
rit a morbo hoc est a Pleuritide priusquam sinlisam biliosam expuat, etiam med amento bialem probe purgato , dcrauio est, uia bilis in tali corpore redundans ad inflammatam partem e pioso fluxu, si fluat malignam efficiet inflammationem, & praecipue si per sputum non exeat; quapropter pro periculi declinatione bilem pumgare opportunum est, & probe, ut ait Hipp., hoe est in ea majori quantitate, quam aegri vires serre possint: ubi vero sputa biliosa apparuerint. a purgatione supersedendum, quia si bilis ad imflammatam partem fluit, a natui a etiam per spitum expurgatur, ideo artis auxilio non indiget. sed evacuationis persectio naturae relinquenda. In hac Pleuritide refrigerantibus, Cum acidis in
curatione tertiae disserentiae retensitis, utendum.
In hac Pleuritide de missione sanguinis nihil habet Hipp.; puto tamen hoc remedium sub generali praecepto superius adducto contineri, & pri. mo mittendum esse sanguinem, & postea purgam
dum , juxta reflexionem Martiani in com lik. devies. rat . in acut. Hipp. vers 36., ubi Hipp. apert8 determinat, in inflammationibus primo mittendum esse sanguinem,& postea purgandum, &rationem praecedentiae sectionis venae pursationi addit in eod. lib. Hipp. n. ῖ6., dicendo: Sotas non
possunt & loquitur de inflammationibus, ct
morbis acutis A quis prius medicamentis purgantem a rediatur ; nam venae fcctio in talibus principalis est; nec bilis redundantia timenda, dum haec non sola,&impermixta fluit ad pa tem assectam, sed una cum sanguine, & post sanguinis missionem purgatur, & timenda essct bilis serocia a missione sanguinis, praetermissa
Pleuritidis sanguineae curationem proponit Hipp. in cit. lib. I. de morb. n. 23. , & tota C msstit in expurgatione materiae per sputum; Undes spuere non post, rem AEris ad magnitud, nem olis , ct succum Si bii ad dimidium ejus, or Trifolii seminis modicum melle excrpta laminbendo deglatiat, vel Piperis grana quinque , ersuccum
194쪽
fureum Silphii ad fabae magnitudinem, eum melle, aceto, or aqua jejuno tepida bibenda praebeto. Si cum sputi deficientia adsit in pectore fretor, exbibet Arimagni radicis conremiam minorem,sive S.ci., mixtam cum oleo er aceto
aqua diluto: si vero neque sertat, neque spuat, ut oportet, Capparis fructus, quantum tribus dbgitis capi poteνὶ, ct Piperis ,σNitri modicum,
cum melle, aceto , ct aqua mixta tepida sorbem da exhibet, er altera die eadem in aceto, oe
melle, o aqua servefacta exhibet, o fortius
medicam tum componit cum Hsopo, Sinapi, O Nasurtio conchula majore, idest in S. vi., cum
melle, b aquae tertia parte fervefant, posea coletur, o tepidum decoctum sorbeat.
In his remediis docet, materiam Pleuritidis expulsioni resistentem attenuandam aromaticis calidis volatilibus, ut cephalica, & antiscorbintim. Sanguinis missionem, neque purgationem proponit, quia haec sub generali pmcepto tradito superius continetur. Signa hujus Pleuritidis cognoscendae praeteriit, sed ex eis, qua debiliosa attulit, colligi possunt; sicut enim temperamem
tum biliosum, est biliosae Pleuritidis signum, ita
temperamentum sanguineum sanguineae.
Aliud reflexione dignum iii Pleurillae propinnit Hipp. n. 24. lib. I. de morb., quod continetur in his verbis: Cum vero impetu fertur morbus Io aegrum, O Medicum a curatmnibur quiescere convenit, ne quid mali inducatur. Prohibet his
verbis Hipp. oionem Operationem medicam, pu
gationis, &missonis sanguinis, cum morbus est in vigore, quia tunc remediis non est agitanda natura, & praecipuε venae sectione.& purgatione, quae naturam debilitando, eam distrahunt a morbi expugnatione. His remediis eκclusis, sola victus ratione aegrum dirigit, exhibendo 'isanae succum coctum crassiorem Mssitudine melis, ut virium robur alimento crassori magis conservetur, oc pro expurganda materia per sputum; ob
quam rationem lib. de rat. Nict. in acut. n. 6. ait:
Si vero os humectetur, of ὰ pulmone prodeuntia, qualia oportet fuerint inorbitionis copiam, ut in summa dicam augere oportet ἰ nec ratio proli, bitionis Ptisanae inferius proponenda, in hoc cassi valet, dum supponit sputum, prout colligitur
ab illis verbis, Obi tusses invaserint, amplius hiabendum, oe quam maxime excreanda-. Balneum admittit, ut fluidiores facti humores facilius coenatui tussis obtemperent. Ρer Balneum, lotiones Corporis cum aqua calida intelligit,&post Balneum Vinum dulce aquosum propinat modicum ad refocillandas vires, quae a Balneo Iaxantur. Non frigidum exhibet, quia frigida morbosis pulmonibus sunt noxia, modicum, quantum satis ad vires remittendas, in poculo angustioris orificii exhibet; consonantia enim sunt magis em-cacia paulatim,&pluribus haustibus assumpta, quam unico haustu; ubi vero tussis invaserit, &major excitata fuerit, vinum in majori copia propinat, a quo materia per sputum excernenda tenuior, excretionique magis obediens redditur.& vires augentur pro valido conatu ad exce nendum . Potu copioso vult pulmones esse hinmectandos, & rationem reddit, ut pulmo hinmidior factus, facilius, ae citius yputum reddat, & tussis minus amigat. Potus sit decoctum poctoralibus simplicibus compositum. Lambitivum pro eodem effectu parat ex mali Punici dulcisonos hoc est succosi succo lacte eaprino m
dico, ct melle. Ad hujus Lambitivi imitationem parari possimi Lambitiva attenuantia, ut Succu dulcis mali Punici,MA, & epiceraustica, ut Lae ;smilia Lambitiva paulatim, & sepe exhibet diu, &noctu . Somnum ultimo loco prohibet,& rationem reddit, quia hoc interdicto purgatio per tussim citius, & copiosior fit; a somno omnes
evacuationes, praeter sudorem, sistuntur, in vugilia copiosiores evadunt: omnes evacuationes aspiritsi cum motu perficiuntur; in vigilia spiritus est in mota, in somno quiescit, ideo in somno evacuationes deficiunt; ni sudor in somno, quia hae a laxitate papillarum cutis provenit, in sinmno hae laxantur, ob spirituum retractionem ad interiora,& eorum quietem. Nec praetereunda est altera Hipp. animadverso
de Plisana in Pleuritide, quam exhibet in lib. de Oct. rat. in acut. n. 7. Quin etiam se lateria
dolor assiduus es. ct ad calefactoria non remit iis , putum non prodis , sed citra putrefactis. nem, ac concoctionem valde vis fum sit, si non
soluerit quis dolorem, aut ventre mollito, aut sena secta, utrum tandem horum conducet , ptia sanam autem ita habentibus dederit cita mors talium contingit. Ab hac sententia erudiantur Practici, non semper utendum esse Ptisana in Pleuritide, sed abstinendum esse, ubi sputum est viscosum, quia Pticina crassitiem auget, & sputi eductionem dissiciliorem iacit, morbumque imsuperabilem reddit. Alteram disserentiam communiter addunt Scriptores, distinguendo Pleuritidem in ascem dentem, & descendentem; hancque disserentiam ab Hin . fuisse inventam probant text. Io. lib. derat. 2.1na t. , ubi videtur laqui de tali disse. rentia Pleuritidis. Hic text. non solum Hipp. Commentatores.sed omnes Practicos dissicultate pressit, quoad
curationem, cum in ascendente sanguinem mi
tat , in descendente dirget, & de ratione hujus curationis acriter litigant; &adeo ardua est di9ficultas, ut Granus referente Caelis Aureliano lib. 2. cap. I9., de errore Hipp. redarguat. Hanc materiam poterit Lector videre apud His. Medio. Princip. lib. 2. quo. 23. , apud Mercurialem in com. lib. 1. de Din. rat. in acui. rext. II. Ego dissicultatem non habeo in cur,tione, sed dubitavi semper, an is cit. text. linquatur Hipp. de Pleuritide, quatenus stricto moedo sumpta est inflammatio, &texist attent E pomderato determinavi, Hipp. non laqui de Pleuri.
tide. quae stricto modo rumpta est inflammatio,
195쪽
sed de Pleuritide lato modo suinpta, quemcumque lateris dolorem in principio suae originis
Hanc determinationem accepi ab Hipp., qui Arcit. text. hiabet, Caeterum pleuritis, seu emoriareris. Omnis dolor lateris, non est Pleuritis stricto modo, idest inflammatio lateris, cum multi observentur in praxi dolores lateris sine inflatibmatione, similes Pleuritidi in dolore, & in si istdoloris, quibus non convenit nomen Pleuritis stricto modo sumptum, quia cum inflammatio. Ne non conjunguntur; convenit tamen latomo. do, quia in aliquibus conditionibus Pleuritidem aemulantur. Et de omni dolore lateris sermonem habere ostendit in illis verbis lib. eiusae text. I 2.
At si quidem dolor ad cloiculam de se Agni mrionem praebeat, aut gravitas ad brachium, aut ad mammam, aut supra septum transversum, venam si care prodes in cubiti sexura internam, oenon cunctari copiosum anguinem detrahere. His verbis determinat, quis dolor lateris sit timendus, quia in Pleuritidem terminaturus, &concludit illum esse, qui sua molestia claviculamassicit, vel mammam, vel brachium gravat, quia
symptoma doloris in his partibus eis signum imseparabile a Pleuritide, ideoque istius initia suturae inflammationis Pleuriticae est indicium, &in hujus remedium subitam, & copiosam iam guinis missionem proponit: in aliis vero doloribus claviculam non attingentibus, nec mammam , nec brachium gravantibus, cum non sint
habituri transitum in Pleuritidem inflammatoriam , non sunt timendi, ideoque neque sanguinis missione illis occurrendum, sed potius purgati ne, ut sancivit in Pleuritide descendente, hoc est de Pleuritide, seu potius dolore lateris sub se-Ptum transversum; &laoc nomine doloris, non
Pleuritidis, usus est Hipp., dum scribit: Si uero sub septo transferso fuerit dolor, ad claviculam sero de se Agnuficationem non praebeat, alvum
mollito. Praetermittit sanguinis missionem, quia in hoc dolore non est periculum inflammationis Pleuriticae, cum membrana pleura sit sere examguis, & in partibus talis conditionis non potest fieri inflammatio, qtiae a sangit ine stagnante in aliqua copia sem Iter proficiscitur: quod certissimum est in Hipp. sententia, qua sancivit sedem Pleuritidis esse unum iobum pulmonis, prout superius demonstravi proponendo textum de locis in homine, ubi apertis verbis hanc sentemtiam exponit; hocque Iobo inflammato, inflat matur etiam pleura huic pr ima. Proponit purgationem, quod cum non possit talis dolora sanguine, vel inflammatione produci ob rationem tu perius dictam, necesse est, ut sit ab humoribus serosis, & a succo nerveo acri, vel assatibus cum minera humorum, quibus oppo tuna purgantia, quae contra flatus praeparat Hipp., admiscendo istis aromatica,& odora, ut
Daucum, Seseleos, Cuminum, si rectim Silphii. Flatus respexisse Hipp. in cura hujus doloris do. monstravit in illis verbis text. Iyra. lib. Pephum ver) flatus magis erumpere Iacit, & hoc pro
purgatione proponit, alia vero medicamenta albuum subducentia etiam aestimat pro dolore loniendo . Adnotandum est hic pro purgatione ostendenda usum esse verbo mollire, quod connotat remedia lenientia; em quo censendum exhibere Helleborum, & Poplium in ca doli, qua lenire alvum ,&a primis viis educere possint. Et comfirmari potest ab exhibitione Pii sanae statim post cibum, ut inserius monet, quia haec sua virtute emplastica medicamenti virtutem irritativam moderatur, ut non purget, sed leniat. Lenitivo utitur, quia hoc, locus sub septo transverso ab humore collecto potest mundari, ob vicinitatem
Textus ergo praesens non intelligendus de Pleuritide facta, quae sit ascendens, & descendens, sed de dolore lateris, qui si ascendit ad claviculam transit in Pleuritidem,& de dolore lateris sub septo transverso, qui non potest transire in Pleuritidem; ideo hic purgatione. ille sanguinis missione curandus. Hi sunt varii modi Pleurit idem curandi secundum methodum Hipp., quibus a Marriano in
m. lib. 3. Hipp. de morb. vers. 2Iq. consideratis, arripit occasionem redarguendi plebem Medici,1um, qui omnes Pleuritides unii tirmiter curant venae sectione, purgatione, expectorantibus, is tibus, unde contra hos exclamat: Videant omnes, quantum ars medica bis temporibus iam ferit
per sed lanis priscorum respectu, quamvis conistrarium jactent ubique verae artis ignara
ΡLures differentias Erysipelatis pulmonum
descripsit Hipp. Prima reperitur in M. a. de morb. n. 3I. sub his verbis: Si Eosipelas in Pulmone far, tussis habet, o salivam expuit muLram, ac liquidam velut de stirture, non es autem cruenta, o dolor tener dorsam, o vacuas pari res ventris, ac laterum mollitudinem , ct vi cera sinunt , ct vomit pituitam, ac velut aceti m , ct
dentes supescunt, o febris, ac rigor, er sitis corripit , o ubi quid ederit in visceribus fugit, ct acidum eructat, ct venter fridet, o corpus torpescit, ct tibi somuerit melius se habere pi
tat ἰ ι um aurem non vomerit digressia die tum men, o dolor in ventre oboristir, G excremenis tum alui liquidum procedit. An descriptus morbus, Erysipclas pulmonis cum ratione nuncupetur dubitari Potest, cum istius descriptio potius ventriculi,& hypochom driorum assectionem repraesentet, ut dolor v cuarum, hoc est cavarum partium ventris, in quo partes alias assignare non possumus, nisi vem triculum,
196쪽
triculum, & intestina sensibili, & ampla eau,
late donata, in laterum mollitudine, hoc est in Hypoclio riis circa latera, in quibus partes molles persentiuntur adsunt hepar, & lien mubrarum affectionum hypochondriacarum sedes.& doloris secundum partes sensitivas. vomitus materiae acidae, fluxus alvi, & dolor ventris istius
Partes varias aegrotare monent, moderatio symptomatum a vomita sedem dictorum in infimo ventre, qui per vomitum a pravis humoribus
Purgatur, determinat, puImones excludendo, quorum passiones morbosas vomitus per se r
rissimε moderatur. Dubium insolubile videntur reddere Hipp. verba is fine rit. text. Et per plurimum te ι morbus prorogari poterit; es amrem non lethalis, sta consenescentes relinquit. Erysipelas autem pulmonis, clim sit morbus acu tus, quia inflammatio partis principalis, & ad
vitam necessariae, per plurimum tempus proringari non concedit, nec consenescere acuties per. mittit.
Veriim negari non potest in asseclst descripto manifestam observari pulmonum assectionem ex russi, propria dicti visceris indispositio, quae a materia in eo collecta pendet, cum saliva multa per tussim excernatur, prout colligere licet a verbis textus; usus est enim Hipp., quae a pulmonibus ejiciuntur excrementa, nomine expuitionis desgnare, & confirmat, dum ait, materiam tussi excretam esse Iiquidam velut illam de gutture, comparando dictam materiam cum ea, quae a gutture,&a faucibus exit,&est pura saliva, & eodem tempore monet, salivam exispectoratam eum tussi non esse puram salivam, dum huic in fluxibilitate comparatur, cum com Paratio non correspondeat uni tantum subiecto, ed pluribus. Ulterius dicit,hanc salivam non esse cruentam, ad distinctionem illorum morborum pulmonis, in quibus adest tussis, & saliva, seu spvita non cruenta, ab illis, in quibus sunt cruenta; sed illi sunt ab assectione pulmonum, ut patet in Pleuritide,&Peripneumonia, in quibus raro sputa sunt cruenta, consequenter & descriptus morbus cum tussi,& saliva non cruenta ad pubmones math assectos reserendu , & id persuadet dolor in dorso, cui pulmones correspondent. Probata mala affectione pulmonum in descripto cassi, videndum quom o reducatur ad Erysipelas,& quomodo distinguatur ab aliis inflammationibus pulmonum, & quomodo cum hoc Erysipelate conjungantur passiones ventris inst.
Hune morbum non esse legitimum Erysipelas, colligitur ex ipso Hipp., qui de hoc agit alio in
loco, ut mox patebit; quapropter reductive so. Nim ad Erysipelas pretiaictus morbus consideram das, ratione aliqualis similitudinis in generatio. me cum Erysipelate,& ratione alicujus proprie
Erysipelas, docente Senerio in M. de febribus, tibi agit de Eryspelate, duo in sua essentia inclindit : primum sebrem cum rigore factam a famguine corrupto, vel mala qualitate insecto, cujus expulsionem aggreditur natura; eoque expulso ad externam partem in hac stagnante,&fixato, tumorem,&ruborem relinquit cum dolore, α
est secundum in Erysipelate requisitum. Clim in descripto morbo reperiatur massaiam guinis acido humore insecta, ut colligere licet Icit. text.; hic naturae insestus febrilem excitatesservescentiam, & cum rigore, ut legitur intexta, hacque mediante insestus humor a massa sanguinis secernitur,&in pulmones deponitur, eo modo quo biliosus sanguis in massa istius depravatus, & expulsus ad externam partem visebrilis estervescentiae generationem Erysipelatis eonstituit; ob hanc similitudinem cum gener tione Erysipelatis, hic morbus dicitur ab Hipp. Eosipelas Pulmonum. Febris comitatur hanc demutionem humoris in pulmonibus, sicut depositioni humoris in parte externa conjungitur
sebris in Erysipelate, ad disserentiam depositionis in abscessa, a qua febris non excitatur, sed solvitur. Et si depositio materiae languineae in Erysipelate est extra vasa sanguiflua, ita depositio materiae serosae, in hoc auecti , est extra vasa sanguiflua pulmonum, in horum nempe bromchiis, ut inserius demonstrabitur. Ratione istius similitudinis Erysipelas pulmonum propositus assectus dicitur.
Licti in hoe assectst sit tussis, dolor, & febris.
non est inflammatio, quam diversis rationibus distingui docuit Seneri. cit. Ac. Distinctionem vero in hoc assectsi desumimus a dupIici sonte;
a materia, i sebre in inflammatione pulmonum. Materia excreta per tussim est crassa, purulenta.& cum varietate colorum, ouae putredinem mmteriae in parte inflammata ostendunt, in descripto
assecta materia tussi rejecta est liquida, sine in.lore praeternaturali, cum si liquida, & naturali salivae similis, ut loquitur Hipp.; ex quo des
citur non esse putredine assectam, consequenter nec esse materiam inflammationis. Febris in omni inflammatione pulmonum est acuta; talis non est in deisipto morbo, cum ad longum tempus ejus curatio protrahatur, & consenescat, morbi cum sebre acuta in longum non printrahuntur, nec consenescunt.
Passiones infimi ventris conjungi eum hoc assectu pulmonum declarat textus, ex quo oritur dissicultas, an assectus ventris pendeant ab ad
ctsi pulmonum, vel hic derivetur ab assectibus ventris. Pro hujus dissicultatis solutione cons, dero in hoc assecta esse vomitum pituitae acidae
valde, ut dentes stupescant, ructus acidum redis
olere, ex vomitu melius se habere, & hoc imterdicto omnia augeri symptomata. Αcidum in hoc assectu manifestam originem suam ab assecta
pulmonum cognoscere non potest. Vis est in pulmonibus sanguini raritatem, tenuitatem,&accensonem impertiendi, non aciditatem, qu Propter pulmonum vitium veruria assectus non Z sovet.
197쪽
sivet. Ariditasveth in massa sanguinea, serum ue, & pituita in hac abundans omnibus accibentibus occasionem praebere potest. Pituita acida pungendo partes membranosas, & nervosas
medenterii. & intestinorum dolorem inducit, flatus a pituita acida elevat, calor partium in hypochondriis existentium; hi elevati suo motu strepitum, rugitum, nomine stridoris appellatum essiciunt, massa sanguinea excrementis coim quinata torporem toti corpori conciliat, gravando, di spiritus animales pro susscienti virium rotare denegando. Massam sanguineam ab excrementis contaminatam demonstravit Hipp., reserendo causas hujus assectus, ebrietatem nempe, Uum carnium, immoderatus supponendus; in vino est acidum excedens, in carne est acidum occultum, quod in putredine illius sit manifestum; non mirum ergo, si ab excedenti illorum usu excrementa acida redundent; impedit persectam concoctionem quantitas dictωrum, & excrementorum generationem coadjuvat . Aquae mutationem addit: per mutationem aquae debemus Concipere aquam crassam, palinstrem, alienis particulis contaminatam, & n turam aquae in pessimam mutantibus; quantum enim valeat talis aqua ad excrementorum prinventum, experientia in Cachexiis, Diarrhaeis,& aliis affectibus pravis docet. Ab hac sanguinis conditione, & excrement rum proventu, iacile est deducere causam salivae
copiosae, liquidae, & tussis, & febris. Redundans serum deponitur in bronchiis, & vesiculis pulmonum vitio istorum, vel quia nimis laxa, vel quia nimis dilatata, vel quia ob calorem partium spiritalium serum magis fluidum factum ad segregationem copiosam in dictis partibus demnitur. Hoc serum acidum in dictis partibus com gregatum , & copia, & aciditate irritando tussim excitat, a qua sputum copiosum, & liquidum
promovetur, quia materia irritans est talis conditionis. Tussis augetur a pituita acida vellicante nervos ventriculi, & oesophagi, qui a trunco nervi paris vagi emittuntur, a quo procedunt etiam nervi per pulmones dispers; quapropter isti ab illorum vellicatione concipiunt motus spasmodicos, & convulsivos, cum tussi, quae non est nisi motus pulmonum convulsivus. Ab eisdem excrementis, utpote naturae hostilibus essem scentia,& ebullitio praeternaturalis, cum febre in masia sanguinis excitatur, & praecipue in venis messenterii, ventriculi, & intestinorum, cum rigore, lacessitis ab acido irritante partibus sensitivis dictorum viscerum, & quia partes acidae humorum quotidie exaltantur, quotidie etiamsthris accenditur. Omnium dictorum essectuum causam p dictam accipimus ab eo, quod ab
excretione materiae acidae per vomitum enarrata
sis inplomata mitescant, & excretione subsistente
Ab hac doctrina probatum manet descriptum
Erysipelas esse respectivum, hoc est similitudi,
nem quamdam habere eum Erysipelate legitumo, & esse per consensu in vitiatae masta tam guineae, & lisonis ventris inserioris; Ob quam rationem in hypochondriacis acidis humoribus,
seroque resertis talis morbus, licci raro, obse
vatur. Ideo definiri potest: Tussis, cum copioso sputo liquido, a vitio partium inferiorum, erjanguinis in acido consissente, una cum febre. Non dissimilem refert casum in lib. de intem. fessit. n. 7. , ubi habet: Si inflammatio pulmone fiat I fit autem maxime a vinolentia, oe gulos late piscium, Capitonum, o Anguillarum, hi
enim pinguedinem hiat ni naturae homini infe-
si mam. Jam vero factus es morbus a pituitu, ubi sanguini mixta in pulmonem trisuxerit. --
cidit etiam ex carnis esu, ct asuae mutatione.
Haec igitur aeger patitur. Tvisit fortiter , oesilivam expuit liquidam, ac multam, saepe etiam crassam, er albam velut a raucedine. O dolor premit acutus in pectora, dorsum, o laterum mollitudinem, ac latera, ct acidum eructat, ct expectoribus, et pulmonibus velut, venter mur murat , et vomit pituitam acidam, eis id, quod
vomit, in terram effundas, rodit terram velut
aceto infuso, o dentes supescunt, et ri gor, ac
febris, et stis fortiter tenet, oes quid pingue
voluerit edere, exugitur ad Discera, et vomitum inducis, et totum corpus torpor occupati cum
vero retro miserit, leviorfibi esse videtur, posea ubi spera die accessit, venter sonitum edit,
et tormine versatur, O murmurat. Oamvis p sens casus in ratione partis asse. , & symptomatum conveniat cum Praecedenti, ut videre est ex allata descriptione; differt tamen secundum ideam morbi, & materiam, nam vera est inflammatio, & talis ab Hipp. denominatur, re sanguis peccans talem deic ianat . Omnis enim inflammatio 1 sanguine. haeratione omnino differt a praecedenti assictu sub nomine Erysipelatis descripto, & omnia accidentia, quae in hoc texist enumerantur, sunt sinviora, ratione mixtionis sanguinis cum pituita Sanguis spiritibus valde activis donatur pro operationum naturalium exercitio, eadem activitate
dicti spiritus agunt in actionibus piaeternatura. libus, quotiescunque sanguis deprava ur, & quo spiritosor,&activior est sanguis. si depravetur cum morbi generatione, hic fit vehementissimus.& omnia sua accidentia saevissima; ratione vehementiae istius morbi, & suorum accidentium, distinguimus hanc pulmonum inflammationem erysipelatosam ab Erysipelate supradicto, in quo enumerata symptoinata similia sunt mitiora. di hoc est unicum,& verum distinctivum Erysipelatis respectivi superius desci ipti ab inflammatione pulmonum, de quo loquitur Hipp. in hoc loco. Cum sanguine unitur pituita, & acidam determinamus avomit si, a ructa acido coLligimus; ex quo deducimus non esse veram, relegitimam inflammationem a sincero sanguine,
dc imira indito factam, di putrescente, scii
198쪽
neque illegitimam demonstrabitur inserius, &ad pituitam praedictam reserenda sunt sere omnia
descripta lymptomata, nec mirum haec esse saevi Lsma, si bilis atrae naturam sequitur, cum ad m dum istius effusa super terram, hanc erodat velut acetum. Per istius acrimoniam velli ativam, irri.
tativam, omnia symptomata enarrata explicam
tur, scut& febris per virtutem talis humoris sese mentativam modo luperius descripto declaratur; avomita pituitae mitigatio dictorum symptommium id confirmat. Ad humorem, & flatum in bronchiis vesiculis,& interstitiis pulmonum reducendum est murmur velut ventris designatum
ab Hipp. in pectoribus, & pulmonibus, quia a flata,&ab humore fit muranur; humorem adesse in dictis partibus a tussi torti, α multo sputo colligitur, ibi effervescere sebris, & natura strinem
lativa acidi humoris confirmat, & a sermentatione semper flatus a vaporibus vi illius elevatis .
Hanc inflammationem non esse veram, nec
legitimam, ut superius innui, manisestavit Hipp., ubi loquendo de prognostico in cit. text. , ubi habet: Si vero non fuerit ustus, permanet , ct non
valis deficit ,sed ad senectam usque adhaeret;
saepe etiam commoritur in non in prMis, quadringinta diebus mortuus fuerit. Nulla inflammatio vitae extensonem ad tale tempus permittit, si fuerit legitima, & ad hanc extensionem pervenit illegitima tantiim, & quotiescunque ejus sym. plomata a saevitie discesserint, cum sit impossibile uniri vitae eonservationem cum dictorum symptomatum saevitia per longum tempus, &observamus inflammationes pulmonum legitimas , ut Peripneumonia, in quatuordecim, vel viginti dies suum terminum attingere, nisi ad suppurationem tendant. Moderatio symptommium, quae sunt propria legit imae inflammationis in hoc morbo, docent hunc accedere ad inflammationem, & ab hac differre per minorem symutomatum intensionem,&ita inflammationem
cedere in hoc asicctu, solamque phlogosim in Pulmone relinqui praebentem signum distincti.
vum ab aliis legitimis instaminationibus, quae inmoderatione lymptomatum vicinam habent se-liatem, haec vero cum moderatione illorum Ionam habet perseverantiam . Alterum signum di- inguens hanc inflammationem ab aliis inflammationibus legitimis pulmonum colligimus a texta Hipp., qui omnibus aliis recensitis sym-utomatibus non addit dissicultatem respirandi conjunctam semper cum illis. talenta duratio hujus morbi usque ad senectutem, persuadet inflammationis nomen ei non CCmpetere, Hippocratemque hoc non tribuendo,
vel errasse, vel aliud nomine inflammationis imtellexisse, cui si addamus absentiam dissicultatis respirandi, & humoris resstentiam ad putrescem
dum, quae in nulla inflammatione pulmonum legitima, neque illegitima reperiuntur, convi Centem reddunt rationem ad excludendum hunc morbum Inumero utriusque inflammationis,&
adeo convincens est ratio, ut modum solutionis demat. Quia vero non est eredendum, Hipp. in talem sensum evidenter fiuina descendisse, perquirenda huius asserti veritas, quam semper amavit Hipp. Pro extricando hoc nodo, adverto, Hipp. st
bilire generationem hujus morbi a fluxst pituitae,& sanguinis in pulmonem, a quo abscessus habetur, cujus eiantia est transitus humoris ab uno loco, seu subjecto, in aliud subjectum. Fit
transitus pituitae,&sai inuinis ab arteriis in pul. mones, consequenter fit abscessus cum morbo in pulmonibus. Abscessus, alius est, in quo materia suppurationem patitur, alius, in quo crv. ditatem semper conservat, prout advertit, ex mente Galeni, Mercur. in Zom. prognos. n. sinpra illa verba, inibuscunque abscessus fiunt M.
In ultimo genere considerandus morbus ab Hipp. descriptus nomine inflammationis, in quo, licet materia, ex qua fit, sit, & remaneat cruda su purationi resinitiva, dicitur tamen ab Hipp. im flammatio, quia consuetum est in Arte Medici omnem abscessum cum sebre, & dolore, qualis est praefatus morbus, inflammationem appellare; improprie tamen, cum . proprie solum dicatur instaminatio abscessus cum febre, & dolore, in quo materia ad suppurationem tendit; quod de illegitima etiam inflammatione dicitur, quia, cum haec sit talis solum ob admixtionem humoeris alieni a natura sanguinis cum ipso sanguine, humor tamen ille suppurationem admittit, idemque licet illegitima, vere tamen dicitur inflam. matio. Est ergo p ictus assectus ab Hipp. d scriptus inflammatio pulmonum impropriti quia istius materio deficit inclinatio ad suppurationem, quae conditio unita rumori, dolori, es sebri, complet propriε inflammationis essentiam ,&quamvis in dicto morbo tumor, dolor, & febris reportantur, quia deest inclinatio materiae ad suppinrationem, non est denominandus talis morbus, nisi inflammatio impropriE. Possumus etiam diiscere, Hippocrati consuetum esse magnum calo.
rem inflammationem dicere, & quia pituita. cum sanguine ad pulmones fluxa summε incalescit, A calorem praeternaturalem pulmoni communicat cum excessu, ideo dicitur inflam
Alteram differentiam habet nipp. in eis. lib. de intern. Qect. n. 8., ubi scribit: Si pulmo ab Erasipelate intumuerit; hic autem tumor ma
xime a sanguine fit. Cum pulmo in se ipsum
sanguinem traxerit, ct susceptum tenuerit; Morbus autem hic PMatis tempore mariis
D. Haec igitur ab ipse Her patitur. Tussis incidit ficta, o rivr, e febris, ct erecta ceris vice spiratio, et dolor fortis in pectoribus, ct
nares aperit, velut Equus a cursu, o linguam exerit, velut Canis Vatis ardore usus, G tu.
mor detinet pectora, ct parum loquitur, ct rubor es in facie , ct pruritum fert in corpore, O prae dolore decumbere non potes. In
199쪽
In hoc textu verum. α legitimum Eryspelas
defctibit. emittit tumorem pulmonis, cujus signa sunt tumor pectoris, spiratio difficilis,&tussis sicca. Tumor externus pectoris tumorem
labiectarum partium designat, & praecipue si
dictarum partium argumentum laesionis cognoscamus, ut in casu proposito, in quo tussis sicca,
di dissicilis respiratio pulmonis morbosi signa
metant. Λ' quibus etiam tumoris existentia deis ducitur. Respiratio dissicilis ab impedita cavitate bronchiorum, & vesicularum pulmonis aeri ingressum interdicente proficiscitur, haec angustia, vel ab huiarure implente dictam cavitatem, vel a compressione ejusdem facta ab aliis pulmonum partibus essicitur, ab humore in casu pridissenti non tollitur capacitas in bronchiis, &vesseculis pro aere, quia adest tussis sicca, carentiam humoris ostendens in uictis partibus, cum ab humγre ibi existente tussis humida sentiatur, non sicca, consequenter hujusmodi tussis, cum dissicili respiratione, determinanda a compressione dicto. rum bronchiorum, succedens, quando impleta
vasa pulmonum, humore, sanguineque turgida premendo bronchia, & vesiculas, cogendoque earum superiales ad mutuum contactum, quamcunque capacitatem, & spatium adimunt, & quo major est pressio, major est spirandi dissicultas, ut nisi recta cervice, & cum conatu sequatur, a quo nares dilatantur, velut in Equo a veloci curssi de-Ltigato , qui ad crebram, & dilatatam respiratio. nem sollicitatur. Cum dissicili respiratione parva jungitur loquela, quae multara accelerata indiget respiratione. Α'pressione, , calore, ab acrimonia humoris vasa implentis irritatis bronchiis,
di vesiculis, tussis sicca promovetur. Humoris coispia effervescens in vasis febrilem calorem enerve. scentiae inordinatae comitem accendit, membra. naeque pulmonum, & suorum nervorum ab ex γporantibus per effervescentiam particulis acribus
sacessitae rigoris sentium molestiam. Λ' turgidis vasis distenduntur membranae, & nervi praedicti,
cum dolore, qui in omni extensione violenta d, ctarum partium exacerbatur, α talis est doloris acuties, ut decumbere non possit. Α' pulmonum incalescentia, cum magno incendio aestuans patiens, linguam exerit, velut Canis in magnis a doribus ambientis, propter suffocationem, quam
respirandi dissicultas minatur, ut in sus catis temper observatur. Hunc tumorem esse a sanguine, censet,& d terminat Hipp., & praedictorum signorum symdromes ostendit . Respiratio dissicilis recta re vice, cum narium dilatatione, dc parva loquela, et tussi sicca plenitudinem opprimentem In pulmonibus innuit, non in cavitatibus, quia tussis cum esset sicca, ergo in vass; istorum velo plenitudo est a sanguinis inasti . Idem habemus astbre cum rigore ,& intensa, cum siti excedenti,
ut superius dictum est; haec est sanguinis inordi. nata, & vehemens effervescentia,& in male affecta parte, si conjungatur febris, plenitudinem sanguinis in hae arguit; rubor faciei, dolor intensus in pectoribus, & pruritus corporis fit a magna effervescentia sanguinis in toto, in quo bilis do.
minatur, ratione 2Estatis, in qua dictus morbus, ex Hipp. dicto, contingere solet. In tuberculis.& vomica pulmonum adest respiratio dissicilis, sed non retia cervice, adest dolor, sed non sertis in pectoribus. adest febriue, sed non acuta, quia
materia externa in tuberculo, & vomica premit unam determinatam partem bronchiorum, non omnes partes, ut in Erysipelate. In Pleuritide, re
Peripneumonia adest tussis, sed non sicca, dissicilis respiratio, sed cum loquela multa, & cum ce vice demissa, adest dolor, sed in una determinata Parte pectoris, non in toto pectore; & si Per, pneumonia fit ab utroque Iobo pulmonum in. flammato, non est Erys pclas, quia in illa portio
Iobi utriusque tantum inflammatur, & tumet. in Erysipelate uterque lobus totus inflammatur.
Modum, secundum quem fit hoc Erysipelas in pulmonibus, deseribit ibi Hipp. dicendo: Hic autem rumor maxime a sanguine', cum pulmo isse ipsum anguinem traxeris susceptum te .
nuerit; morbus autem bic viatu tempore mixtis fit. Sanguis non attrahitur vere fi pulminibus, sed ad hos fluit modo superius explicato de Pleuritide ,& talis fluxus tractio 'ab Hipp. denominatur. Fluxus est talis conditionis, ut cum impeto, & velocitate moveatur sanguis per arterias ad pulmones; ex quo seqllitur, ut vasa a teriosa sensui ne ad turgentiam impleantur; non sussiciente i patio venarum, nec porositatum sub stantiae pulmonum Iocum concedere sanni ini in copia cumulato in arteriis a velocitate, & impetst ejusdem, qua ad pulmoues fluit, ideoque necessaria arteriarum turgentia ,& ejusdem san- suinis retent io. .Hitatis tempus ad imprimendas languini dictas conditiones velocitatis, & impetus est maxime opportunum , cum a calore magnam acquirat fluxibilitatem, qua ad motum promptior evadit, & ab eodem magis fervet, &a servore impetum suscipit. At si aliis anni te, porthus a causis intrinsecis, vel exti insecis dictae conditiones imprimantur sanguini, utique iii eis talis morbus succedet. Et si etiam aliquis lentor sanguinem inficiat, ut libere ab arteriarum capillaribus extremitatibus exire non possit, &aliqua portio rerepti sanguinis, pama licet, tota tamen non expellatur, tractu temporis 1 retento sanguine in pauca, & minima quantitate arte. riarum cavitas ad turgentiam impletur, ob poesitum impedimentum libero cursui sanguinis ab ea ivrtione sanguinis in extrema orificii arteriae parte ob lentorem quiescente.
Alterum pulmonis Eryspelas describit
Lb. I. de morb. n. Ilais verbis: Er, petas autem
in pulmone fit, ubi pulmo nimirum fuerit resce ras, id qu)d contingit ab ardore, o afrb1ibus, ct a labore, o intemperie; er cum superexsiccatur fuerit, plurImum sanguinis in te ipsum trahi maximὸ quidem, oenurimum ex venis monis et
200쪽
hae enim 'si vicinit 1 iae sunt, ae ipsi laeumbunt.
trahit etiam ex aliis virinis, o tenuisunum, ac debilissimum trahit. Postquam autem Iraxit f
brii ex ipso fit acuta, oetu sis sua, ct repleris
in peritoribus, ct dolor acutus in anterioribus, ac posterioribus partibus, maximὰ circa spinam, nimirum magnis venis percalefiatis. ex vomuntaeiquando subcruentum, aliquando lividum , --munt item pituitam. er bilim, ct frequenter
animo linqtiuntur, propter sanguinas transmutationem derepente contingentem, atque hocm imum signum es Eoisipelatis in pulmone generati , effli assidua febras invasio contigerit.
Erysipelis a cauru externa in antecedenri e plicato texta proposuit Hipp., ut patet ex illis verbis textus: AE late magis si hic morbus, ob calorem acris disponentem isanguinem ad ii xum, & stationem in pulmonibus. In praesenti texta proponit Erysipelas vitio pulmonis; ideo ait: Ubi pulmo fuerit nimirum resccatus. Ex-sccatio eu vitium pulinonis, non sanguinis; qua propter, secundum Hippocratem, diuinmiendum Erysipelas pulmonum in illud, quod est ex vitio straguinis, ct in illud ex vitio pulmonum. Vitium pulmonis proponit . quando dixit Pulmo resecatus, & quando causas exsiccationis aperit, ait enim, contingit ab ardore, a febribus, a laboribus, ae intemperie. Hae omnes causae non immediatε Erysipelas gignunt, sed introducta Prius exsiccatione, aqua immediate proficiscitur Erysipelas. Hoc quomodo ab exsiccatione comtingat ostendit, dum ait. Pulmonem superexso tum plurimum sanguinis adse trahere ; omnia
enim sicca pomutatum, vel invitarum plena, ut terra, cinis, spongia, proximam aquam attrahe.
re videntur, α citissmε hanc absorbent. Pulmo Animalis exsiccatus, si aqua maceretur, turgescit in majorem molem, quam habebat in viventi Animali, non aliter, ac si aquam facultate insita ad se traxisset, quamvis vere sicca porosa, imbibendo hiimidum fluidum, hoc non trahant, sed sui dum porositates sicci ingrediendo, extrema que illarum capacitatem penetrando implet,&siccum corpus tenue, & gracile turgere facit ;&si siccum extensionis sit capax, tanta fluidi quam litas in hoc penetrat, quanta ab ejus extensionis Capacitate Dermittitur, reducendo siccum ad tu gentiam. & cum turgentia majorem molem, quam antea tribuendo. Id observamus in panebis elo. in quo, ob siccitatem, multae aperiuntiar porositates, resoluto a calore sumi humido aIiquas connectente particulas, ex cuius re lintione disjunctae,&separatae adinvicem porosit tem intermediam relinquunt, prius ab humido
occupatum, quae a superinfuso vino, vel aqua implentur; & quia majores. & etiam frequemtiores sunt in biscocto porositates, ideo majorem Copiam humidi, quam non hiscoctum imbibit magnam turgentiam, ita sicca humidum di.
Pulmo dicitur exsecatus, quando dispostus est,seeundlim suae substantis,&vasorum textu. ram , copiam humoris recipere, prout dictum est de corporibus exsiccatis. Talis dispositio consistit in dilatatione porositatum, in quibus humor pro alimento instillatur, & in dilatatione vasorum secundum capacitatem. Hac dispositione suscepta. pulmo & in suis porositatibus,&vasis e cedentdin suo muneri suscipit sanguinis copiam,
di praeci γε tenuissimam, & debilissimam illius
portionem; tenuissima est illa magis apta adfluendum,& penetrandum in prosundiores sub. stantiae porositates, & prima est magis expedita
ad dilatatam vasorum capacitatem occupandam
debilissima etiam dieitur illa portio sanguineae massae minus aptae nutritioni,& quae est maxime fluida, &est sanguinis ichor spiritu depauper tus. Sicut enim ab Hipp. alimentum debile dicitur, quod non vertitur in subsantiam aliti. vel pariun ejus,& non est multum durabile; ita
humor debilis dici debet, qui nihil , vel parum
naturae agenti servit. Debilis etiam potest dici illa portio sanguinis, quae non valet praeternatu rati fermentationi resistere, prout est pars serosa sanguinis multigenis salibus sermentativis inbpregnata, & istorum respectu causis morbificis parum resistens, ideoque debilis dicitur. Hujusmodi copia sanguinis in pulmonibus modo descripto collecta, quia ob abundantiam
tota motum circularem perficere non valet, nec
tota in alimentum verti ibidem stagnat.& effervescentiam praeternaturalem vehementem susci, pit; unde febris acuta, cum intenso calore pubmonum, cui conjunctus rubor Erysipelas verum constituit, ad differentiam aliarum inflammati num , quae unam determinatam portionem illo. rum occupant. Ab hac excedenti, dc praetern turali humoris sementatione plenitudo, seu repletio in pectoribus oritur; omnia liquida sese mentantia turgentiam acquirunt, plenitudini a copia humoris aequalem. Tussis sicca his conjumgitur, quia humor non est in bronchiis, dc veis culis pulmonum, sed haec irritantur a vaporibus exhalantibus ab humore sermentante in vasis, dc porositatibus pulmonum, dc ab irritamento vaporoso tussis sicca. Dolorem acutum in posteriori. bus, ocanterioribus partibus, maxime circa spi. nam, alia comitans symptomata esse a magnis
venis percalefactis docet Hipp., hoc est a sanguine summῆ percalefacto existente in vena cava, dc arteria magna circa spinam dorsi in pectore, a quo emissae particulae igneae turmatim in pleuram, dc musculos thoracla tristi sensatione hos assiciunt,
cum dolore acuto. Vomunt subcruenrum, non ob sanguinem altero humori mixtum, sed ob bilem aeruginosam sero mixtam, hocque colore sanguinis tingentem, dc tales excretiones subcruentas
nominat Hipp., ut alibi demonstrabitur; dc sibilis aeruginosa ad atram inclinaverit, dictoque
sero misceatur materia per vomitum excreta ibvida apparet. Vomunt bilem, dc pituitam, quia a febre massa sanguinis intenia alterata in varia