Nicolai Leoniceni De serpentibus opus singulare ac exactissimum

61쪽

sita morsus suos ab Holore sanat/ita et quos se

pera momorderit: Carnes eiusdem Serpentis similiter tritae: et super uulnus positae curant. Forte est et Alia inter Gaalia inter Galenum at inuic discordia. Quoniam lenii et Avice, GaI non in rebus aliis si plurimis:sed in uenenis ta discordia. tum ait Mithridatem esse Theriaca potiorem. Quare uidetur sermo Aui. multo esse generalior et ideon parum a ueritate deuiare: quum sint quida mor/bi praeter illos: qui ex uenenis contrahuntur: contra

quos est Theriaca iuuantior . Quod quidem Cal Libro primo de Antidotis declarat his uerbis ullas

quae passiones sanant facultates quae non extrinse/cus imponuntur: sed intus aB umuntur. Medici An Quid Anti tidotos nominantia res autem sunt primae earum dolus et eius

differetiae. Quaedam enim propter mortifera Phar differentiae.

maca exhibentur. Quaedam morsibus Animalium uenenatorum. Quaedam uero aliis Pamoibus quae ex uit se uictu contingunt: auxiliantur. Quaedam autem tres profitentur utilitates: sicuti ili': quae Theriaca uocatur. Quam composuit Andromachus repudiata Mithridate:quae et ipsa ab eo qui eam compositit. Nomen accepit. Evilbus Galen uerbis duo maκime elicimus: non modo in Viperae morsit sed etiam in multis citra uenena passionibus Theriaca est e Methridate potiorem et praeterea stilam Andro Sola composimachi compositionem simpliciter Thetiacam no tio Androma

62쪽

chi Thetiaca minati: alias autem compositiones non Theriacas: Mmpliciter no sed Antidotos tantummodo nuncupari. Quam itiminatur dem nominis dicterentiam possiimus ex multis aliis

apud Cataocis demonstrare: sicuti ex illo quem PCalenus lib. 1nitia nostrae disputatiois ex libro. xi. de simplici mero. Yt. desim dicina citauimus: quum de Viperis ad Theriacae c5plici medicia positione eligedis sermo haberetur de quibus Gai ita schptitauit. Tutissimum autem est cauere Viperas:quas in talibus locis scilicet aridis et salsuginosis

uenantur: siue ad usum cibarium: siue ad Pharmati composit1one. Quale est istud celeberrimu quod omnes medici Theriacem nominant. In libro etiade Theriaca ad Pisonem plane Gai ostendit nutatam fuisse ante Andromachum Antidotum quae Theriaca diceret: quis esset et illa copositio: qua rex magnus Antiochus contra omnia Animalia ueno nata usus diciti et altera Missiridates a Rege Mithridate: cuius fuit inuentu appellata. Ira n. de Mithri date Rege et de Antidoto ab eo inuenta libro quo diκimus: at scribit: Inquiut. n. q, et Mithridates ille bellator magnus heriaca quidem assium psit nondii. n. erat sed altera multa mixturae Antidotu et Ipsa ab euis note uocitas. od si ut sit Cal. in tepore Mithridatis nondu erat Theriaca ne etia

Antiochi Theriaca fuit: stlonge aetate praecessit. Si quis uero mihi Pliniu obiiciat: ut sane animaduerti

63쪽

in quodam libello de Serpentibus edito mihi fuisses meo tamen supresso nomme latenter obiectum facientem de Theriaca Antidoti metionem uel plus me Galeno credere ubi de nominibus graecis praesertim medicinalibus agitur: uel nec Plinium si uer

ba eius diligentius inspiciantur quicq a Gai dissidere: respondebo. Quam n Plinius circa finem libri uigessim de naturali historia una compositione re talisset: quae costat eκ Serpillo. Spoponace. Milio. Trifolio. Anith et fenicali. Anisi Ami inpii Te minibus: et farina Erinacea. Postmodum ita si ibitigit. Haec Theriaca magnus ReeAntiochus aduer stis omnia uenena usus traditur. Quasi idem uoluerit Plinius de hac compositione : quod etiam Gal. de Mithridate Antidoto dicere: licet nondum foret tempore Antiochi: sicuti neque Regis Mithridatis Theriaca Antiochum tamen compositione antea scripta pro Theriaca usum: sicut etiam sua copost tione Mithridates. In eande sententia Ruic de Mothridate Antidoto loques illa protulit uerbaram et stipra recitauimus: rante Andromachii copositio Mithridatis fuit Theriaca magna i multitudine iu/uameti. Theriaca ergo Diatessaro eatenus et ipsa d Cur theriaca Theriaca: qtenus uice supplet theriacae et Alliu eademiatessaron. rone Rusticoru Theriam aliquado a Caleno notae Alliu Theria quia quum theriaca Rustici careandi Allio utuntur a Rusticorii

64쪽

ulce Theriacae . Calentis etiam eodem de Theriaca ad Pisenem Libro quum multa de Antidoto Mi/thridate dixisset: et modum quo eius compositione Rex Mithridates inuestigasset: edocuisset Postmo dum illa uerba sibiunxit Postea uero Androma chus Neronis Archimedicus quaedam addes. Quae/dam autem et adimens scilicet de Mithridatis opositione de ea enim fuerat sermo fecit eam Antido/tum: quae Theciaca nominatur: miscens una creati is non paruam Carnis Viperarum portionem In sibus uerbis GaI innuit: et solam Andromachi compositioem Theriacam simpliciter nominari: et cata, 1am pariter ostendit: ob quam praecipue ipsa ex omnibus aliis Antidotis Theriaca uocetur Carnis ubdelicet Viperarum commixtionem . Nam si a solarquam praestat contra mortus Serpentum Dutilitate idem nomen indipisceretur: tunc ante inuentione

Theriacae Theriaca fuisset quia Antidotus Mithridates ad eosdem morsus Viperino tantum excepto non minus ualeat immo ad quosdam ex eis multo

plus: ut loco superius allegato Cal. iquit: Theria/Rleκander ut ca. Alexander quo ultimos imi libri Probi ma/timo pumici te: in quo quaerit cur his quos Dipsas momorderit: hri problema cum siti premantur intolerabili: Theriaca tamen: qte calida est et sicca: nihilominus sitim sedet et no magis exaugeat Manifestum se facit ex suo Sermone

65쪽

de Theriaca simpliciter prolato unam latum existi/mam Antidotviri Theriacam nominari quae iuba Viperas recipit compositura. Si quidem in solutioe Problamatis circa finem ait: Carnes aperarum aliis simul medicinis: quae in Theriaca ponuntur radmixtas uim habere naturalem cotra omnia Anima ha uenenata et exitialia Pharmaca resistendi. Evil/bus etiam Alexandri uerbis illaid costare potest: noCarnes selas Viperinas: uel etiam oleo et anitho coditas: sed cum aliis pluribus Medicinis plussi sexagita numero In unam quodammodo naturam con

fusis id quod uult etiam libro de Thetiam ad Pi

nem saepius a nobis allegato GaI tantam habere co/tra omnia uenena: sed praetcipue Viperae potestate. Quare ut ad Trociscos theriacos a quibus nostra caepit disputatio reuertamur: quum non haberent

ipsi maiore si Carnes Viperinae: a quibus sola similagine superabundat contra Venena efficaciam Si il/dem haec non ad uim Carnium augendam: 1edio tius ad Trociscorum format1oem est superaddita: non lint iidem Trocisci ab utilitate quam ferunt: sed potius ab ea quae in ipsis continetur/fera graeco uocabulo Theriaci cognominati. Alioquin occiar reret quaestio cur non et Carnes ipsae per se Theriacae dicerentur. Lud quidem quaestio illis est insolii bilis qui solam eius nominis causam assignat utili

66쪽

tatem: nobis alitem facillima: qui no usum sedio tius id quod continetur assignamus Carnes si side Viperinae non se ipsas continent: sed potius in alte

ri continentur. Iccirco non consueuere medici car

nes Theriacas:sicuti Trociscos Theriacos De fales quo Theriacos: qui et ipsi e carnibus ierin1squibusdam aliis additis coticiunt: appellare. Quod si quis spreta loquendi cosuetudine viperae carnes

uelit etiam Theriacas nominare: sciat se nihilo plus Viperinas significaturii: uel saltem usurum uocabulo ualde generali omne medicinari quae quo uis modo possit contra aliqua uertena prodesse : significante. Ne autem multum ecnominis ambiguitate laboremus: sciendum est tres esse ut antea diκimus)Tres Antido Antidotoria speties. unam: qua ualet contra Phar torti speties maca mortifera: quae scilicet uel per cibum: ueli potionem assumpta hominem interimiit Altera: quae prodest contra morsiis quorcidam Animalium e nenatorum: ueluti Canis rabidi: Scorpionis: Phalagiorum: et Viperarum: et talas Antidotos ut inquit Cal. suo de Antidotis libro)Medici iuniores quo rum unus fuit Asclepiades: soliti erat Medicamenta

Theriaca nominare. Tertia Antidotorisi speties est quae morbi ex uictu pravo contractis auxiliatur. Si

qua uero Antidotas: ut illa: quam instituit Andro machus omnibus malis quae diximus) opitulatur:

67쪽

haec no Theriactim Pharmachim sed Theriaca sm Disterentia mpliciter nominatur.Quo circa al. quum Ode de ter pharmacii Antidotis libro de multis Antidotis faciat metione Thetiaci et quae contra medicameta mortifera et morsus uena Theriaca sim torta animaliti mire proficiunt: scuti de Mithridate licitet.

Athanasia ambrosia Philippi Macedois et Antidoto eκ sanguinibus: et altera ex sinc nuncupata: DulIa tame ex his putat Theriacae nomine insignienda sed tantum Andromachi compositione : qua non Medicina Theriaca: sed Theriaca simpliciter no minat. Si uero Arabes et quidam latini plussi opor teat Daliquando Arabibus credentes fusus utuntur hoc nomine Theriaca. Nos in graeco uocabulo a Maiora Graetore Graecis auctoribus fide adhibenda iudicamuS co uocabulo

Quaqua et ipsi Arabes si ea quae diximus supra de Graecis sedes Theriaca Antiochi: de Theriaca Diatessaron: et Al si Arabibus ii Theriaca Rusticorum emoria repetae facile pos adhibenda.

sinat in una cu Graecis concordia reuocari. Et si eniseccido Canonis capite de squilla Auic dicat est Theriaca aenenosis: et sopoponaco pariter quod Impropria locum Aristologia ad puncturas bibitum est Theria cutio quum ca: et similiter ita succus. Idem tamen Auic fatetur simplex medieode m libro impropria esse locutione quia simple cina Thetia/Medicina Theriaca dicitari Quonia ut inquit no a nommans me Theriacae dignius attribuitur medicinis artificia auctore Rui libus ad est: Compositis: et nome B eZaar singula cenna.

68쪽

BeZaar apud Arabes idemqtio Alexi pharmacum apud graecos. Asclepiades

Medicus,

Nicolus Flo

rentinus non

recte de BeZaa ct theriaca determinat.

ribus cadentibus secundum naturam Licet alias de

Auic Bezaar cum Theriaca uideatur confundere: scribens in hunc modum Albezaar et Theriaca scit omnes medicinae/quarum proprietas est ut conser uent sanitatem: et uirtutem i spiritu/ut expellat no cumentum ueneni a se . Mihi uero uidetur nomen

BeZaar apud Arabes significare idem quod apud Graecos Alexipharmacum: quod est uocabulum generale ad omnia remedia: siue contra mor1us aialiuueneno rum/siue contra uenena mortiferae sicuti aconitum argentum uiuum/at similia/quae uelicibosi uel potiones nostris corporibus inferuntur. Pharmacum autem Theriacum/seu medicina Te Vacalis ut medici iuniores loquuntur)tantia ad morsiis Serpentum ut supra diximus)ex Asclepiadis medici autoritate accomodatur. Quod etiam ipstim indicat nomen a Theriis: id est animalibus ueneno sis derivatum Simpliciter autem Theriacam Gale/nus ut diximus nomina solam Andromachi compositionem . Quare ut opinor Nicolus Floretinus non satis recte de eisdem nominibus Libro quarto capite de medicinis BeZaaralibus determinauit scri hens haec uerba . Videre potes pasta duo nomina BeZaar et Theriaca tripliciter possunt sumit ut in/nuit Serapio in simplicibus capite de lapide B eZaar)uno modo largissime pro omni Medicina princi paliter

69쪽

paliter: uel secundario faciente adl1berationem au. nenis. Alio modo large pro medicinis BeZaaralibus supradictis: et tertio modo stricte: uerbi gratia Theriaca pro Theriacia ipsa: quae est una Cofectio dicta Theriaca magna/uel liberans at dicitur Theriaca Calenitet est illarin qua igreditur Caro Tiri et nopropterea ut multi accidunt uocata est Theriaca. Immo propter suae uirtutis Theriacalis excellentia nomen generis sertita est: et suo nomine meruit ap/pellari: et est de qua intelligitur: quum ab late profertur: et consimiliter BeZaar stricte sumptum dic12 de quodam lapide qui prae excellentia sua BeZaaralis uirtutis nomine generis consimiliter uocatus est.

Haec quidem Nicolus: ex quibus uerbis apparet ip/sum quoq ista duo nomina Begaar siue Alexipharmacum cum Theriaca confundere. Quum tamen Beraar apud Arabes: sicuti Alexipharmacon apud Graecos sit tam medicina simplec etiam composita. Theriaca autem tantum composita: et non quascunt/sed quam Andromachus dicitur compositis/se. Quare neo largissima: ne clarga acceptio The riacae apud ipsum recta est. Tertia uero arctissima: et ipsa ob id potest improbari : quoniam Theriaca ita accepta non est Cal. Theriaca: sed Andromachi potius Videtur autem Nicolus nimium Avicenna Nicolus nimi falso Galenti calumnianti credidisse: frustra An um credidit

70쪽

Avicennae fa dromachi Antidotum quaedam addedo et quaedas calumniati subtrahendo comutasset: nulla uidelicet ductus ne Calenum cessitate sed solii ut eiusde Antidoti sibi tituli usurparet. Quia tame Galenus in suis omnibus de Theriaca Antidotis tractatibus Maxime probet An dromachi copositione et ea selisut saepe diximus)nominet Theriaca: tan si omnium aliarum Antidotoria utilitates coplectente ati,io ubi ulla seruare studeat icorrupta. Quod uero etia Nicolas illos re praehedit: il Cal. Theriaca ide dicta putat: Ἐκ iri carne conficiat Forte melius illos repraehendisset Nicolus non qui uerti tria non agnouerunt. Non animaduer animaduertit ait autem uir iste alioquin Cal. doctrinae studiosus se male Cale se principi Medicorum homini no minus litterarunt reprathen ra: etiam Medicinae arte conspicuo imputare ldere male sui Antidoti nome fuerit interpretatus: et eius Error Nicoli ignorauerit significationem . Vt autem hic Nicoliet aliorum ex error Dei aliorum idem existimantium euidentius stimatiu The appareat: subiicia Caleni uerba: quae libro de The/riaca non a se iaca ad Pisenem ita de eius uocabuli scribit etymoris hoc est i logia: Quia uir iste Andromachus. s. de eo eni staperis isti e tim antea locutus erat miscere Pharmaco Thema: ferarii genere id est: Viperas: quae sunt ex genere ferarum ueneno dicta quas in saria: excogitauit: no solum quonia ad morsus earia suam ivtura re bene cogruit: Thetiaca a nobis dicitur esse quia et

cipit sed quia ipsas feras uenenosas Viperas T i sua mixtura recipit