Palladii Rutilii Tauri Aemiliani ... De re rustica libri 14

41쪽

p A L L A D I Ised aequaliter terram motam e se cognostis,si tra uersant per sulcos pertica mittas. Q res sep Eta,bubulcosas hac negligentia submouebit. Obseruandu est,ne luminsu ager aretur,aut quod sepe sopost longas licerites

leui imbre per M. Nam terra, quae Iutosa tralatur is primordio,sertur toto anno non posse tradiri. Quae ause

tem sura leuiter in usu est, σsubterfice si tunc arearer,dsi itur per triennis sterilis feri. E t ideo mediocria ter inlusius age ut nec lutosim, nec aridus sit, proscindi debet. si rellis est rusumus per latera sulcetur. Quaest nid tunc seruanda est,cum semen accipiet.

Dcordeo gallatico serendo. T IT. II I I.

s I elemens tuerit brems,ordem gallatia, quod VaαM,Cr candidum est,circa Idus I anuarius seramus locis teperati octo modiis iugerim complebitur.

De cicercula serenda. TIT. V.

cI c E R c V L A boc mense seritur lata Leto,coela humido.Tres modii iugerum complent. Sed hoc genus scin nrinis raro re, pondet, quia decipitur austro, uel siccitate flore quod tunc prope necesse est emenire. De ostia serenda,cum disciplina sua. T I T. V I. Hoc mense ultimo colligendi feminis causa non prabuli secandi uicia seritur. Iugerim sex modii occupat. serenda est in terra proscissa post hora secunda, uel tertia, cum ros esse defieri que frre non potest. Sed stitim cori operienda est ante noctem. Nam si nuda manseri noctis haemore corrumpitur. Obstruandu est ne ante vigesimia quintim luna seratur, quia sic fata Iimaces persi quuturi

Desoeno graeco serendo. TIT. VII.

F O E N V Μ graecil in Itala colligendi seminu caus mense Ianuario ultimo,circa Februarias calend. seria' i incl

42쪽

1 A rq v A R I V S. mr ADinodij iugero fusciat Arandiu dispisse,sed non ultὰ Nasi plus quam quatuor digitis obruatur, disticileniscitur. Idcirco quidam nutrimis aratris proscissa prius terra feminant,ta s. culis stitem sata cooperuinti

De eruo serendo. TiT: v III.

E R V V M serim hoc mense noui imo potest ocoscco;Crmacro. In iugero quilis modii feruntun De sarriendisseumentis,6

leguminibus. Ti T. IX.

Hoc menst serenu, cr siccis diebus, dum gelicidiuno est, unis cuiadas meta. Quod opus pleris negant feri debere,quila radices eorum detegantur,aut incidanis turis necentur 'gore subsecuto. Nihi aute uidetur herbosῖsticis tantum esse Sciendis. Sed triti πόσ Iarsarritur quatuor fliorum,o cum quinque,Aba, Cr legumiana, cum supra terram quatuor digitis fuerint . Lupinusueia,qui unam radicem habe sis arcu etur, extinguitur; quod nec drisdera quia herbas praeter auxilum cultoriris a figit. Faba autem si bis sarculetu proficis er nautum studium,'maximum asstret, ut dd mensura modii complendi stesi propemodum sicut inte a restondeat. Sisiccas segetes sarculaueris, aliquid contra rubiginent praestitisti,maxime si ordeum siccum sarrietur. De pastinandi generibus, scrobiis

biis uitium. TIT. Xe

p AIT INVM fieri nue tempus est quod fit trisbus generibus, aut terra in totus y aut sulcis,duis, bibus.Terra tota debet effod ubi ager immundus est, vis luestribus truncis,cr rddicibus filicis,uel ho burim noxiari statia liberetur.Vbi autem mundae sunt novales;

43쪽

o PALLADII humorem in toti spatia pastinari tra smittunt.Fiut ergo sulci multa longitudine,quantam destinaueris tabula utiatudine pedum duoru cr semis,uel trium,ita ut iuncti duos Fores designatu linea hallu bisetibus persequatur altitudine tris, uel duom, T semis pedati Dein si per bomianes uinea colenda est,tantu crudi soli relinquimus, e sic alter sulcus imprimiturisi ueia aridae uni uine quiris, urifex pedum statis,quae non sunt 'dienda n medio reis linquemus. can)dsiscrobes fieri placeat, aciemus tribum pedibus altas,duobus semis latas,tribus longas)lae ηλο-ribus colantur uine seu bubus,eade spatia,quae intersulcos fiunt di laseruare debemtos. Ultra uero tres pedes taltius*dientiscrobes non sunt,ne laboret frigore sam ta,qαx pangimus. Latera scrobibus aequaliter incisa sint, ne obliqua uitis saucietur ulte nitentibus ferrumetis curris for incumbet Pallini uelia,quod omne uersabitur, revi, uel duoram semis pedum altitudine terra uniuersu odi,trer,in quo erit diligentia, ne crudum sollim fraude occultas forincludat. Quam rem subinde custos uiri in qua praedictae altitudinis modus designatus est,per stati quae

filiuntur,exploret. Radices omnes,CI purgamenta,m

xime rubi, silicis in sustinum regerijaciat. Quae cura in omni positionis genere,Cr ubiq; seruanda esti

De tabulis vinearum. TIT. XI.

T A B V L A S autem pro domini uoluntate,uel Ioci ratione friemus,siue integrum iugerum continentes, seu medum, seu quartanariam tabulam, quae quartam iugeri partem quadrata conficiet.

De mensura passim. Tr T. XII.

N E N S V R A vero pastini haec est, ut in tabula quadrata iugerael incni octogenipedes per singula uolera

44쪽

I A N V A R I V S. 4Itera dirigatur,et in se multiplicati trecetas viginti quari tuor decepedes quadratas per spatia omne coplebunt:μα cundum hunc in em omnia,quae uolueris pastinare,disicuties. Decem Cr octo enim decempedae, decies Cr octies supputatae,trecentis uiginti quatuor explebat. Qus exaemplo doceberis in maiore agro,uel minore mensuram Desbio, coelo, δύ loco pangendis uineis congruenti,M ea,quae illuc pertinet, disci

plina. TIT. XIII.

sED Llsi uineis ponetis nec ipsum sit nimis,nec rem

solutum,propius ramen resoluto, nec exile,nec Letiyissi,mne laeto proximu:nec capestre, nec praeceps, sed potius edito campo,nec siccu,nec uliginosum,modice tame rosiis du,nec album,nec amam,qluitius ore corrupto uinacotrittit. coelii mediocris qualitatis, tepida tame magis qst ita ccum potiusquam nimis imbri ASed ante omisnia vitis proceras,uetosq; formidat. Ad pastinania rudreagros potius eligamus,uel maxime Hlues, es. Ultima coaeditio est eius loci, in quo filerunt uetum vineta. Quod si nec itas coegerit, prius multis arationibus exeτceatur, ut abolitis radicibus prioris vineae,et omni eam carisita squallore depulso, nouella uitis tutius posit induci. Toripis, CT alia durior ubi gelu relaxantur,er solibus,putieberrimus uineas ferunt restigeratis aestite radicibus, crhumore deleto. Sed Crsoluta saerea, T calculosus ager,

Cr mobiles lapides si time haec omnia glebis se pinguiabus miscuerint cir silex,cui terra seuperposita est,quia stigidus est er humoris tenax,radices otite sitire no patiatur. Item Ioca,ad quae de cacuminibu3 terra decurri uel nasses,quas fuminu saturabit aggestiosed hoe in ks I Ghquae gela,er nebulis insim esse no possunt.Argillosa cc I terin

45쪽

- PALLADII terra minoia est,argilla aute sola viviter inimca,er caertera,quae in generalibM dixi. Ni locus,qui misera uirgutta produxerit,uel id ingusuri sulcti uel amara vel fariticulosiusCr aridius,reprobatur. N iger silui'Cr rubens utilis est,sed cui artis terra permitti est. Carbunculus, nisi sic oretur, macrus vineas reddit. In rubrica dejicilius prebedunt,quiuis postea nutriitur. Sed hoc genus terrarae opibus inimiru es quia paruo humore nimis madescit, Er paruo sole nimis durescit. At maxime utile solum est,

quod inter omnes nimietates teperamens tenebit,eT rσα

ro proximii, quam denso fuerit.PIagi coeli uincastem re debet locis stlitis meridiana,calidis septetrionale,te pissis oriente,si tamen austros,vel euros regio no habeat inimicos. Quὀd si hoc est uitiit,inctius in aquilone,uel βαvonin uincta dirigimus. Sed locus qui pactinidus est,prius impedimentis, et omnibus elisis liberetur arboribus, ne

post calcatu Viduo terra effossa solidetur. Si campus est duobus semis pedibus pastinetur: si clivus, tribus: collis

praeruptus quatuor, ne citius terra decurrat: ualla uero

duobus pedibus. Sed ager uliginosus, qui humores altiusso tu erum sicut R duennatis sol non a inplius quam iupede semis fodiatur. Illud experimetis Viduis copὐκ- melius prouenire,si uel stitis osse terrae,uci notiiorige ante pangantur,cum tumor pastini nondurepetits

soliditate subsedit. Haec quoque insciendis fulcis, o scroobibus approbast maxime ubi mediocris est terra. Delaistum,nasturtio,cruca, caulibus, allis, ulpico serendis. TIT. XIIIIa MENSE Ianuario lactuca sereda est, uel decenisse ut planta eius Februario transstratur. I tem, Februario so itur,ut posit Aprili mense trusrri. Sed certu lςm toto anno benestrisi locus fit laetus, stercoratus, ira

46쪽

lite σ liquido simo linamus,uel quae ii pactaesunt, nuo datae latamen accipiant. ant soli subassii,pingue,hu de stercoratii inter b uberba manu euellenda est, non sarci zo.Latior fis rara ponatur,uel αι producere incia piet caule, leuiter inciso gleba prematur,aut testi. candidae feri putantur,si fluminis arena, uel litoris stequerer stargatur in medias,ta collectis ipse 'hos alligentur. Si uitio loci uel teporis, uel seminis cito laclura duresci plata eius auulsa, et denuo posita teneritudine consequetur. I tem multu seminibus codici nus eiur,si caprini stercori bacca subula subtiliter excauaueri et in eas e lactucae,

nasturcij,ocImherac radicis immiseris, Cr tunc inuolutam simo bacca,terra optime culta,breui scrobe denicis m. Raphanus nititur in rassice caetera semina in summo.

lactuca pariter mergent prosiliunt,singulorus ore servato.Aur hoc ita assequuturi A ut e lactucae fila carpiit, quae radicibus ruri sunt,et in eisde gradibus surcula pii ctis,praeter raphanu, femina supradiri d*οnut, ac fimo

adlinut. sic obruta iteru latituca praedictora seminu cauliabus ambicturi Lactuca dim est, quod abundantia lacua exuberet. Hoc mense nasturciam constitim omni tempore esse ponendis,loco quali placebit, r coelo: filium nodes γderat:humorem, qua tuus diligat, tamen de te non curat. Si cum lactuca foratu nasci yrtur egregie. Et nuc, er mensibus quibus uolueris, Cr locis, erucam serere nil moreris.Ηoc etiam mense caules, ex toto anno seri posmi sunt,sed melius aliis,quibus adscriptu est. Hoc etia mense allii Cr ulpita bene eritur,sed allio alba terra proficiet. De pomis,serbo,amygdala,nuce,iuglande,

es caeteris pomis. TIT. XV.

47쪽

4ε PALLADII JMENfE Ianuario,Februario; π Martis oris fiagidis, calidu vero Ombri, Cr Nouembrisorba seruntur egregie n ut matura in sentinario ipsa poma pangaotur. Ego expci tus sum multu arbores ex pomis stolite progenitus,Cr in crescedo,Cr inferendo extitisse elices. Plantas etia si quis ponere uoIuerit,habebit arbitriuIu- modo calidis locis mense Nouebr teperatis lanuaris,lia Februario uidi s Martis inclinante distonat. Amat Iorica' humid montana et stigidiis proxima,Cr Diu pinguis- sinu, cuius indicium confima acit , sistequens ubi clanascatur. Planta est transfrenda robustior,bcrobem desderat altiorem,m statia longiora, ut quod illi maxime prodest a uentu stequentibus agitata I andescat. Si uerae mes patietur inst)las, qui in ea ro,ac pilosi solent meduliae internasi duri, aliquos ex his sine arboris iniuria dea

tractos,uicino crememus incendio. credutur hoc genere uel lugere,uel perire. Si minus1're coeperi tedae cuneus

eius radicibus inseratur,uel circa parte ultima ni a facta, cumulo ingesti cineris adaequetur. Mense Aprili sorba inisseratur in scin odoneo,instina alba,uel tram,uel corti forba scruatur hoc genere. Lem durior ac posit ubi mitescoe coeperint, Assilibus usis ad plenum claudantur urceolis, pso desuper tectis,er bipedanea scrobe Ioco sicco sub sole mergutur ore peruerso, Cr desuperfus terra calcatur. Item sem per partes siccatur in sole, is seruatur in uasculis in bγbernu. cu uoluerimus liti, quastrueti macerata reuires nisapore iucundo. Aliquieu pedi sis suis uiridia Iem si fendunt locis opacis, Crsiccis. Ite exsorbis maturis, sicut ex pγris uini feri tra

48쪽

i A N V A R I V S. sAMYGDALVs seritur Ianuario,σFebruario, item locis calidis Octobri,cT Nouebris insiet plantis, quae de maiori radice tollutur. Sed in hoc genere arboris nisil utilius est qua seminaris facere. Fodiemus ergo alta pede uno semis area, in qua obruemus amygdala,non a ruptius quatuor digitis,ita ut acumina figamus in terras autio inter se binora pedit separata. Amant agrum durum,sccum,calculosi , tu calidisimu et quia mature florere consueuerunt,ita statueti sunt, ut arbores ad meridie spectet. cum in seminaris adoleverint,relissis ibi quaestatio susticiat piatis,alias trisfremuis mense Februario. Sed ipsa aradigd assa ad ponendu σnoua legamus,et grandia,

q*ae antequam ponamus pridie mulsa aqua, ita ut ne niamis maceremus,ne gcrmen extinguat ex multo melile mordacitas.Adj prius fimo liquido per triduu nuces eas macerunt: inde die,σ nocte esse patiuntur in mias sed qua sulpicione tantu posit habere dulcedinis. cum in semin rio dinγgdala diltponimus, si siccitas inter erit, ter in mense rigonus,Gr herbis nascetibus circunfodiendo saepe purgemus.Terras inur' latrare debet habere admistu. spatia inter arbores uiginti, aut uiginti quius pedum dedissesust iaLPunino sunt Nouembri mense,ut superflua,cr arida,et densa tollamus. Seruandae fiunt a pccore, quia si rodantur,maerescunt. circunfodino debent quoistici foret,quia inde flos eius excutitur. In uetustite plus 'afri. si 'ax no est,tedae cunm terebrata radice mergaramus, uel filicem sic inseramus,ut libro tegente claudatur. Locis frigidis,ubi metus est de pruina,Martialis dicit hoc remedio subueniri.Ante quam floreat radices nudatur,et albi lapides minutifimi milli arenis congeruntur, Cr ubi

iam tempus videbitur,ut descant germinare, est i item

49쪽

PALLADII lapides submouetur. Tetiem nuces Gγgdalus creaste ut dicit si ante flore radicibus ablaqueatis per dies ae quot calida aqua ingeratur. Ex amaris dulces sunt,si ci cusso stipite tribus digitis a radice fat cauerit per qua

noxia desudet humorem,uel medius truncus terebretur,et

cuneus ligni meae oblitus imprimatur,uel si circa radiacessiillum pereus afundas. γgdala ad legendum ma turitate fatentur,eu fierint stoliam corticibus.Ηaecsine cura hominis seruantur in lai si defculter coriu dimittent,paleis obruta continuo relaxabunt. Ite decoriari, si aqua marina lauemus,aut suis π candida sunt,er pli risu dura Nese Decebri,uel Ianuario circa Idus γ-gdassus inseritur ocis uero stigidi cr Februario. Si ta surculos condias ante,quam germine utiles sunt, qui desum rite si utunInseratur σβιb cortice,cr in truco. Inistratur inscet in persico. Graeci as it nasci amagdala script si apti testa, nucleusanu tollas,et i eo quod libet scriba et iteru luto,et porcino stercore Molatu reponas.

De nuce iuglande. TIT. XVI.

N V c E M iuglan seremus extremo Ianuario, vel Februario. Amat loca montana humida, er Digida, pleruns lapidosa.Potesttainen, Cr locis temperatis iuuate humore nutriri. Serenda est nucibus suis eo more, quoer amγgdala seruntur,cr ij de mesibus. sed quas N oueae bri vicisse distonis aliquatenus in solesiccabis, ut coccetur noxia uirus humoris. Quas uero mense Ianuario,vel

Februario positurus es, aqua simplici pridie macerabis. Ponemus aute transiuersas,ut latus,id est carina ipsa go. tur in terra. cacumen ipsum,ci in ponimus nucein ii a Vilonis partem dirigemus .L apis subter, uel testi ponendas,ut radicem,no simplice se repercursa restergat.Lae

50쪽

tior fiet,si sepius trusseatur In frigidis locis bima, in ealidis trima trisini debet. Radices plantara sicut in alijs arboribus solemus in hoc genere resecare n5 debes. Fimo bubulo iura planti tingeda est,sied melius cinis as ergatu riu scrobibus,ne calorestercoris aduratumni cinis Gediatur uel corticis teneritudine procurare,uelstu lusi deiij ἐι item a time. Altis scrobibus delemtur pro arboris inuagnitudine, Cr desodoeat intσuassa maiora, quia stillicia dijs Iollarii suoru proximis, velfui gen s nocebit arboriribus. Debet aliquado circu*di,ne cauasiat uitio senectutis,quae si uitietur, canalis logus assummo trunco adimit debet excudi sic beneficio sesιs,cr venti durescunt, qνα in putredine transibat.Si dura nux σit,ivel nod , corotex circueuendus erit,ut uitia muli deducat humoris. At radicat fiumina praecisai Alii imbrate radicipatu de biuxo imprimu uel cxprinu clauum,uel frreis. Si tirentina fame uolueris,soli nucis carnem lana proptσβrmitas obuolutam in seminario debebis obrum. Si frente iam iii

gabis iumense. cortex in nuce dimissus,maturitatis indiarium est, qualis debet er poni. N uces seruitur uel paleis obrutae, uel arena, uelflijs suis aridis, uel arca ex ligno' suo Amincluse,uel coepit milh quibus hue uidigitudiis nem reddu ut eis dσedinem tollant. Martialis a rei mexpertu se di virides nuces tantum libreas putiminibus suis melle dem LCr post annu uirides esse, er ipsu meliis medicabile foet, ut ex eo Acta potio arto ius curet, G fauces. Inseritur,ut pleris aserat,mese Februario in arbuto,sed melim in trunco,ut alij, x in pruno,Cr in se De alijs pomis,quae maxime per alios mensisseruntur. Ηος