장음표시 사용
141쪽
tum abfuisse, cu cortu st,ex Valcrii lib.viii. cap.x quaesto comitiis, cum in Fratris filiu in campu deduxisset eosulem eu esse factu i Laelius quidem etia apud Ciceronem in Dialogo de Amicitia , Sripionem nunquam petiisse confirmat. Eis idem repet; 3, de absente, renat ut videamus, an idem doceat 7 scbolijs Livianis quo nos rejcit, in quibus baec scribit.
Non est pro tereundum hoc in loco, quin dicendi genus hoc, quod myltos saepe, in primis autem Glareanum torsit, explicetur. id est, quid sit apud Liuium absentem consulem creari.non enim cuin significat tantum, qui abest ab urbet sed etiam eum, qui cum in. urbe si, abel l i campo, in quo tamen comitia creandi magistratus causa habeantur . sic loquitur lib.iiii. Plebi Tribunos plebis Sex. Tempanium, A. Sellium absentes secit. Hos vero ex castris in urbem cum consule reuersos paucis ante versibus tradidit. & hoc libro supra. Consul ex dictatura factus M. Valerius, non petente atq; adeo absentem creatum tradidere quidam . Sic hoc loco. Q. Fabius,& P. Decius facti consules sunt,esi in campo
non adessent. Ap. Claudius praetor cum non solii in capo, ne in urbe quidem tum,sed in Hetruria versaretur. Hoc aue
ita esse,aperte docet Dionisyus lib.ix. de Ap. Claudio consule absente facto, id est, ut ipse interpretatur 'qui in campii
non descenderat. Aππιον Κλαυδιον πολλὰ ἀντεπrοντα και ebl 'ν εῖα τὸ πεδι- λθειν ζονλὴθεταενεκα Yων αρ ei ειῶν, οὐ- ττον προεβουλευσαν , καῖ Dιη*ιὶ το ἀπ'οντα υπατον. Haec Suotitus , in quibus mihi contrarium potius doce Te, qua midem videtur . tribus enim Livii locis, uno Dionysii probat apertissime, absentem creari, non cum tantusignifieari, qui abest ab urbe. sed eum etiam , qui cum lin urbe sit, abest tamen i campo. Hic vero, & in Scholiis in Fragmenta dicit, absentem accipiendum esse pro eo, qui non petendi causa in campum descendisset, in Omnino qui non peteret. I escendere in campum, & abesse i campo, mihi videntur contraria.& tamen dicit se idem docere. Praeterea dieit saepe Dionysium ita locutum, cum tamen' unum tantum asserat locum. Dicat etiam, cur Dionysium,& Liuium
scribit , & non Liuium , & Dionysium t i
142쪽
Suontus ad an. Dcx. Ap. Claudio Q. Metello cos. His consulibus cui opinor in P. Scipio Africanus a Senatu legatus in Acgyptum, Striam, Asiam, Graeciamque ad regii,
ciuitatum, ἰ& setium animos perspiciendos cum L. Metello & Spurio Mummio missus est . quam lcgationem ant C consuram, Panaetio praeceptore comite, Africanum obiisse scri bit Cicero in Lucullo, & libro de Republica. vi. Hoc ipsona conatur confirmare in Scholiis in Fragmenta Ciceronis pag. 9 2. duabus rationibus, auctoritate Cice-xonis , qui in Lucullo legationem ante censuram Africanu Ubiisse dieit: & verisimili coniectura quod L. Metellii , ii iitc insular H no adnuixissent, cu moris esset,vni consulari Iegato dij hs ion honsulares adiungere . at si post censuram Metellum iam consularem non addidissent. I addit:Hoe a sit 1ecis eo dico, nequis temere Valerio assentia eur, qui lib. iiii. cap. iii. Scipionem scribit,post duos consulatur, O duos tritiphos hoc legationis OfiJcio esse lanctu. Nam quod hoc in loco Cicero censura legationi praes erat, id ora
rionis comoditas videtur vel defendcre poste, vel excolare Prinitim dicimus sigo ritum sibi non constare, nain in co. ment, io in Fastos dicit, Ciceronem in vi. de Rep. serib re Africanum. Obiisse eam legationem ante censuram . in Scholiis vero post censuram. Deinde ex.rationibus, quibus nititur altera ridicula est, altera in constans. nam quis eum sine risu audire potest, qui dicat Ciceronem oratio nis commoditate ordinem historiae perturbasse t quod a lcra sit inconstans , ex eo appareti, quod is mos adiungendorum duorum non consularium uni legato cons lari , non est seruatos , ut ex multis Livii in eis colligitur , quos proferam, si opus fuerit. Ad haec, quis non putet, iis potius esse credendia, atque assentiendii, quae Cicero scripse adhue animo, ae memoria vigen ,, qu, in iis, quae iam gran. dis natu, altate assecta, & viribus , S animi,& corporis infirmi, i Adde etiam tempora Reipublicae turbulentissima, adde domesticas molestias. Nam libros de Republica ut colligitur,ex epistola xiii .lib. i.& ex v lib. iii. ad Q. Fratrem.
143쪽
di ex xiii. lib. iiii. ad Attici im, seribere instituit in Curii,
no an . V. C. 699. aetatis suae II.&eodem anno, ut arbititror, edidit.Lucullum vero an. V. C. 7o8. Republiea iam
occupata. Cum enim dominatu unius Caesaris omnia tenerentur , nihilque aliud, ut ipse multis in locis testatur, agere posset, ad philosophiam se retulit : & praeter caetera L eullum scripsit. vi omninὁ veris milius sit eum iis de caussquas attuli, memoriae vitio lapsum, quam tum, cum de Re publica scripsi. Quare S si in vita hanc legationem reiecimus in an . 6I8. V. C. hic tamen fatemur,nihil certi de anno statui posse. quod autem post censuram legationem obi xit,hoc audacter affirmamus ex Valerio, Floro,Iustino, Strabone, Plutarcho,Gellio, Athenaeo. Verba Sigonii supra haresunt. Nam quod hoc in loco Cicero censuram legationi praeserat. Genus dicendi mihi prorsus inauditum. paulo etiam ante loquens de Scipionis accessu ad Messantiam. Qui inquit, eundem Scipionem paucis anter mensibus in iisdem tectis recepisset . dicendum fuit ue iisdem tςctis, aut in eadem tecta. Quoties autem Scipio ad Massanisam tuerit , disputabimus, si ita figonio videbitur. Ego enim ter illuc Asrieanu accessisse in vita scripsi Sigonius bis in Scholiis in Frag. Sironius . Magnam praeterear seruorum manum a MDit, amicis quoque quingentis quos secum educeret, ex oti, ni nobilitate delectis. haec Sigonius ex libro de rebu s in Hispania gestis i Romanis cum Carthaginiensibus. Appianus. Et clientes Roma,&amicos quingentos eduxit, quos in turmam conscriptos philonitem appellauit. id est amico
Non video cur sigonius, magnam , addere debuerit: nee unquam credidi πελειας hic significate,seruos, ct eurseruos potius, quim liberos armaret 8 cuiusnam erant illi serui , ut eorum armandorum iacuit tem habere 'dicat ipse cur etiam addiderit, ex omni nobilitate, & an credibile sits nihil enim eiusmodi est in Appiano Scipionem habuisse
omnem nobilitatem ita amicam , ut ex ea quingentos tuo nes deligere posset. i
144쪽
S gonius. His autem, ac reliquis ne eessarἰIsrebus anna ratis , partem exercitus ad quatuor millia hominum Fabio fratrι tradidit , ipse anto eum cum reliquis copiis in Hista-aniam ire contendit. ν pimus. Omnes, qui erant ad quatuor millia,ducenis dos fratri Buteoni tradidit, ipse cum paucis iii Hispaniam
IIxντας. Sigonius vertit, partem exercitus. ολιγοις Reliquas copias. Ego vero inicilliso, Scipionem ire contendita an tali Paniam tantum cum paucorum, ut fieri solet, comitatu in quatuot in illia fuisse, quos Romae scripserat. Sironitu. Ed vero e mi venisse non protinus in hostes se IntuIat, ut eos xanqua imparatos circumueniret; quod exploratum haberet, nunquam id genus hominum adco octo, lu- Turiaque difluere, quin ipsa naturae suae ferocitate appara eus aliorum facile superaret. μ' Haec omnia sunt Sigonii,&omnino superuaranea. pae Iacula, Quin, pro, ut, adverbio apostatico, & pro nori. nu'quam me legisse memini. si me apparatux intelligit ho SCOn-- Quod genus belli, ac Numantinorum vires quantae cssent non ignotas haberet, verum interea frumen
hus ansestos saceret. cum autem vastatis agris castra sibi Dropius urbem putaret esse admoueda, duo esselitinera, quI
Riri posset , in eniebat ; unum angustum,
anus. Adhuc conssderans ipsorum penua L II in portunitatem ipsus,& impetum Numantino um,quo eon Derterent, quae vero post exercitum erant ea omnia, vas a
V p di' portebat, via , quae Numitam per planitiem serebat , breuis erat.
145쪽
' Illa verba di ιν utili reddidit cum autem va-
flatis agris castra tibi propius urbem putaret esse admouehea. cusententia Appiani videaturesse, quod Scipio, vastat sagris post se cogebatur , ulterius progredi.quod i agris vasta tis,non satis commode potuisset exercitum alere. Ego non uvideo, cur duo esse itinera dixerit, ct addiderit, angustum, difficile,sacilius, expedi ius. eu nihil eiusmodi habeat Appeii SContus.Quod timendum sibi esse dieere ne si augustiore via exercitumduceret, repentinam in se hostes eruptio. Nem sacerent, iumen iis plaustris, ct impedimentis reliqui, implicatum, neque ea de causa satis vel ad pugnandum,vel ad pedem reserendum paratum . quod si illi sedissent, se, nee si vicisset, magnunt quaestum facturum, nec , Κ victus esset, nisi eladem incredibilem accepturum. AppianuU... Ille dicebat, se redituna timere, quod tum hostes essene Qxpediti, & crumperent ex urbe , & in urbem redirent, nostri vero omisti redeunt , ut i frumentatione, defessi, & i menta, & plaustra agunt, & sarcinas serunt dissicileque
Prorsus, o dispar esset certamen . Victi enim magno in pririculo vetia rumuin, vincentes rem neque egregiam, neque
quaestuosam facercinus. i. . .
Hae etiam dicit,angustiore via. non erat ii Ia vi angustior: sed minus tuta propter causas, quas commorat. & praeterquam quod in uertit ordinem Appiani, dicat Agonius,qua re ductus scripserit, cladem incredibilem accepturum. non me Seipio vinci potuisset sine incredibili clade s igitur tam .multa de suo addit, cur tertio quoque verbo se ex Appia- .no sumpsisse dieit i Sigonius. Rutilium Rufum eum desecta
equitu manu, qui eoru incursiones contineret, immittit. Ania. Scipio vero Rutilium Rufum, iussit quatuor equituturmas capere & hostes infestantes reprimere. Quaero primum ex Ssgonio, cur nonposuit numerum equitum ut Appianus. Deinde cur addidit, delecta. postremo eam molestiam, quam hostes Romanis exhibebant,n6 puto appellari potuisse, incursionem. Nam incursio pertinet potius ad eos, qui vastandi, ae depopulandi causa faciunt incursiones,
quam ad cos qui alienaa populationcs vellent impedire .
146쪽
se ius. Duci autem prudenti in primis eiusmodi habe darationem esse, ut nullo unquam tempore,nisi aut monete oecasione, aut necessitate urgente certaret. neque .n. turpius.
quicquam in re militari posse cotingere,quam si quid Imperator eiusmodi eomisisset, ut ibi dicendu esset no putari. . Appianus. Stultum esse periclitari ob res paruas. S eum Imperatorem esse negligetem, qui ante occasionem pugnae vero esse bonia, qui sola urgete necessitate perieulu subie Hoc est proprium Sigonii in hoc suo comentario ,st quod pluribus eget, id ipse paucissimis explicet: quod pauet stam , pluribus, & ut ne IIaria omittat, superuacanea, &non necessaria scribat Sigonius. Cumque ad locum venisset equitatum in dum Dartes distribuit , eumque ab utraque parte signa inferre in hostes iubet, iactisque iaculis, gradum senta quo ad se cum
reliquis copiis coniungerent referre... ρρ- η .. Et vhi insidias inuenit in duas partes equites diuisit, & utrique ipsorum parti imperauit divi vicisim i ruerent in hostes, Iactisque simul telis ab omnibus, statim
retrocederent ,'riori in eundemlocum, sed semper pedetea
avn aliis a tergo se applicarent, pedem ue referrent. Imperauit Scipio utrique equitatus paMi, v t modo haec modo illa ampetum faceret in hostes.non memini me testi sire inferre signa. de equitatu . dicit ab utraque parte, luaero, a dextro an il sinistro Iateret ar tergo, an i fronte Sigonina. Moturo interim ex Vaceeis castra, Scipioni nsi ciatur flumen ad traiiciendum difficile in medio situm esse . Appianus. Scipioni vero castra mouenti, indeq; discedem uitulus erat in medio transitu dissicilis,atque limosus . situm de flumine semper Iabenti,puto dixisse cotra usum linguae latinae. Deinde,non reddidit ἰλνω s. quo causa cotuletur, quare flumen esset transitu dissitelli, Sigamus. Ibi aquarum inopia multos estodere puteos eoauus est, in quibus plerunque cum aqua amarior inuenia et 'pars iumentorum siti enecta est.
pappianua. Noctu iter faciens propter sitim, Se puteoaeuo dicar: quorum plerique amari inueniebantur .
147쪽
Umst illa' verba , τεόν staίνδου το Iaος. & sine eausa. illa vero dν τα πλεονα, Plerumque, reddidit. quod qd tempus res tur, ut auctore sigonio, Appiani sententia sit, in puteis, ut plurimum, non semper, aqua amacior inueamebatur, cum tamen sit. in maiori p. rte pnteorum aqua ira 'enieb/tur amara, non in omnibus. Amarina etiam pro amara dixit sine causa. Sieonius . Inde traiieens per sines Caueeorum. 'Appiaικα Κανο-οvs παροδ uaν. Per fines Cauceorum iter iaciens. traiicere proprid est, transportare , transuehere, transmittere.& ad maria, flumina, & eiusmodi pertinet , non ad itee
Sigonius. Equites autem pauci agros incursionibus prae
tes pagum circumequitabant. Sigonius. Eo tempore accidit, ut Numantinis, sese ex vobe proripientibus :Depo pogna lacesseretur . Item insta , ex qua p rte signum datum fuisset se proriperent. , t . i. pianws. Numantinos autem frequenter e euntes ex urbe, & ipsum ad pugnam prouocanto contemnebat. Proripientibus,vsui est sine auctore, es praeter verbi significationem. Sigonius. Cumque idcirco ar nonnullis nimiae quasi tarditatis argueretur, id potissimulin respondebat,se i matre sua Impuratorem genitum esse, non heslatorem . - . M Haec non sunt in Appiano,& tamen in ea dicit. haecδpp Sigonius. Ea causa secit, viliteras per bines prouincias ct socias es uitates dimitteret rar quibus auxilia peteret . quae cum ad diem conuenissent. Appianus. Numantinos cum statuisset obsidione cireundare,literas ad socios misi, quibus descripsi, quor mittere eos oportebat. qui ubi venerunt,eos, diuisit in plures partes. Dicit Sironius Scipionem dimisisse literas per omnes pro uincias,& socias ciuitates. Ergo per omnes prouuincias Asiae
Africae, & Europae. Deinde negamus latinἐ diei dimittere
148쪽
laetas per prouincias, &per diuitates negamus in verbis Appiani esse ullum tempus veniendi constitutum. Sigonius. Quod si ab erumpentibus hostibus operaeserintepcohiberentur , se interdiu pulptum velo a noctu ignibui fieri certiorem iussit. . . Appi an . Atque praemonuit, ut si hostes essent molesti, signum efferreoli interdiu purpureu quidem velum in hasta Iongar noctu vecd igne. Fatebor me i S gonio aliquid didicisse, atq;debebo : si me do euerit, latine dici posse fiet i cur-tionem velo. & ignibus . ineptus Appianus, qui sine causa addidit misi xm prudens Sigonius, qui e δ
t. Suouius. stagnum aggere valido circumdedit. o miram
m Appianus. Et stagnum maenibus conuinctum, cuin mure cireundare non posset, aggere muro, & cras,itudine, Ac arueitudine pati muniuit, vi esset hic etiam Pro mur . Hae e omnia quatuor illis verbis Sigonius complexus est, Sc longe: paucioribus mehercule,quam OPOrtuito Sιgouiua . Hoc apparatu ita clausa omni ex parte a Scipione Numantia erat, ut nemo egredi, neque ingredi terra
inuito illo posset . quae de suo adiderit tu lactor vides. cum ego nihil afferam ex Appiano. Sigonius. Qui se undis obruentes. se reddidit κολνμζ.Trevrinatores. obrui undis apud Latinos est, undis absumi. Ouid. Obrutus insanis esici adult r aquis. li. Sironius. Parique ratione viros in muris qx in tertia Ilo disposuitu qui omnium quaecunque generentur, clamore edito, eoque inde ab aliis deinceps excepto, & proximis tradito certiorem, se repente facerent, iis vero , qui in tu ribus erant edixit, ut siquid sciri opus esset,id signo dato denuntiarent, quae vcro certius ab se cognosci oporteret,ea ut
Appiantis. Nuncios crebros constituit in tota munitio ne, qui ct noctu; & interdiu alii ab aliis sermonem exciperent,& qua fierent , ea se docerent. iis vero, qui erant in turribus
149쪽
turribus ,imperauit,siquid fieret,ex prmis turri laboranta signum proserre,& id ipsum reliquas omnes erigere cum prirnam, id extulisse v1dissenti ut hostium quidem motum quam primum ex signo cognosceret, & quod certum,& ex
rloratum esset, ex nunciis. Nare omisi maxime necessaria Siponius. Ir νο s, παν. εικτο, τε Ρ ε ρα του τεν πονογrol. ναι τὸ ραπὰ παιτς επάιρειν, μαν τον ενον tum τω. Discerem ex eo lihenter, cur viros potius scripsit, quam nuncios, in muris Potius, quam in muro, vel in munitione, cur ex interuallo, addidit, cur λο γον est interpretatus, clamorem,& nsn sese
mone.praeterei non dicit Appianus Scipionem edixisse iis. qui laturribus erant,ut per nuncios indicarente sed illa paeticula ostendit causam finalem, quamobrem Scipio collocauerit, & nuncios in munitione', & iis, qui erant in Turribus edixerit,ut, siquid mouerent hostes, id elato spnoestatim fgnifiearent. Nam τὸ ακριζε s resertur ad illud αγγε- ντ ε εσυλτο ανδε ut, adat aevi ποῦρ γον&e. Deinde,facere cectiorem aliquem omnium clamore mihi est incauditum. .
Sigonius. Rhetogenesquidam extitit interNumantinoa Ionge & audacia ,α sortitudine princeps, qui periclitantipatriae ultimis eius temporibus auxilium serret, is comitia bus quinque, quos in suam sententiam pertraxerat, totideque famulis, atque equis assumptistioctis silentio spatium illud, quod inter urbem, & munitiones era una traiecisset scalis secum allatis munitiones superat. Appianus. Rhetogenes autem vir Numantinus cogno mento Caraunius Numantinorum virtute praeibuatissimus cum amicis quinque totidemque,& seruis,& equis , nocte obscura,&nubiIosa, praeteriit non sentientibus hostibus id spatii quod erat inter urbem &munitiones scalam serens Epactile properet intra munitiones ipsi uis & ipie,& amici.
κριστος ili Qiτ, longὀ& audacia,& fortitudine prinis ceps reddidit. Qui potuit eode tempore in R hetogene esse audaciam vitium, & sopitudinem virtutem. Ilaec superuacanea
150쪽
nea . Qui periclitant; patriae ultimis eius temporibus auxinum serret. λαθὼν. praeteriit: t, ν τῖο in ι: noctis silen rio vertit. pro nubilosa,& obscura . πικτε ν, neglexidisne
quo genus scalae, quam secum tulerit, intelligi non potestis de vecbo, traiecisset, idem dicimus, quod supr a, fgnificare, transportare, transuehere esse nautarum.
Protinus singulas Areuaeum urbes adit , simulque eos docet, quanto res Numantinorum in periculo sit,videndis eis diligentius esse, ne similis ad eos casus recideret. Haec otatio nullius populi animos permovit, nisi Lucensis.quae ciuitas a Numantia quinq; millia passuum distat. cuius Cum iuuentus omnis subsidio Numantinorum esset: intenta maiores natu veriti , nequid prauis adolescentum consiliis detrimenti aeciperet, confestim Scipionem certiorem ne iucea de causa Scipio hora noctis octaua magna manu sinein Pedimentis accurrit, & ante lucem urbem exercitu circuna
redit, simulque petiit , ut iuuentutis principes in potestatia sibi dederentur. Ciuibus eos euasisse dicentibus, se bello etiMitatem persecuturum esse demonstrat, qua de causa traditi sunt ei iuuenes ad quadcingentos. I enianus. Ad Areuacorum urbeς contenderunt eum insulis & lapplicum velamentis orantes, ut Numantinis cci sanguineis ipsorum opem serrent. Areuocorum quidanuflatim eos abire iusserunt, tantum' abest , ut iNumantinis
morem gerere voluerint. Lucia vero ciuitas potens erae,
quae ab Numantia stadia trecenta distabat. Huius diuitatis Iuventus Numantinis fauebat , & ciuitatem ad societatem cum ipsis ineundam inducebat. sed Seniores scipionem ea de re clam certiorem secerunt . Atque Scipio octava noctis hora re cognita cum expeditis militibus santibus statim iter ingressus est: primaque luce , urbe Lucia exercitu circundata petiit iuuentutis principes, &, quoniam
dicebant eos ex oppido sese eiecisse , oppidanis per praeconem denuntiauit,se urbem direpturum nisi homines sbi traderent. quare illi pertinita ad quadringentos iuuenes adduaerunt.