장음표시 사용
611쪽
Io , sompniata Ut populias habeat continue aliquid redimendum. Contra istud queritur, primo triam papa potest de plenitudine potestatis sue pro quocunqlae opere eque meritorio in persona habente tantum de culpa et eque capaci veni tantum peccatum remittere λSi potest, pono quod concedat cuicunque vere confesso et contrito facienti elemosinam ut quatuor, remissionem peccati ut quatuor, et indulge iaciam Ut quatuor, et pono insuper quod quilibet peccator iamio militantis ecclesie multiplicet elemosinas, UO Usque et , si tot Um peccat Um suum sit dimissum et pena remissa, sicut faciliter hoc ordinato posset contingere. Illo ergo stat Ut pro lege perpetua faciliter excluderetur dyabolus a punicione hominum in inferno et tollereturi, omnis punicio in purgatorio, et per idem liberarentur per tales indulgencias mortui puniti vel in purgatorio vel inferno. o Si dicatur quod papa non potest statuere talem say that
legem, sed oportet ipstam pro porcionaliter Semper must at ways
a remittere, Videtur tam quod o derogat potestati derogates rom
divine, quod De Us personis eque dignis non potest tantam mercedem tribuere pro meritis paribus, ut Petro habenti peccatum ut octo in purgatorio vel inferno potest dare remissionem pene et culpe ut di quatuor pro elemosina viatoris dantis pro eo denarium Paulo autem ibi detento pro peccato ut quatuor non posset dare cum illis paribus remissionem pene et culpe ut quatuor pro tanta elemosina in via facta pro ipso, quia tunc posset Deus communicare pote-3ostatem talem eius vicario, ut omnino absolveret apena et culpa tam vivos quam mortuos. Sed constat quod primum assumptum sequi ex opinione claudith contradiccionem; secundo videtur istam sentenciam
derogare potestati papali, quia, si lex ligat papam
i A habeant. 2. A in ara. Questio. Responsio quedam. i X. A in marg.
612쪽
IOHANNIS WYCLl F. CAP. XXIII. The ope quod potest facere maius et non minus, quomodo o6 .fb raryr, e concederetur legi sue, quod taxat ad votum pro quan
tumcunque par V elemosina remitti quamcunque
partem aliquo tam pene vel culpes Numquid eo ipso quo ipse dicit terciam vel quartam aut quamcunque aliam partem peniten cie indultam pro denario sequitur quod sit ita Numquid oporteret quod previ esubsit racio apud Deum Ubi ergo est eviden clamatoris racionis laxandi, est eviden cia maioris potestatis ad hoc et econtra de irracionabilitate, Ut repug ionat prime racioni, per quam oportet omnes indulge iacias fieri, quod hic sint infiniti puniti quorum primus est aliqualiter capax veni secundum dignitatem habitam Deo, secundus vero in duplo capacior et sic in infinitum, et tamen proporcionaliter 15 ut fit maior elemosina pro magis capaci quoad Deum,
habet ex taxacione pape minorem efficaciam ad peccatum vel penitenciam remittendum. Tales multe conclusiones impossibiles sequuntur ex potestate apetaxandi penas et peccata hominis suffragandi ad suum oplacitum et ex casibus calculatoriis quos ista scola habet admittere. I each ercio videtur quod subiacet potestati pape omnino
remit a parto absolvere tam vi Vos quem mortuo a pena et a Ulpa,
remittite Wbole et pono quod sint infiniti homines et mn niti enarus a
sive simul sive successive creati et ad nichilati de Dei potencia absoluta, et iniungat papa primo illorum quod det primum denarium pro delenda prima parte peniten cie Petri secundo autem iniungat quod secundus det secundum denarium pro delenda secunda parte 3 osue peniten cie, et sic in infinitum. Et patet quod in fine foret tota penitencia Petri deleta. Et si dicatur quod tales casus sunt maginarii Psolum possibiles de Dei poten cies absoluta, revera sic potestas ficta de concessione indulgenciarum est
2. A Ait crederetur. 7. 8. B: prime subsit. 33. B casus sunt maginum.
613쪽
w166 imaginaria non colorabilis, nisi Deus specialiter assistat iuvando iuxta suam potenciam absolutam, et sibi foret facile dare potenciam vel subito vel successive laxandi peccata vel penam capacibus pro merito maiori vel minori; nec est viator cercior de uno quam reliquo, ut si Deus statuat quod per primam partem proporcionalem dati meriti remittatur prima 266 pars pro porcionalis pene date 'vel peccati, et per secundam secunda, et sic infinitum, tunc papa faciens istii conformiter ex sciencia et potestate sibi data posset absolvere quemcunque peccatorem a pena et culpa, et eque probabiliter posset unum fingi ut reliquum, cum toti isti materie deficit fundamentum. Item, videtur quod quilibet sacerdos potest facere , indulge iacias, nam quilibet sacerdos habet parem potestatem ordinis cum quolibet et ipso existente in gracia habet potestatem super thesaurum ecclesie Ergo cum aliter populo digno preest, videtur quod ipse et ex parte sui et ex dignitate potest eis aliquam indula Ogenciam impertiri. Nam quadraginta dies quos dat episcopus non limitant minimum gradum indulgen cie, Vare ergo non posset inferior curatus dare unus viginti dies et alius decem vel varie secundum quod Deus decreverit λ Confirmatur primo ex hoc quod ante publicacionem huius materi habuerunt ecclesiastici potestatem ut modo, sed tunc non fuit racio, quare papa potest pro infinitum magno tempore indulgere quicunque autem episcopus pro anno vel quadraginta diebus et non 3 aliter ergo nec modo subest racio quoad Deum, nec potest fundari racio huius variacionis nec est vicarius Petri istius potestatis ut generaliter sit dignus dicere: Sic volo, sic iubeo si pro racione oluntas.
sai to elanci fui, ut allinis papal
volo, sic iubeo. 33. I in marg. Uersu S. 33. Recte: Hoc
614쪽
S 6 IOHANNIS WYCLIF. CAP. XXIII. The power os Non ergo sequitur Ecclesia non decrevit tali curato 166 nsieg hepo r licenciam indulgendi ergo non habet licenciam, quia i 4VJςς'ςς nunquam incepisset ecclesia habere talem licen clam similiter quilibet habens licenciam absolvendi habet licenciam commutandi penam temporalem pro pena perpetua quam confitens aliter supportaret, sed cum hoc sit indulgere videtur quod quilibet sacerdos habet infinitam potenciam indulgendi. Non enim videtur racio quin in foro peniten cie abscondito fiunt indulge iacie, sicut fiunt extra in foro arbitrii per iobullas publice proclamate. Nec est racio quin tantum valeant, cum fiunt utrimque de vocius, humilius et legi Christi conformius; absolvens ergo preest ecclesie, et ad utilitatem ecclesie intendit efficaciter quod certa persona habeat remissionem grandis debiti pro parva i5 satisfaccione. Sic enim potest diaconus, vel legatus secundum potestatem iurisdiccionis que est inferior potestate ordinis subditis indulgere.
The ait ma Et ex istis tercio videtur quod quilibet de populo Q 6 h. potest indulgere suo relato, quia debita largissima os ibi dimittere, et hoc est secundum modum loquendi scripture indulgere. Nam sicut apostolus dicit Rom. I,
i , quod recis et Latinis est debitor, ita videtur quod dominus papa sit debitor ad serviendum et spiritualiter proficiendum cuilibet christiano, et illud bdebitum videtur eo maius quod Deus ad hoc obligat sub pena gravissima, et illud quod debetur foret preciosius debito corporali. Si igitur ille potest indebito isto deficere, et Christus docet Matthei VI, 2 Dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus odebitoribus nostris, videtur quod subditi possunt eciam pape copiosius indulgere. Ymmo videtur quod prelati
maxime indigent indulgenciis a corum, nec est in dulge iacia tantum sacramentum, quin laicis possit com-
3. B ecclesiam. 7. B iurediccionis. 22. Ad Rom. I, I
Grecis ac Barbaris. 34. totum sacramentum.
615쪽
CAP. XXIII. DE ECCLESIA. 577 266 petere quomodocunques fundabiliter terminus sit descriptus, quod laici possunt eis relaxare debitum
spiritualiter ad utilitatem ecclesie, racione cuius rela-2o6 xucionis ' Deus graciose coassistet, dimittendo pec catum et pene debitum, quod contingit Deum facere od mar
ad instanc iam layci efficacius quam ad instanc iam a the instance
istius prelati qui blaspheme aut sacrilege vendicat hanofa wicheda ut vendit vel saltem retendit se facere quod Deo non potest competere. Nam danti pecunias vel eis io equivalens datur indulgencia quantumcunque laxa sive pro vivis sive pro mortuis quantumcunque incapacibUS, sed egeno vel pauperi evangelice non dant indulge iacias pro opere virtuoso, cum tamen quelibet virtus vel meritum sit infinitum prestancius quam totus the - 15saurus huius mundi et plus dignificat hominem ad habendum indulge iacias quoad Deum, quia illa per se et alia solum per accidens. Item, videtur quod vel forma indulgenciarum est falsa vel indulgenti ambigua nam indulgencie in-2 differenter conceduntur vivis et mortuis, sed sepe contingit quod non valeant illis vel non tantum valeant, eo quod sunt inhabiles quoad Deum. Ergo forma indulge iaciarum sepe implicat falsum et idem patet de impetrante indulge iacias ciam plus quam centum et millia annorum, quam largicionem vel oportet esse falsam vel diem iudicii adeo prorogari vel indulgencias valere in inferno post diem iudicii. Sed due posteriores partes sunt inopinabiles, ideo relinquitur prima pars, videlicet quod forma indulge iaciarum sepe sit inutilis 3 et falsa. R Nec valet dicere quod subintelligende sunt con remission
dicionem capacitatis personarum quo ad Deum Pro orthmess,
quibus indultum est, quia talem promi Ssionem POSSCt fluous.
quilibet de vulgo secure facere cuicunque, ut certum 3 est quod omnis dampnatus habebit plenam remis-
ib. I plus significat i , A sorma salsa vel .
616쪽
JOHANNIS WYCLIF. CAP. XXIII. sionem si dignus fuerit et habilis ad tantam veni arridio6 Rquoad Deum, et aliter in dubie propter concessionem Petri vicarii non habebit indulge iacie plus vel minus. Ymmo videtur quod talis arroganter presumens dare tales indulgencias non sit procurator idoneus, ut ad sui pelicionem Deus sit debitori magis propicius, quia in re concedit servus Dei, sepe sibi odibilis ex peccato quod Deus indulgebit suo affecto remittendo culpam et relaxando penam Sed quomodo faceret Deus misericordiam ad tam luciferinam et tam infundabilem ioconcessionem unius servi tam indigni Revera melius foret quod vel doceret in hoc vicariam potestatem Even Peter vel teneret se in limitibus sancti Petri. De Petro autem
loose ni in non plus sequitur Urmdcunque ligaveris super Gou's ili, terram erit ligatum et in celo, ergo Petrus habuit 5 potestatem ad taliter relaxandum penas tam in vivis quam mortuis in purgatorio vel dampnatis, quam sequitur Christuc dedit Petro illam potestatem ligandi et solvendi ergo si Petrus voluisset insurgere
contra Christum et membra sua, excommunicando eos o
et plene indulgendo membris dyaboli ergo oportuit fuisse in celo apud Deum taliter diffinitum. Unde
omnes fideles concedunt quod omnis potestas concessa Petro vel eius vicario limitata est quod humiliter et conformiter pareat Deo ex cuius conformi et State capit de tanto virtutem et ex eius deformitate capit tam prepositus quam subiectus seduccionem. whicli e ne Et e racio quare Petrus et alii divinitus inspirati inspiration non magnificarunt potestatem suam ultra limites quos Deus instituit, sed preci se ad tantum solverunt Soet ligarunt ad quantum docti sunt Deum solvere vel cligare ambiguis vero vel tacuerunt ' vel o 'condicionem secundum quam oportet Deum princi-
26. B: et eius. o. solverant in codd.
I 3. Cf. Hus. Adversus indulgencias papales opp. I sol.
617쪽
CAP. XXIII J DE CCI ESIA. Rcio: paliter solvere expresserunt. Unde sanctus Thomas St. Thomas
conclusiones secunda articuli tercii, XX, quarti four opinions
libri movet dubium, mirum indulgen cies tantum os indulgetices. valent quantum pronunciantur, et arguendo ad partes recitat opinionem quadruplicem. uarum prima dicit The rs makes
quod indulge iacie non tantum valent quantum pro fraud, nunciantur, sed ecclesia ad hoc ita pronunciat, ut quadam pia fraude homines ad beneficienciam et honorificenciam alliciat, sicut mater promittens falseio filio pomum vel aliud delectabile ad ambulandum
A ex ut dicit periculosum est sic dicere, primo an is to equi a scola ista est patris mendacii, sed ob XIlI',
dicitur: Numquid Deus indiget mendacio est O uti, pro eo loquamini Item, sic dicens peccaret in se mortaliter et daret occasionem diffidendi de quocunque dicto vel facto prelati ecclesie Nam P Corinth. XV', dicit Apostolus: Si inanis est predicacio nostra, inanis est et fides nostra Talis autem falsum dio predicans dampnabiliter evacuat a se fidem. Et pro Secunda parte beatus Augustinus epistola decima non probat beato eronymo quod, si in scriptura sacra deprehenderetur aliquid falsitatis, robur auctoritatis scripture periret. Item, cum promittens donum di 5 spirituale magis obligatur ex promissione quam promissione corporalis pecunie, sequitur quod episcopus iteratorie sic salse promittens indulge iacias obligat se ad solvendum thesaurum Deo. Caveat ergo episcopus de indiscreta et presumptuosa obliga -3ocione ad dandum thesaurum domini, quia hoc videtur magis dampnabile quam talentum Dei abscondere,
i7. A B: Cor. XV. i. A in marg. Augustinus ib. in codd. epistola IX. Correxi 28 A Ai thesaurum domini.
a. S. Thomae Summa theol. Supplem tertiae partis, questio XXVII. Opp. tom. Vt, pag. 6. i. Opp. Aug. Οm. II,
618쪽
58o JOHANNIS WYCLIF. CAΡ. XXIII. quia sic false promittens superbe mentitur de Christo, o 'cum Corinthiis dicit Apostolus: Si quid donavi in persona Christi Quilibet ergo 'piscopus dicit in literis suarum indulgenciarum implicite quod Christus de thesauro domini tantum donat. Et patet ex
dictis de mendacio quod non maior posset esse prelatorum defamacio vel ecclesie scandaligacio quam dicere quod in causa Dei ad seduccionem fidei populi prelati tam alti tam patule menciuntur. The ille three Ideo tres alie opiniones vere dicunt quod omnes T
righil giveu mulgate. Sed una dicit quod valor earum attenditur penes fidem et devocionem indulti. Alia vero dicit quod valor indulgenciarum attenditur penes iustam estimacionem valoris rei date. Tercia autem dicit quod bbonitas indulgencie cum predictis respicit causam pro qua datur indulgencia. Sed doctor dicit quod St. Thomas altenditur penes quantitatem meritorum ecclesie, que
d pend on ille applicantur ad indulgenciam iaciendum. Et sic
incri applied i Oportet quod ex parte danti Sit auctoritas, e parte o
recipientis caritas, et ex parte cause pietas, penes qUe omnia simul attenditur indulge iacie quantitas, quia omnia ista respiciunt honorem Dei et utilitatem ecclesie Et penes utrumque istorum attenditur valor indulgencie et sic ut dicit nec per tales indulgen et bcias peccatum remittitur nec pena remittitur, sed unius pena alteri commutatur. Sed contra ista dicta This oes no videtur irim quod non generaliter excusant tara
different aluus liter induluenciarum a mendacio, quia Sepe m a USaarbitrarii V . i. assigne to in- et devocione omnino consimul, quantumcunque is So
pariter conceduntur dulgencie ergo Vel Oportet concedere quod absolute valent indulge iacie proporcionaliter ad intencionem concedentis, et sic mentiri
. quilibet A quill At qualiter. r. penes B pu'. 2. II Cor. ii ii Si quid donavi propter vos in persona Christi.
619쪽
58 leto non posset in istis ut Deus, vel aliter valor indulgenciarum non simul attenditur penes omnia ista tria, ymmo sepe, Ubi causa est minus pia caritasque 2 o magis remissa, maior ' indulgencia est concessa ut unus papa concedere posset indulgencias exercitantibus se in torneamentis, ubi alius papa prius excommunicavit omnes artem huiusmodi exercitantes. Nec oportet quod immineat sic varie necessitas ecclesiam
Christi defendendi per gladium; patet factum inio Extra vagante Johannis XXII Quia in futurorum
bea entibus. Item, videtur istam post cionem restringere potestatem pape in donando indulgencias, cum acto dependet ex pietate cause et caritate persone cui sunt indulgencie conferende. Sed papa non regulariteri rectificat istac causas sicut nec potest ergo nec iustificat omnes suas indulgencias, et per On Sequens, ex timore excessus prodigi non foret tam laxus indulgencias concedendo. . Non enim videtur racio The ope's
quare reo manu ponti re posset concedere m gene dulgences
eto ratibus indulgencus centum mulibus u 1libet septem illi regar ro
annos, quin per idem uni persone tantum tempori ille recipient.
simul, quia si noticia dignitatis requiritur, nunquam procederet talis indulge iacia generalis. Ymmo videtur, cum merita triumphantis ecclesie sint connexa, quod di, omnia simul applicarentur ad penam tollendam, et specialiter meritum Christi in cuius virtute oportet
alia operari quod cum sit agens naturale, agit secundum ultimum sues potenci. infinite videtur
o quod tolleret generaliter omnem penam. Si dicitur 3o quod Deus regulat, tunc stat quod papa indulgens non applicat, sed quod Deus ad rogatum unius laici egeni copiose penam dimittat. Item, si non dimittitur pena, sed commutatur ut dicit sanctus doctor), tunc omnis pena que ante indul-
2. penes Histi'. o. In codd. false Equidem in futurorum eventibus. Morrexi . Vide Extravag. Joann. XXII. it. IX Tornea mentis. 24. B ecclesie conua. 29. B: Si dicatur.
620쪽
JOHANNIS WYCLIF. CAP. XXIII. li penalties are encias foret debita est futura, quia data pena que o 'izy musi 'sus non videtur, quod illa pena virtute indulge iacie est V '' 'Υ dimi; sa. Ad istum enim sensum Deus dimittit Penam, et per consequens, per indulge iacias nec relaxatur pena nec alleviatur ille cui fit indulge iacia. amosi aliqua pena caret quam aliter haberet, tunc sibi dimitteretur illa pena, et cum pena individuatur a tempore et consistit in successione, videtur quod non est commutacio pene pro pena, tum quia quod non est non commutatur pena autem pro qua fit oindulge iacia nec fuit nec est nec erit, et pena beati non est modo, nec potest subiectari in eo cui fit indulge iacia. Videtur insuper, cum pena et peccatUm sese inseparabiliter consequuntur. qui dimittit vel relaxat unum relaxat et reliquum, ut qui extinguit I the ope risibilitatem extinguit humanitatem cum ergo papa
punistiment, he extinguit penam extinguit et peccatum, quia aliter
Sin remaneret peccatum meque punitum vel penitus
inpunitum, vel aliter dans indulge iaciam supplet satis- faccionem, quod non faceret nisi secundum racionem omeriti, et sic oporteret omnem indulgentem esse in gracia, Sicut oportet omnem cui facta est indulgencia Absurdities in Quod leges impugnant. Alie autem sunt consideraciones
indulgences irracionabilitate legum multiplicatarum se ista materia, ut centum episcopi in dyocesi Petri non ab sufficiunt concedere Paulo de dyoecesi Petri nisi eosdem quadraginta dies quos Petrus dioces anus concedit, quia aliter ut inquiunt forent iurisdicciones permixte, et quilibet episcopus haberet potestatem super totalem ecclesiam sicut papa sed Paulo a Sogante per illos centum episcopatus et deteri orato continue apud Deum accrescerent sibi de quadraginta diebus cum suis ratificacionibus quatuor millia dierum.
i. que supernuum recte quia data pena non videtur quod . . A Ai: quam alter. A in argu aliter. D. risibilitatem racionabilitatem λὶ ita codd. 7. A B extiguit. 28. 3 iurediccione. o. B: debet Paulo.