In libros Aristotelis de partibus animalium ... commentarius primus. Positis ante singulas declarationes graecis philosophi verbis / iisdemque latine redditis a Theodoro Gaza

31쪽

Praefatio. simi Verum in primo laorum librorum clarius

loquitur. in quo cum κατά πωδ αν rationcm, ac viam ostendat, qua instituta animalium commentationes tradentae sunt, retillat Empcdo clis, atque Democriti in rcbus docendis instit u tuin, qui materiam tantum a noscebant, formavero, aut negla ebant, aut penitus ignorabant. In OX altata animaliti membra tractanda cse, ut Quoniam laomo tali forma, ac natura es , idcohas, aut illas habere partes neque cnim sic his posse consistere . postremo pluribus intericetis, addit haec in 'o oi oυκ o Θύ λ suo τήν λεκτεον sy oio τον τὸ ΖΔjon, ebi εκεινον,λωπι, ποῖον τι, Πὰ τά tationίων, ποντο ly γ χν, ς ψυχῆ μόρος, ἀμή

larum sartu in materiam explicatam,&for mam autetia fi cm allatum inueniamus. Cuod

cum ita manifestu sit,ut dcclaratione non e eat, innumeri loci sint . quibus haec tracta di ratio deprobendatur non est υ d refcram in presen tia Se H initio librorum de ortu Animalium, qui ais libris adnexi sunt, pland fatctur in parti Animali ima cognoscendis quatuor est ca F

32쪽

ι Praefatio.

sis, materiam formam, sinem, Messicientem, formam autem , filem in idem recidere, de 'iuibus ac de materia loquutum se in libris de partibus, de efficiente vero reliquum esse, dicatur in j libris . quae cum ita sint perspicuum esse arbitror ita de partibus Animalium agi ab

Aristotele, ut animatae sunt,hoc est ut X materia, forma constant, non autem materia sunt. quod Alexander sensit, qui aut nunquam, aut perquam raro praeceptoris mentem non assequitur, in comentariis libri de sensu, reliqui graeci interpretos, prout ijs obiter horum librorum meminisse contigit. Caeterum cum obijci possit, quod si haec ita essent libri de Anima super

uacanei iudicarentur,propterea quod si ita par tes explicantur, ut animatae sunt,animam separatim cognoscere no oporteret, adnotare opus est,non minimum interesse, si rem composita,

ut ipsius natura patitur explices, s eius altera partem, hoc est formam accurate cognoscas Nam si oculum aspectui dicatum esse dicamus, aurem auditui, quanquam aspectus, auditus sensus sint,sensus autem animae facultas est, notamen ideo consequitur,ut si quid oculus sit cognoscam, statim S partem animae,quisensus dicitur, perspecta habeam ut enim quid aut haec, aut illa pars sit intelligamus satis est vel mediocris anima cognitio. Sed si eius Natura cognoscenda est,penetraudum intimius est, de omitten

33쪽

Praefatio.

da membra, quorum anima forma est ilIa igitur ratione animam cognoscimus ex his libris,atq; ijs de ortu Animaluim, sed ita, ut pene nihil de

ea accuratum habeamus . ut hac de causa libris seorsum editis opus sit, quibus eius explancturessentia neque dicendum cst, quod si ita mem bra animalium cognoscimus, ut perfecte anima non cognoscamus, neque etiam membra omni ex parte callebimus. Nam quod membroru a tura postulat, ut etiam vel absolutissime qua membra sint intelligantur, minimum satis est animae cognitionis id quod exemplo oculi at lato inanii cstum sit. Verum quis locum Aristotelis obiiciet ex primo horum librorum, in quo physici officium se ait de Anima dicere, ac si non de omni de ea tamen, qua animal est,&quid anima sit,& quid eius pars,d de i)s, quae secundum eius substantiam accidunt. Nam si superius statuit Animal, Meius membra ita debς-

repertraci ari ut eorum explanctu forma, qua

talia sunt: Anima aute forma est,qtram ait physico opus es cognoscere, quid sit, quae eius partes, hoc uicin in his libris nullo modo videtur facere, sed in libris de Anima, sequitur in libris de Anima, Animalium ac eorum parcium

spectari formam, non aut in his libris. sed obiectio facile refellitur. quis enim neget in libris de Anima de forma animaliu agi dis ed non dedaiebam sequi, ut in his libris partes in anima

34쪽

s praefatis.

pertractent 1r non auteni animatae. tiod iste

initio horum librorum ait, ita intelligendu est, ut cum regulam tractationis animalium, quae in his libris, de libris de generatione animalit in stituitur, praescriptili et, doceat etiam, quomodo agendum sit in alijs libris, in quilius&anima,&qui ab ea corpori communicantur affcctus cxplicantur est enim primus huius operis liber totus in eruditione positus, in quo ostenditatur docende ratio, quae in omnibus quae ad ani mantes pertinent commentarijs necessaria iudicatur . atque haec de philosophi proposito,quod σκοττον dicimus, satis este arbitror. Nunc in scriptio videnda est ea est riaec ηε υ υ μ ριων hi οτελους unis τε σα α, id est de partibus Animalium Aristotelis libri quatuor . Sed non dessent, qui inscribunt de partibus anima lium,i earum causis, forte quia de in historijs exponuntur partes, sed cause non afferuntur. Iulius Scaliger vir admirabili ingenio de causis partium hos libros nominat. Nam Aristote les libro de Animantium Ortia Quinto Iircu

ρ έρi . dictum superius est in causis partium ut hac de causa dubitandum fortasse sit, qui sit ho rum librorum germanus titulus.Nam quod Aristotelis non sit inscriptio posset aliquis suspica ri, quodvi Diogenes refert illii de Animalibu scripsisse nulla partium mentione habita, i inius

35쪽

nius inlinquaginta libros de Animalibus scripsisse memoriae prodidit, nulla historiae,parti ii,

generationis, animae, distinctione. Sed praestat yeterem inscriptionem retinere, quam me dubio graeci Omnes auecto res agnouerunt. Nam si propterea quod causas paritis in exponit de par tibus, Diarum causis, aut et iam de causis partiuhi libri sunt inscribendi, in omnibus eius com mentationibus hoc faciamus necesse est. Nam de coelo ita agit, vescius afferat causas 3 generationem ac interitum rerum exponit non si ne causarum appo ita redditione S de Meteoris ita disterit, ut causas eorum explicet postre Ino Vna tantum excepta animalium historis ni hi libror. est Aristotelis, ubi ατιολογυκ curia Occcst, causas afferendo rerum naturam non decla ret. nec me mouet quod ille πε ι τῶν περιτά με ζ άτ ων appellet hec enim eius est consue ludo nunquam fere germanos suorum pertam dducere titulos nam clibros de generatione interitu aliquando de clementis nominat, ali' quando de pati, atque fit cere.libros vero de naturali Auscultatione modo de motu, modo de Natura, modo etiam de principis appellat ut ex

hoc perspicuum fit ex hac Aristotelis appellatione inueteratos 1lirorum titulos non csse tem re commutandos quod autem oriri pose suspicionem affirmabam ex auctoritate Diogenis, ac

Plinu, nihil est nam si quid est, in quo Diogenii

36쪽

ro nefatio. sdes, Hiligentia desideretur, illud est Catalogus operum Aristotelis ex iis enim quae melioris notae sunt nulla recensuit, aut si recensuit praecise admodum hoc fecit Plinius autem generalis inscriptionis iantum meminit omnium voluminii, tuae ad Animalia pertinent, ex quibus alia alias inscriptiones ab aucitore sertita sunt ex cuiusvcrbis nulla debet sumi particulares titu

los miniata radiati lacia.

Et quoniam de Inscriptione distum est, deinceps qui sit locus , in quo hos libros collocare oporteat videndii in est quod cum disiicile fieri possit, nisi aliquorum librorum, qui ad Animalia pertinent, ponatur dispositio, pro virili tentabo rerum naturam sequutus aliter, atque omnes

adhuc, commentarios illos disponere Scripsit olim Adrastus Peripateticus cum de omnium libroriam, tum horum de Animalibus ordine .Cuius si extarent commentarii, frustia sane laborem hunc susciperem .s ripsit etiam patrum memoria Franciscus Caballiis vir tum in alijs disciplinis,lum in Aristotelis philosophia haud infeliciter versatus . sed is, dum sua quaeda in disponendo sequitur initia plerunque ab Aristotelis niti allor mente alienus cst xprofecto.lubricum est negocium, S in quo vix posci non a bi quisquam 'difficultas aute ab Aristotele ipso

obiecta est qui sine discrimine priorum, aut posteriorvui librorum ita meminit, ut qui antecedant

37쪽

Praestio. Ir

idant, qui sequaniti disii illinium sit colligerer proferam aliquot locos, ut rei difficultas appareat. libri Historia uni sine ulla dubitatione omnes libros de Animalibus antecedunt quod in pr. esentia positum sit nam contra aliquorum sentcntiam probabo paulo post Hos sequuntur caeteri,qui ad Animantes pertinent de his itaq; omnibus,d de i)s,qui de stirpibus f ripti sunt dubiu es , viri posteriores,prioresve sint. sane libros de stirpibus priores esse ex Quinto de Hi storia colligitur ait enim ρηερ ε δτω - δεῖ θεωρ/o ' ηερ των φυτων quemadmodum in contemplatione de stirpibus dictum cs . tamen in libris de Generatione Animalium pri mo, quinto,& libro de Diuturna, ac breui vita conscripturii se illos pollicetur libr de Anima, qui eos sequutur incertum est,an libris de e neratione Animalium priores sint ex Aris ote lexpriorcs esse,&posteriores sumi potes . Nasecudo de cncratione Animalium . τιμὰν in

τrs ι ψυχὰς io io siένων ἐν αλλοις, φανερον. hoc est . quod autem nutrientem animam habeant manissestum est, cur autem necesse sit hac primum sumere, liquet ex i)s, quae alibi de Anima definita sunt & tamen in codem libro 6 i ποφῆρα μέν es Ξικον, ε λ ἀυδεντικον OPS riκον μέν, τὸ ἄνω, Ψέχετω τῆ τε oλο s τας

38쪽

επι' δύσιν , περ c υς ερον Vrior κε os hoc est. Nil tritionis altera quidem pars nutricias, altera augens. turiens quidem, citiae ut Muniuersum, iit e partes, conscrt augens autem quod in mas nitudincia tendit de quibus posurius viden au st quibus verbis non alios sane libros, quam libros de Anima pollicetur, quos cum sequantur sex ille coniugationes affectu iam, quosl1bro de sensu proposuit, de hi sitiam dubium cst , prio rem ne, an posteriorem habeant locum, quam libri de ortu Animalium Librium de sensi prio rc misi ex quinto illoruti librorum colligitis .

, cst in js, qua de sensibus conscripsimus. simillic libri inde somno .vigilia . . . oretis V δρ

brum de Incesti collocant, e illum , qui de spiratione inscribitur, destamen in quarto illorum librorum hos libros adducit ut profecto dubius an in dispolixione honini librorum Aristote les

39쪽

Praefatis. 73

Ies ipse sequendus sit. Cum igitiit tam disti cilest propriam cuiusque operis inuenire sedem, tuis quam alii probabilius dixerit. is inca sciatorii non minimum faciet operaeprccium .iquido quid Arabes, aut latini sciasserint,'tiid veteres, quid noui interpretes initio disputationis no apponam , ncque etiam colum sciatentias lonolori oratione constitabo . Nam fati s cst certa ti daposuisse principia, quibus clua ab iis afferuntur sine negocio rcfelli possint. Quoniam igitur libros Meteorologicos aut libri de plantis, aut itabri de Animalibus sequantur necesse es f. tiari quam aliter alii sentiunt, mihi tamen videtur Lixime consentaneum libros de Animalibus sta

tim libros Meteorologicos sicqui post quos libri de stirpibus sint, primum quod in exircino quarto Meteorolog transitio est a mei coris adl nimalia . Qio de quod tribus locis, quos supc

rius adduximus commentationc de plantistac fipturum se pollicetur mox, ii ad plantarum O gnitio haud aliter haberi potest, nisi Animalium partcs, ac natura cognita sit. Nam cum plantae infimam habeant animae vim, qua aluntur, augescunt, obscuras habent assectiones. partes, fere sine nomine, nisi quis ad animalia,s Ur tioncm scruci. Cuius ci Theophrastus, a ci sci licet Aristoteles primo libro de stirpium Hista ria auctor est eius verba sunt haec Δ M.A si 4 Tua τῶν ἔντος , α καο ἱαυτα Ἀενός. ἀνύ

40쪽

Praefatio.

is nomine, sed propter similitudinem animalium, partibus comparantur habent enim quodammodo neruum, quod continuum, fissile, prae is longum l. cst, sine adnatis autem,& sine germi is ne,venas habens. hae autem in aliis quidem ner. uo sunt similes, maiores tam crassiorcSq. sunt, is, adnata, humores i. habentes adhaec lignuin caro . alia enim carnem habent lignum alia. est autem lignum fissile caro autem usque ina, que diuidi potest, ut terra, quaecunque terrae sunt media autem inter venam, d neruum est. eius porro natura patet tum in cortice fructiati' luci aliis Hec Theophrastus. sed LAristotelis iiissius duo illi libri de stirpibus sunt clarior eli , locus ait enim in priori voltu in L. καθωρ- uis η,εντ. Si olyti ηομοιωμli Aoυτω