Septimii Mariae Vecchiotti tractatus canonicus de matrimonio: ex opere ...

21쪽

miserta persona in sponsalivas declamanda.

Dei in Sponsalibus requiritur, ut promissio siteeria et determinata sponsalia enim sunt via ad matrimonium, et quaedam ipsius inchoatio. Igitur consistere nequeunt, nisi cum una, eaque certa et determinata persona contrahantur, secus e-him matrimonium non inchoarent, quod indiu duam unius viri et mulieris societatem continet. Illud etiam accedit, quod a sponsalibus indeterminatis impedimentum publicae honestatis non oritur, ni Bonifacius VIII declaravit cap. unio desponsat iam hoc autem manifeste probat huiu modi sponsalia non consistere namque satis e ploretum ex omnibus ratis sponsalibus illud impedimentum proficisci. Ex quibus sponte fluit non eontrahi dira sponsalia, si quis tribus puellis, ex.

g. tribus sororibus, spondeat sese unam ex eis in uxorem ducturum, et illae promissionem γε-ptent et repromittunt. Sed quaeres, an ulla ex his promissionibus obligatio nascatur Nullam plane gigni existimat

Schmie Iurispr. Can Civ. lib. 4, tract. 1, cap. 4. Sed communior sententia est ex eo mutuam obligationem oriri, non vi sponsalium, quae nulla sunt, sed ratione mutuae promissionis. uamobrem tenetur promittens unam ex tribus eligere quam maluerit, nam ipsius est electio, ex cap. 70de Reg. ur in In alternativis debitoris est electio, et sufficit alterutrum adimplerios et vicissim lecta tenetur in suturas nuptias consenti-

22쪽

N APUT I re quo facis statim sponsalia , quae prius incertitudinis vitio nulla erant, redduntur certa et valida, et impedimentum publicae honestatis pariun 35.

Tertio requiritur, ut promissio sit vera , non simulata, quia simulatae nuptiae nullius momenti sunt, ut loquitur L. IusLATAE 30 ff. de ritu nuptiar. Non enim verba, seu sonitus verborum, sed internus consensus, et animus sese cum effectu obligandi obligationem inducunt, cap. Tua 2 de Sponsal et Matrim. Enimvero obligatio quaelibet a lege non dimanans , oriatur oportet ex privata hominis voluntate, qui libera velit obligationem ipsam suscipere ex quo fit ut, deficiente animo suscipiendae obligationis, obligatio non exoriatur, estque in iure certum et exploratum et actus agentium non operari ultra intentionem eorumdem. 0bligatio autem in sponsalibus non a lege sed a voluntate libera promittentis proficiscitur. Nulla iguur erit obligatio ineundi matrimonii, quando in promittente desuit animus et voluntas sese obligandi. Vide P. Ioseph au vel de Sponsal. c. t. 381. Simulator autem peccat graviter, quod in re gravi mentitur et altorum decipit, ac insupertatione fraudis et iniuriae illatae tenetur ad s-ctionem tollendam, seu ad consensum ex animo praestandum, aut saltem ad damna compensanda, si quae pars decepta passa fuerit. Verum haec in foro conscientiae. Nam quod

23쪽

--ι ad larum externum, ubi constet de promissione, praesumitur prosiluentem ex animo se oblismidi promisisse, adeoque nisi probet se l.-

qutum esse per iocum, qui ex verbis aut circumstantiis perspis potest, Omnino cogitur promissis stare, fidemque praestare tum quia ex L. LABBRossi de Supelleot lego nemo existimandus est dixisse, sim non mento cogitaverit 3 et leg. 13, cod. de num. Pec. tum quia facile quis posset vim sponsalium eludere, propriam fictionem allegando fraus autem et dolus nemini debet patrocinari.

obvia quaestio hic est, quanam obligatione teneatur qui sub scis promissione matrimonii vi ginem donoraverit 'In hac quaestione non omnes sentiunt unum atque idem Plures firmant defloratorem obstringi ad dotandam et simul ducendam donoratam, non quidem vi fictae promissionis, quae nullam obligationem inducit, ut hactenus dictus' est neque ratione damni et iniuriae illatae, qua de iniuria et damno illato deceptor

poterit satisfacere per dotis constitutionem , auta iam compensationem; nec demum ratione contractus innominati et facio u facias, a quatenus virgo sui corporis copiam fecit, ut alter vicissim suturas nuptias promitteret, quia paci turpia, Seu ob turpem causam inita, nussius momenti sunt, L. 26ss de orb. oblig., quae ita enuntiatur Generaliter novimus turpes peculationes nullius esse momenti; sed eam obligationem oriri volunt ex Lege, seu cap. 1 de Adulter et stup., ubi ita sancitum est et Si quis seduxerit virginem dormieritque cum ea , dotabit eam et habebit uxorem. Ex hoc autem capite autumant satis aperu

24쪽

tum esse defloratorem dupliet ea poena opulata vi, ut aiunt, mulctari, nec fas esse particular o nonis eopvlafivam in dasit eriten ita in preM, ut defloratoris arbitrio relinquatur aut ducendi, aut dotandi, tum quia nulla subest causa vi disiunctionis faciendae, tum quia usus tributuselium ecclesiasticorum est, ut deflorator tum dotandam, tum etiam ad ducendam mulierem demnetur. Vide Thes. S. C. C. Neapol. 17 Deo.

1722, reten. 18 Dec. 1728, 12 Marti 1729, Melphil. 26 Iun. 1841 et Septemb. 1843,

Uxenitae Spons 29 Nov. 1862. Contra plerique sentiunt verba eius Cononis non copulatis sed disiunctive esse sumenda, ut sensus sit, et vir qui seduxerit virginem, dormieritque cum ea desinit eam, aut habebit uxorem quod in iure novum non est, nam ut habetur L. 58 ff. desere signis: saepe ita comparatum est, ut coniuncta prora iunctis accipiantur. 3 Quare deflorator aut dolet, aut nubat necesse est, ipseque poterit alterutram poenam eligere, qui in alternativis debitoris est electio 3 cap. 7 de Reg. Iur ini. Haec autem interpretatio nititur ium hodierna consuetudine Tribunalium magis recepta, tum etiam cap. ERV NI eod. lit., ubi videtur praelati capitis rigori derogatum esse; namque constituitur, ut deflorator virgini stuprata nubat, sin minus corporali poena asticiatur. In hae vero sententiarum divaritate sorte aequius tutiusque est, ut quaelibet ecclesiastica tribunalia receptam in eis consuetudines usumque consectentur. l. Cosei de pons fit. ait et alternativa recepta est in omnibus tribunalibus, tam ecclesiasticis, quam laicalibus nostrae Italiae, et similiter in Germania ... in terris le-

25쪽

ctoratus Saxoniae . . . in Gallia . . . in Hispania. 3Interim apud omnes utriusque sententiae patronos haec certa sunt V praedictum caput primum de adult et stup. praestituere poenam positivam quae rei cognitionem et sententiam condemnatoriam postulat. 2 cemare obligationem ducendi otdolandi, quum puella non erat virgo, aut virgo deflorata sui sine ulla promissione matrimonii, nam duplex poena et dotis dandae, et matrimonii contrahendi ei tantum irrogatur, qui e seduxerit virginem dormieritque cum ea; ara' eamdem obligati nem cessare, quum puella ex verbis aut aliis apertis eoniecturis facile potuit Iahlacem animum promittentis perspicere. Nam caput loquitur de seductione tum enim vero non videtur seducta , sed voluntarie fraudi consensisse, quandoquidem dum animadvertit, aut potuit animadvertere promissioni subesse dolum, et tamen sui copiam facit, non id facit seducta promissione matrimonii, quam fictam esse sufficienter intellexit, sed voluntate sua, veluti si vir promittens nobilitate generis, vel divitiis insigniter ab ea distaret. 0 tantam enim inaequalitatem illud merito praesumitur, quod mulier potius se deceptam finxerit, quam reapse decepta sit. In huiusmodi autem casibus videtur deflorator ad reparationem damnorum , si quae mulier passa est, obligari, non quidem ita integre, quemadmodum decipiens teneretur, sed prudentis arbitrio, considerato ex una parte damno, quod illatum est, ex altera vero seminam sua sponte deceptam esse de quo conser ech de Iudic cri

26쪽

ra OAPUT I.

De multu promissione.

0uarto requiritur, ut promissio Matrimonii sit mutua, hoc est a viro et muliere vicissim facta et acceptata Sponsalia enim desiniuntur e menιio et promissio futurarum nuptiarum a qua de re ubi non est utriusque promissio et acceptatio , non sunt sponsalia. Igitur promissio unius nihil emcit, nisi alter vicissim atthabeat et spondeat et

promissio poterit a promittente revocari, antequam alter acceptaverit et repromiserit, namque contractus non est, quamdiu contrahentes in idem placitum non consenserint. 0uaeritur autem, an promissionis acceptatio vim habeat repromissionis, ita ut acceptans quamvis expresse non repromittat, virtualiter tamen repromittere seseque obligare intelligatur Negativa sententia plerisque placet, et optimo quidem iure siquidem sponsalia

non sunt gratuita et liberalis promissio, sed contractus onerosus, facio ut facias. Igitur natura sua implicitam conditionem habent mutuae obligationis et repromissionis, adeoque acceptatio ponsalitiae promissionis suapte natura acceptationem conditionis seu repromissionis suturi matrimonii desiderat, dum praesertim suturae nuptiae promittuntur non gratis, et per modum liberalis promissionis, sed respective per modum contractus ultro citroque obligatorii, velut si promittens dicat promitto tibi, si tu repromittas, i, vel aliis verbis, aut apertis indiciis animum suum prodat contrahendi Vera sponsalia, quibus uterque obstringatur. Unde

27쪽

si quis premissionem huiusmodi acceptaret sine animo repromiuendi, et se vicissim obligandi, tunc promissio et acceptatio nihil operantur, et neuter

obstrictus manet; non promittens, quia eius promissio non fuit liberalis, nec absoluta, sed conditio. astis, adeoque conditione non impleta, seu altero non repromittente nulla oritur obligatio non acceptans, quia ipsi defuit voluntas se obligandi

aetus enim agentium non operantur ultra intentionem eorum, L. NON OMNIS, 1f. de reb. cred.

Sed aliter sentiendum est, quando promissio fiat gratis et liberaliter tunc enim acceptatio promittentem ligat, etiamsi acceptans nec repromittat, nec obligetur. Promissio autem liberalis et gratuita

est, cum in alterius arbitrium et avorem unice conseratur. Tunc siquidem acceptatio non habet vim et effectum repromissionis, sed solus promitiens, non vi sponsalium, quae claudicare non possunt , sed vi promissionis acceptatae obstrictus manet, donec puella intra congruum vel praesinitum tempus animum suum aperuerit. Itaque si puella repromittat, sponsalia tunc erunt; si repromittere renuat, promittens a vinculo promi sionis

absolvetur.

Resert autem multum , uti ad rem observat Sancti e lib. 1 , de Sponsat disput. 5 n. 8, an promissio haec obliget vi sponsalium, an vi simplicis promissionis, cum priori casu oriatur impedimentum publicae honestatis, posteriori autem minime. Dicis autem , prosequitur idem Auctoreit loco, num 15, quando censebitur per modum contractus, et quando gratis promittere Respondet autem e promittentis intentioni standum esse quod si de ea minime constet ex coniecturis

28쪽

desumptis, ex antecederuibus deprehendatur. Si enim de Matrimonio inter eos contrahendo tractabatur, manifestum est promissiollem non esse gratuitam is autem de hoc nullatenus see mo erat, sed ob aliquod beneficium acceptum, quasi se gratum exhibens, promisit, censetur ex gratitudine ac benevolentia promisisse, et non per modum contractus respectivi in dubi autem emetur

iuxta sponsalium naturam, quae est ut sit contractus mutuus ei respectivus, promittere; quare altero non repromittente, minime tenebitur.

De exterea manifestatione promissionis.

Quinio tandem requiritur, ut promissio suturi Matrimonii sit externa, videlicet ut voce, aut Scripto, aut aliis externis ignis proferatur, cum intentio mente retenia nihil in humanis contractibus operetur, L. CUM IN PLungs 60 Meatori. Locati. Itaque contrahendis sponsalibus impares sunt risu, auditu, et loquela destituti, qui nempe simul muli, surdi, et caeci sunt isti neque verbis, neque signis possunt iura et obligationes sponsalium edoceri, neque valent aut proprium

consensum exterius significare, aut alterius consensum sufficienter percipere et acceptare. Conti a autem mutus vel surdus tantum, aut etiam mutus

simul et surdus valide contrahit sponsali vel Matrimonium, cum quod verbis non potest, sist is va-Dat Melarare, ut inquit Pontifex cap. CUM APUD - 23, hoc iit. Disputatur autem, num silentium ad oblatas sibi nuptias sufficienter exprimat consen-

29쪽

sum, locumque hic habeat regula Iuris 43 ini,

qvivace eo en ire videtur Sit ex gr. puella, is a viro paris coaditionis offerantur nuptiae, atque etiam promittantur ipsa vero, quamvis interius

uentiat, exterius tamen nec verbis, nee signis ullis animum suum aperiat, sed tantum silaal. iam vero communior sententia est, solam tacita

nita em adminiculis aliis destitutam salis non esse ad inducendam sponsalium obligationem; silentium enim per se in contractibus ineundis nihil emero posse videtur, dum contrahentium animum nec probat, nec manifestat, sed quid medium est intere1pressionem consensus et dissensus, iuxta regulam luris 44, in , qui taeet non fatetur, sed neque negare videtur. Itaque prior regula qui tacet consentire videtur ex magis recepta interpretatione

locum habet in actibus favorabilibus, qui nullum

Onus et gravamen asserunt tacenti; nam quisque praesumitur velle, quod sibi bonum est atque utile, non autem in illis, quae onus adnexum habent, aut damnum afferre possunt, ut in sponsalibus aliisque contractibus onerosis, L. 8 ff. de Procurat et invitum accipere debemus non eum lanium qui contradicit, verum eum quoque, qui consensisse non probatur. 3 Sunt autem duo casus in quibus tacens habetur pro consentiente et contrahente. I. Si lucens aliquo facto indicium praebeat, ex quo animus contrahendi prodatur. II. Si filius taeeat, dum ipsius nomine sponsalia a parentibus eontrahuntur. Et quod primum spectat, tria potis-timum sunt indicia seu signa , quibus consensus tacentis in sponsalibus explicatur. Primum est subarinatio, hoc est immissio annuli eiusque re-οeptio, ubi tamen ex parte immittentis annulum

30쪽

praecesserint verba conse um in suturas nuptias exprimentia tunc enim altera pars etiamsi taceat, consentire censetur faeis ipso, dum annulum recipit. 8ecundum si arrharum et donorum acceptatis , quando nempe habito inter amicos tractatu de Matrimonio contrahendo, sponsus misit arrhasves localia, aut annulum, aut etiam pecuniam nomine doni sponsalitii, et mulier haud ignara praecedentis tractatus acceptavit illis enim muneribus datis vicissim et aceeptis veluti confirmatur , ratumque habetur quod ab amicis ea de re gestum fuit. Tertium est porrectio manuum , porrecti enim dexterae indicium est datae fidei. Num vero sponsalia sint, dum semina non ultro porrigit dexteram , sed a viro offerenti nuptias apprehensam non retrahit, vide Pontium de Matrim lib. cap. 11. Interim Canoninae communiter monent, quoties oporteat animum contrahentis ex signis et indiciis colligere, consuetudinem loci in primis

spectandam esse.

0uod attinet ad secundum, hoc est ad sponsalia, quae parentes pro filiis praesentibus et tacentibus ineunt , praestat hoc loco in medium proferre decisionem Bonifacit VIII in cap. unico de Desponsat impub ini, ubi haec habentur et Porro ex Sponsalibus, quae parentes pro filiis puberibus, vel impuberibus plerumque contrahunt, ipsi filii, si expresse consenserint, vel tacite si praesentes fuerint, neque contradixerint, obligantur. Itaque dum filii praesentes sunt, atque intelligunt ipsorum nomine a parentibus sponderi nuptias, vel si absentes fuerint, postmodum ea de re certiores ab ipsis parentibus lacti taeuerint, neque verbis aut aignis ullis contradixerint, censentur parentum