장음표시 사용
31쪽
que ad ejus usum necessariarum praeparatione.
'Tautometra reoriri,cujus usi e G tibus Libris desicribimus,ac demon Immmus fabricam rite perficere possis somnes eius partes,qua potero claritate , s vesbis sichemati sinis ob oculos animumque tuum, L
ctor,proponere conabor. Si licet aliis etiam modis, ac forte commodioribus , OV uipossit; eo tamen modo,
quo Muctor ipsium describit, quoque ipsemet prosi, absque id feri curat,depingam siuo, si mentem meam
aut ego declarare,aut iis percipere Nequiveris,discile fortasse non erit,in piciendi uuius iam confecti copiam nanct ci; nam ad diversas Regiones allatum ament ab iis,qui hὶc s G ma illius usum a nobis didicere.Histe deinde avectemus aliarum rerum ad instru-
32쪽
menti usium necessariarum praeparationem. Duas ςr go hic Liber habebit partes; Prima coutinebit lustrumenti, s partium eius fabricam altera aliarum rerum ad instrumenti usium necessanamm p fparat 9-
PARS PRIMA.Panto metri Kircheriani fabrica,& partes.
Antometrum Lircherianum, cujus fabricam propo-yti P. α tbauastus Κircherus Lib. 2. Artis II Helaicae Par. 2. CV. 3. Probi. I. multis cossar partibus,
quarum tameu nonnulla defiunt in illo, quo ipse uti- tWr, quodque pro aliis pab eraesertim Viris privcipibus, is pro ipsa etiam Caesarea Mayestate fieri cura iit. Posterius boctusons Geometricis usium habet prius ilis etiam in Apronomicis, do- et rana es ii simium, resolutionibus triangulorum Sybarico rum. Nos utrumque cu uis partibus propommus posterius quirim hic prius et ero infra in sine operis. 4 ιod hic destribimm , S mplex appellabimus; quod iusta, Compositu=m. Sic ergo Amplex
Quadratum Pantometri praepararC.
FIat ex ligno solidissimo ac bene eX siccato,ut bu Xo,ebeno, pruno,aliove simili,quadratum ABCD quod majoris commoditatis dc ornamenti ergo orichalco in subtilissimas laminas diducto vestiri poterit cuJus latus quodlibet unius iit pediue m longitudine paulo ve minus, aut majus i crassitie vero digiti latitudinem non excedat. Fiant deinde alia duo veluti brachia, FG, HI, decusia-
35쪽
tim in medio, ubi E , coagmentata , quibus quadratum ABCDimo ositum connectatur , dc tota Instrumenti moles sustentetur. In horum brachiorum centro fiat foramen rotundum E, ut in eo orbis superimponendi de quo mox aXis veluti polus circumagi possit. His ita peractis, habebis primam Instrumenti partem prae
UIat Orbis STVX, ejusdem exacto cum ABCD quadrato de p;-ue irscripto crastitiei; tantaeque magnitudinis,ut sua diametro laiz-1ebilis i. 'ra quadrati ABCD intrinseca praecise adaequet,atque exacte tangat constitit enim in hac adaequatione totius fere instrumenti perfectio:)atque hoc si tu ita firmetur Orbis praedictus intra quadrati latera,& supra brachia FG, HI, ut tamen quadratum circa ipsum Orbem volvi ac revolvi in gyrum possit, prout aliquo modo apparet in figura ST VX, si quadrato praedicto imposita atquo inserta intelligatur In ipso porro Orbe ST V X exeavetur aliquo usquequadratulum PQR, ita ut Cavitati imponi possit charta, tabula quadrata,eJuidem cum quadratulo O PQR capacitatis. Serviet autem charta ad lineas in ea ducendas plumbo, aut rubrica,in Ope rationibus geometricis peragendis, si tabulae quadratae adglutinetur cera, aut alia ratione.
Pyae dem a sagneticam Pantometri conficere.
P Raeterea in Orbis ST V X parte aliqua largiori v. g. inter S &T,
3 e Xcavetur spatium rotundum, quod acui magnetiς ae imposi- tar. dc supra obelum suum versatili sufficiam, impolitaque acu magnetica ad magnetem excellentis virtutis legitime affricta, claudatur Iuperius vitro,tum ne CXcidat aCUS , tum ne a vento dimoveatur. I ia fundo vero sipatii rotundi excavati notentur duae lineae rectae,intersecantes se in centro ad angulos rectos: & uni quidem At ad-
36쪽
adscribatur ab una extremitate Orci Essab altera OcCIDENs; alteri vero ab una extremitate MERIDIES, ab altera SEPTENTRio;
quod tamen hic in figura,propter ejus exilitatem, non est factum. Et haec posterior repraesentat lineam meridianam , si magneti- Cum verserium ab ea non declinat; alioquin notanda etiam erit linea declinationis,juxta dicta in Arte Magnetica Lib. a. par. I. Progym. 3. vel . Spatium vero rotundum excavatum appellabimus posthac pyxidem magneticam.
Cursiorem Pantometra ordinare.
iii IN latere DB,quadrati ABCD, excavetur canalis RS, ut in eo Regula siveCursor TV,pro usurpantis arbitrio huc illucque,seu sursium deorsum versus B& D moveri possit. Qui quidem Cursor TVadeo exacte dicto canali inseri debet, ut lateribus quadrati
hoc enim si peccatum esset, instrumentum fallax admodum redderetur, dc exiguae perfectionis. Posset etiam praedictus Cursor alia ratione aptari,ita ut praefatum situm parallelum cum lateribus AB, CD, aut normalem cum lateribus AC, BD servaret semperi quod industrii artificis in genio relinquitur: v. g. Si in superficie extima lateris BD, fieret ca natis RS, ut dictum, &Cursori TV afligeretur manubriolum, quod intra Canalem I S, huc illuc discurrere posset, secumque Cursorem deferre ita , ut praedictum situm parallelum ad latera AB, CD semper retineret. Vt Vero situm in operatione actuali acquisitum pro operationis exigentia constanter, quam diu opus fuerit, retineat dictum manubriolum, firmari poterit cochleola. Debet autem praedictus Cursor TV fieri ex aere, aut ebeno, similive materia dura, solida,&subtili; vel si ex ligno ejusdem cum quadrato speciei fiat, poterit in medio secundum longitudinem M N inseri lamella ex orichalco aut ebore qualem in praecedenti figura TV monstrat fasciola in medio Regulae notata, Scpunctis ac lineolis distinctae.
39쪽
Technicus, e praeterea in hac lamella Cursoris, aut in ipso Cursore duci debent duae,pluresve lineae secundum totam longitudinem, eaeque dividi in ioo,aut roo minutissimas aequales partes, appositis numeris,ut praecedens figura monstrat.
Regulam dioptricam Tanto metri construere.
V X teriori superficiei Laeteris AB quadrati ABCD,in loco Κ,ad aptabis Regulam MN , dio tris suis instructam , qualem Figura V
Fig V. laonismi L monstrati cubus tangitudo adaequet totius la- Iconis. I. teris praedicti longitudinem. Hanc Regulam in loco Κ quadratiua firmabis cochleola, ut eam elevare, deprimers, firmare p*sis, prout libuerit,aut opus fuerit. Vocetur autem Regula haec,dioptrica Regula,seu ab Iute Dioptra.
P Edem Instrumenti ita fabricasis. Ex ligno solido fiat forceps' AB, in teretem,aut triangulosiami pexficiem elaborata: quae . 'g' forceps fissuram in capite deorsum vexsus habear,ut cochleolis C,/ς00φ'' D,a latere immissis diduci aut constringi possit Tribus hujus se cipis lateribus,aut punetis aeque inter se dissitis,ubi B,tres pedes aculeis ferreis armatos ita accommodabis cochleis, ut instrumentum totum in quamlibet, pro pedum divaricatorum situ, positionem constitui possi t. Forcipis autem cavitati globum ligneum indes, qui&superius,ubi A,foramen quadratum habeat, capax axis sive capuli quadrilateri e centro Equadrati ABCD intra brachia FG, HI,prominentis. Globus autem cum Instrumento in eo firmato, in omnem partem mobilis intra Cavitatem forcipis cochleis C, D , clatere appositis firmari poterit. Atque haec est totius instrumenti,ejusque partium fabrica, quam totam simul uni- eo schemate ob oculos Lectoris ponere hic placuit. Vide Figur. I lconismi II. conisIL
40쪽
Cautela, pro Panto metri usu necessaria.
Abeouicunque hoc nUro In strumento Pantometro uteris nacti Ἀ-li ejus usi in quo versorii magnetici requiritur directis,ab omni prae seni tuferri,imo ab Vs ferri odore, es ab omnibus aliis ferreae aut magneticae natura corporibus,cujusmodipunt lateres ferruginei , calx indurata, fibula ferreae vestium,s ilia incredibile enim est,qua acile, se qua subinde enormiter huju modiferrea aut magnetica corpora versorium anne uapolari eu meridiana divertant, ac proinde magnorum in operatione errorum causa esse poterunt, nisifugiantu .
Aliarum rerum ad Kircheriani Pant Ome
tri usum necessariarum praeparatio, atque eX-
Uo praecipue in bac secunda Parte praestabimus pra-hmo docebimus modum praepc ranota irgam menseri μαχθam, Ue Decempedam: Secundo trademus nonnul ad Peaee omano antiquo,jusiquegeuutua mensiura, sis de modo eandem ad exteras Nationes transmittendi.
De Funiculo seu Uirga catenave me oria, id
que 'Decempeda. IN plurirnis Geometriae practicae operationibus, praesertim Veroi in Ammensoriis, imo in omnibus fere Euthymetricis, Embad O- metricis, ichnographicis, Gaeodeticis, aliisque similibus dimen tionibus,necessaria est mensura aliqua longitudini S m Oi, jn alias minores,& in iis Regionibus,in quibus men 1 Uratio lit,uutata Scll- visa; qua distantiam ab uno ad alterum signum, ab uno ad alterum locum dimetiamur. Videndum igitur hic est,quaenam sit nu-ic negotio apta,quae inepta, dc quomodo praeparanda.