Christiani Gottlieb Ludwig ... Institutiones chirurgiae praelectionibus academicis accommodatae

21쪽

ΡARS IMORBI NIVERSALES.

g. IT. In hac parte non tantum eos morbos, qui uniuersum corpus simul inuadunt, sed hos quoque consideramus, qui passim in Corpore Occurrente ex uniuersali aliqua doctrina declarandi sunt . 3. quo partim aliquod discendi compendium , partim faciliorem ad morbos particulares transitum ha

TRACTATIO I.

INFLAMMATIONE.

Inflammationis diiudicandae fundamenta alibi quidem declarauimus i. m. g. 97S. O88. 2OO. IS a I. as o et succinctam tractationem ex uniuersae medicinae praeceptis collegimus m. c. f. TO. seqq.)nonnulla tamen ex iis repetenda et ad inflammationum externarum disquisitionem Ccommodanda, alia vero nunc demum in chirurgia addenda et accuratius explicanda sunt.

INFLAMMATIONE IN GENERE.

22쪽

io AEARS I. R. I. INFLAMMATIONES.

naturali maiore, praecipue ad partem affectam directo illa igitur spasmum minimorum vasorum febremque coniunctam habet, et ex calore, tumore, dolore et pulsatione cognoscitur.

Stasis ipsa in diuerso inflammationis gradu varia

est, nunquam tamen admitti poterit, nisi cruor in ipsis vasis arteriosis haereat et ita cordi resistat, qua in re a celeritate sanguinis et humorum febrili di seri, quae veram immeabilitatem nondum inuol-hit in aucta et confirmata inflammatione sanguis forte in cellulas laterales diffunditur. g. 2I. Uti vero iam in omni febre vasa minima non ut in statu sano blande reagunt, sed spastice contrahun tur, et ideo per resistentiam maiorem cordis vim extorquent; sic praecipue inflammatio in parte oborta cum insigni vasorum spasmo et validiori cordis impetu coniuncta est, et febrim vehementem inducit. g. 2 2. In limitibus vasorum sanguiferorum et seros O-rum inissammatio oritur, et ita vel cruor in minima vasa nimium distenta transfertur, vel ipse in vasis sanguiferis cruorem alias vehientibus ita condensatur, ut propelli nequeat, sed ob stasin maiorem cordi resistat. f. 23. Inflammatio autem non tantum quietem sanguinis in vasis quibusdam, sed aliquam eius in mixtione ipsa mutationem inducit, ita ut, dum in una parte globuli cruoris condensantur et quiescunt, in reliquo

23쪽

ΡARS I. TR I INFLAMMATIONES.

circulo attritus et per eum inductus Calor lymphaticam sanguinis partem coagulet, quam ob caussam tota sanguinis massa inflammata dici potest.

g. 24.

Haec deprauata mixtio diathesin phlogisticam seu veram dispositionem inflammatoriam sanguinis sistit, et primo in ea parte nas Citur, cui vis, ad genesin inflammationis apta, illata fuit, postea calor, in toto corpore inde auctus lymphaticam sanguinis partem cogit. Hoc certe crusta densa alba superficiei sanguinis, in inflammatione laborantibus ex vena educti, inhaerens declarat.

Cruorem stagnare diximus, si vera inflammatio est, si autem serum plus minus acre in vasis quiduS-dam congeritur et quodammodo haeret. tunc febris quidem, nulla autem inflammatio excitatur. Si porro seri motus ita impeditur, ut arteriis vicinis et cordi quoque magis resistat, quod in erysipelate, rheumatismo et arthritide nonnunquam Obseruamus, tunc spuria appellatur inflammatio , variis nimirum signis ad veram accedentibus, quibus auctis, haud raro in veram transit.

f. 26.

Veram inflammationis sedem in arteriis posuimus . O. in angustis enim earum finibus resistentia locum habet, quae a robore fibrarum austo, et elastico, et vitali, ita intenditur, ut obstructio sanguinis condensati longe vehementior reddatur. Nonnunquam tamen venae varicosae distentae et sanguine spisso repletae inflammationis spuriae quandam speciem referunt, quae tamen verae in arteriis formandae occasionem praebent, et in hoc casu quoque

sanguis extra vasa in cellulas se dissundere videtur.

24쪽

Caussa proxima inflammationis in stasi cruoris eum fortiori sanguinis appulsi impetu Consistit, quae , quando in minimis partis cuiusdam vasis formata est. maiora vitae incommoda inducit, et ad uniuersum vasorum systema se distiandit. Hanc tamen aliae praedis ponentes et occasionale caussae praecedunt, quarum illae potissimum in solidarum et fluidarum partium dispositione quaerendae sunt.

Disponit nimirum ad infJammationem praecipue rigiditas solidarum partium, ab elastico vasorum robore nimis aucto pendens sed interdum etiam partialis laxitas distensioni vasorum et sta sanguinis inde oriundae locum concedit. In neutro tamen casu sit infJammatio, nisi vitale robur per caussas accestarias intendatur, et resistentiam Cordi pariat. g. v. Quod ad humores attinet, spisius non pituitosus, sed condensatus sanguis, qualis in hominibus robustis vel quoque in atrabitariis deprehenditur, ad sta- se inflammatorias disponit. Accedunt variae crimoniae, quae minimis vasis stimulum iniiciunt, inprimis rancida et biliosa.

plethoram et Cacochymiam praecipue attendimus. Illa ex eo, quod aequabilem per vasa minima O- tum impedit, et ob nimiam mouendorum molem cordi iam magis resistit haec vel ex procliuitate in Coagulum, vel ex acri stimulo vasis iniecto diiudi catur uti in metastatica inflammatione cognoscimus Num sanguis in morbis putridis nimium resolu-

25쪽

PARS I. R. I. INFLAMMATIONES. Issolutus inflammationi ansam praebeat quaeritur. Inflammatio vera non est, sangui tamen putridus, in vasa, cruori alia non peruia, effusus, interdum quosdam inflammationis essestiis edit, saepius tamen sine praegressis inflammationis signis gangrae.

na Oritur.

Inter caussas occasionales referri merentur vulnera varii generis, vel quoque vehemens irritatio dolorem efficiens, compressio valida partium, calor nimius vel frigus summum,aliaeque mutationeS,qVae in partibus mollioribus spasmum excitant, ideoque sanguinis progressum liberum eiusque in canalibus continuatis praestandam euolutionem impediunt, et hoc fluidum nimis cogunt quamobrem saepissime etiam medicamenta praepostere exhibita et applicata inflammationis caussae sunt. f. 32. Ex his omnibus patet, inflammationem nunquam ex una caussa oriri, sed multas easque saepius diuersas, atque adeo nonnunquam oppositas corpori applicari, antequam proxima I. 27. Oriatur et er- sistat.

Cum inflammatione febris plus minus insignis excitatur, prout stasi sanguinis et coniunctus vaso. rum spasmus subitam vel vehementem, vel languidiorent paulo resistentiam sistit. Hinc etiam horror, horrorem excipiens calor, sitis, cephalalgia et alia symptomata febrilia diuerso saepius graducum inflammatione coniuncta sunt.

26쪽

In parte inflammata tumor, rubor, calor, dolor et pulsatio percipiuntur, quae ab obstructione illius et ex aucto et neruos tendente sanguinis impetu et assiuxu dependent et explicantur iis. . I 2O9. et signa diagnostica in externis potissimum inflammationibus praebent.

Cum autem non tantum ad partem affectam, sed etiam ad uniuersum corpus, in quo inflammationis effectus apparent, in diagnos respiciendum sit, febris quoque coniuncta f. 33. et praecipue pulsus fortis et celer attendi merentur. Vti enim, dum pulsus intenditur, inflammatio gener*tur, sic in pulsu duro demum et vehementer renitente confirmata ostenditur qua in re tamen ad partis inflammatae fabricam et morbosas mutationes simul attendendum est.

- 36. Etiam prognostica signa inde patent. Febris

enim moderata per inflammationem excitata, hanc

soluit et discutit, quod inprimis sperari potest, si

pulsus durior in mollem et plenum mutatur: quod si vero febris nimium increscat, et pulsus fortis indurum mutetur, inflammatio quoque ita intenditur, ut partialis in uniuersalem transeat. 9. 23. Febris subito remittens, persistentibus externis inflammationis signis, defectum virium indicat, cum quo res Olutio expectanda non est variae potius perversae mutationes, nunc declarandae succedunt. Si nimirum cruor quiescens moturantestino adhuc agitatur, inflammatio non diu subsistit, sed vel

27쪽

ΡARS I. R. I. INFLAMMATIONES. Isui naturae et medicamentorum resoluitur, vel subsistens destruelionem partis inflammatae efficit, quo tempore non tantum eruor stagnans, sed vasa quoque continentia resoluuntur et in materiam purulentam

mutantur.

Si haec partium montinentium et contentarum resolutio in corpore de reliquo sano cum blando humorum affuxu perficitur, neque inissammatio nimis vehemens et magna est, pus bonum album et spissum colligitur, quod vel vi naturae vel artis auxilio euacuatur et secedit in accessu vero acrium, vel alio modo male mixtorum, humorUm pu tenue et saniosum colligitur,quod gangraenosae destructioni occasionem praebet si vero pessima humorum indoles est, eaque in toto corpore nata, parti infJammatae potisimaum inhaeret, tunc certe gangraenosa et sphaceios corruptio succedit, quae rarius in parte assecta coercetur.

Cum humores per infflammationem coacti et stagnantes in parte quadam subsistunt, et cum vasis continentibus coalescunt et quasi exsiccantur, quod in glandulis et aliis partibus similis serme fabricae fieri solet, tun tumor durus reniten remanet, qui scirrhus dicitur, et interdum sine dolore diu quiescit,

non raro tamen in cancrum mutatur.

tione haec est Si vis vitae et aetatis vigor optimaque humorum rasis est et apta medendi via eligitur, spes verae curationis, quae resolutio est, affulget si vero uniuersalis in corpore languor deprChenditur si solidorum robur vel nimium vel nullum

28쪽

16 TARSI. R. I. INFLAMMATIONES.

lum, et humorum mixtio deprauata est, vel tandem inepta medendi ratio accedit, inflammatio in variam partis destructionem conuertitur, quae demum vel in ea subsistit et coercetur, vel totum corpus destruit. 6, I. Specialis medendi ratio, quoad indicationem resolutoriam, et alias minus prosperas inflammationis mutationes, in consideratione speciali tradenda erit, nunc tantum generalem curandi viam paucis indicabimus i. m. I. IS 3 I. seqq. quo fundamenta doctrinae, quibus sequentia capita innituntur, i,

g. 42. Inflammationi imminenti inprimis in aegris plethoricis venaesellio opponenda est, quae nimiam sanguinis copiam subducendo, et intestinum et progressuum motum moderando, circulationem aequalem reddit, nimiumque calorem compescit, ne condensatio cruoris et lymphae coagulum eueniat.

Licet vero rebus sesse habentibus omnes se et excretiones in corpore praestandae liberius succedant, aluus tamen, di segnior sit, vel clus male libera reddenda, vel medicamento purgante antiphlogistico mouenda erit In phlegmaticis et laxis corporibus nonnunquam efficaciora concedenda sunt evacuantia.

Aucta inflammatione venaesessio largior et repetita suscipienda est, primum venae eius, quae parti inflammatae vicina est, deinde, si haec non susE-οiat,venae remotioris Crusta alba densa in superficie

29쪽

PARS I. R. I. INFLAMMATIONES. i

scie sanguinis e vena missa nata, paulo post denuo instituendam indicat, praesertim si sympto naata persistant.

Venaesestio plethorae et temperamens aegrorum accommodanda. In veris lethoricis, iisque robustis, larga omnino praestantior est, lethorae obesae et ei, quae a debilitate oritur, parca, et si opus est, rei terata magi conuenis videtur. Obseruandus tamen est prioris euacuationis effectus, antequana altera subiungatur.

Cum febris, calor siccus et motus coagulatorii venae sectione coercendi sint f. r. haec qui deni larga satis sit, attamen fini assequendo aptan attendendum enim est, ne motus resolutorii prorsus infringantur. Quando igitur hi vigent, et ex pulsu pleno, maduite cutis aliisque signis cognosseuntur, noxia magis est venaesectio, quoniam copiam sanguinis nimis subtrahendo liberam et plenam eiusdem circulationem impedit.

Si pars inflammata iam ad suppurationem ver gere incipit, et vehementisiimus dolor remittit, venaesectio utpote nimis tarda nocet, nisi vehementia febris interdum et iusto tardiorem excuset Nee inflammatio externa, quae a metastas materiae morbosa es scitur, venaesectione coercenda est, cum materia morbosa, certe noxia, ad internas sedes conuertatur. Quo igitur eidem facilis sat exitus in hoc inflammationis genere potissimum suppuratio adiuuanda est.

30쪽

Circulum humorum liberum redditum, ideoque resolutionem blandam sanguinis obstructi iam factam esse, vel certo experiari posse, remisit symptomatum et se et excretiones liberiores indicant. Perspiratio autem apte succedens,et mador cutis, tunc temporis imminens, infusis calidis plantarum resoluentium iuuari potest. Urina quoque cum sedimento rubello et aequali optimae notae est.

Si clysmata aluum non satis liberam reddunt, antiphlogistica purgantia, ex amarindorum et castiae pulpa manna, passuli et Cremore tartari parata, et calorem infringunt, et humorum impetum ad alia loca derivant. Haec ideo valentiora sint, minime autem drastica et resinosa, quae stimulis suis nocent, et interdum tantum requiruntur. g. 3. f. O. Frictione quoque partium remotarum et sinapis mi applicatis resolutio iuuatur. In robustioribus interdum vescatoria ex cantharidibus non improbanda sunt resolutioni enim ansam praebent, et acri stimulo, minime tamen parti inflammatae noxio, humores derivant.

Imminenti vel leuiori visae inflammationi e

terne sacculi ex herbis resoluentibus, salutae, be-tonicae,chamona illae ac sambuci floribus et similibus, vel potius puluis earundem cum terris bolaribus rubris mistus opponendus est, quo perspiratio partialis adiuuetur, et circulus humorum liberior reddatur ea vero non nihil aucta, epithemata ex decostis herbarum amararum et resoluentium,absinthii,rutae,