장음표시 사용
31쪽
OCTAVIUS . . ex parte artium etiam sordidarum, certum aliquid de
Summa rerum ac maiestate decernere, de qua tot omnibus saeculis Iectarum plurima cura usque adhuc
ipsa philosophia deliberat nec inmerito, cum tantum absit ab exploratione diuina humana mediocritas, ut
neque quae Supra nos cael suspenso sublata sunt
neque quae infra terra in profunda demersa sunt aut scire sit datum aut scrutari permissum aut suspicari religiosum et beati satis satisque prudentes iure uideamur, si secundum illud ueteris sapientis oraculum io nosmet ipsos familiarius nouerimus sed quatenus indulgentes insano atque inepto labori ultra humilitatis nostrae terminos evagamur et in terram proiecti caelum ipsum et ipsa sidera audaci cupiditate transcendimus, uel hunc errorem Saltem non uanis et sor 15
midulosis opinionibus implicemus sint principio omnium Semina natura in se cogente densata quis hic auctor deus sint fortuitis concursionibus totius mundi membra coalita digesta sormata quis deus machinator sidera licet ignis accenderit, aer caelum licet sus rependerit, sua materia licet terram fundauerit pondere et mare licet confluxerit e liquore unde haec religio,
horum ed. r. l rude ex parte eripsi supra p. XX)r expertes dei post maiestate addidit isthius; sed rerum tam ad summa Luer II 303 quam ad maiestate Lucr vis et inspectat i qua m. I eae quo plurima cura α- meditatione temptavi plurimarum filosofia suspenso scripsi sus
Densa P cf. a. r. an ad Mess. 23 sublata deletis erus I terram profunda P, et ureaei prohindo Bursianus datum ut scrutare P forma plebeia a Minucio arcendari suspicari Dom-bartus stuprari P totum colon senem sic reseribit aut scire sit datum aut scrutari religiosum; at est illud et aetra bipartitae orationis partallelismum positum et si recta stradatiorie δε-εcendit: etentiae materia denegata, maminationi obices structi, coniectura proinde inpia les ueteris Usenertis uetus ut 17 o- gente scripti coeunte P c Cic. d. n. d. I 24, 6; Veta ecl. 6. hic his Heumannus aer er scripsi et P delere mavolt Halmius ira suspenderit, sua materia cripsi sua materia suspenderit PQ 22 et mare et licet ante rasuram confluxerit auisius influxerit
unde dei sormido quae superstitio est homo et animal omne, quod nascitur inspiratur attollitur, elementorum, ut uolunt, uaria concretio est, in quae rursum
homo et animal omne diuiditur soluitur dissipatur itas i sontem refluunt et in semet reuoluuntur omnia,
nullo artifice renuente ne auctore. sic conSequens Stis
congregatis ignium seminibus soles alios atque alios semper splendere, sic exalati terrae uaporibus nebulas semper alias adolescere, quibus densatis coactisque 1 nubes altius surgere, isdem labentibus pluuias fluere, flare uentos, grandines increpare uel nimbos conlidentibus tonitrua mugire, rutilare fulgora, fulmina promicare ea adeo pasSim cadunt, monte inruunt, arboribus incurrunt, sine dilectu tangunt loca sacra et 1 profana, homines noxios feriunt Saepe et saepe religiosos quid tempestates loquar marias et incertas, 10 quibus nullo ordine uel examine rerum omnium impetus uolutatur L in naufragiis bonorum malorumque fata mixta, merita confusa in incendiis interitum con-20 uenire insontium nocentiumque et cum tabe pestifera caeli tractus inficitur, sine discrimine omnes deperire et cum belli ardore saeuitur, meliores potius occumbere L in pace etiam non tantum aequatur ne 11quitia melioribus, sed extollitur, ut in pluribus nescias,2 utrum sit eorum detestanda prauitas an optanda feli-I dei add. Iuramannum quae atque muniannus ita ut uolunt uaria scripsi supra p. XX): ut uoluntaria ri concretio eae concreto eorr. omnia reuoluuntur , traiecit muniannus l renuente scripsi nec iudice rit consequens est addidi uidemus post solea immannus, ante idem cernimus mehlyh 7 atqus bis a s alias addidit auspiti l coalescere senerus an adolescere eae alias coalescere conflatum' llo nimbos seripsi supra p. XXI) nimbis P l 12. 13 praemicare , cyrr. Heumannus t ea addidi i in montes mehly llo saepe addidit KIussmannus to examine uspectum discrimine muniannus moderamine mehly an agmine cf. Verg. Aen. Ι 82 8 l malim rerum omnium in perniciem impetus uoluatur tris mixta eritarim. ardor saeuit Reumannus il 24 extollitur Usenerus: et colitur P.
32쪽
12 citas quod si mundus diuina prouidentia et alicuius
numinis auctoritate regeretur, numquam mereretur Phalaris et Dionysius regnum, numquam Rutilius et Ca-
1 millus exilium, numquam Socrate uenenum. ecce arbusta frugifera, ecce iam cana seges, iam temulenta vindemia imbri corrumpitur, grandine caeditur. adeo aut certa nobis meritas occultaturi et premitur aut, quod magis credendum est, uariis et lubricis casibur soluta legibus fortuna dominatur cum igitur aut fortuna incerta aut incerta natura sit, quanto uenerabi 10 lius ac melius, ancipites ueritatis maiorum excipere disciplinam, religiones traditas colere, deos, quos a parentibus ante inbutus es timere, adorare quam nosse familiarius, nec de numinibus ferre sententiam, sed prioribus credere, qui adhuc rudi saeculo in ipsius 15 cultus natalibus meruerunt deos uel ciues habere uel reges inde adeo per uniuersa imperia prouincias oppida videmus singulos sacrorum ritus gentiles habere et deos colere municipes, ut Eleusinios Cererem,
Phrygas Matrem, Epidaurios Aesculapium, Chaldaeos eo Belum, Astarten Syros, Dianam aurios, Gallos Mer-
curium intuere iam Romanos sic eorum potestas et auctoritas totius orbis ambitum occupauit, sic imperium suum ultra solis uias et ipsius oceani limites propagauit, dum exercent in armis uirtutem religio 25
dionisius P seges cana , traiecit Heumannus ira ante imbri hoc fere nimbo percelluntur intercidisse putauerim, quod aeque spectet ad arbusta frugifera quam imbri corr. ad segetem canam et grand caed ad tenιulentam vindemiam ira certa seripsi es supras XXII incerta mira, 10 sortuna incerta scripsi fortuna certa PQ 11 ancipites Usenertis antistites mira estimere ost. m. 2 quam nosse familiarius adorare , traieci supra p. XXII l16 cultus scripsi mundus P m. I, mundi corr. t tityo inute quo seruato ipsis Gelenius i ciues Heumannus faciles P amulos Generus ira opida mi 19 ut d pr. et ' 20 esculapium chaldeos PQ 22 intuere iam scripsi supra p. XXIIIJ uniuersam m erasa PQ 23 ambitus P, corr. Halmius ira propa
gaiunt eumannus, cete ut puto, nisi potius sic imperium scit eorum fine ultra . . . ProPagauit praestat.
sam, dum urbem muniunt sacrorum religionibus, castis uirginibus, multis honoribus ac nominibus sacerdotum;
dum obsessi et citra solum Capitolium capti colunt
deos, quos alius iam previSset, uel iratos et per Gal- lorum acies mirantium Superstitionis audaciam pergunt telis inermes, sed cultu religionis armati dum captis hostilibus moenibus adhuc ferociente uictoria numina uicta uenerantur dum undique hospites deos quaerunt et suos faciunt dum aras extruunt etiam ignotis nui minibus et inmanibus. sic dum uniuersarum gentium Sacra SuScipiunt, etiam regna meruerunt hinc perpetuus uenerationis tenori mansitJ, qui longa aetate non infringitur, sed augetur quippe antiquitas caerimoniis atque Tanim tantum sanctitatis tribuere coni sueuit quantum adseruit uetustatis nec tamen temere 7 ausim enim interim et ipse errare et sic melius Oncedere, maiores nostri aut obseruandis auguriis aut extis consulendis aut instituendis sacris aut delubris dedicandis speram nauauerunt specta de memoria eo libros iam eos deprehendes initiasse ritus omnium religionum, uel ut remuneraretur diuina indulgentia uelut auerteretur imminens ira aut iam inruens et saeuiens placaretur testis mater Idaea, quae aduentu suo et probauit matronae castitatem et urbem metu
uel addidi coli. Senecae ad Marciam 13, 2 spreuisset iratus Woacerus it 6 captis Maelius capti in P captis in ed. pr. L etiam d. r. dum etiam interdum etiam Heruidus l10 inmanibus scripsi manibus P ef eae gr. Prud in Symm. II 35 sqq. II meruerunt ed. r. merunt Winierunt Meursius la mansit seclusi manavit . I. Cornelissenus i qui quae se- nerus, qui et mo antiquitus ira 3 14 cerimoniis PQ 15 adseruit
εcripsi adstrucaeri P m. I -xserit m 2 , quod eae adstruit scriptis supra st litteris c. - corrisse se ortum sutili 16 errare concedere Scrip8i Supra p. XXIII): concedere errare Ula nostri ut PQ 19 de memoria libros seripsi: s libris memorias memoriam d. r. de libris delet ophensius aut iam adii ut . . PQ inruens scripsi tumens P etiam immi-nc3is ira est tume Di 2 idea i erasu P.
33쪽
hostili liberauit testes equestrium fratrum in lacu
Iulumae, se ut Ostenderant, Statuae consecratae, qui
anheli spumantibus equis atque fumantibus de Perse uictoriam eadem die qua fecerant nuntiauerunt testis ludorum ostensi Iouis de somnio plebei hominis ite oratio; et Deciorum deuotio rata testis est; testis et Curtius, qui equi uel ui uel mole uel honore hiatum
profundae voraginis coaequauit frequentius etiam quam uolebamus deorum praesentiam contempta auspicia contestata sunt sic Allia nomen infaustum', 0 sic Claudi et Iuni atrox praelium in Poenos et ferale naufragium festJ; et ut rasymenus Romanorum Sanguine et maior esset et decolor, spreuit auguria Flaminius; et ut Parthos signa repetamus, dirarum in precationes Crassus et meruit et inrisit omitto uetera bquae multa sunt et de deorum natalibus donis muneribus neglego carmina poetarum praedicta etiam de oraculis fata transilio, ne uobis antiquitas nimium fabulosa uideatur intende templis ac delubris deorum, quibus Romana ciuitas et protegitur et ornatur magis 20 Sunt augusta numinibus incolis praesentibus inquilinis quam cultus insignibus et muneribus opulenta.
equestres mumannus ira Iuturna Usenerus addidit i se ut Sehesserus sic in ras. P sicut se Ursinus sicut ostenti erant Generus lira anhelis P, corr. Gelenius uersae nunclauerunt P m. offensi Rigaltius offensio P l somno , eo'. Gelenius uerba et decuriorum si P d. r. i. e. interpolata esse uidit Halmius equi uel sui scripsi equitis sui P ortum puta equit eae qui eqni et sui ursianus equi equitisue Usenerus ira coequauit miles es. Verg. Aen. VII II l11 atrox praelium, et serale scripsi non praelium proelium m. 2 - sed ferale P incredibile est, Minucium in re notissima et a Cicerone . n. d. II 3 7 suppeditata titubassedo est deleuit Amillerus factum est Generus i thrysimenus P sanguine ante rasuram P 14 pharios P repetamus es supra p. VII inpraecationes grassus miri puto cetera ira sos incolis comma ponunt, cum tamen numina incolae una sit noti l inquilinis corruptum conieci et inlucinis i 2 cultus ubgo cultu P
indo adeo pleni et mixti deo vates sutura praecerpunt, dant cautelam periculis, morbis medellam, Spem adflictis, opem miseris, solacium calamitatibus, laboribus leuamentum etiam per quietem deos videmus audi- mus agnoscimus, quos impie per diem negamus nolumus eieramus. itaque cum omnium gentium de dis Sinmortalibus, quamuis incerta sit uel ratio uel origo, maneat tamen firma consensio, neminem fero tanta audacia tamque inreligiosa nescio qua prudentia tui mescentem, qui hanc religionem tam uetustam, tam utilem, tam salubrem dissoluere aut infirmare nitatur.
sit licet ille Theodorus Cyrenaeus uel qui prior, Dia 2 goras Melius, cui atheon cognomen adposuit antiquitas, qui iterque nullos deos adseuerando timoremi Omnem, quo humanitas regitur, uenerationemque penitus sustulerunt: numquam tamen in hac inpietatis disciplina simulatae philosophiae nomine atque auctoritate pollebant. cum Abderiten Protagoram Atheni 3 enses etsi consulte potius quam profane de diuinitate 2 disputantem et expulerint suis finibus et in contione eius scripta deusserint, quid homines sustinebitis enim me impetum susceptae actionis liberius exerentem homines, inquam, deploratae inlicitae ac desperatae actionis grassari in deos non ingemescendum 25 ost qui χε ultima saece collectis imperitioribus et mulieribus credulis sexus sui facilitate labentibusque legem profanae coniurationis instituunt; quippe nocturnis congregationibus et ieiuniis sollemnibus et in
an praecipiunt: l 3 solatium P m. impia P peieramus P, corr. I. r. Gransuiu i dis add. i. S. I. P10 tam addidit Gelenius to ille misitim nisus 'heudorus cyreneus P dargoras i supra a pr'. milesius P 13, 14 mulim antiquitas utrique, qui nullos ira filosofiae cito pollebunt , correae t rotagoram d. r. pilagoria P lo etsi scripsi uiri uirum mehi liis scribta PQ 23 ac deleverim lis Deo P l26 labentibusq. legem scripsi suprap. XXIII) labendibus plebem labentibus pl. ur Uo lis quippe scri2m quae P qui mu-
34쪽
humanis cibis non sacro quodam, Sed piaculo foederantur latebrosa et lucifuga natio, in publicum muta, in angulis garrula templa ut busta defugiunt, deos despuunt, rident sacra, miserentur miseris si fas est)Sacerdotum, honores et purpuras despiciunt ipsi semi snudi pro mira stultitia et incredibilis audacia spernunt tormenta praesentia, dum incerta metuunt et futura, et, dum mori post mortem timent, interim mori non timent ita illis pavorem fallax spes solata uita rediuiua blanditur. ac iam, ut fecundius nequiora 10 proueniunt, serpentibus in dies perditis moribus per
uniuersum Orbem sacraria ista taeterrima impiae coitionis adolescunt eruenda prorsus haec et Xecanda 2 OnSensio Occultis se notis et insignibus dinoscunt et amant mutuo paene antequam nouerint passim etiam 15
inter eos uelut quaedam libidinum religi miscetur, ac Se promise appellant Datres et sorores, ut etiam sic insolens stuprum intercessione sacri nominis fiat incestum ita eorum uana et demens superstitio scele- ribus gloriatur. nec de ipsis, nisi subsisteret ueritas 20 maxime turpia et honore praefanda sagax fama loqueretur. audio eos turpissimae pecudis caput asiniJconsecratum inepta nescio qua persuasione uenerari:
digna et nata religio talibus moribus alii eos serunt
foederatur ahlenus ira lucifugax P, eorr. P. Daniel l in publico ed. r. ira ut busta uetusta L serierusci defugiunt scripsi: despiciunt miseris scripsi miseri P miseri ipsi Batinius
6 mira eae miram corr. ut uid. incredibilis in ii eorr. P 7 8 et futura obelo notat senem se equidem malim dum incendia metuunt suturans solata uita sei disi supra p. XXIII) solacia P l12 teterrima P lo execanda . . Cornelissenus execranda haec execranda Generus il 14 dinoscunt scripsi oll. e. 31, r
20 istis Satippius at es ad . 34 44 2 maxime turpia scripsi: maxima et uaria P, hoc est maximae tuaria maxime nefaria P. Daniel maxima flagitia Generus ira praefandas cerasa)P honore praelato uix est anda generus esto cogitaui de horrore execranda coli. e. 28 6 22 asini seelusit auisius.
ipsius antistitis ac sacerdotis colere genitalia et quasi parentis sui adorare naturam nescio an falsa, certe Occultis ac nocturnis sacris adposita suspicio et qui hominem summo supplicio pro facinore punitum et crucis ligna feralia eorum caerimonias fabulatur, congruentia perditis sceleratisque tribuit altaria, ut id colant quod merentur iam de initiandis tirunculis sa 5bula tam detestanda quam nota est infans farre contectus qui decipiat incautos adponitur ei qui sacrisio inbuatur is infans a tirunculo farris superficie quasi ad innoxios ictus prouocato caecis occultisque uulneribus occiditur huius pro nefasi sitienter sanguinem lambunt, huius certatim membra dispertiunt, hac foederantur hostia, hac conscientia sceleris ad silentium 1 mutuum pignerantur haec sacra sacrilegiis omnibus taetriora. et de conuiuio notum est; passim Omnes locuntur, id etiam Cirtensis nostri testatur oratio. ad epulas mollemni die coeunt cum coniugibus liberis Sororibus matribus, sexus omnis homines et omnis 2 aetatis illic post multa pocula ubi conuiuium caluit et in caecas libidines ebrietatis feruor Xarsit, canis, qui candelabro nexus est, iactu offulae ultra spatium lineae, qua uinctus est, ad impetum et saltum prouocatur. sic euerso et extincto conscio lumine inpru- 25 dentibus tenebris nexus insandae cupiditatis inuoluunt, per incertum Sortis, etsi non omne corpore, antistis fabulantur ut decipiat incautos eae eis
quae ecuntur interpolatum seclusi liri inbuitur Ursinuit 13 discerpunt Macti l I ecce sacra Halmius to coniugibus Iae. ω onouius omnibus P l 19 sorororib. hominis P l 20 post multas epulas P, cum tamen illic pectet ad praecedens epulas ne hic epulae pro ferculis accipi possint; quod scripsi multa pocula comme=inat imitator Sui . Seu chron. Ι 13 com- uiuium caruit in caecas libidine Gronouius incaestae liuidinis lib. corr.yri carnis PQ 24, 25 inprudentibus scripsi inpudentibus P cf. oppositum conscio uri nexu se Cornelissenus; sed inu iunge cum ten. lis sortis corruptum puto Fortis uel nocti l corpore epore Nartelius oporae P per ed. pr.
35쪽
conscientia tamen pariter incesti, quoniam uoto uniuersorum adpetitur quicquid accidere potest in actu 10 singulorum multa praetere consulto nam et haec nimis multa sunt, quae aut omnia aut pleraque Omnino uera declarat ipsius prauae religionis obscuritas. 52 cur etenim occultare et abscondere quicquid illud colunt magnopere nituntur, cum honesta semper publico gaudeant, scelera secreta sint cur nullas aras habent, templa nulla, nulla nota simulacra 2 numquam
palam loqui, numquam libere congregari, nisi illud, ast quod colunt et interprimunt, aut puniendum est aut pudendum unde autem uel quis illo aut ubi deus
unicus solitarius destitutus, quem non gens libera, non regna, non Saltem Romana superstitio nouerunt γ Iudaeoriam mola et misera gentilitas ranum et ipsi 15 deum, sed palam, sed templis, aris, uictimis caerimoniisque coluerunt; cuius adeo nulla uis nec potestas est, ut sit Romanis hominibus cum sua sibi nations captiuus at iam Christiani quanta monstra, quae portenta confingunt deum illum suum, quem nec 20 ostendere possunt nec uidere, in omnium mores, actus omnium, omnium uerba denique et occultas cogitationes diligenter inquirere discurrentem scilicet atque ubique praesentem molestum illum uolunt, inquietum, inpotenter etiam curiosum, siquidem adstat factis om- 25nibus, locis omnibus intererrat, cum nec singulis in-4. omnino 8cripsi omnium P delat Hatinius laeunae signa
posui; u leuerim cur numquam audent post congre
gari Cellarius sustinent, Marati sunt uis addunt i II coluntJcelant sener 15 -lim Iudaei, quorum sola - desolata)et m. g. unum i 16,17 cerimonisq. eae erimonisq. eorr. P a18 hominibus d. r. nominibus P numinibus Wowertis ira at iam Sehesserus ad at corr. etiam P quanta monstra Dauisitis: quanta n corr. in knra , unde mostra ommendat Generuili 2 omnium addidi aut semel omnium mores actus uerba aut ter ponendum erat omnium cs ara nullas aras, templa nulla, nulla simulacra inpotenter seripsi inpudenter P absone inprudenter de Rhoer.
seruire possit per uniuersa districtus nec uniuersis sufficere in singulis occupatus quid quod toto orbi 11 et ipsi mundo cum sideribus suis minantur incendium, ruinam molliuntur, quasi aut naturae diuinis legibus constitutus aeternus ordo turbetur aut rupto elementorum omnium foedere et caelesti conpago diuulsa moles ista, qua totum continetur et cingitur, subruatur nec hac furiosa opinion contenti aniles fabulas adstruunt et adnectunt renasci se serunt post mortemi etsi cineres et fauillas et nescio qua fiducia mendaciis suis inuicem credunt putes eos iam reuiXisse. anceps malum et gemina dementia, caelo et astris, quae Sic relinquimus ut inuenimus, interitum denuntiare, hominibus imortuis extinctis, qui sicut lascimus et 1 interimus, aeternitatem repromittere inde uidelicet et i
execrantur rogos et damnant ignium sepulturas, quasi non omne corpus, etsi flammis subtrahatur. annis tamen et aetatibus in terra resoluatur, nec nil intersit, utrum ferae diripiant an maria consumant an humus 20 contegat an flamma subducat, cum cadaueribus omnis
sepultura, si sentiunt, poena sit, si non sentiunt pyra conficiendi celeritate Medicina. hoc errores deceptici beatam sibi ut bonis et perpetem uitam mortuis pollicentur, ceteris ut iniustis poenam sempiternam multas ad haec subpetunt, ni estinet oratio. iniustos ipsos
magis, iam docui, nec laboro. quamquam, etSi iustos destrictus toti Bulduinus ira compagetur diuulsa
Burmannus diuisa totum addidi continemur et cingimur Meursius; et difficillime orbis ut mundus subiectum eae initio eapitis hie adsumitur evitatione i 10 etsi uel licet seripsi et ' e cinere et fauilla Neumann xl abillas P 13 14 ho1b; - hominibus scripsi sibi P interpolate redarguentibus illis nascimur et interimus ira mortuis secti sit menertis mortuis et Xt. sinus morte exi. Heumannus il 1 et illographim deleuit Usenerus io terram , correae lisi addidit Usenerum et intersit auisius ceterum e Petr. e. 115 n. l 21 pyra scripsi: ipsa rimis ipsa Donibariu 23 baeatam Pu mortui Pi 25, 26 ipsos magis nec laboro iam docui P traieci.
36쪽
darem, culpam clamem uel cinnocentiam dat, tribui assentior sententiis plurimorum. et haec uestra con- sensio est; nam quicquid agimus, ut alii fato, ita uos deo dicitis . . . . sic sectae uestrae non Spontaneos cupere, sed electos igitur iniquum iudicem fingitis, qui sortem in hominibus puniat, non uoluntatem. uellem tamen sciscitari, utrumne cum corporibus an sine corsoribus, et corporibus quibus ipsisne an innovatis, resurgatur sine corpore hoc, quod sciam, neque mens neque anima nec uita est ipso corpore ast sed iam ante dilapsum est alio corpore ergo homo nouus nascitur, non prior ille reparatur et tamen tanta aetas abiit, saecula innumera fluxerunt: quis unus ullus ab inferis uel Protesilai sorte remeauit, horarum Saltem permisso commeatu trium, ut exemplo b crederemus omnia ista figmenta male sanae opinionis et inepta solacia a poetis fallacibus in dulcedinem carminis clusa uobis inimium credulis cies deum 12 uestrum turpiter reformata sunt nec saltem de praesentibus capitis experimentum, quam uos inritae sol 20 licitationis lassa mota decipiant: quid post mortem inpendeat, miseri, dum adhuc uiuitis, aestimate. ecce pars uestrum, maior et melior, ut dicitis, egetis opere,
algetis, fame laboratis; et deus patitur, dissimulat, non uult aut non potest opitulari suis: ita aut inua 253 lidus aut iniquus est tu, qui inmortalitatem postumam Somnias, cum quercera quateris, cum febribus assentior addidi noui post plurimorum Valdenus sententia pl. Ursinus, porro etiam uestra Gelanius it 4 post dicitis Usenerus lacunae signa posuit ita 8 an sine corporibus addidit Halmius utrum necne c. c. ombartus il 15 trium ut scripsi: ueludis uel ut uulgo praue ut eius Kochitia trium post saltem addi voluit Dauisius il II dulcedine P eorr. os misius les nimirum P, eorr. Gelenius ira salitem ante rasuram P l 20, 2 sollicitationis scripsi supra p. XXVὶ pollicationis P pollicitationis vulgo i 23 maior et melior Vahlenus et maior melior egetis algetis opere same , traieci l 26, 27 num post pos clumbam 8 l27 querquera L. Carrio periculo P. γ
ureris, cum dolore laceraris, nondum condicionem tuam sentis nondum adgnoscis fragilitatem inuitus, miser, infirmitatis argueris nec fateris sed omitto communia ecce uobis minae supplicia tormenta et iam non adorandae sed subeundae cruces, ignes etiam quos et praedicitis et timetis ubi deus ille, qui subuenire reuiuescentibus potest, uiuentibus non potest 2 nonne Romani sine uestro deo imperant regnant, fruuntur orbe toto uestrique dominantur; mos ueroi suspensi interim atque solliciti honestis uoluptatibus abstinetis, non spectacula uisitis, non pompis interestis, conuiuia publica absque uobis, Sacra certamina, Praecerptos cibos et delibatos altaribus potus abhorretis. sic resormidati deos quos negatis non floribus caput 15 nectitis, non corpus odoribus honestatis reseruatis unguenta funeribus, coronas etiam Sepulcris denegatis, pallidi, trepidi, misericordia digni sed nostrorum deorum ita nec resurgiti miseri nec interim uiuitis.
proinde si quid sapientiae uobis aut uerecundiae est, a desinite caeli plagas et mundi fata et terrae secreta rimari satis estit od est pro pedibus aspicere maxime indoetis inpolitis rudibus agrestibus, quibus non est datum intellegero ciuilia, multo magis denegatum est disserere diuina. quamquam si philosophandi libido 138 est, Socraten, Sapientiae principem, quisque uestrum tanti is est), si poterit, imitetur eius uiri, quotiens
de saelestibus rogabatur, nota responsio est: quod supra nos, nihil ad nos merito ergo de Oraculo testi 2 monium meruit prudentiae singularis. quod Oraculo a idem ipso persensit idcirco uniuersis Se esse praepOSi-2 sentis eae senis eorr. malim uictus miseriis ins la non m. I s. lo capud P m. I lis terras addidi lecti lat. 26 saeculorum onctius 21 malim est, quod est add. I smannus l22 rudibus seelusici 2 filosolandi tanti is est scripsi tantus est P ad amussim . . Cornelissenusu potuerit , corr.edd. ant lias quod oraculo scripsi quod oraculum Pu 30 persensit urelius praesensi P an probo sensit se addidit
37쪽
MINUCI FELICIS tum, non quod Omnia comperisset, sed quod nihil se scire didicisset ita consessae inperitiae summa prus dentia est. hoc fonte defluxit Arcesilae nec multo post Carneadis et Pyrronis et Academicorum plurimorum in summis quaestionibus tuta dubitatio, quo genere bphilosophari et caute indocti possunt et docti gloriose. quid, Simonidis melici nonne admiranda omnibus et sectanda cunctatio qui Simonides cum de eo, quid et quales arbitraretur deos, ab Hierone Franno quaereretur, primo deliberationi diem petiit, postridie bi id
duum porro rogauit, mox alterum tantum admonitus adiunxit postremo cum causas tantae morae tyrannus inquireret, respondit ille, quod sibi quanto inquisitio tardior pergeret. tanto meritas fieret obscurior. mea quoque Opinione quae Sunt dubia, ut sunt, re 15 linquenda sunt, nec tot ac tantis uiris deliberantibus temero et audaciter in alteram partem serenda sententia est, ne aut anilis inducatur superstitio aut omnis religio destruatur. 14 Sio Caecilius et renidens nam indignationis eius 20 tumorem effusae orationis impetus relaxaverath ecquid ad haec' ait audet Octauius, homo lautinae prosapiae, ut disertorum praecipuus, ita postremus philo- sophorum γ' parce' inquam, 'ibimet plaudere neque enim prius exultare te dignum est concinnitate ser 25monis quam utrimque plenius fuerit peroratum, maxime cum non laudi, set ueritati disceptatio uestra anni latur. et quamquam magnum in modum me subtili
consessio Heumannus at interpretarer eonfessa inperitia surrimam in se habet prudentiam lira arcesile P nec Generus: et carneadis eae tis eorr. et Pyrronis add. Vahlenus eoII.
e. 38, 5 simonides melchi P Simonides delet Comoerus quereretur 10 petit postiridie P 10, II biduum prorogauit Peorreae ira adiunxit x in ras. 3 duetuum P lis renitens 21 ecqui Ursinus et qui 23 disertorum scripsi supra p. XXVI) pistorum P 24 tibimet scripsi in eum P tra laudis
et annitatur Halmius nitatur quo seruato Ochius seruire ante et .
uarietate tua delectarit oratio, tamen altius moueor, non de praesenti actione, sed de toto genere disputandi, quod plerumque pro disserentium uiribus et eloquentiae potestate etiam perspicuae ueritatis con- dicio mutetur id accidere pernotum est auditorum facilitate, qui dum uerborum lenocinio a rerum intentionibus auocantur, sine dilectu adsentiuntur dictis omnibus nec a rectis salsa secernunt, nescientes inesse et in incredibili uerum et in uerisimili mendacium. a itaque quo saepius adseuerantioribus credunt, e frequentius a peritioribus arguuntur: sic adnuendi teme
ritate Mecepti culpam iudicii transferunt ad incorti
querellam, ut damnatis omnibus malint uniuersa Suspendere quam do fallacibus iudicare. igitur nobis pro 61 uidendum est, ne odio itidem sermonum omnium laboremus ita ut in execrationem et odium hominum plerique simpliciores esserantur, dum incaute creduli circumueniuntur ab iis quos bonos putauerunt, mox errore consimili iam suspectis omnibus ut improbos 20 metuunt etiam quos optimos sentire potuerunt. nos proinde solliciti, quod utrimque omni negotio disseratur et ex altera parte plerumque Obscura sit ueritas, ex altera mira subtilitas, quae nonnumquam ubertate dicendi fidem confessae probationis imitetur, diligenter 25 quantum potest singula ponderemus, ut argutias quidem laudare, ea uero quae recta sunt eligere probare
suscipere possimus. 6, 7 puto intentione la dilectu Pr in addidit Balduinus Ἀρ- risimile P lo adseuerationibus , orr. Useneruit 11 adnuendi seripsi adsidue P, in quo iam Usenerus eae gr. adsentandi requisivi l 12 iudicii orereus iudicis PQ 13 quaerellam P omnibus opinionibus Lindnerus sermonibus omnibus mehly; malim orationibus Mallini P l 15 puto taedio citidem Maehlyridentidem indidem Donibarium 17 dum serissi nam Pisam dum muniannus ita ab his PQ 21 in omni neg. Ursinus omni in neg. Halmius de omni neg. . . Cornelissenus ira ex altera sinus ex altero latere P ex altera lateat orcer blateret Kochius an ex altera late renideat subt. 8
38쪽
MINUCI FELICIS 15 Deeedis' inquit Caedilius omei iudiei religiosi;
nam periniurium est uires te actionis meae intergressu grauissimae disputationis infringere, cum Octauius integra et inlibata habeat singula, si potest, refutarer id quod criminaris,' inquam, in commune, nisi fallor, conpendium protuli, ut examine ScrupulOSO nostram sententiam non eloquentiae tumore, sed rerum ipsarum soliditate libremus nec avocanda, quod quereris, diutius intentio, cum toto silentio liceat responsionem Ianuari nostri iam gestientis audire. 1016 t Octauius Uicam equidem, ut potero, pro uiribus, si adnitendum tibi mecum est, ut conuiciorum amarissimam labem uerborum ueracium flumino diluamus. nec dissimulabo principio ita Natalis mei errantem
uagam lubricam nutasse sententiam, ut sit nobis am 15bigendum, utrum vafritia turbata sit an uacillaverit per errorem. nam interim deos credere, interim se deliberare uariauit, ut propositionis incerto certior responsionis nostrae intentio confunderetur sed in Natali meo uersutiam nolo noscere credo, procul est 203 ab eius simplicitate subtilis urbanitas quid igitur 2 ut qui rectam uiam nescit, ubi, ut fit, in plures una diffinditur, quam uiam instet haeret anxius nec singulas audet eligere nec uniuersas probare sic cui non est ueri stabile iudicium, prout infida suspicio spargitur 254 ita eius dubia opinio dissipatur. nullum itaque mira
debeat Mophensius il 5 refutare Heraldus reputare P quaereris P tuto silentio muniannuc deceat Dornbarius 11 ut potero oreerus, pro uiribus muniannus delent; sed hoc ad ingenii, illud ad eloqirentiae facultatem spectat, ef 14, 3 l12 conuiciorum eae comuitiorum P amarissimorum Maehου j13 flumine Mevrsius in lumine P 15 puto natasse ira uafritia mustius tua eruditio PQ 18 puto uarians ait declarauit sophensius citos confunderetur Usenerus landaretur quo retento incertior Ursinus il 20 nolo noscere credo scripsi supra p. XXVII): nolo non credo P 21 simplicitate Gelenius subtilitate simplicitato P l 22 fit Gelanius sit diffunditur , ore. Gelenius i quam Vahlenus quia a rasa instet scripsi: nescit cinea Uahlenus heret P.
culum est, si Caecilius identidem in contrariis ac repugnantibus iactetur aestuet fluctuetur quod ne fiat ulterius, conuincam et redarguam quae dicta sunt, quamuis diuersa sint: una ueritate confirmata probataque nec dubitandum ei de ceter est nec uagandum. et quoniam meus frater erupit, aegre se ferre stomachari
indignaris dolere, inliteratos pauperes inperitos de
rebus caelestibus disputare, sciat omnes homines, sine dilectu aetatis sexus dignitatis, rationis et Sensus ea-i paces et habiles procreatos nec fortuna nanctos, sed natura insitos esse sapientiam; quin ipsos etiam philosophos uel si qui alii artium repertores in memorias exierunt, priusquam sollertia mentis parerent nominis claritatem. habitos isse plebeio. indoctosi seminudos adeo diuites facultatibus suis inligatos
magis aurum Suspicere consuesse quam caelum, Prostratos pauperes et commentos esse prudenter et tradidisse ceteris disciplinas unde apparet ingenium non dari facultatibus nec studio parari, sed cum ipsa 20 mentis formatione generari. nihil itaque indignandum uel dolendum, si quicumque do diuinis quaerat sententiam proferat, cum non disputantis auctoritas, Sed disputationi. ipsius meritas aequiratur. atque etiam, quo imperitior sermo, hoc inlustrior ratio est, quoniam 2 non fucatur pompa facundiae et gratia, sed, ut est,
aestuet Meursius aestu et comuincam redarguam quamuis diuersa quae dicta sunt una ueritate confirmata prouataq. sint nec , correri apparet cribam a sunt ad sint aberrantem omisisse uerba quamuis diuersa sint, quae in margine addita falso in t tum redierint quamuis sint diuersa quae
dicta sunt ae Gronouius est erit Hatinius ira stomacari P cuius interpretamentum indignari sectu si liri insitos seclusi l12 philososo PH malim memoriam coli. Mi. Ira res tamen
in memorin non exire saepius in hoc textu a et v lineolis scriptae confusae la exerunt rim. I, unde in memoriam se exemerunt Usenertia in claritate P m. IJ 16 prostratos scripsi nostra
tes PQ II, 18 prudenter disciplinas scripsi supra p. XXVIII): prudentiam disciplinam Ultra sententiam Hartelius sentiati quae sentiat Li nerus 45 sugatur gratia scripsi gratiae P.
39쪽
17 recti regula sustinetur nec recuso, quod Caecilius adserere inter praecipua conisus est, hominem nosse
se et circumspicer debere, quid sit, unde sit, quare
sit utrum elementis concretus an concinnatus atomis, an potius a deo factus formatus animatus. quod ipsum explorare et eruere sine uniuersitatis inquisitione non possumus, cum cita cohaerenti conexa concatenata cuncta sint, ut nisi diuinitatis rationem diligenter excusseris, nescias humanitatis, nec possis pulchre gerererem ciuilem, nisi cognoueris hanc communem omnis 10 mundi ciuitatem. cum a pecoribus et seris beluis hoc
disseramus, quod illa prona in derramque mergentia nihil nata sunt prospicere nisi pabulum, nos, quibus
uultus erectus, quibus suspectus in caelum datus est et mens et ratio, per quae deum adgnoscimus Senti 15mus initiamus, ignorare nec fas nec licet ingerentem sese oculis et sensibus mostris caelestem claritatem;
sacrilegii enim uel maxime instar est, humi quaerere quod in sublimi debeat inuenire quo magis mihi uidentur qui hunc mundi totius ornatum non diuina oratione persectum uolunt, sed frustis quibusdam temere
cohaerentibus conglobatum, mentem mensum meulos 4 denique ipsos non habere. quid enim potest esse tam apertum, clam confessum tamque perspicuum cum oculos in caelum sustuleris et quae sunt infra circa 25que lustraueris, quam esse aliquod numen praestantissimae mentis, quo omnis natura inspiretur moueatur alatur gubernetur caelum ipsum uide quam lato tenditur, quam rapide uoluitur, uel quod in noctem astris
4 elementis, athomis cuncta addidit Mehius 10 omnia scripsi omnium P partium post mundi acidit Noctius l11 ciuitatem, praecipue cum a seris beluis hoc dissi P et uulgo,
in qua scriptura neque eaeum eum prioribus au alem a9nosco
neque ideo quomodo ad seras beluas spectare possit illa prona; unde quod supra legitur dedi pecoribus et traiectum in praecipue mutatum est i 13 sunt Heumannus sint dri et mens scripsi supra p. XXIX): sermo Pl 16 initiamus scripsi imitamur ira maximi ed. r. l 27 moueatur de glossemate uvectum.
distinguitur uel quod in diem sole lustratur iam scies quam sit in eo summi moderatoris mira et diuina libratio uide et annum ut solis ambitus faciat, et
mensem uide ut luna auctu Seni labore circumagat. quid tenebrarum et luminis dicam recursantes uices, ut sit nobis operis et quietis alterna reparatio relinquenda uero astrologis prolixior de sideribus ratio, uel quod regant cursum nauigandi uel quod arandi metendique tempus indicant. quae singula non modo ut 10 crearentur fierent disponerentur, summi opificis et persectae rationis eguerunt, uerum etiam sentiri perspici intellegi sine summa sollertia et ratione non possunt. quid, cum ordo temporum ac frugum stabili uarietate
distinguitur, nonne auctorem suum parentemque teSta- 1 tur uer aeque cum suis floribus et aestas cum suis
messibus et autumni maturitas grata et hiberni olivitas necessaria A qui ordo facile turbaretur, misi maxima
ratione consisteret iam prouidentiam quantae, me hiemps sola glacie duraret aut sola aestas ardore to maeret, autumni et ueris inserere medium temperamentum, ut per uestigia sua anni reuertenti occulti et innoxii transitus daberentur quicquis arborum est suide quam e terrae uisceribus animatur. uide sontes: manant uenis perennibus fluuios intuere eunt semper 2 exercitis lapsibus mari intende lege litoris stringitur 10 aspice Oceanum refluit reciprocis aestibus quid loquar
labore puto in orbe t 7 astrologis m. I eae astrolegis corr. ratio Hartelius oratio P indicant P. Daniel inducant rillo perspicis est erasa P lo ne hac ed. r. , delet Generus iri hiberna , correae coli. e. 34, 11 las duraret scripsi ureret rurgeret A. Messiingius 22-27 transitus laberen
tur m 2 eae lauerentur corr. . mari intende, stringitur quicquid arborum, animatur aspice Oceanum, Restibus uide
sontes, perennibus fluuios, lapsibus P urbis eo, ut puto, natis quod uerba mari intende, stringitur aspice Oceanum aestibus aberrante librario a lapsibus ad aestibus omissa et in margine suppleta in t tum male remigrarunt parum probabiliter uerba mari stringitur pro interpolatione rhetorica
40쪽
apte disposita recta montium, allium flexa, porrecta camporum quidue animantium loquar aduersus sese tutelam multiformem alias armatas comibus alias dentibus saeptas, et fundatas ungulis et spicatas aculeis, aut pedum celeritate liberas aut elatione pinnarum ba ipsa praecipue formae nostrae pulchritudo deum satetur artificem status rigidus, uultus erectus, in Summo oculi uelut in specula constituti et omnes ceteri sensus 18 uelut in arce compositi. longum est ire per singula. nihil in homine membrorum est, quod non et necessi Iotatis causa sit et decoris et quod magis mirum est, eadem figura omnibus, sed quaedam unicuique liniamenta deflexa sic et similes uniuersi videmur et ite rum singuli dissimiles inuenimur quid nascendi ratio 2 quid cupido generandi nonne a deo data est, et ut 15 ubera partu maturescente lactescant et ut tener fetus ubertate lactei roris adolescat nec uniuersitati solummodo deus, sed et partibus consulit Britannia sole deficitur, sed circumfluentis maris tepore recreatur;
Aegypti siccitatem temperat Nilus amnis Euphrates 20 colentes Mesopotamiam pro imbribus pensat Indus
flumen et serere Orientem dicitur et rigare. quomodo, si ingressus aliquam domum omnia exculta disposita ornata uideris, utique praeesse ei credes dominum et illis bonis rebus multo esse meliorem: ita in lac 25 mundi domo cum caelum terramque perti Stran perspicias prouidentiam ordinem legem, crede esse uniuersitatis Hominum larentemque ipsis sideribus it
erecta Perizo tui uallium Dauisitis collium Pn septas P l7. Oculi in summo P. traieci, ut in summo tam pertineat ad inspecula ad obseruandum quam ad in arce ad totum gubernandum lira, s sensib uelud P dispositi muniannus tri iterum scripsi inter se mi 1 quid feci it Useneruili I bryttania P l20 colet euhates mesopotamiam P, eorrexi colet delet male Bursianus il 22 quomodo seripsi oli. Ge. d. n. d. II 5, 15r quod uideris, credes scripsi uidisses, crederes , quod per se intolerabile refutat plane Cieero I. I. 26 perlustrans addidit Uahlentis siderebus P vi. I.
totius mundi partibus pulchriorem ni forte, quoniam de prouidentia nulla dubitatio est, inquirendum putas, utrum unius imperio an arbitrio plurimorum caeleste regnum gubemetur quod ipsum non est multi laboris aperire cogitanti imperia terrena, quibus exempla utique de caelo. quando umquam regni societas aut cum
fide coepit aut sine cruore desiit omitto orsa de
equorum hinnitu augurantes principatum, et Thebanorum fratrum mentitam fabulam transeo. ' ob pastorum 1 et casae regnum de geminis ' memoria notissima est. generi et soceri bella toto orbe diffusa sunt, et tam magni imperii fortuna duos non cepit. uide cetera: re unus apibus, dux unus in gregibus, in armentis rector unus tu in caelo summam potestatem diuidi
15 credas et scindi ueri illius ac diuini imperii totam
maiestatem . . . cum palam Sit parentem Omnium
deum nec principium habere nec terminum, qui natiuitatem omnibus praestet, sibi perpetuitatem, qui ante mundum fuerit sibi ripse pro mundo: qui uniuersa,
is quaecumque sunt, uerbo iubet, ratione dispensat, uirtute consummat. hic non uideri potest uisu clarior est nec conprendi potes tactu purior est; nec aesti
plurium GuiL Meyertis, recte puto D a quibus Halmius; sed terrena imperia esse constituta a deo ad exemplum diuini imperii, et per se est tolerabile et confirmatur ab Athenagora e 18ll desiit Ursinus discessit P cf. Cypriani e 5, 2 8, 9 Thebanorum fri mentitam Stat Th. X 876 scripsi: thebanorum per- mortuam P Th. par mortuam Meursius Th. Datrum intermortuam Vahlenus sed neque mortuam neque intermortuam aptum is, 10 m
uerbis desperatis transeo pastorum e casu regnum, nam de geminis Generus, ob pastorum et casae potius casarum regnum caesum unum de geminis Dombartus, pastorum et casae
et ob regnum degeneris gemini ego I imu l 12 duos fortuna P, traiecit muniannuit 1 maiestatem Ge. Gronouius potestatem P, quod ea priore ortum apparet; sed dubito an non huius erroris correctio adsit in illo ac - al. diuini post ueri superi tuo, ut it restituendum ueri illius imperii totam diuinitatem Iacunae signa posuit Dombartus ii 224lossemate potest depulsa esse uerba quae in P desunt tactu purior est a Cypriano c. 5 5 suppeditata, intelleaerunt Canterus et Ursinus.