장음표시 사용
421쪽
F seu morum scientia acetiis humanostrout ad honestatis regulas intuitu finis ultimi conformandos spectat. Hanc merito praecipuam Politicae partem vocat Aristoteles Leodem
que jure praecipuus ipsi in Oecon'mica tribuendus
est locus, ut tam familiae , quam civitatis mores apprime instituantur. Quale psius naturam non. satis norunt, qui eam in Monasticam. Oeconomicam Politicam velut in partes dividunt. Quod recte ab eodem Aristotele pronuntiatum Iuvenem aetate minus idoneum esse Politices auditorem, Juvenem vero moribus neptum , cur ad Ethicam
M institutionem ab inspeetione finis auspieari par est. Finis autem vel bonus est, vel videtur. Nam voluntas in malum quatenus malum est , propendere non potest Deumque aliunde ipsius motus in infinitum non abeat, in finem tandem ultimum desinat necesse est. Hic ultimus finis idem est ae summum hominis bonum quod nee in voluptate corporis , ut Cyrenaicis placuit nee in doloris vacuitate , ut Epicureis , c. sed in lo Deo quari endum quippe solus Deus beatos nos efficit , quia solus veris perpetuisque gaudiis nos perfundit. III. v beatitudinem per actus bonos, sed voluntarios contendimus. Voluntario opponuntur vis& ignorantia insuperabilis. Ad vim accedit metus gravis, sives, ut Iurisconsultus loquitur , majoris malitatis. Quare quae fiunt ex metu gravi . abs lute sunt involuntaria , licet comparate ad majus malum
422쪽
malum, quod effugiendum est , voluntaria diei possint. Ad ignorantiam quoque quadamtenus refertur concupiscentia , quae menti tenebras offundit sed ea quamvis voluntarium quandoque m riuat, non tamen omnino tollit. Quicquid voluntarium, id liberum quidem a coactione,non tamen ab omni neeessitate.
V. E M autem in honaine non tantum libertas a coactiones, quae nempe vim externam excludit, quaeque libertas spontaneitatis dici possies verum etiam est libertas a necessitate intrinseca naturali , quam liberum arbitrium , seu libertatem electionis nominamus , quaeque recte definitur a sancto Thoma , V selectiva. Haec citra indifferentiam saltem contradictionis, ut vocant, non Ousistit. Unde circa ea tantum quae ad finem ultimum ducunt, in quibus videlicet mereri possumus; non circa finem ipsum ultimum versatur. Illiust origo a mentis extensione, cui nullum exaequatuae bonum creatum , est repetenda.
x et actus liber bosus dicatu , ipsum regulistmorum, tum ratione objecti tum ratione finis,ac circumstantiarum consentaneum esse oportet:si vel in minima circumstantia deficiat, malus est:nec ullus proinde in individuo,ut aiunt,spectatus est in. disserens.Resulae autem morum primariae sunt,non probabilitaris commentum , nuper excogitatum, nec humana auctoritas; sed lex aeterna recta ratio , quaein lex naturalis dieitur , quaeque imm tabilis est, nee sola hominum conventione,sed naturali ratione est suffulta,& amore Dei ac proximi omnino comprehensa. I. a hae naturali lege caeterae omnes pos oluntariae leges, sive divinae . sive humatiz
423쪽
ecclesiasticae , sive civiles descendunt quae ut obligent , debent esse promulgata: Iis omnibus non lintum voluntatis actus reguntur sed ipsiis etiam affectibus animi et passJonibus , ut vocant , frena iniiciuntur. Affectus igitur illi non sunt omnes natura sua mali, ut Stoici aiebant hed si eos temperet ratio, laudem quandoque promereri possisunt. Ad rectum ver illorum usum id praesertim requiritu , ut secundum praescriptas a recta ratione , morum scientia regulas , ad justam me diocritatem, intuitu finis ultimi, redigantur. VII. Η Α, e mediocritatem statuit virtus , quae ex Aristotele est habitus bonus bonum reddens habentem δε opus ejus bonum Ea vel supernatur
lis est,in infusa, de qua Theologi , vel moralis, Hacquisita, de qua Philophi ex officio disj
tant. In omni virtute morali pars duplex disti, mendaci superior altera , quae est constans ordinis amor qua proinde nullus abuti potest , altera inferior , quae in affectionibus corporeis praesertim consistit, quaeque ad pravos usus nonnunquam
detorquetur. At ea , quoniam tunc contra rarionem iordinem pugnat, vera virtus nequit appes-L Ain i neque ille vere prudens, qui Volo malo alios decipit neque justus , qui favore meentem absolvit, vel Magistratum non ejura potius, quam insontem in causa capital contra propriam scientiam condemnet neque fortis , qui seipsum occidit neque temperans,qui a voluptatibus abstinet ut avaritiae serviat. Implenda enitulant virtutis ossicia constanti firmoque amore' ni sive ea nos ipsos , sive proximum respiciant. Quae quidem officia sive parentum in liberos ovicussimo sive dominorum in serVos , c. ex primeipiis in Ethica constitutis facile deducuntur.
424쪽
ετ A PHYs re non masse definitur sapientia , id est, superior quaedam scientia,
quae Ens generatim illiusque assectiones per me tem abstractas rapeciatim vero Deum , caere tas mentes naturalis duntaxat rationis praesidio munita speculatur. Quocirca duae sunt illius a tes. Prior quidem , quae Ontologia, aut scientia generalis vulgo dicitur antis ipsius , modorumque in attributorum illius generalium notiones exponit . praecipuaque axiomata ex primis illis tum Entis, tum modorum, aut attributorumantis notionibus conflata in ad omnes disciplinis pertinentia, persequitur. II. I, et ' Axiomata vero communia primum
Ioeum sibi vindicat istud notissimum, 'Micquid in idea elarao distincta rei alicuius continetur, id iae re certissime potest Urmari. Ex quo flaunt illa. Fluicquid est perfectionis in re aliqua , id in prima to-raeae illius μα- , vel formaἰiter , Uel eminent,
continetur. Nihilum nullius rei causa esse potest .eye Causa autem est principium influens esse in aliud quae quadruplex ne tantum, an quint . plex recensenda sit, lis est de solo nomine. Integeas porro sola effectrix causa Physicae nomen proprie ac stricte promeretur. P Metaphysicae pars,sive Pnea-matok-ia Deum inneximis considerat, cujus exilientiam nyietis argumentis demonstrat 3 pCecipua, uae in inius notione continentur , attributa ipsi soli propria, ut infinitatem, aeternitatem futuro um praescientiam&c evolvit. Summum
425쪽
illudans reliquis existentiam dedit, ac conservat; corporibusque motum tribuit.Ιdem voluntati creatae inclinationem generalem ad bonum generatiae
perpetuo imprimit, vi cujus ipsa bonis privatis adhaerere potem sed eam in singulis actibus fimodo naturae vires non excedunt , praesertimque in malis , speciali motione Physica non praedeterminat, IV.
D An elis pauca Philosephis nota.Mensi
mana recte definitur a Sancto Augustino , Substantia rationis particeps regendo orpori accommodata. Ea lage cum corpore a suo Conditore videtur conjuncta, ut quasdam illius cogitatioaes velut causas occasionales certi Torporis motus exeipiant,in vicissim occasione certorum corporis motuum, quaedam in ipsa cogitationes ocitentati Hinc illius habitus naturales petendi Cave ergo
cogitationem a corpore dicas profluere meas enim naturaliter cogitat, nec ullo corporis subsidio, sed solo Creatoris concursu ad cogitandum indiget, V.Cu ver eootationis nomen haec duo significet, nimirum percipere velles hinc fit, ut in mente, quae simplicissima est , duae cogitentur facultates intellectus, qui percipit; voluntas, quae vult cum tamen eadem mensi percipereis velle dicenda sit. Percipiendo autem non agit, sed recipit, hoc est , vel ideis clatris , quae omnes innatae sunt , informatues vel aliquo sensu consus afficitur: at cum vult,vere agit. Juricare porro, seu assentiri,est voluntatis actus. Ad intellectum referumtur phantasia & memoria ad voluntatem libertas, Mappetitus sentiens. VI. 7 AE omnia eum vera sint,mentemque hunia
426쪽
nam diversi prorsas a corpore ordinis substantiam esse constet, eam citra corporis consortium , non citra conservatorem Deum,suapte natura subsistere deberes vivere,hoc est, cogitare,adeoque immo talem esse manitestissimum est. Frustra igitur sunt Epicurei, eum illius spiritalitatem evertere conanis tur , ut eam mortalem faciant drustra Pomponatius, dum illam citra corpus in statu violento ve saxi neque proinde, naturae suae conditione , seorsim ab illo existentiam & vitam exigere,seu quod idem est, interitu ex se obnoxiam esse conte ait.
427쪽
--- -------: ALIAE THESES circa finem biennii Philosophici
PHaxoso PH a nihil aliud est , si intem
pretari velis , quam studium, amor sapientiae , tametsi ad sapientiam ipsam haec dudum translata sit appellatio. Definitur a veteribus hia Iosephis rerum divinarum humanarum , causa rumque , quibus hae res continentur, scientia. Est autem scientia , cognitio Vera , certa , c. quae& existit aliqua, hac prima certitudinis regula nititur quicquid in dea clara, distincta teia licujus comprehenditur , illud de ea re eertimine potest affirmari. EX LOGICA.
PM M A Philosophiae pars in Logica , Me
vel scientia, vel ars cogitandi seu cogitati nes ad verum dirigendi merito dicitur. Cogitati num prima, terceptio vocatur, vel etiam in Scholis apprehemiori eaque vel clara est distincta,ut perceptio entis generatim primorumque illius attributorum, specierum vel obscura confusa, quae nimirum occasione motuum corporis excitutur, cujusmodi sunt pereeptiones qualitatum sens-bilium,puta luminis , soni, caloris,uigoris in
V perceptionem dirigat Logica , attentam
428쪽
esse mentem, seque tum ab impressionibus sensuum , tum a perturbationum motibus immunem, quantum potest, servare jubec deinde quaecumque intelligi possunt, ad certas classies aut cate- noxias , scilicet ad Substantiam spiritalem, corpoream , ad Modum itidem spiritalem, corporeum , additis rursus divisionibus necessariis , c- vocat. Sic enim efficitur ut neque ens cum entis modo mens confundat , nec res spiritales ima, ginari conetur nec rebus corporeis affectus spiritales perperam attribuat III. Juore Iu Mest altera cogitationis species, quae in affirmatione vel negatione consistit. In eo maxime vitandae sunt praecipitatio mentis, ira judicata ex sensuum impressione opinio. Ut n ine , ideae , sic Judicii verbum est interpres. In nominibus porro verbis praeter eorum lignificationem primariam , aliae sunt , quas accessorias
dicere possis , quae aliquem animi affectum aut
motum , ut verecundiam,impudentiam, contem
plum, aliosque affectus denotant unde fit ut ex vocibus aliae verecundae habeantur, aliae obscoe
1 V.CRAT ioci NAT 1 est Iudicium ex duobus saltem aliis judiciis ductum , cujus praecipua specie. Syllogismus. Quatuo Syllogismorum figurae,in novemdecim modi directi ae simplices per doctrinam combinationum iniri possunt. Ex una aut pluribus ratiocinationibus fit demonstrario , sive a priori, lea causam, sive a posteriori S per effectum Methodus in cogitationum ordinatione consistit, tum ad inveniendum , tum ad exponendum verum. Hinc duplex methodus, Analytica Synthetica . illa veritatem inquirit, haec exponit.
429쪽
l ET A PHYs sive silentia generalis lens univers praecipuaque illius attributa affectiones per mentem abstractas , speciatim vero
Deum creatas mentes naturalis duntaxat rati
nis subsidio munita speculatur Dei nomine intel- Iigunt omnes ens summe perfectum cujus eat, stentiam , praeter Morales ac Physicas demonstr aiones, invictis argumentis , praesertimque innata omnibus hominibus idea Dei proba Metaphrsca. Enti autem summe perfecto omnes adsunt perfectiones, nullae desunt isde6que aeternum est, νfinitum, II. P, illius ministri, Angeli,de quibus quidem multa per eonjecturam inuasi iubnando memorantur , nihil fere demonstratur. Αωgelis finitima est mens humana , quae recte a iam esto Augustino definitur substantia rationis pari,ceps regendo corpori accommodata. Ea lege cum corpore a suo Conditore videtur conjuncia , ut quasdam illius cogitationes velut causas occasionales certi corporis motus excipiant in vicissim occasione certorum corporis motuum quaedam in ipsa cogitationes excitentur. Hinc illius habitus naturales petendi. III. CA E ergo cogitationem dicas a corpore prinfluere, vel nihil esse in intellectu, quod prius non fuerit in sensu Mens enim naturaliter cogitar, suarumque cogitationum sibi est conscia me vi lo proinde corporis auxilio ad cogitandum , sed solo Dei lumine ad ens omnes modum entis percipiendum indiget. Ipsa igitur citra corporis eo
430쪽
sortium non citra conservatorern Deum subin te debet ac vivere , hoc est, cogitare , hincque immortalis esse demonstratur. Verum haec quae
PHYsr A eorpus naturale eontemplatur, quatenus naturale est, sive quatenus est uia santia quaedam extensionis , impenetrabilitatis, figurae, motus, quietis , aliarumque affectionum ex his profluentium naturaliter Particeps Multas hujusmodi substantias extare ex variis illarum in nobis impressionibus positi bonitate Divina, nobis est certissimum.Omnes a Deo secundum ideam aliquam sunt productae. Quocirca nullum est corpus sensibiles, quod ex materia seu subjecto, Eorm1 substantiali, sive,ut loquitur sanctus homas essentiali, qua suo Archetypo respondesinon, P
Rutui, IL H A Ne formam in rebus mere corpbreis varie expresserunt veteres simul ac recentiorest Philosophi Pythagoran harmoniae, numerorum,. Platoniel ideae, Peripatetici rmae , Democritus QEpicurus cum omni Neotericorum turba inpositionis nomines, omnes rem eamdem designasser videntur. Materiam quoque omnes, inoa ut ri- ranam , modo ut secundam spectaverunt. Primamaoeet Aristoteles neque est quid neque quantua die cujusmbdi sitigi potant ei atomi Democrat Gessendi, vel triplex artesii materii. Secundam cum corrotibus sensibilibus promiscue usur-