장음표시 사용
411쪽
ε nego onsequentiam Accidens enim relatinintest tantum co=motatio is respectus; non vero est parva entitas seu entitatula vel parva res seu μcula subjecto superaddita , ut omnes, qui attendunt, clare intelliFunt. objicies secundo Quae sunt in diversis categ His reipsa distinguuntur , sive diversae sunt entia
Atqui duratio ubicatio, e sunt in diveris categoriis nam sunt in ubi, quando m. res vero sunt in substantia. Ergo sunt entitates distincta a rebus ipsis. Respondeo negando majorem Nam ut quaedam fini in diversis categoriis , satis est quod dive sint connotationes nec necesse est , ut sint diveris entitates, ut jam de actione lassione, imo de ipsa relatione, antea declaravimus.
412쪽
PHivosor Hr est disciplinarum , eiuscientiarum plane omnium complexio. Eodemaamen modo dennitur in Scholis, ac scientia,nempe , cognitio vera , c. cujus primum principium est illussis uicquid in idea, c. Hanc possibilem --
versus Acatalepticos . existentem, contra Scepticos cum Dosmaticis defendimus Circa res plane o ne sive spiritales , sive corporeas , tanquam circa materiam propriam occupatur. , quatenus eae
res naturali lumine possunt cognisses. Causam formalem proprie nullam habet; sed habet finalem sellicet , vel cognitionem veritatis , vel praximvirtutis , vel quamlibet praeclaram effectionem. I. Px1M illius musa effectrix Deus pl. Manqui eam primNarenti infudit. Secunda, Philos phi omnes , se maxime veteres , qui viam in steris monstravium Fidemin opinionem secum inu dem mente de eadem re patitur quantum ad a
gumenta , quibus innituntur sed ea tamen sola nunc movet, aut afficit animum In speculativam
ac tactitam distribuitur , quae sese mutuo variix nominibus antecedunt, Speculasiva Metaphysicam ad Physicam: tactica Logicam athicam comprehendit Mathematica disci2linae ad utrumque genus risaeuutata
413쪽
ONτ ovoui prima est Metaphysicae par
quae circa ens generatim occupatur Ens a
tem generatim nominis potius quam participii ritu habere videtur. Prima illius divisio est in ens re, te, ens rationis illud extra mentem , hoe in mente tantum existere dicitur, ac vulso inpossibiliemilaum definitur. Sed sane fi cognoicere aliquid sit idea elara Histincta id percipere , nulla est rei impo'bilis,puta eirculi quadrati, aut lapidis lignei coinitio me eae res Mirer impossibiles judicantur, quam quod earum idea sese simul compati, ei
Io.' Sr quis igitur quaerat a uua facultate fiat eps rationis sic definitum Z facilis est responsio , a nubia: quia nec esse omnino me concipi potest. Atque ieiens non est umVocum respectu entis rati rus &entre realis Sed nec synonyme convenit sui, stantia Maccidentici nec Deo Iubstantiadi cremtae. Unde fi proprie ac stricte loquamur , non est Deus in categoria substantiae cum entibus ab ipso: productis collocandus. Varia distingui solent entis principia metaphysica , scilicet amisis potentias essentia & existentia aenus disserentia, fu, stantiaru subsistentia , --Αeru tamen SP potentia caetera comprehci sint. Potentia, quae obedientialis vulgo dicitae a natinali reipsa non est secreta Quoulque patear quis definire possie F Certe ad ea , quae manifestam involavii contradictionem , extendenda non videtur. Rei possibilitas Willius nom repugnantia assimistendum idem significam Principium indis.
414쪽
duationis in ipsa vel rei vel modi existentia recte: constituitur. Inter essentiam, existentiam realis non intercedit distinctio. Quare essentiae creatura-xtam nullae sunt ab aeterno Subsistentia nullam entitatem addit ipsi substantiae. IV. Metaphysici, seu attributa uentialia in entibus plane spiritalibus , ut in Angelis; vel in enribus plane corporeis , ut in ligno c. nec inter se nec a suis subjectis revera distinguun tiar. Sed in homine qui partim spiritalis est, partim Corporeus , gradus corporei, qui sunt quid
idem ac corpus , a spiritalibus , qui a mente non distrepantri reali distinctione secernuntur. Ex quo recte infertur nullam in rebus ipsis exstare naturam universalem. Sed nec talis per mentem existi , saltem in essendo , ut vocant, des praedicanda: si quidem triplex tantum est universale ei e Deus in operando ridea in repraesentandi nomen in significandori praeterea nullum.
u, ergo genus vel species aut alia attributa multis convenire pronuntiantur , id eo rantum sensu verum est , quod de quadam generali exhibeantur is communi nomine exprimantur Aliunde enim eum Socrates homo diciturin Aristoteles homo : non idem homo de utroque pra dicatur , nec eadem utrique humanitas Phoc est, non idem corpus aut eadem mens inesse asseritur. Nihil tamen obstat quominus quinque vulgata Porphyrii attributa universalia retineantur, quae in actuali praedicatione de aliquo singulari , sua universalis ratione excidere sunt dicenda.
GE vel supremum est vel subalternum. In unica specie aliis possibilibus conservatur sub se habet species, quae vel subalterinae sunt , vel im
415쪽
fimae species infima in unico individuo tota redisnet. Differentia genus constituit, dividit Φοciem Raro occurrit unica simplex, cum specie reciproca. Eam aliquando negativam esse nihil vetat , dummodo in alia specie sit positiva proeprium quatuor modis dicitur apud Porphyrium. Tertii inuare exempla non congruunt. Accbdens recte dicitur adesse posse subjecto, ab eo abesse siue illius interitu. v II. CAusu entis quatuor ne , vel quinque recenseri debeant 3 lis est de solo nomine Finalis est vera causa , quae movet secundum esse reale nostsecundii esse intentionale. Omne agens agi pro' pter finem ingens quidem dianoeticum , Iorma liter inuodlibet aliud , materialiter tantum. Nemo potest plures fines simpliciter ultimos sibi pro γnereri sed unicus est omnium finis ultimus, ne e Deus , qui etiam est prima omnis entis ausa es ctrix sed mundum sibi coaeternum condere non potuit. Caetera cauta effectrices saltem corporeae in rem distantem non agunt. v III. materialis , sive materia duplex itima, Iecunda Materia prima propriam habet existentiam. In eam usque non necessario fit, statutio dum mixtum corrumpitur. In mixto vero remanent elementa, potestates actu, sed diversa ratione Causa formalis dat esse tale materiae, non esse simpliciter Causa exemplaris esse ctricem in operando dirigit Proprietates entis aliae sunt absolutae , ut unitas , veritas , bonitas: alia relativae, ut relatio , ordo dic. Unitas nihil addit positiVum ipsi rei. Ex unitatibus fit numerus , cujus forma non est ultima unitas , sed uablatum collectio.
416쪽
IX. V metaphysica est rei consensio, seu conformitas cum suis principiis, maxime vero cum idea Divina Bonitas metaphysica est rei perfectiori quae sola ita est objectum amoris, ut malum , quatenus malum est, expeti nequeat. Bonum finis non convertuntur. Morum probitas seu virtus est bonum morale, quod a natura inchoatur , exercitatione perficitur Virtus secundum partem superiorem , quae sola uentialiter bona est , in parte hominis rationali secundum inferiorem vero , in parte animali, residet. Vi tutes communes in statu perfecto sunt inter se com
RELATIO est ordo unius ad aliud Altera dicitur transcendentalis , altera categoricari utraque nemine cogitante existit tum in Deo tum in creatura. Relatio categorica non est entitas a fundamento, prout terminum connotat, distincta.
Connotatio igitur termini ad essentiam relationis eategoricae pertinet non terminus, qui semper absolutus est , non relativus A quo multiplicatis ni ultiplicatur relatio elationi finitimae sunt oppositio , ordo , duratio , ubicatio , c. qua minime concipi debent quasi entitatula quaedam a rebus oppositis, ordinatis , durantibus , locatis ,&c distinctie.
417쪽
ex Logica, Ethica, metaphysica.
PHixos o Hro nihil aliud est , si interpretari velis , quam studium, amor sapi.ntiae, tametsi ad Sapientiam ipsam haec dudiim
transtata sit appellatio. Definitur a Veteribus Philosophis Rerum Divinarum in humanarum, causarumque quibus hae res continentur scientia istautem scientia in Scholis cognitio vera , certa , evidens rei necessariae per proprias causas , quam possibilem adversus Academicos , existentem aia versus Scepticos cum Dogmaticis defendimus angustissimis tamen finibus conclusam non diffite
II. Resis A illius ausa effectrix DEUS OPTMAX. omnis dati optimi omnis doni perfecti Auctor. Secunda , Philosophi omnes , sed maxime Veteres , qui viam posteris monstravere. In pec lativam, practicam distribuitur , quae sese mutuo variis nominibus antecedunt. Speculativa Meta- physicam, Physieam4 Plataea Logicamis Ethicam comprehendit Mathematicae Disciplinae ad utrumque genus referuntur. Qui Philosophiae studio tenetur, errores pristinos emendet rideas deinceps non admittat nisi clarasci non tamen aequalem ubique certitudinem quaerat.
418쪽
CON v NI H τε quidem Logica primo
loco quasi caeterarum organum tradi consuevit: ipsa quippe ad earum assecutionem utilissima est, tametsi non omnino sit necessaria. Cogitationes mentis ad verum dirigendas suscipit Lande non male definitur Scientia vel Ars cogitandi, hoc est,percipiendi judicandi, ratiocinandi ordinandi. In Docentem tentem vulgo distribuitur sed Utentis nomine, si Doctorem Angelicum audieris, reliquae omnes Philosophiae partes intelligendae sunt, puta Physica, Ethica, c. quae definiendi, ac demonstrandi regulas ad usum reducunt. II. R 1 M A eogitationis species , quam spectat Logica , perceptio vel idea dicitur Deaque facilius intelligi, quam verbis explicari potest. Ne tamen ulla vocabulis subsit ambiguirascicidere nomen vel pro perceptione mentis , vel pro re ipsa percepta sumitur : haec objectivari illa formalis idea vocatur. Sed cum ideae nomen simpliciter profertur objectiva tantiim , non formalis idea intelligitur. Rursus percepti , si phantasina corporeum pecu- Ictu , imaginatio est secus pura intellecti , aut etiam aliquando conscientia seu sensus intimus. III. . . . Uri vero perceptionem dirigat, hoc est, distinctam reddat Logica , in id praesertim incumbit ut quaecumque animo omprehendi possunt, ad certas classes aut eategorias revoeet sic enim fibcitur,ut neque modum entis cum ente mens confundae neque res spiritales imaginari nec rebus corporeis affectus spiritales , ut satis obvium est, tribuere perperam moliatur sed quis demum Categoriarum Upus melior ι Aristotelis , an Recentio-
419쪽
rum certe id utrique commune est in verum ut
quicquid concipitur , vel spiritus sit , illiusve modus vel corpus, aut illius affectio, puta figura,
IV, autem Ideae in se spectata singulares sint multa tamen possunt exhibere singularia unde sunt universales quoad repraesentationem. Nomina quoque quae eas significant, sive sint si stantiva, sive adjectiva, universalia sunt in significando. In nominibus porro , quae ideas exprimunt, ut in verbis quae sunt judiciorum signa, praeter significationem primariam , aliae sunt, quas accessorias dicere possis,quae aliquem animi affectum,
ut impudentiam , verecundiam , venerationem, contemptum denotant unde alia voces stant,
recunia , aliae obscoenae, aliae impudentes , c.
Juniciu est simplex mentis affirmantis vel negantis amis. Ipsi praesertim nocent antieblatae opiniones , praecipitatio mentis , vitiosa ominum loquendi ratio. Primo Vitio occurrit qui praejudicium omne exuit , alterum prudenti cunctationes tertium accurata vocum definitione curatur. Judicii interpres est propositi, quae semper vel vera est vel falsa , etiam si sit de futuro contingenti Propositio singularis ad universalem potio quam ad particularem est revocanda. Indefinita in quavis materia semper universalis est, nisi ubi famam narratur. VI. RATIOCINATIO est actus mentis judicium aliquod non ex uno solo, sed ex duobus saltem judiciis antecedentibus,inserentis,quorum quidem altero contineatur , altero contentum indicetur tertium ex his ductum. Quare ratiocinatio species est quaedam judicii Illius interpres est Argu-
420쪽
mentatio cujus varia sunt genera Syllogismum Praecipue spectant Logici sive is simplex sit, sive compositus syllogismi simplicis, directi quatuor
sunt figurae, in quibus novemdecim modi ad concludendum utiles per combinationum doctrinam facillime ac evidentissime demonstrantur. VII. o hanc Syllogismorum speciem accommodari possunt operosa vulgatarum reductionum regulae. De aliis communi principio judicandum , quo
praemisiarum altera conclunonem in se continere, altera contentam debet ostendere. Ratiocinatio,
si falso nitatur argumento , Sophisma est; si probabili, opinatio si certo, immobili fundamento superstruatur, Demonstrationis nomen obtinet. Non tamen unica semper ratiocinatione continetur Demonstratio, sed multas aliquando postular, sive ea sit a posteriori, per effectum , sive sit a priorii per causam. VIII. METHODus in cogitationum ordinatione
consistit , tum ad inveniendam veritatem quae latet , tum ad eam exponendam cum jam inventa
est. Hinc duplex Methodusci Analytica nimirum, seu resblutionis ac inventionis in Synthetica, seu compositionis ac doctrinae. Utraque suas habet leges. Prima a speciali rei , quae in quaestionem deducta est , examine orditur , ut ad principium aliquod communes omnibus notum perveniar, unde quaestionis petatur solutio. Secunda a communioribus sententiis incipit; sicque a genere ad species progreditur, ut consequentia omnia ex a-tecedentibus probata intelligantur.