장음표시 사용
31쪽
LXER cITATIO PRIMA. Irboli persectissimi ingrediuntur. Atque,utut sere impossibile est,ob in genti humani, limitati nimirum,imbecillitatem.& subjecti, quod omnes circumitantias saepe non admittit, repugnantiam,attingere hanc Ide-am,constabit sic nihilo secius propius ad eamaccedentia Symbola, meliora,deteriora ess qua abeunt longius.Nempe pari modo Plato Rempublicam quoque,Cicero Oratorem, Aristoteles Tragoediam, in Ideis
i, l iis: Artis,nulla Veterum e tant praecepta,etsi ipsa una cum
ocii dc ictura,ssimul milias luminis auras prodiit,adeoque stultum sit,
Mus alium Autorem,quam Naturam quaerere,quae omneSomnium aeta
tyim gentes, ad si pellexit. Hinc nullum Graecum aut Latinum i ema tam ineptum reperitur, quod non Symbolum aliquori,aut imblema aptat,quae tamen solum Ingenium non vero Ars condivit. rQinde, quanquam Symbola am inde a vetustissima memoria tuere ena rea, Ars tamen illa adornandi, non nisi superiore Seculo, quod aeque bellicarum turbarum, aceruditionis ferax fuit,prognata. Cumen i m Dyees,armis,Literati, ingeniis inter sese certarent, occupa Vii animos aemulatio animandi Signa Militaria acutisar pungentibus argutiis Symbolicis,quibus sese mutuo feriebant,&majora sepe vulnera invicem innigebant,quam suis telis. Scilicet,Paulus Jovius Comensis,Vir parens hujus artis, ad Andreae Alciati Nobilis Mediolanensitiqui argutias Morales,quae Emssemata Vocamus, repererat, imitationem sese componens. Quippe,adrogatum,multorum toga sagoque conspicuorum Virorum,Symbola varia Heroica,sive composivit,sive collegit,atque,illa siecum perpendens,primus legum eorundem, quaedam scabra rudimenta eiunxit. Quamobrem,idem cirrudymbolicam, quod circa struendarum Navium artem,accidit, quarum tabulatum cum venisset Atlas, alii deinde Remorum, rursus alii,Rubernaculi, deni ue quidam Velorum, ut ventorum flatu propellerentur,cea iacile est inventis aliqv d addere, fecerunt accessionem Complures enim e Literatis,Jovii vestigia sequendo,limam adhibuere ab illo traditis, ac sensim praecepta Artis elegantissimae expoliverunt, ita ta. meia,ut Opinio rubus nimis diversis fuerint prae siti. Ex mihi lectis,r centi iamus pariter atque optimus est,S cIPIO BARGA GL I, qui tamen non iis imulat, multa se reliquisse aliorum industriae, ut experiantur, num propius scopum petere queant.
METHODUS INVENIENDI DEFINITIONEM SYMBOLI
n. oin idino Mn' ais Ars, sive Liberalis, sive Mechanica, nihil
euativo,quam ordinata series Praeceptorum, quae ad opus aliquod diriguntur,
32쪽
t Ex RCITATI PRIMA. untur 'omne autem Praeceptum,ex Definitione ipsius Artis,eiusque Objecto prognascitur,ita, nisiDefinitio in aprico posita sit Ars ipsi tene-hris occulitur: Definitione autem reperta, Praecepta nullo negotio inde d-rivantur,& expediuntur dissicultates, Hanc ob causani, Aristoteli D finitio dicitur,&principium,&plus quam dimidium operae. Is vero, tribus faculis utitur,ad pervestigandas definitiones rerum , quae in obscuro latent. Vna harum est, ETΥΜOLOGIA NOMi Nis. Cum enim Nomen inventum sit, ut nota rei significatae existat, consequens est nisi absonum fuerit,brevis ac consus, DefinitioniS, vicem stuppleat. Alieram faculam, praebet EXEMPLUM INDIVIDI aliculus,quod in fama ac laude est hominum. Hac ratione, in PieAristoteles,SophociisOedipum,&Homeri liada tanquam examussim Optima exempla ,sibi proposuit,secundum quae,Comoediae ac Epopoeia proprietate definiret Vltima facula habetur, o MMvNlS OPINIO eorum, qui bene aut secus de re iudicarunt cum fieri nequeat, ut quisque sem er,8 ubique circa eam fallatur. Atque hi, maxime mediis indagarenos Oportet, reconditani
Definitionem Symboli periectissimi.
Heroica Sy mbola,natales suos debent Scutis Heroum: unde Plinius s 'cundus, reprehendit perversam subtilitatem Grammaticorum, Q p um a Cluendo,obpoliti chalybis fulgorem,clerivantium habet enim omnino originem, Graeco γλυτrτον , quod figuram sculptam innuit. Nimirum,antiquissimis temporibus,inglorius&lgnobili is miles erat, cui Seutuminum, hoc est nullo Symbolo decoratum, gestabat Gracsitaque,notas Scutorum vocabant,TΑ Γ ΛΥΠT a Scalpro,sive Irmmento, quo incidebantur; item 4', B in Α, quo nomine Herodotus Cariae Equitum notas militares appellat. Et Plautus ἀ ποσφραγι κα.
Sigilli militis alicujus designans,ait: Miles hic reliquit Symbolum impressum in cera. Atque haec denominatio,ad Formam,generali notione acceptam,pertinet, quia Symbolo,hoc est signo manifesto , abditi sensus significantur. Virgilius, Iatim sermone,SymbolumHeroicum,SPEcIMEN OcaVit, de Sole loquens, qui,in Latini Regis galea effulgebat. Alibi,ARG v. MEN Tubi appellare maluit signum, quod Turni Scutum occupabat, quodque bos formosa Jo erat,descripturus, Vox Specimen, idem sonat ac Θmbola, verbum Argumentum Formam intrinsecana pertinet, innuens,ox figura visibili,argumentum capide sensu, qui oculis minime
33쪽
Dasi symbola Heroica significanter admodum dicuntur IN'psr, Tmali, quae est conatus aliquis Heroicus. riget enim ill rum Elymon quibus a Latino Imprem transum tum videturnam presse en unctandum foret non Impresa. T. Ei,Symbola vocant ARMO IRI Es, quia Mutis Gentilitiis,quae Matre praeberit, imprimuntur: item DE visEs, quod est a Deo Dargutuloqui, ut sic proprie ad Lemmata respectum involvat denom
Ex his appellationibus omnibus cordatus Lector generatim id colligat, Symbolum esse tam Astquam quati Scuto,co is Heroicum eperpetratum Demeditatum immar.
QVALE SYMBOLUM SPECIATIMI ALIIS SAPIEN TUM APPROBATIONEM MERUERIT. m ς': ΤΠ'tquot tant, publica fama palmam tribuit Lm
vici III. Galliae Regis Symbolo, quod erat Histrix, undique aculeos iaculans, cum lemmate Ch Mam v hoc est Ieriam immicos meos, prope seprocustonstitutos. Paulus Jovius,primus architectus hu)us artis,ait ei singularempuschritu em, 'ecum es fiagmmatum Bargagii, qui arti uitimam manum imposuit asserit , n senerei dinter Symboti locumsicundum Generatim omζes Serib et res,imo Homines omnes, sive excelsi, sive mediocris ingenii, illud stiris spexere quin adeo inimici Regis, metuebant id aeque a collauda Interim certum est, circa Symboli huius Autorem, S 'nisi intiis Rimrs diversias se offerre opinione qua, EV ohe dii E mine eius plane constet Compilator Hieroglyphicorum oui l)ie ri
si constituunt um Ducem inrebanensem, si sero me, ae,eiusque asseclis, se umCaeterum, ovius, ceu dictum, Capacci Bargagii, Paraclinus , complures, oetu . . inventi gloria de heri contene
34쪽
is xxx CiΥΑΤI PRIΜΑ. cum imitatorem praedicant, atque addit Paradinus,Histricem fuisse Insigne B loliorum civitatis,quam Ludovicus jure hereditario obtinuerat: eaque circumstantia notabilis est, ad augendum acumen. Autor Relationum aliam itidem circumstantiam prodidit,sii militer observatu dignam.Nimirum, Ludovicum Regem, liu Histrue Oronata cum lemmate Emmus commu,pro Symbolo usum esse. Sed post praelium Ravennatense, quo gloriabatur se Caroli IlX. M Antecessurum clades expiasse, substituisse lona VLTus vos TROIAE innuendo, Histratens
Damoris procul Aulajacto, M udendo simul ad opinionem quae fert, egiam Gallicam Familiam, a Phrygiis Heroibus de
Quamobrem,penitius considerando Symbolum hoc, principio ob servamus, ejus luscatum, esse plane Heroicum Nam, sic explicante illud Compilatore Hieroglyphicorum ,rara Principula uest, coi juFortitudinem se Constam, cum hae dotes etiam separatae, iussiciant ad gloriam conciliandam. . Cominusuit pugnat jaculis,atq; Eminus, Hiltrix; Rex bonus est Armis, Constius potens. Verum, sulitilius alii interpretantur apud Paradinum, quod ,scut acu seu Histracu, quamvis acutisme pungant, vis amensanandi ines, atque sic lancea Achillis in modum, M sagittaem medicamenti utrum praebent, ita Arma ustus Regis,tam Besium, quam Pacem Vocuraverint, Et Vita ex nostro vulnere, Mors,redit:
uti erat Regis illius studium, juvare oppressos, male mulctare oppri-
Porro, longae plurimae persectiones sese offerunt in Corpore Sym. soli. Est enim Fisust nobisis scita Arguta, erudita, ac Vehementer Militiae convenit. Scilicet,nihil mirabilius, nihilque pulchrius, quam
intueri bellicosum hoc animal, quod galeam capite, terrorem aspectu, ignem oculis,&agmina hastarum corpore ostentat: cumque libi pharetra,arcus sagitta sit,transfigit vicinos impulit, in remotos iaculatur telorum densi sistimam multitudinem,tanta arte, ut ne Parthicus quidem Sagittarius, de industria oculum manus collimans,magis apte seopum ferire queat. Jam,praeter egregiam Proprietatem, habet lu- per Corpus hoc Symbolicum peraquam Proporti nem, elique tam lucum lentum,ut cuicunque Scuto, Signo militari,MSago inseratur, micet, atqIoculum spectantis Venustate impleat,animum horrore. . Neque vero minores LUM M AT is adjecti sunt perfectiones.uia ip-pe,principio bina Adverbia ΕMINusM COMI Nus,citra concursum Verrisormant argutum Laconismum,qui cogitandum relinquit,quod
35쪽
Ex Est cir ATI PUMA 'non proloquitur,& omnino tamen edisserit quod alius mente eoncipit. Porro, sonus verborum est harmonicus per Oppositionem. conVenienti antitate, ut non minus oculo, quam auribus se commendet. Auget valde Lemmatis sipeciem, quod illud non noviter excogitatum sed ab Autore illustri suppeditatum , deprehenditur. Sive is Livius fuit, cum lib. Σ . de mirandis Archimedis machinis , quibus Marcellum Sy racusas oppugnantem, infestabat, sic loquit Sed ea quos pars omni Tormentorum apparatu instructa erat : non E Mam ' tantumdedET COMI Nus tela mitteret. Sive insignis Poeta Lucanus, describens libro praelium,quo Curio ab Africanis trucidatus est,ubi inter alia ait: -- Meunis si ta ventu , GO IN S idquM, E T rectis LM IN Ws hastis,
Addit haec vetustas Lemmati gravius pondus Autoritatis, majorem gloriam Erudition , ostenditque Ingenii excellentiam Longe enim facilius est mille Lemmata exstio edere cerebro, quam unum Classico Autore producere, quod quasi in nostri gratiam videatur literis consignatum.
Quamobrem, ego sic existimo,decantatam fricem, in Symbolo
Ludovici Regis,suo merito fuisse coronatam , illique conVenire nomen Symboli Regii,&Reginae Symbolorum. Vnde, si recte perpendantur illius perfectiones,manifestum evadet,illud solum plus in hac arte docere nos posse,quam librorum strues immensa. Sed, nimis felix foret, si summae illius perfectionis ideam attigisset,quam nos credimus esse inaccessam. IgitHr, uti Aristoteles,ex perfectione Oedip Sophoclis, pervestigavit Desinitionem Ideae Tragoediarum , formata autem Definitione, μοδεικτικοῖ retrogreditur , desectus ipsius Oedipi commonstransci ita nos utemur cultissimo hoc Symbolo, ut Definitionem assequamur nobilissimae Ideae, scrutaturi tamen postremo,num naevus aliquis ei insit,&revelaturi ope ubi Optici Aristotelici macuIas ipsius lucidissimi Solis.
COMMUNES AVTORVM CIRCA SYMBOLA
Equidem,apud Autores,qui mihi de Arte Symbollica, ad Bargaglium usque, post hunc enim, quia jam Ideam Materiae huius formaveram,ia lui alios adhibere inconsilium, lecti, interea,quae concordibus suffragiis decisa habentur, reperi, I. Dari aliquam ARTEM Symbolicam. At, non definiunt, num Rhetoricae, an vero Poesi orginem debeat; quae consideratio necessaria est, ut praecepta ex suo fonte arcellantur.
36쪽
is Ex ExerTATI PRIM Lνim'nim manifestetur. At, dubium relinquitur, num Signum hoc, aeque ponit esse G neri cum ac Specificum Compositum, ac Simplex; Vocale ac Visibile. Ill Senom animi,ρ ui significatur Hebere se Him ac, M. unde Θm-βοί Nomenes Origostrosuxere. Superest ero controversita, num Sen. I ide debeat esse Unus , an altiplex; ni si, proprius an multis communis. Item num praeter Bellicas notiones , ediffundat ad eas, quae a Pietate, Sapientia,Amore proficis uiatur, atque sic tam ad alio. rum Vitia, quam proprias Virtutes se porrigat. IV. Gmbolum esse rationemΩn scanHIuἶθmemo INGENI os Iss1M A M. Sed, non explicant, in quo illud acumen ingenii consistat. Imo, nec docent, an Hieroglyphica, Insignia Gentilitia, Emblemata, species sint,secundum essentiam,aut secundum accidens a Symbolis disse
V. Ad Symbolum requiri Figuram asiquam C in P o Raa. Non con nveniunt autem,num e Corporum censiu elicienda sint Humana, Abstra tela, Chimaerica, item ea, quae corpus non habentia, uti Daemonas, Amgelos,Numen,figurant. VI. Vt Corpus S NIL I rvm LN Em contineat, quae in proprietate atiis ut Duacatur. Adhuc igit is sub judice lis est, num admittantur propri tates creditae, sed reapse non existentes item fabulosae aut per meram potentiam tales. Porro , num significare liceat DissimilituQ-
nem.Contrarietatem,Negationem,aut Identitatem.
VII. Necesse esse Orpori adjungere Di CT ubi seu LEMMA, ut ita ex
Verbis Figura junctis, sensus integere mergat interea loci non conveniunt,num Lemma ad Symboli substantiam, an vero decorem tantum pertineat nec minus, circa numerum Verborum, claritatem in partes scinduntur.
IIX Symbolum esse compositum a tuum,COR PO REO A Ni ΜAeon. Ilaus. Disputant autem, quid Anima,quid Corporis quid Subjecti,quid Ub;ecti; quid denique Materiae, qui ad Forma vicem siubeat.
Sic pugnant Autores inter sese, Andabatarum more, clausis oculis: quae difficultates omnes evanescent, simul ac Persicta I a,se nobis conspiciendam praebebit. Iusticiat tantripe ex Nomirae, Exemplo, Nommuni eorum opimone, hausissenos generalem hanc notii iam sSYMao Lu Mese expressionem Heroici astcujus sensus, Iactam a mente nostra, non verbis propriis, θέ per
37쪽
T DE sis , NDAMENTALIS. SYMBOLUM PERFECTUM CONSlSTIT IN METAPHORA.
Ic evidenter ornprobu Metaphorae Desinitio,quae est, quo signi cet rem astaruam, oeneficio alteriin,minime vero verbis propriis. Proincla, si dixisset Ludovicus Rex : Prosternam inimicos propinquos acremotos is sermo proprius erat&communi S. At, ut haec ignificet, mon. 1trat nobis imaginem struis, quae prope pungit, aculeos eminus via brat,quod detaphoram involii, Symbolum1. Hinc igitur prognalcitur suavitas, quam Symbola pariunt. Cum enim Ob3ectum terminis propriis designatur, se tantum innuit cum per Metaphoram,duo obieeta indicantur,sese mutuo complectentia Scilicet Regem Histrix Ar-rna,Aculei; Victoriarn,Punctiones notant: id quod ingenio hominis, natura sua res multas minima molestia comprehendendi cupido , evadit gratissimum. Atque non posset Symbolo magis scito Rex Bellicosus de-Fignari,quam saeva Histrice,de qua Claudianus: Asserat omne Fera corpio: ibratag rauco
Tergastagoresionant sinusi accensa tubaru m. Agmina collatu reda configeresignis.
THEsis Ec UNDA.PERFECTISSIM UM SYMBOLUM EsT MET PHORA PROPORTIONIS.
Metaphora Proportionis sundatur inimilitudine duorum Suhie forum iversioneru,ob Proprietatem aliquam Analogicam. Sic Acis:I- ω N Leo inter e conveniunt animo itate, ut hac ratione. Achillem, Leonem Graecorum , Leonem contra, Achrismmrerfervi appellare liceat. Attributionis Metaphora , fundatur in qualitate aliqua eum Subiecto Doco uncta . uti cum Gladio li Instrumento,opem: parte,T ius: Abstracto, Concreta hrindicium. Vtraque Metaphora Symbolis arPutis antam praebet,atque Attributionis Symholum fuerit,si Penna ct Gudius co ungantur, cum Lemmate VTROQUE CAEs AR, ut per Initruimenta illa , insignis sicribendi&belligerandi peritia,explice
38쪽
Proportionis Symbolum exhibet Emanuelis Philiberti S audiae
Ducis Elephas,cui inscriptum INFEs Tvs INFEs Tis ubi respectus hahetur, ad proprietatem eum tantum offendendi, qui prior ostenderat. Est autem Symbolum Proportionis periectius quovis Symbolo Attributionis, quia Metaphora ProportioniSomnes alias antecellit cum maiorem ingenii perspicaciam arguat , observare similitudinem inter duo Subjecta onaissime Gejuncta, quam Subiecto adhaerentem qualitatem. Quod sit Symbolo Proportionis, Attributio accedat, intenditur acumen. Sic se habet Symbolumeiusdem Emanuelis Philhberti Ducis, adhuc iuvenis,quando vires eluS, non Vero animuS,Magni cujusdam Regis potentia opprimebantur Pingebat enim Arma sua, obtecta, addebatque: CONDvNΤvR, NON RETUNDUNT v R. Neque vero destituitur hac perlaetione Regis Ludovici Symboluim. Cum enim Histrix esset Insigne sui Ducatus , Metaphoram Attributionis praebet. fam, habito respectu ad proprietatem commus Reminus feriendi,substernitur Attributionis Metaphora, Metaphorae Proportionis , cq niam Figura Figurae,Lumen Luminiaccedunt,mcreicit argutia.
Tugs 1 TERTIALPERFECTISSIMUM SYMBOLUM EST META PHOR PROPORTIONIS , ARGUMENTI RATIONEM HABENS
M taphora oportionis triplicis est generis. Vnum, consistit in Simplici Verbo Metat horis . provenitque ex prima mentis operatione, ali si prosta,quis Ignem nominet. Alterum secundamentis operatione, efformatum. compleretur Propossitionem Metaphoricam , qualis haec. I nu lassio non est Odiendus; ad indicandum arritanda non es Potentum ιra. Vltimum est Areument Metaphoricum, confictum in v. prema sphaera intellectuntati,si dicas maru curra unium arsiri TRO..u amorum ignemgladi oderat Atque haec Metaphora cum tit perfe-
et mitia eam SViuolum quod in illa fundatur:
cari g/ sam Latinis Symbola, significante Argumenta dictatunt Videlicet, Sumbolum perfectum,Imago sive Argumentum est simili, quod probasi habet Axioma illud proportionis ab Aristotele in Arte Poet. c. inculcatum suomodole habet Secundum ad Primum. se ratio
2ὸ isa, uis ad Tertium. iti, si colligas: Sicut Acuta sunt Arma Hi. st i silc Arma uni Aculei Ludovici terminu, ,ecim lusi imo, MQuartcs Tortio respondent. Quapropter nulla unquam Symbola per.
39쪽
ExER cITATIO PRIMA Mfecta censenda sunt,nisi in quibus quatuor terminorum ad quatuor digitos fieri potest numerati, sequentem in modum: Sicut Histrix pungit cominitio eminus aculeis ita Ludovicus ominisse emimo vincet ar .
THEsis QUARTA. HOC ARGUMENTUM EST POETICUM.
Aristoteles l. 3. Rhet. c. . docet, dupliciter uti nos posse. Semel, quando unius Objecti cum altero, fit comparatioci Verbi causia,
Δυiem est ilis frici. Altero cum fingimus, quod unum obj ctum sit alterum: Exempli gratia audovicus est Histrix Prior locutio
suppeditat Argumentum Proprium N Oratorium, hoc modo 'uriviis cuinmisis est Histrici etenim,utiHistri cominus es eminus ferit aculeis;ita Ludovicussuperat vicinos pariter se remotos inimicos a M. Posterior,gignit Argumentum Metaphoricum Poeticum, formae is litas iudovicus Hisrix est Iuamobremferiet inimicos vicinos, ct remotos. Atque haec Propositio figmentum est Metaphoricum, ideo Poeticum est enim fictio de essentia Poe eos O atores contra utuntur voce Comparationis indice , quae proprie Metaphoram, fictionem excludit. Est igitur Symbolum Argumentum Poeticum,quippe,non utitur voce Comparati-ua,sed proponens tibi Histricena,vult ut existimes, hanc esse Regem Ludovicum eo modo, quo Pictura,tibi perstiadere nitituri fictum esIe verum;&Metaphora,Achillam esse Leonem. Id autem concluditL Paralogismo, ex tribus ajentibus in Secunda Figura compotito, quasi quis dicat: Leo Uferox Achilles es erox Ergo Achilles est quidam Leo. Hi frix ferat eminus cominus isdem hoc cit Ludovicusci sigitur Ludovibus,omnino Hist x.
Tngsis QUINTA. SYMBOLUM EST COMPOSITUM QUODDAM, EX CORPORE ET ANIMA.
Quodque verbum,sive ore prolatum sive scriptum,est senum 5 ea fle, mentis conceptum significans, ea fere ratione, qua Lusores lapillum visibilem leponunt.ad A urum designandum, quod neutiquam cernitur. Subit proini de Signum lenificans, Corporis,m verbo aliquo, sive Materiae notionem: Conceptus luscatu Animam praestat, sive formam. Ad hunc prorsus modum, Verbum sutaphoricum , Compositum quoddam
40쪽
est ex Corpore&Anima ex voce innineam e aliqtad proprie, iis conceptu qui improprie significatur. Quamobrem in Symbolo, uodpi. Ceta est Metaphora, Fieura cum Proprietate significante format COR .e v s a Persona,cum Proprietate significata, A NIM A M praebet, hac curatione: tu
signiticat utitur ARM tu. Ex his conssequens est , ad Symboli essentiam sufficere F u. ram ct Conceptum , citra ullum Lemma , qualia Symbola erant He roum antiquissimorum; cum enim Symbolum Corpore vinima praedi ptum est,integritati Compositi nihil decedit. G
CORPUS SΥMBOLI PERFECTI VERUM ESSE hi
Quamvis Metaphora sigmentum sit Poeticum, requirit tamen V ri tutud: in Mura fundatam , Quodsi enim quis igni catuli 4 Metaphoricum,Significanti fabuloso superstruat, Uerisimile,ei quod a ς nverisimilitudine alienum est, inaediscatur, dumque unum figmentum per alterum innuitur , perit omnis Paralogismus. Vnde magis probant Rhetores Metaphoram Adulator est Principum SCO 'VLVS prquam istam: Adulator est Principum SCTLLA Scopulus enim obisetum verum est Mnaturale,Scylla,imaginarium& fabulosum. Atque mutui posterio Metaphora prae priore solers magis apparet, est tamen insubida, s levis,ac juvenilis ingenii index. Adde, quod maiorem dissicut talem habet,reperire similitudinem in rebus veris,quam in confictis. Segregandam proinde a Symbolo persectissimo Corpus in nudo cerebro bobrognatum,non quidem,quasi minime aptum sit,ut materiem subminiret ilignificatis argutis; sed quia fundamenti eius rivolum est,& verisimilitudine destituitur. Hinc Virgilius,non sine gravi judicio, in a. lea Latini Regis,pro Symbolo nobis exhibet Solem in Turni vero, insolentis iuvenis casside, Chimaeram. Segregenda ampli: sveniunt Cor, ps ra