장음표시 사용
31쪽
Inoxia, et si magis hos, quam alios, sed plures alios ob causam externam inferentem vim corporibus, et sit fomitem externum citius concipiunt
corpora plethorica cacochymica, quam reli- Quae itaque communem causam habent ea distinguemus cum Hipp. in duo genera Vnum cum Hippocratica appellatione nominabimus
πάνδημ ον καλαγ ν est, commune: alte Tum σπορα ita , id est, lispersum.
Spora des seu σποραδα, - εHὶ,ul est,disper vo M. ae febres sunt, cum vno tempore plures laborant febribus, sed proisus diuersia pro in porum: humorum in ipsis redundantium conditione, alius tertiana,alius quartana,alius quotidiana, alius synocha, alius complicata, alius confusa propter φορμην aliquam se occasionem in aeris constitutione, quae non est a peculiari aliqua aut occulta vi, sed a qualitatibus manifestis, quales sunt constitutiones austrinae calidae in umidae, quae essiciunt in corporibus putredinem. In his cum tantum m ut ab
aere non causa totalis, non gignitur num genus febrium, sed diuersa genera pro ratione corporum domateriae,quae a communi causa at-ficitur.Παν .., seu αγ id est, communes ρmmumn febres rarit, cum vno tempore grassatur vulgo unum genus febrium, propter causam communem plures inlicientem, etiam constitutioni ne corporum inter se diuersos irruentem vi
essicacia peculiari, qua fit, ut in diuersiis cor poribus cmateria diluersa genus idem febrium citet. Has parti emur tripliciter primo, comma
32쪽
, rvet Ii L DE FEB INTERMIT. communes simplices: Secundo, incommunes certis genti usi regionibus, quas nominat Hipp. νδημ- καὶ επιχωρως Tertio, in communes promiscue aut plurib. aut quibus uis ter-lis, aut gentibus, quae sunt Hipp. ιδ ι seu Cp inmunes simplices febres απλοὶ πανδημοι sunt, quorum causa communis est, in cibo, potu vel victus ratione,aut etiam in aere,vel coelectibus, corporibus,sed sine contagio, malignitati veneno, ut cum eodem tempore tertianae, vel quartanae, vel quotidianae febres regnant, nihil dit Terentes ab usitatis febribus, nisi communi causa,
Alterum genus est febrium, quae communes
T sunt certis gentibus regionibus propter cau- , bis sim m*ζre sed eductam ex inferioribus, ut vel ex stagnis paludibus, lacubus inquinatis, aut
putridis vel ex terra graui&putri, texantris, baratris, specubus vel ex animantibus putredine affectis,hominibus maxime aut serpentibus, excrementis horum vel venenatis plantis, si evulsae putrescunt. Harum quaedam sunt perpetuae, ut reliquorum etiam morborum ua iv- ω M. Et in Germania quaedam sunt febres peculiares certis terris legionibus,sicut strumaeAl
pinis Hispanis, Phlises Lusitanis. Quaedam
non sunt perpetuae, sed certi temporis , quas tunc sese commouentes ex inferioribus expirationes contagiosae sunt excitatae vel a putridis halitibus,quos Galenui πεδωνωM Gχαταααναθυμοι τεις nominat; vel a peculiaribus halitibus citra putredinem, quales est aura pestilens in pu
33쪽
in puteis metallicis. Etu autem hae febres omnes contagiosae sunt, tamen sunt sine singulari malignitate: quaedam ex his lethales sunt, quaru causa tota substantia contraria est naturae corporum: Aliae non sunt lethales, quarum contagium a qualitatibus potius, quam a substantia,
propterea non statim vitam petunt. Tertium genus communium est febrium Commontiquas πιδηριίου nominat Hippocrates. Causam Dirimia. habent in aere ortam in superioribus. Harum quae ex temporum ac tempestatum mutationibus, quas emciunt solis caeterorumque planetarum congressus cum stellis octaui orbis, earumque ortus occasus, malignae sunt ιδημον α- Quae vero a peculiari certorum planetarum cqngressu inter se sub certis octaui orbis signis&aeris in se mone, quam occultus peculiaris influxus estici accenduntur, hae proprie vocantur ιδημιοι λοιμωδεις, id est, pestilentes& venenatae; Sicut in his regio imbus, quando Saturnus ad Tauru vel Scorpiu peruenit, plerunq; aer inricitur ut grassentur febres pestilent ales. Item cum est in quadraturis ut in Leone opposito signo aquariti augetur, quando accedunt coniunctiones Lunae& Mercurri. Sic No-rinbergae quando Saturnus est in geminis vel opposito. Habent autem pestilentes rebres omnes ἀνα- silinio. λογων vel ad humores, vel ad spiritus, vel ad substantiam cordis, inde fit, ut diuersae sint se-hrium pestilentium species Alia enim sunt E Eammo phemerae, qualis fuit sudor Anglicus Alsaepti ciei. vidae; aliae hecticae quae fere uiat. τωικοὶ li-
34쪽
; Ap. III. DE FEBRIB INTERII, mul colliquescente substantia solidarum partium propter veneni malignitatem. Ergo πιδημiον κακοηθη tempestatum mutationes a coelestibus causis allata pari uni λπιδ μ ι' er λοims ρην peculiaris influxus certarii stellatum inprimens vim peculiarem aeri, quae humoribus tota substantia est contraria. Et malignae quidem nunquam sunt sine putredine in corpo ibus pestilentes cum putredine in pi tredine. Hae duae species etsi contagiosae de
uno in alium transeunt ac propagantur, tamen
a contagiosis superioribus differunt, quarum origo propria eii frequentissime ex putredine inscriorum creanquam enim contagia quatam me putredine fiant ac transfundantur in alia, anienses escρη agi a sire sue putredine non sunt, qua contagio' in s minagignit, estque illa profunda conclusi
sordida, non tantum disse luens acdc struens mixtum, sed rursus noua mixtione&subactione exprimens halitus, qui contaginum sunt semina, nec cito aut facile dissipatur. Halituum putridorum, quorum est mixtio peculiaris iis singularis otta ex peculiari profunda conclusa ac sordida putredine horum ergo semina corripiunt&inficiunt corpqra aut adhaesia, cum ex augustioribus in patentiora subito diffunduntur paut attractione aeris infecti vel ipsi, rum cum aere habituum per pulmones: arterias.
ρ t TU H ire febrium differentiaevi contagiosae, mal sole, pestilentes symptomatica sunt, aut
non Symp omaticas voco,quae vel nexanthema ta lenticulis similia, unde etiam lenticulares febres
35쪽
CAsPAM EvcERI. 3a febres vocantum aut in usitatum genus ex an thematum, cuius unum genus vulgo variolas,
alterum morbillos nominant; aut in bubones pestilentes, aut in anthraces, seu carbunculos pistilentes, vel alia symptomata maligna similia. Et hae symptornaticae, si bubones: anthrace, praecedunt,febres sequuntur,tanquam sym-P Omata, tutiores lunt; si contra febres praece dant, sequantur bubones vel anthraces,plus periculi est illae enim firmam robustamque corporis icordis naturam indicant, quae Venenum a
se repulitvi excussit ad extrema, priusquam im primeretur vel in humores vel in spiritus,vel in substantia cordis: quo plures erumput bubones seu anthraces, quoq, a corde longius, tanto minus adest periculi; hae imbecillam arguunt corporis .cordis naturam de venenum coriam corripuisse atque inflammasse, ostendunt. Sed omnes febres aut morbi sunt solius temperamenti partium imitarium, id est, cordis aut totius substantiae cordis scilicet tantisper sunt morbi donec laedunt actionem, sed cum laesim iam confirmata est, non est morbi sed mors. Morbi totius temperamenti sunt Ephemerae,
putridae, hecticae communes. Et si autem in pu ribres sum
tridis humoris , qui putrescit, substantia cox es
Iumpitur, tamen febris non est morbus humorum aut spirituum, sed cordis ipsius, quod in febribus putridis communibus a calore putridorantum incalescit, ita ut non mutetur substantia, sed temperies, aucto in gradibus calore na' tiuo Totius substantiae morbi sunt, qua accea'
dantura causa. et non qualitate,sed tota substantia
36쪽
1 CAP. III. DE En RIB INΤARMIT. stantia, in qua continetur, contraria est substantiae cordis 'uidem principaliter virtuti calori vitali, qui calor vitalis est praecipua pars substantia cordis. Tales sunt febres contagio sae, malignae, pestilentes. quae excitantur a causis, quarum singulis inest occulta quaedam malignitas siue ex putredine contracta, siue a causis testibus impressa, quae cordi est inimica: infesta, propterea tales febres non ut reliquae eommunes iis cur latur, quae manifestis qualita tibus febribus aduersentur, ut frigidis alerantibus aperientibus, purgantibus certos humores, diaphoreticis seu prouocantibus sudorem, sed quae tota substantia aduersantur causis illis contagiosis, malignis, pestilentibus, quorum numero sunt, qua nec aperiunt, nec euacuant, nec
refrigerant, sed astringunt, constipant, calefaci- Aux teria uni u cut sunt alexi teria plurima, theriaca, mi'tridatium, bolus armeniis, terra lemnia, dicta' mus, scordi' dic. Hactenus causa periodorum
ipsarum febrium differentiae. Vt autem intelligatur putredinis ratio, primum consideretur constitutio nostrorum corporum. Constant corpora nostra tribus rebus,
Membris Humoribusvi Spiritib.Singula mixta
sunt, conflata scilicet in unam massam ex coalitu quatuor elementorum, quae ita, cedentibus mutationibus tractara sunt, ut in una materia tanquam communi subiecto qualitates contrariae redactam ad temperiem mixto conuenientem inter se coierint, eque mutuo complexa formas etiam coniunxerint. In sunt itaque Elementa tota corporibus nostris materia, forma&
37쪽
titavi qualitate non Βεροία sed δυναμει redacta
scilicet ad mediocritatem cuilibet mixto inuenientem. Materia scilicet,&, ut nonnullis placet, quibus non dissentio, Gima ac qualitatibus repressis domitisqueti quodam quasi nexu inter sese deuinctis. Hic coalitus constituit essentiam corporum .partium, quae durat hoc nexu coalitu durante,interit eodem dissoluto ac destructo Corrumpitur autem dupliciter vel simplici corruptione, vel putredine Est enim omnis putredo corruptio, Ied non contra omnis corruptio est putredo. Res enim quaecunque intereunt, corrumpuntur, alias sensim,
dis luta mixtione a putredine, alias tota substantia consumpta vel destructa citra putredinem aut praecipuam substantia partem Corruptio itaque simplex est spiritiu caloris natiui vel
disipatiosubita vel extinctis. Dissipatur calor nati θώid 'uus a calidis, extinguitui frigidis ius cantibus: est enim calor nativus praecipua pars submstantiae, quo extincto res interit, non praecedente putrefactione Putredo estsub antia ex elemen ni idputratis conlata dissoluto ita,νt in mixtu redeat ad'elementa M. Nexum seu coalitum in mixto esscit, praestat&conteruat ναλογία natiui caloris ad humidum sicco mixtum. Item calor humidum cum sicco subiens ac miscens terminat eum, ne dissiuat: Extincto natiuo calore tanquam vinculo, protinus sequitur humidii sicci separatio humido dilabente ac dit liuente sicco consistente seorsim, donec omni humido exhausto siccum recligatur in cineres Aristoteles definiens putredinem, inquit esse corruptionem natiui caloris inhv-
38쪽
in humido proprio,ncstam a calore exter no . Galenus mutatione inquit esse caloris natiui in alia enum de igneum factam vi caloris alicubi Vterque si res perpendatur exacte,idem dicit Calor enim nativus vehitur de alitur humido natiuo de tantisper, donec manet αγαλογια intekcalorem natiuum, putredo nulla accidit: sed dis tu ta illa ἀναλογα id est, si calor natiuus ignescat, sequitur putrefactio. Materia ergo putredinis est huin idum situlum reg:ruini natiui caloris. Formalis ratio est corruptio natiui caloris id est, mutatio in igneum. Causa esliciens est calor .lienus inflammans nati uir Causa Hae qua non est obstructio prohibens euentationem perspirationem malo enim agens in humidum semper aliquas eius partes resoluit in halitus, qui expirant fidissipantur. Expiratione interclusa si halitus illi coaceruentur, incenduntur ignescunt, atque in mixto alienum colorem accendunt, qui tantisper,donec intra metas alteratio num manet, tantum auctus gradibus, temperamentum mutat,non corrumpit substantiam sed egressus metas alterationis 1 substantiam nati ui caloris corrumpat,di conuertat eum in igne
iam, si causa putredini protinus enim sequiturdi solutio substantiae mixti, de qua dixi.
Tradit Galenus ante curationem notas febrium intermittentium,quib.&inter sese i continentibus sint discernendae. Orditur autem a rigor quo cum sinua dant febres, pronunciantur esse ex earum numero, quae per circuitus&interualla recrudescunt exasperatur,&quOtiercunque recurrunt paroxIsmi,toties cum frigore.
39쪽
sore, horrore aut rigore irruunt. Et si autem interiit triens omnis cum rigore invadit, inter lunaramcn Latiar, ut hemitritaei&continentes etiatebr es miles insultus faciunt, quos Galenus Jocebit aliis notis distinguere. Primum ergo causas exponemus frigoris, horroris,&rigoris, quae sunt aut προκαταζκτιηαι, calidae vel frigidae. sed huc prcpnc non pertinent aut internae antece- centes, ut succi vel halitus calidii acres, vel sigidi, vel mixti aut continentes, ut motus humorum, vel halituum per partes sensibiles vel adiuuantes, ut partium,qua feriuntur,robur vel imbecillitas, acer vel obtusus sensus,sub Ilantia obnoxia affectionibus, vel non. Concurrunt autem hae causae in omnibus, sed differunt aut magnitudine,ut copia materiae,aut motionis atque illisionis impetu, aut acrimonia, aut vehe
In frigore extrema tantum perfrigeramur sine concussione recurrente scilicet calore vitali una cum sanguine ad cor,tanquam ad fontem. In horrore totum corpus leui vibratu conci
In rigore ad eum modum commouetur aGceu pei cellitur ut sustineri cohiberiq; nequeat.
Invadentibus itaque intermittentium paro-xysinis cum Ocius corporis aut algeant tantum, aut cohorrescant aut concutiantur atque On-
tremiscant, quae causa est horii motuum λ Dic ut aliqui causam esse, quia materia putrida ex pel laturi venis ad musculos: q, non est quia no est in propaginibus venae caua materia. Et qui fit, I totum corya concutiatur,cu fontem focunilaque
40쪽
cu in inua. neparos smorum n-sermittentia quida tan tum algeat, quidam cohorrestat, qui msimul concu
3 CAP. III DE FEBRIB. INTER MIet. que putredinis constituerimus imum venirco ad mesenterium, iecur, lienem, ventriculum dc
intestina, praecipue ex hi, argumentis, ex uua sicca, ex oscitationibus, ex sensu sui Focationis, ex anxietate, deliquiis animi distes one iecor
diorum ac dolbre, nausea,vorni tu,vrinis tenui-
busi albis,paroxysmorum temporei similibus aliis. Deniq; qui fit, ut intermittentes saepe sudo
ribus, saepe abundanti pio fusione urinae, interdum eruptione bubonum, aut parotidum, aut pedum tumoribus, rarius alui profluuiis terminentur Primum certum est experientia, horroribus
rigoribusque corpus vibrari solo ventriculo vel partibus vicinis circa praecordia affectis ab aliqua causa externa: nam&frigidae potu avidiore, praesertim aestiuo Vbi corpus incaluit, mox ubi aqua inventriculum infusa est,&perius qua distribili potest, cum Vomitur bilis, aut ventriculus vitiosis cibis impletur, ut fungis, aut post assumptum medicamentum calidum cruordax rigores cieri constat,&risii,cuius organu praecipuum statuitur diaphragma tot corpus quati cernimus. Haec testantur, magnum esse consensum praecordiorum partium his subiectarum symptomatibus corporis externis internis; cuius ratio est, quod exquisitus admodum atq; acris sensus est harum partium ex neruis sexti paris cerebri quo fit, ut mox harum affectio cerebro communicetur&inde carieris etiam partibus externis, quam vim senstricem ac motricem a cerebro per alios neruos suscipiunt