장음표시 사용
31쪽
Prima pars. -.tertium & quartum.
noscat propriam infirmitatem , & conuertatur ad Deum, iuxta illud r. Cor. s. Cispis in saluus fiat in die 'Domini. Si ob licias , quod excommunicatio aliquandono prodest excommunicato propter eius indispositionem; ergo tunc non erit illi medicinalis. Respondetur, satis ei e quod quantum.est de se sit medicinalis, se medicina salutifera applicata infirmo medicinalis est, quamuis non prosit infirmo, propter eius indit postionem & malum
tegimen. Videte Couartan c.alina mater. P. t. in initio D. 9.
Ad tertium respondetur, qudd cum excommunicatio priuet sacramentis de suffragiis, quae plurimum utilitatis afferunt animae,ideo nocet in forci interiori. Ex dictis sequitur contra Lutherum,
excommunicationem non esse optan
dam , sed summopere timendam. Unde g. I contra aduersarium legis de Pr phetarum , cap. IT .dicit, Si Ecclesiam non audierit, sit tibi ιιιπquam ethniem ct publieanu , di grauius est quam sigladioseriretur, sifiammis absumeretur,si feris subigeretur.ri postea subdit; Ecce ab hominibuι non red- delibut malum pro malo alligatur homo ama- νικs c instamus Ecclesiae clausin, qu tmquibuscunque duri imis Cetraui imis ferreis vel aisamantinis nexibus.Et ut homines intelligerent, quam timenda sit excommunicatio, permittebat Deus in Ecclesia primitiva, ut excommunicati visibiliter a
xi perentur a dae in De,aut in magnos co
potis languores inciderent , ut resert Chrysost in I.Timoth.cap. I.hoi nil. s.&Theodoret ibidem. Secundo sequitiir, potestatem quam habet Ecclesia serendi censuras ei te ex tu re diuino, ut patet ex testina oniis Matth.
16. Sc I 8.iam citatis, per quae explodit ut haerens Marsi ij Patauini dicentis Ecclesam hobere potestatem a principibus secusaribus.
Ut, n usu ferendi censura sit auliqum in Ecclesia. ONCL V sio , certum est antiquissimum esse, a tempore Apostoloruin , & usque nunc Obseruatum. Probatur: nam in canonibus Apostolorum.
in can. s. imponitur poena depositionis.& a can. s. usque ad 8 3. pauci sunt qui
ri contineant aliquam censiuram e
communicationis , suspensionis, depositionis,vel irregularitatis, quae intelligitur,quando dicitur, non oriunetur, vel non potest ordinaui, voco nunc depositionem de irregularitatem censuras , disputaturus postea dubio quinto, utrum snt celisurae. Secundo probatur Decretis Pontificum, nempe can. Episcopus .de consecrat. d. I. ex Anacteto Papa, cui successit Clemens Uidete. 24. q. .& d. 33. ubi sunt plures canones eiusdem Anacleti, in quorum nonnullis imponuntur censurae. Constat et latii ex multis aliis Decretis Poti seu m& Conciliorum. Tertib probatur specialiter de excommunicatione I.C P. F.& I.
ad Timoth. i. ut vidimus dubio ptarced ii,& in Concit Niceno .in consessione fidei ,3 c. s. R I 2.anathematizatur Arius, de Concit Chalcedonense,& alia Concilia antiquissima, dc nouissime Trident. idem secerunt contra alios haereticos.
CON e LVsio, censura est poena ecclesiastica, qua baptizati puniuntur priuatione bonoru spiritualium.Contra definitionem hac arguitur Primb. EC-clesia non est domini bonorum spiritu, lium; ergo non potest priuare huiusmodi bonis. Secundo, nani Ecclcsia aliquando priuat fideles bonis temporalibus de corporalibus, cuiusmodi sunt , ingressiis
32쪽
6 Prima pars. Dub. quartum s quintum.
in templum,ecclesiastica sepultura,& aliquando priuat bonis omnino naturalibus,ut conuictu hominum. Tertio , namhaee definitio conuenit irregularitati,quq
Pro explicatione huius d c finitionis primδ notatur,hane esse differentiam im ter Rempublicam ciuilem ac temporalem , & inter ecclesiasticam ac spiritualem,qubd finis Reipublicae ciuilis est teporalis, scilicet pax & tranquillitas Reipublicae, finis autem ecclesiasticar Reia publieae est supernaturalis, nempe clara Dei visio; de quoniam media debent esse proportionata fini, ideo media Reipub. ciuilis nempe media quibus se ipsam defendit ; praemia & supplicia, quae proponit ciuibus itemporasa sunt; e contra vero media Reipub. ecclesiasticae, nempe arma, quibus se defendit, praemia & supplicia, quae proponit fidelibus, sunt spiritualia.
Secundδ notatur, qu bd licet Ecclesia
directe versetur circa spiritualia, indire- .che tamen versatur etiam circa tempora. lia in ordine ad spiritualia : non enim enset satis prouisum Ecclesiae, si careret hae potestate.Et ideo si aliquis Princeps defecerit a fide,potest sumus Ponti sex illum priuare regno, & alium substituere, Stabrogare leges Principum secularium, si aduersentur fini spirituali & rationi. His suppositis dicimus definitionem tradita
optimam esse : nam poena ecclesiastica ponitur Ioco generis, & etiam ad den tandum quod e esura ecclesiastica est quidam effectus elauium Ecclesiae, illa particula . baptitati , ponitur ad denotandum subiectum censurae: nam Ecclesia tantum potest serre censuras in homines baptizatos ; denique it E particula, bonorum spiritualium, ponitur ad differentiam aliarum poenarum ecclesiasticarum,quae fiunt aliquando in bonis communibus Eeelesiae & Reipublicae ciuili, ut carcer, exilium,poena pecuniaria, & alia huiusmodi: bona enim spiritualia sunt propria Eeclesiae.
Ad primum respondctur, qvbd licet Ecclesia non sit domina bonorum spiritualium, satis est quδd sit dispensatrix. Pro solutione secundi notatur,quod spirituale dupliciter sumitur. Primo modo, vi distinguitur contra corporale, ut anima, Angelus. Secundo modo, ut distinguitur contra temporale, & hoc modo omne quod pertinet ad ordinem supe naturalem gratiae & gloriae , dicitur spi- .rituale, siue sit entitas spiritualis, ut grγtia & charitas, siue corporea & materiolis, ut sacramenta, sacerdotes, vasa sacra, templa, & beneficia ecclesiastica. Haec omnia pertinent ad ordinem supernaturalem, vel per institutionem Christi, ut sacramenta, vel per consecrationem Ecclesiae, ut sacerdotes, vestes , & vasa sacra ,& templa, vel per annexionem ad res supernaturales, ut beneficia ecclesiastica. Hinc patet ad argumeratum, quod
ingressus templi,& ecclefiastica sepultura sunt bona spiritualia , id co potest Ecclesia directe priuare huiusino di bonis. uictus autem hominum est quidem mere naturalis, sed bene potest Ecclesia priuare isto bono in directe in ordine agi piritualia bona. Tertium argumentum petit
ar. I . in principio , ubi dicit,esse quilin
que, nempe excommunieationem, intes
dictum , cellationem a diuinis, suspensionem , & irregularitatem , quando est pinna,qualis est illa, quae incurritur prinpter homicidium iniustum , vel propter celebrandum , quando est irretitus uu- pensione, vel cxcommuni ratione: ide videtur te re Corduba s. Quaestiora ii q. 6 .dub. 4. Quae sententia probatur nam , Ut vidimus, censura est poena cc
clesiastica,per quam fideles puniuntur in bonis spiritualibus , fideles autem Pu ni unius
33쪽
. Prima pars. - Dub. quintum. T
niuntur in huiusmodi bonis non soluin
per excommunicationem, sialpellonem, de interdictum, sed etiam per cessationem a diuinis , dc irregularitatem : ergo
etiam istae sunt censurae. Secunda sententia aliorum modernorum, quad sunt septem censurae Uin vltra 'vinque modo relatas addui duas, scilicet depositionein,& degradationem. Sit tamen conclusio, tantum sunt tres species censurae, scilicet exc5 inunicatio, lulpensio,& interdictum.Sic Antonin. 3.
par. num. 26. Sylvest. ver b. interdictum. n.
Summistae eodem verb. censurae.Nauarr. 7.ia. I s I .& 3 9 . ac communiter Doct. Canoni itae. Probatur ex cap.quaerenti .de verbor. significat. ubi contuitus Innocen.
III. quid Iebeat intelligi per censuram ecclesiasticam, quando ponitur in literis pontificiis , respondet quod non sol cim interdictum , ted etiam suspensio 3c excommunicatio.
Dices, quod tibi non negatur eme plures species censurae, sed solum reseruntur istae trCs, qtaae magis communiter sunt in usu. Contra hoc replicatur primo, quod licci argumentum negati uuin non sit firmum in Metaphysica; in iure tamen si
cundomam alias responsio Pontificis e Diet diminuta, nec deberet poni inter decreta, sub titulo de verborum significatione, ubi explicantur verba secundum totam suam significationem. Alij respondent, quod Poti sex tantum voluit recen sere censuras illas, quae imponuntur a Iudicibus, vi patet ex illis verbis, nisi Iudex distretim rerum es personarum circunstantiuindagatis ferat qua magis viderit expedire;
censurae autem quae imponuntur a Iudicibus sunt tres,quonia irregularitas nunquam imponitur ab homine, sed tantum a iure. Verum nee haec solutio satis facit; quoniam cessatio imponitur ab homine,
dc tamen non recenietur in isto textu. Secundo probatur: nam quando in iure habetur sermo de censuris, tantum numerantur tres supra positae, ut patet c. r.& c. his qui .& e statutu ira.de scnc .ex cominunicationis in c. Tertio probatur: nam,ut
lum Romanae curiae,quando in Bullis datur facultas absoluendi a censuris, non comprehenditur irregularitas, nili expliniatur; stylus autem Romanae curiae facitius. text. in c. ex literis. de constitutionibus,&cap. quam graui. de crimine falsi. Qu. to probatur es eis caciter: nam qui
violat censuras Ecclesiae celebiando, incurrit iri egularita em, M tamen quainuis aliquis celcbret existens ii regularis, etiairregularitate contracta ratione delicti. non incurrit aliam irregularitatem ergo irregularitas non est censura. Et eodem argumento probatur, cellation Cm non est e celisuram: nam qui trasgreditur ceu sationem a d uinis ctiam particularem, non est irregularis , ut ostendit Nauarr. Cap. 27.num. I 88.&Sylvest. verb. cellatio a diuinis, in fine. Ex quo argumento sequitur contra nonnullos iuniores quaestionem hanc non esse tantian de nomiane, sed etiam de re.
Ex dictis sequitur,depositionem & d
gradatione non esse censuras, sed poenas quasdam contra incorrigibiles, quos ee-elesiasticae censurae non correxerunt.
Ad argumentum factum pro sententia Soli respondetur , quod celiatio non est prohibitio diuinorum ossicioru 3c sacran lentorum,led desisteria. 8c omissio ipsa
diuinorum ossiciorum 6c sacramentoria, ut ait Nauar. c. 27. n. i ς .& I 68. dc ideo
no est censurassimiliter dicimus de irregularitate, quod non est censura ; quia notam instituta est ad corrigendos fideles, quam ut ministri ordinis habeant decentiam requisitam ad suum statum, cuius signum est, quδd excommunicatio, suspe-sio, & interdictum , quamuis impediant
ordines S eorum usus,quatenus sunt c inimicatio fidelium aut sacramenta noutamen impediunt saltem directe a receptione vel exercitio ordinum quatenus
sunt ordinea : sola irregularitas cst, quae
34쪽
impedit 1 reeeptione vel executione Ordinum, quatenus ordines sunt.
ferre censuriti ' PRiMA conclusio, foemina nec iure
communi, nec ex commissione Papae potest serre censuras haec est contra Armit .verbo,excommunicatio, nulla. 24. dicentem,qudd ex commissione Papae potest exconi municare; liuod paludan. in A. d. 19. q. a.dicit esse probabile, sed nostra ni conclusionem tenet cxprcsic Lede l. 2. . q. 2I .art. 3.&q. 24.art. 2.& aliqui viri doctissmi, de colligitur de mente Sylvestri
. in Iolutione ad 4. Et probatur prima pars, scilicet quδd non possit iure communi, ex cap. dilecta.de maiori t. & obedientia. Secunda vero pars probatur, potestas iurisdictionis spiritualis ordinatur ad clauem ordinis, scilicet ad remittendum peccatum, & habet ortum ex illa, de ideo sollim est in iis, qui habent clauem ordinis,vel pollunt habere,sed mulier est omnino incapax etiam stando in iure diuino, potestatis ordinis,ergo & itr-risdictionis spiritualis. Secundo : nam Videmus quδd nec Christus, nec Ecclesia contulit unquam hanc potestatem alicui foeminae, ut bene perpendit Innoc. II LCap. noua. de poenit. & remissioni b. Hinc sequitur, quod licet nonnulla: Abbatissae
possint aliquo modo suspendere ab officio & beneficio , largo modo interdicere, & suspendere ab ordine clericali subiectos suae iurisdictioni, verbi gratia,
praecipiendo eis,ne celebrent, donec latisfecerint; proprie tatnen loquendo nopossint interdicere,nec suspendere Interdicto & suspensione, quae sint vera: censurae ecclesiasticae,& inducant irregularitatem, si violentur. Ita Panormit.& communiter Doctores Canonistae in cap.dilecta. iam citato,
Secunda conclusio, viri mere latet,qui nec primam tonsuram habent,non pos-iunt ferre censuras iure communi, bene tamen ex commissione solius Papae. ita
niter. Et probat ut prima pars : nam laici spiritualia tractare non pollunt. cap. Ecclesia sanctae Mariae. de constitutionibus. cap. bene quidem. 96.d. & in cap. decernimus.de iudiciis. statuitur quod laici ecclesiastica negotia tractare non praesumant; potestas autem serendi censuras
pertinet ad iurisdictionem spiritualem eccleliasticam. Et liaec prima pars intelligitur,quamuis fini Religiosi pinsessi, secunda vero probatur ex can.praeter s. V rum. 'O.d. Zc glossa ibidem, verbo, ducibus. Et ratione probatur: nam prima tonsura solo iure positivo est requisita ad ferendas censuras,in quo iure Papa dispensare potest. Dixi, selim PV quia nos unficit dispensatio Episcopi: nam solus Papa potest in hoe iure dispesare. Vnde quando Couar.ait, quod laicus est incapax iurisdictionis ad excommunicandum, intellige dus est de incapacitate proueniente ex iure communi, non ex iure diuino, sicut est incapacitas tam inae.
Ex dictis sequitur, qudii mere laicus
non habens primam tonsuram, non potest constitui vicatius Episcopi, nisi ex commissione papae. ita Panormit. & Felin. quos refert & sequitur Couar. ubi iu
quod diximus de laicis non habentibu ς primam tonsuram , idem dicendum est de clericis coniugatis, quamuis habeant quatuor minores ordines. Sic Panormit.& Ioannes Andreas, quos refert & se lititur Couar. ibidem. & probatur ex cap. sane. et t. de clericis coniugatis. ubi decernitur , quod clericus coniugatvs non admittatur ad beneficia ecclesiastica, nec ad ordines sacros, nec ad negotia ecclesiasti ea, sed serre censuras est negotium ecclesia ticum; ergo.Fauet etiam c.Vnia
35쪽
eum de clericis coniugatis. in 6.versiculo. in caeteris. Tertia conclusio,qui non sunt Sacerdotes , dummodo hasirant primam tonsuram, bene possit ni iure communi serre
censuras , supposito quod habeant iuri Ddictionem in sero exteriori. ita D.Tho in additio. ad 3.p q. 22.artic. 2.&est Communis,& probatur ex cap. transmilia. de elech. ubi decernitur quM Episcopus c firmatus nondum consecratus potest cxcommunicam. Et probatur ratione D.
Thom. quia potestas serendi censuras, non est potestas ordinis , sed iurisdicti nis ; quae autem per nae in particulari sint illae,qitae possint excommunicare,in
VER si gratia,transgreditur aliquis
legem imponentem censuras ipsci facto,vel latae sententiae,utrum incurrat statim censuras, nulla expectata sententia Iudicis Dico, ipse facta,rram quando sententia est eommi natoria seu inseremta,certum est quod non incurruntur a te sententiam Iudicis. Conclusio,qubd iste talis ineurret statim censuras nulla expectata Iudieis sententia, est communis Doctorum. 3c est
text.in Cap.pastoralis. s. verum . de appellationibus, ubi dicitur, quod excommunicatio secum trahit executionem, V rum in assignanda ratione magna est inter Doctores varietas Caiet. num. 21. q. 6 1art. 3 assignat pro ratione,qubd ad ii currendas Cusuras nulla requiritur actio,
quia consistunt in priuatione : tractans enim ibi de lege poenali, constituit hanc regulam generalem,qubd quando poenaetari tales, quod ad executionem earum aliqua requiritur actio,vt poena mortis, mutilationis membrorum, exiiij, poena pecantaria, Be aliae huiusmodi, tunc non iacurruntur ante sentctram Iudicis, quiae uita de censuris
idem non debet esse agens ic patiens; at
vero quando sunt tales, quod ad executione in earu nulla requiratur actio, quia consist ut in priuatione, ut poena excom municationis , susipensionis, 3 c. incurruntur nulla expediata scntcntia Iudicis. Eandem rationem tradit Sylia est verb.acsas limis,dicens quod poena excommuniacationis & liniuimodi ideo incurritur noexpectata sententia ludicis, quia ad cius executionem non requiritur factum hominis; ted hanc rationem impugnat Solor ale iustit.& iure. quaest. G.art. s. quia sequeretur ex illa, quod damnatus per i gem ad nunquam exeundum de Carcere,
vel ad nunquam sumedum cibum etia visibi propositum,teneretur in conscientia adlubetidas liuiusmodi poenas ante sententiam Iudicis, quod tamen est falsum. Patet sequela: nam istae poenae sunt pure Megationes,ad quarum executionem nulla requiritur actio. Verum est quod hoc argumcntum parum concludit,lum qu niam licet huiusmodi poenae videantur negationes, tamen in illo casu idem est non comedere, ac se occidere, ad quod
nullus potest obligari , tum etiam qu niam ad huiusmodi poenas nec per sententia Iudicis potest obligari homo cum sericulo vitae. Nihilominus tamen regu a Caietani uniuersaliter intellecta non est vera: nam ex illa sequeretur prim b; quδd quando lex imponit ipso facto poenam priuationis beneficis, obligaret ad
subeund .im poenam ante sententiam Iudicis, quod tamen falsuis est, ut di eunt Mehidiaconus,loannes Andrcas,& Al xa . de Immola,quos refert de sequitur Sylvest. verbo,as Iallinus. idem dicit Soto artic. citato. in solui. ad 4. Et probatur praeterea: nam quando lcgcs intendunt obligare ante sententiam Iudicis ad harusmodi poenam, id exprimunt, ut patet in extrauag. ambitiose. ubi clerici ve dentes beneficia priuantiri beneficiis, de dieitue quia censeantur priuati nulla d claratione Iudicis requisita Iergo quando non exprimunt, lignum est,qudd non B inten
36쪽
1 o Trima pars. Duo . sieptimum.
intcndunt obligare cum inirio rigore. Se- Ddo,s equoretur quod haeret acus amitteret ipso iacto domini u tuorum bon rum ante sententiam Iudicis, quod licet conccdatur a Caiciano,tamcn cli contra sententiam megis rcceptam, ut vidimus in materia de legibus, quaest. 96. arti . q. disput. a.dub. . Tertio, si queretur quod possit haeretiςus priuari usu suorum in noxum ante sententiam Itidicis, quod tamen iacc iric Caici concedit. Vnde necipi e videtur persistere in ratione supra tradita mam in summa,vcrb. poena, dicit qudd poenae priuatiuae non ObFgant ante sciat ei; tiam iudicis,exceptis censuris Ecclesiasticis,& poenis testametariis. Omisi a igitur hac ratione Caictant,aliam tradio Soto,sciliccti deo censuras incurri ante sententiam iudicis , quia Ecclusa perluiiusmodi leges non priuat hominem bonis propriis ipsius hominis, sed communibus Ecclesiae, quorum ipsa est vel domina. vel di sponsatrix. Sed nec ista ra-ιio videtur omnino firma.Prim Oritam ex
illa sequeretur, quod lex ecclesiastica,vel ciuilis, quae priuat ipso facto beneficio, publico osticio,obligaret ad poenam ante
sciat entiam Iudicis, quod taime in salsumust, ut patet ex extrauag. ambitiose. illincitata. Secund0: nam in iam sequeretur,
quod leges Academiarum priuantes ipso facto iure suifragandi schola ilicum , qui
subornauerit,uel intraucrit domum oppositoris,&c. obligarent ad poenam ante
sentcntiam Iudicis: nam se firagandi ius est beneficium Vceptum ab is ci A cadenua , & per consequens scholauicus qui
tia non suffragari, quod tamen falsum est,ue contra ipsum Sot. i .dc iustit.quae, 6.arti c. 6.in solutione ad 4 in lib/quaest. 6 arti c. 3. in fine, & contra aliOF Docto
Vnde firmior hostiae conclusion 'ir; tio ea cst,quod Ecclesia sic intendit obli', SaIe,vd conflat ex communi consensu di: intcrpretatione ipsius Ecclesῖς & Doctorum,ut patet: nam quando Ecclesia vult
poenas censurarum incurri ante sentcntiam I dieis,solum dicit, ipso iure, ipso
facto,vel quid simile ; nec unquam consuetiit addere, nulla expectata sententia Iudicis,vel aliquid simile, sicut consueuit in aliis poenirietiamsi priuent bonis, quae homo habet ab ipsa Ecclesia , ut constat
ex extrau.ambitiose. citata, de aliis textibus citatis in materia de legibus. Meri- tb autem Ecclesia obseruat hanc consuetudine ira: nam cum censurae sint poenae spirituales, habent maiorem proportionem cum culpa,& ideo facilius eam comitantur.Praeterca clari sint poenς occultae,incurriatur cum minori nota.Con ri: Nam excommunicatio troia solii ira priuet
bonis spiritualibus, qualia sunt sustragia& sacramenta, sed etiam commorcio Mconuictu humano,& Iudicem etiam laicum non toleratum priuat potestate iudicandi; ergo poenae censurarum non solum sunt spiritualos, sed etiam temporales. Respondutur, lubd excommunicatio
directe & per se primo priuat suifragiis
& sacramentis Ecclesiae, commercio autem humano & potestate iudicandi priuat secundarid & indirecte,& in ordine
ad finem spicitia alam;accellotium autem sequitur principale. ised contra coclusionem est argumen tum. Depositio, degradatio; & cessatio adiuinis non incurruntur ipso facto; ergo salsa eoclusio. Respondetur prim5,quod non sunt censurae, ut vidimus dub. ue. Se- euhdδ,qubd cum sint poenae grauissimae, Ecclesia paeopter suam berrignitatem n luit, quod imponerentur frequenter, sed rard in grauisInnis calibus, & tunc noluit quod incurrerentur ipso facto ante sententiam Iudicis.
et reo seges continentes poenas censi irarism. Uso facto incurrc iam , posint abrogari
37쪽
consuetudo. q. s. negant. Idem tenet
Castro ride lege poenali .cap.r a. post primam conclusionem : nam violantes hi iusmodi leges, st.iti iri incidunt in censuras ergo. Conclusio,quod oppositum est verum : ita Panorinit. cap. de treuga &pace. Sylvest. sup. Probmurmam heri potest, qudd paulatim homines non reputent se incidere in censuras, & sic paulati in remittetur vigor legis,& tandem totaliter abrogabitur, de ho alicui consu tudo fuerit in principio cum peccato introducta, iuxta doctrinam Soti l . de ius
generaliter hoc dicunt de consuetudine. Ad fundamentum in contrarium respondetur antecedens latum esse Verum, quando lex est in suo vigore, alias non.
Virum ad hoc quod censista sit valida, requiaratur quod Praecedat aliquod peccatum,vel
praecedere aliquod peccatum, alias censura erit nulla. Est communis sententia,& probatu Cnam potestas data Ecclesiae in aedificationem est, non in destructionem; sed si Praelatus pollet pro libito
imponere poenas censuraruiri nullo praecedente peccato , et in destructionein fidelium de Ecclesiae;ergo. Secundb: nam sententia quae punit innocentem est nulla omnino,cum sit contra rationem.
Vir- ad validitate censura requiratur quod pracedat peccatu exterius velfficiat purὸ isterius quod nullo modo exiit in Utta ex- aeriorem mi demersi. occidendi clericum,
error mere interior contra res Dei cum
pertinacia absique ullo Igno exteriori. ΡR i M A opinio tenet partem assi Dinatiuam, de ita concedit haereticum
pure interiorem incurrere excomtarunt-xationcm latam contra haereticos. Sic gloil ι Clementi. de , t reticis. Panorinici& inulti alii Doctores Canon istae . quos refert Rotas inquititor trai'. de haeretici S. I .part .num. 2 6.idem tenet Adrianus
quod lib. 8. quaest. i. dc in . quaest. 1. de conseil. Et probatur primo , potestas Ecelestiae est spiritualis; ergo potest punire peccata purd interia a. Secundb , Ecclesia habet iurisdictionem circa actus interiores, Sc potest illos praecipere, ac probi - e icrgo potest excommunicare pro illis, si sint mali. Antecedens probatur: nan abioluit a peccatis purὶ mentalibus , dc potest eorum absolutioncm reseruare, potest dispensare in voto pure mentali,
ela quando definit aliquid de fide, obligacad credendum illud , dc cap. dolentes, de
celebratione Millaru clericis recitanti bus diuinum ossicium praecipit attentionem S deuotionem, & Clement. muntorum .de haereticis. g. verum, praeeipit sub exeommunicatione ne Inquisitores amore vel odio aliquid faciant,vel saccre omitt.int.& in Clement. ne in agro DO minico. g. quia verb de statu naonachoris. imponitur excommunicatio co 'tra Religiolos,qai pergunt ad curias Principiam animo nocendi suis Praelatis.& in c. vnico de schili nascis .in s. excoria municari tur qui eerra, perionas ibi numeratas haubuerint pro Cardinalibus. Confirmatur, Ecclesia punit aliquando eos , qui omittunt actus externos;ergo itinc solam punit actum interiorem, quo vult homo omittere cxteriorem actim . Antecedenς probatur nonnullis exemplis. pri in b, Lu- therantis, qui ex eo qubd credit corpus Christi non elIe realiter in Eucharistia, non audit Milsam, quam iiis non aliter manifestaverit exterius suam haeresim,
incurret excommunicatione latam coi
Tra haereticos. Secundo, qui non defendit clericum a percussione,cum possit,&teneatur ex iustitia, verbi gratia, Index, incidi, in cxcommunicationem , cari. si quis suadente.tex. ex cap. luantae, de sen 2 ' A i tent.
38쪽
leinta ex communicat. & communis ibid.
Tertio , quando in edictis Prelatorum praecipitur sub excommunieatione latae sentcntiae denunciari aliquod delictum,
qui non denunciat, cum teneatur, incurrit excommunicationem.
Secunda opinio tenet partem negativam , de haec est longe probabilior. Eam tenet Si mancas de Catholicis institutionibus.titui. 3 2. num. T. moni n. l. pari. tit. I . 4. 4. Sylvest. verb. excommunicatio. 7. g. r. Caietan. 2.2 q. I I. articul. 3. Soto in .d. a. quaest. 2. arti c. s. Castro χ. de lege
poenali, M alij multi, quos refert Sc 1 quitur Corduba in Quaestion. libr. 6. l.
3 3. Pro cuius explicatione notatur cum
Caiet. loco citato, quod dupliciter ali- uid dicitur occultum. Primo modo, pere, nempe illud , quod non subdisur se sbus hominum, unde incipit omnis tI stra cognitio , ut desiderium internum occidendi, vel furandi. Secundo modo, per accidens,nempe iIlud quod licet se datur sensibus hominum , earet tamen omnino testibus quibus possit probari; ut quando aliquis nullo alio audiente in cubiculo, vel in agro manifestat verbis haeresim cui assentitur interius. Secundo notatur , Ecclesiain duobus modis posse infligere censuras. Primo modo, in communi per aliquam legem communem, ut qui hoc secerit, sit ipso
facto excommunicatus. Secundo modo, per sententiam contra aliquem nomin
tim de in particulari. Sit prima conclutio , Ecclesia non potest punire censuris peccatum occultum pei se , id est, pure interius. Haec est demente secundae opinionis. Probatur: nam Ecclesia non iudicat de occultis. cari. erubescant. 3 a. d. v bi dicitur, de manifestis i quimur , occultorum enim tantian Deus Iudex est ἐκ cognitor. Idem habetur can. consuluit. a. quaest. s. & can. cognitio. de poenitent. d. I. ubi dicitur cogitationem qua ivio suis terminis contenta est sid est, quando manet intra limitea actus ini
rioris j aon mereri poenam lese ciuili , id
est, ab homine, secus a Deo, ut ait glossa Seeundb probatur ex D.ThOm. I. a. q. 9 I. arti l. 4. ubi est , quod de his potest homo legem serre, de quibus potest iudicare, Sc quia iudicium humanum non potest elle de actibus interioribus, qui latent,ideo nulla lex ecclesiastica potest se ri de huiusmodi actibus , sed necessaria est lex diuina. Secunda conclusio, Ecclesia bene potest punire per legem generalem poenaeensurarum peccatum , quod est oecuutum per accidens;non tamen per modum sententiae dc nominatim , quandiu manet sic occultum. Prima pars probatur: nam qui exterius aianifestauit haeresim,cui interius assentitur, manet excommunicatus, quantumuis in occulto manifestaverit. ita Si mancas tit. 3.n. 3. & omnes Doctores. Et probatur: nam hoc peccatum est occultum per accidens; per se namque
potest subiici Ecclesiae iudicio. Secundaveris pars probatur ex testibus citatis in
Ad primum respondetur , quδd licet
Ecclesiae potestas sit spiritualis , tamen quia residet in hominibus, debet exerceri humano modo , ita ut solum se extendat direct ad ea, quae homi ncs possunt cognoscere.
Ad secundum respondetur, qudd Ecelesia non habet directe iurisdictionem in
actus interiores, sed indirecte tantum, scilicet in ordine ad actus exteriores,quibus coniunguntur tanquam cauta, vel conditiones modificantes ipses actus inisternos , vel inquantum sponte manifestantur exterius, & subiieiuntur Ecclesiae iudicio, & hac ratione absoluit a peccatis mentalibus sbi malu fellatis ; potest
autem resertiare peccata pure interiora,
non ex eo quad habeat directe iurisdictionem ergae illa, sed quia Praelatus non vult concedere Conse statio inferiori iurisdiactionem ad ea absoluenda. Potest etiam dispensare in voto pure mentali sibi manifestato , quia iam subiicitur Ecelesiae potestati,& cum praecipit audire Millam,oc recitare
39쪽
Prima pars. Dub. decimum undecimum. I
εe recitare diuinum ossicium, non praecipit directe attentionem, sed actum exteriorem audiendi,vel recitandi cum tali modo, scilicet attente & deuote : similiter obligat nos ad credendum aliquid deside, non quidem praxipiendo directὶ actum interiorem, sed explicando, de constituendo veritatem , quam definit sub obiecto fidei, quod iure diuino tenemur credere: simi liter Inquisitoribus non prohibet directe odium, vel gm rem internum, sed prohibet, ne exeat in actum externum indebitum, scilicet vel cessando ab actu debito, vel prorumpen-ἐo in actum indebitum. Unde quamuis Inquisitor habeat intestinum odium c tra aliquem reum si tamen recte se gerat in procedendo contra illum, non incidet in excommunicationem: similiter in Religiosis punit illum actum 'a eclinem, ut
est causa exterioris: vn te si io.mus ΠΟ-cendi Ptaelato nullo modo exiret in opuseriei ius, non incurrerent. Ucibi grat; a, si
Religiosus pergeret ad curiam ex obedientia Praelati ipse tamen haberet istum malum animum,qui non prorumperet in actum extCIiorem. Ad c. unicum .de se hismaticis, respodetur cum Castro arie lo. ge poenali .capit.vit. parum post primam conclusio em,non esse intelligendum de interiori existimatione, sed de exteriori, nempe quando pei exteriora signa aliqui signifieant illos esseCardinales,videlicet nominando illos Cardinales, vel exhibendo eis reuerentiam Cardinalibus d bitamin in eodem loco tradit Castro explicationem,quam tradidimu lementinae multorum. haercticis.Ad confirmationem respondetur, concedo omnia illa exempla, & tunc Ecclesia non punit solum actum interiorem, sed omissiones
actuum exteriorum, ad quos tenebatur homo, & punit ipsum
tum est causa lauiusmodi omis. sonis.
2uando aliquis aestis exterior est mi*es , Or amen actin interior a quo Ircce is , nemhabet eam mali ιLim,qita est prohibita sub aliqua censera , virum homo inclara itino in illam censeram'
VERηi gratia,est imposita excommunicatio condia haereticos, & aliquis metu moreis facit actum exteriorem infidelitatis, ut apud Sarracenos adorat Mahumetum, apud Paganos thurificat idolo, retenta tamen interius fide, utrum
Et quaestio procedit in foro conscientiae . nam in foro exteriori puniretur ut haereticus,quoniam Ecclesia non iudicat de occultis, nisi probaretur fictio. tunc enim non puniuetur pinua ordinaria haereticoru. Et quidem Caiet.2. a. q. 94.art. tenet istu incuciere excomunicationem.
Sit tamen prima concluso,s actus non esIet malus de facto , dc in indiuiduo, non posset puniri ab Ecclesia, ut homicidium
factum ab amete. Probatur:nam ubi nulla est culpa, non potest olla poena. Untra: nam ante Clemet. si suriosus de homiridio, si aliquis ut mortem euaderct, occi debat aggressorem etiam cum moderamine inculpatae tutelae,erat iri egularis,&tamen ista occisio non erat peccatu :nam iure naturae vim vi repellere licet; ergo
conclusio salsa. Respondetur , quod illa irregularitas non erat poena, sed desectus significationis , sicut est in Iudice occidente iuste male fictorem. Sccunda conclusio, quamuis actus existerior malus non sit volitus in se, de so
maliter,sed in causa,potest puniri ab E clesia de de ficto punitur censuris impo
40쪽
quae exemplis erit manifesta. Inebriatur aliquis sciens Sc aduertens qudii funus ebrius 1 olet arma su mure & pcrcuterc, ac seri te; si iste de facto percutiat clericum, crit excommunicatus, si mutilet, vel o cidat aliquem, erit irregularis, ut in terminis tenet Couar.ibi in.& Nauar.ca P. 27 nutri. 23Ο. Praeterea sit aliquis,qtii scit, quδd dormiens solet arripere arma & rite . si non adhibeat debitam dilietentiam ad praecauendum homicidium occidat,erit irregularis,ut tenet Cardinat. Αn
.Verum est,que,d non sussicit quaecunque 'ebrietas etiam culpabilis, ut bene dicunt Nauar.&Couardocis citatis, sed requiritur quod homicidium vel mutilatio sit praeuisum formaliter, vel interpretative. formaliter,ut in exemplo polito, quando aliquis inebriatur sciens & praeuidens quod inebriatus solet arma sumere Se ferire. interpretatiue, ut quando licet non praeuiderit formaliter, tenebatur tamen praeuidere, verbi gratia , quando aliquis iam icit,& expertus est, quδd inebriatus solet serire,& vult inebriari non aduertes quod solet ferire,& idem proportionaliter dicendum est de dormiente. Tertia conclusio, quando actus exterior malus non procedit ab actu interiori habente eam malitiam , quae prohibetur aliqua censura, qtiam uis possit puniri ab Ecclesia; tamen de facto non incidit in ' consuram positam contra tale peccatum,
ut in exemplo posito de illo, qui exterius
tantum facit actum infidelitatis metu
muniter alij contra Caietiloco citato. Et prima pars probatur : nam talis actus est vere peccatum exterius;secunda vero poret Excommunicatio lata contra haereticos selum comprehendit cos , qui vere sint haeretici, sed iste non est verc haere. ticus; ergo. Minor probatur: nam de ii trinseca ratione haeresis est error in antellectu contra fidem, & ideo haeresis consummatur in actu interiori.
Utrum ille qui ponit censuras eas i povere per selm ritum interiorem, ur dicendo intra se, Volo, Gr mando , quod qui tale delictum commiseriι, maneat ex stis
quiritur actus exterior, quo naania sestet tuam voluntatem. Ita supponunt communiter Doctores. Probatur: nam potestas Ecclesiae ad serendas censuras pertinet ad forum exterius. Secundδ : nam vi censurae comprehendant, requiritur quod ille qui in eas incidit, possit cognoicere se in eas incidisse, ut sic quaerat remedium; ergo requiritur quod imponantur aliqno si noexteriori .Haec de prima parte, vel de cui sura in communi.