장음표시 사용
121쪽
Quamvis appellari non pinit J Cassiodorus VI. 3. Pene es, ut leges possit condere , quando ejus re υereuria potest negotia sine an ellatio Eefinire Διά τ J Propter culmen dignitatis. Theodorus Hermopolites.J Lib. IX. tit. I.
Καπφασε : & de sententia queri, ut est in BasliciS. It causa retractetur. J Appellationis loco in- vcntum est remedium , sive retraetationis, Vide Cujacium ad Novcll. vIII. Hoc autem distat appellatio a retractatione , quod appellatione interposita suspenditur executio sententiae: retractatio autem non suspendit executionem , sed nihilominus sententia procedit, & executioni mandatur, ut hic obse vat idem Theodorus. Postquam succe rem acceperunt. J Nec Accursus, nec Joannes Faber Intellexerunt verba haec constitutionis , post successioηem. Recte autem Fulgosius hic : Postquam , inquit, praefectus successbrem acceperit. eandemque interpretationem adsert Cujacius ad NovelL
XLI II. Quomodo & quando iudex
sententiam proferre debeat praesentibus partibus , vel una absente.
REgulariter serri sententia nulla in causa debet, nisi utraque parte praesente , l. de unoquoque , D. de rejud. Ies. I9. infra ad legem Iul. de adult.quoa est ex illa lege duodecimtab. Praesente ambobus litem addicito. At duo
122쪽
in hoc titulo ponuntur, vel notantur casus, quibus una partc absente Si indefensa lata sententia valet. Si quis post litis contestationem absit per contumaciam, vel si absit citra contumaciam. Sed hoc casu dicta in eum sentetitia appellatione rescindi potest, i. ult. hoc titulo , l. 2. supra de coni. jud. nisi dia seriato dicta sit, vel alio loco, quam quem partibuScondixerit judex, l. 4. & s. Illo nec appella ψtioni locus est, nec restaurationi litis, l. properandum g. cum autem, supra de jud. l. &post g. ult. D eodem, l. I. infra quorum apis non Icc. l. ex consensu g. ult. D. de appel. l. liberto I. penult. D. de neg. gest. l. contumacia in pr. D. de re jud. Novell. 82. nisi ex justa & necessaria causa abfuerit, ut l. penulis noc titulo I. ala Praetor g. est. D. de minor. l. I. supra quibus ex causis ma. l. q. supra de procuri quo casu aequum est restitui eremodi-eium t Et sine restitutione , vel appellatione criam ipso jure munitus est absens , & inde- sensus minor xxv. an. utroque casu 1 6. hoc titulo, l. acta f. ult. & l. contra D. de re jud. Item utroque casu etiam in liberalibus causis una parte absente sentcntia ferri potest, l. 4. Sel. juxta, sup. de lib. cau. &in judiciis publicis
non capitalibus, i. silentem , D. de Icenis. Alias vero in absentem, S sine defensione , qui litem non mehoavla , vel pro absente dicta sententia nihil valet, L certum f. si quis , D. de conscis item in eum qui litem inchoavit, non per contumaciam absentem dicta sententia , quasi in contumacem, ipso jure non valet, &sine appellatione rescinditur, ut si damnat sit absens ex peremptorio, quod neque
123쪽
propositum est, neque in ejus notitiam venit,l. I.,itona D. quae sent. sne app. rest. Satis ests proposituin publice fuerit, licet in ejus notitiam non venerit : quia ejus quod praescribitur causari ignorantiam nemo potest. Satis si in ejus notitiam venerit, licet palam propositum non fuerit: nam S literae & denuntiationes sufficiunt, l. 2. & 9. hoc titulo, l. I. Cod.
Th. de pet. desist. Denique satis est, si quoquo
modo conventus fuerit, i. de unoquoque in fi. D. de re jud. Conventio fit in porsonam. Ali quin non conventus, id est, isnarus edicti peremptorii , cuive nihil denunciatum est , si damnetur ut contumax, sententia ipso jure nulla est , quia non est contumax qui ignorat se evocari, vel qui sine dolo malo abest, id est, qui non seu strandi causa abest, l. 3. 4. s. Est in l. 4. & s. dupIex vitium , quorum vel alterum lassiceret vitiandae sententiae, quod die feriato, vel alio loco pronunciarit judex, &quod in absentem ut contumacem , qui non erat contumax. Hoc ergo titulo ostenditui , quomodo sententia feratur una parte absente
nempe servata solemnitate juris , ut ait l. 8. pe ado ordine cdictorum, ut l. si praetor , D. de jud. non utique contra absentem semper, nisi contumaciae periurium mistum sit, ut l. I. su, pra de adc test: sed & nonnunquam pro ab
sente, i. i. hoc titulo,L S post D. de jud. ut tamen si in plenum ei sententia non satisfaciat, pro parte Iitis damnum faciat amissa facultate appellandi, & rcdintegrandae litis, & victo refusis sumptibus i. propcrandum, Cod. eod ostenditur etiam quando , id est, quibus sibus una parte absente: quod est
124쪽
ferri sententia possit, & quibus non nisi utraque parte. De desinitione contumacis , qtiae scripsi Obs. xviii. in hunc titulum transferri
XLIII. Enarratio. PRaesente ambobus. J Ut absente nobis; &praesente nobis. V. Nonium Marcellum, &Aulum Gellium libro xvii ΣιSententia appellatione rescindi potest, l. ult h. t. J Lex , ait, litem inchoatam, id est, contestatam. Non recte igitur Hermopolites fingit, οποκιδαρξιν μἡ-: litem contestatam non fuisse. Fulgosius autem hic scribit, nulla alia Iese tituli nominatim comprehendi , quod de icis contestatione dicitur. Nisi die feriato. Hoc casu sententia citra appellationem ipso jure rescinditur. Nisi ex justa & neces . cau. abf. ut l. pen. JIn qua post litem inchoatam citra contumaciam quis abfuit: veluti, inquit Hermopolites , αγα-
in belltim mi Fus est, vel muniu legationis ei in est a principe.
Equum est 1estitui ermodicium. Eremovicium est desertio Ιitis inchoatae, & tam ab actore quam a reo contrahitur. Hesychius: ερημει, δικη , ΟΤρω ρδη ἀγα-m-ς ο διωκο-
Qui litem non inchoavit. J Litem contesta
Alioquin non cynventus. γ μώνυ
125쪽
πνος - λδεφΘενΤΟ- : si litigare nondum coeperit, & absens fuerit. Fstini. 4. J In l. 4. recte in veteri Menagii legitur , absente O ignorante. Obse vat xviii.Cap. XXX.
XLIV. De sentcntiis ex periculo
recitandis. IN superiore titulo unus praecipue casus propositus est, quo sententia judicis ipso jurc nulla est , puta si lata sit in eum qui post litem
contestatam abesse coepit quasi in contumacem ex edicto peremptorio , quod neque propositum est ; neque in notitiam ' ejus venit. In
hoc titulo , proponitur alius 4 si lata sententia sit sine scripro, si dicta, non lecta: nam judex sive magistratus sit , sive judex arbiterve
datus a magistratu , sententiam suam literis per- scriptam , non notis , aut singulis, ut l. vlt. tit. q. atque etiam manu sua obsignatam, ut est
in Novest. Leonis η s. perse ipsum ex libello publice partibus legere & recitare debet. alioquin sententia ipso jure nulla est quod cum dicimus hoc dicimus , ex integro causam agi & judicari posse, & sententiam citra appellationem & restitutionem praetoris infirmari, nec sententiae nomine dignam esse l. I. & 3. nec ex ea judicati actionem , vel exceptionem nasei, & judicati soluti repetitionem esse l. 3 t. 46. l. I. 8culu. tit. s8. Dixi publice propter l. 6. tiri se a. Dixi per seipsum, & ex libella. Sed excipio Praefectos praetoris , & alios qui illustrem administrationein gerunt , velut quaesturam, aut praefecturam urbi , aut magisterium , &
126쪽
omnes viros illustres qui nullam in Rep. adiministrationem gerunt , veluti quaesturam , aut praefecturam urbi , aut magisterium, & omnes viros illustres qui nullam in Rep. administrationem gerunt, sed forte ad speciem aliquam a
principe judices deletati sunt , qui per ossicialem suum aut praeconem sententias recitare
possunt l. 2. quin etiam quod non ponitur in l. a. sine scripto sententiam ferre possunt. Cas. siod. de praef. praei. Verbo sententiam dicit squid est quod non habeat commissum cujus est vel ipse sermo judicium λ Uerum additur in lo2. recitatam semel ex scripto sententiam judicem neque corrigere , neque mutare posse.
Quod correxerit 3 et mutaverit , ipso jure nullum esse , Seneca in declam. & contr. Judex
quam tulerit de reo tabellam, revocare non potest. Quaestor non mutat pronunciationem. Apul. I. Flor. Tabella semel lecta nec au-
eri litera una, nec minui potest: &'hoc quiem distat sententia ab interlocutione , quae &corrigi & mutari potest l. quod jussit D. de rejud. & consistere ex non scripto l. omnem, Cod. Theod. de appel. Quod autem ait d. t omnem & l. 1. hujus sit. &l. 4. Cod. Τheod. eod. ex libello , quod l. 3. de scripti recitatione , quod alii auctores ex tabella , hoc est in rubrica utriusque Codicis , & in l. 2. Cod. Th. ex periculo. Unde luce clarius apparet, periculum significare libellum , aut tabellam , aut pilani in qua sententia perscruita est, 'mod prob vi Obs v. c. xx. Sane quod .ssimilius Probux 'in Epimanonda periculum, Plutarchus & AElianus ἰλάo, id est pilam , ut idem Probus loquitur in Alcibiade , ut titulum, ut glacie, i
127쪽
licem & scriptionem, in qua scribenda erat Epimanondae condemnatio, ut in foedere inter Assariotas & Parios lingua Dorica conscripto, quod etiam hodie extat in Creta, jubetur foe-d us conscribi li σάλαν λιΘιναν, id est pilam lapideam & eadem ratione accusatoris inscriptio In crimen recte appellabitur pertinium , ut LI s. ins qui acc. non pos. quod ex ea periclit tur accusator ne calumniae reus fiat, sicut ex sententia judex ne litem suam faciat, & ne teneatur edicto. Quod quisque juris , & is utique qui condemnationem patitur, & omnes scripturae nostrae, maxime 1n' judiciis similiter pericula dici possunt, non etiam verba & voces
XLIV Enarratio.QUod neque propositum est l. I. s. item ,
D. quae sentent. sine appell. rescind.b1 Iata sententia sit sine, scripto Nathias li
Dixi publice σου ris ιν in ἐπ υον τ ῶ τύ: ita ut qui in judicio sunt exaudire pos
ossicialibus , nulla est. Hermopolites. Dixi per seipsum. J λ' εαγὲ , I. I. hoe ti
Sed excipio praesectos praetorio. J Τheod res Hermopolites ad i. I. h. t. τῆτο , π
σρουιων' οἱ si μεγαλοι δικαςαὶ , ως . φυγμι ι ,σem π κοί - , ο ης--, per officiales suos recitant.
128쪽
Cassiodorus de praef. prael. I Lib. VI. Seneca in declamat. 2 Controv. v III. libro
Quod alii auctores ex tabella ) Aulus Geblius v. H I9. Decretum ex Nabula recitavit. Α-
puleius in Floridis. Ipsie Proconsul moderata voce rarenthr , O sedens loquitur, plerumque de tabella legit: 'quippe praeconis vox gam ruta ministerium est Proconsulis autem tabella, sententia Pontius diaconus in Ρass. S. Cypr. Et his dictis decretum ex tabella recitavit. Hoc est in rubrica, ut cod. ex periculo J Et
ita legitur iis Codice I idii Menagii & Iulia
ni Brodaei. In scripto tamen Lugdunensi , legitur pariculo. & probat Sirmondus Antiri hetici secundi cap. xi dc alibi. Probat & Hugo Grotius in Sp.rtione Florum. AEmilius Probus J Aut quod verius est , Cornelius Nepos. In Epaminonda periculum Quidam tamen
apud Nepotem legunt, pariculum. De quo vide Heraldum Observat. cap. ult. Salmasium in Observat. ad jus Atticum cap. v I. Ηeralaum adversus Salmanum cap. v II. Eundem Salma- sum de modo usurarum cap. XV. Cujacium sequitur Savaro ad N epotem. Plutarchus J In Apophe. Et fi lianus J-xiii. 4'. a Vel titulum ut Glossae) Glosae Graecolat. σκ cippus , titulus , scriptio. Latinograecae et
129쪽
Ut in foedere inter Allar. Edidit Fulvius Ursinus post librum Antonii Augustini de legi
Sicut ex sententia judex Iudici libellus, ex
quo sententia recitat, periculum est famae &existimationis, in f tit. I. libri I x. Et voces quaecunque volant ' Virgilius x r. AEneid. - sed non repbenda est cuaria verbu. tuto ribi magna volant.
X L V. De sententiis & interlo
cutionibus. IN hoe titulo proponuntur alii casus quibus sententia judicis ipso jure nulla est, qui &eum illis , qui ante expositi sunt, comprehenduntur generali definitione l. 4. ut contra solitum judiciorum ordinem prolata sententia nullam vim obtineat. Sententia igitur est de cretum a judice interpositum servato ordine judiciorum de summa aut capitulo quodam litis , quod absolutiorem rei continet, vel condemnationem certam actoris aut rei. Decreti nomen latius patci quam sententiae: Nec enim ut omnis sententia est decretum sita decretum omne sententia. Absolutionem vel condemnationem requiro ex l. 3. & II. secundum quo S sententiam dcfinitivam, quae indicit jusjurandum accipi volo in l. 3. u. & Ιχ. sup. de reb. cred- , S absolutionem vel condemnationem certam, ut secundum l. 7. & 9. sententia cervos habeat fines, certam decisionem litis, certae rei qua titatisve , certam & plenam cognitionem pro-
130쪽
nunciationemque. Et condemnationem acto ris vel rei ex l. I . ut ex sententia Papiniani, licet formula actionis ita sit concepta in reum , Condemnat eum judex , tamen si in ea ipsa re ex qua agit actor reo debere deprehendatur , non reus actori, actor condemnari possit, etiamsi ,
quod Justianinus addit , forum rei, quod actor sequi cogitur , actori sit forum incompetens. Et de capitulo sive membro litis ex l. pen. hoc tit. & l. I 2. sup. de reb. cred. Quod vero dixi. servato ordine judiciorum , multa complectitur , ut feratur sententia publico loco l. 6. &ex legibus non exemplis , nec si per obreptio- Rem serie princeps , aut major magistratus albquando judicaverit contra leges l. 13. Inconvenientia fere omnia exempla esse, ut Cyprianus
ait de sing. cl. quibus Jurisperiti fallaces ad inludendos velut similes conjecturas . iuris objiciunt. Ad ordinem judiciorum ctiam hoc pe tinet , ut in eum sat condemnatio in quem lis
contestata est, in procuratorem , vel in dominum litis , l. 1. Nam Sc si executio judicati fiae .
in Dominum litis, l. 4. D. de re jua. non tamen fit condemnatio in eum si judicium non acceperit , sed in procuratorem, qui nomine ejus judicium accepit civile, non criminale, ut l. ultis ins dejnjur. Nam & cur malunt quidam litigare ser procuratorem nisi ut sua nomina condemnationi non inserantur , aut ne ipsi praesentes condemnentur , atque ita si forte fiunosa sit actio conservent existimationem suam Et illud quoque ut ne quis judex de eadem re suam vel antece ris sui sententiam retractet, l. 9.hoc tit. l. I. ins sen. res non pos. De eadem re ,