Institutiones philosophiae theoreticae in usum praelectionum, Volume 2

21쪽

intelligibila omnium rerum lin. In sentat aulam obieetionis ipsa dea Dei ut entis infiniit, tollitur. Si enim Deus non habet in essenii sua qua intelligibili ideas rerum omnium atque adeo ipsius etiam materiae exemplares, etiam nunc materiae atque adeo hujus mundi vel nullam ideam habes, et tum ne lanium quidem cognoscit quantum homo miserabilis Deus in vel ideam hane aequisivi dependenter ab existentia materiae, et tum est dependens in cogesilano ma ab ipsa materia et mutabita ab alio adeoque ne infinitus ergo nec Deus. Verum quid multum moremur latitualibus. Negant Deum habere posse ideam materiae intra se . quia est spiritualis. Ast spiritui r ugnat quidem, formalilar in se continasse mainrise, sed non ideam seu nosionem materiae et secus Deus nunquam ullo modo posset habere ideam malari , utpote semper aeque spiritualis nec nos unquam a quirere possemus ideam materiae, ut is etiam spirituales. Sed scilicet ideae rerum non sunt res ipsae, sed ideae per se spirituales semper sunt rerum etiam malariasium qu modocunque habeam φὶ. s. PR0P. II. Morus aeum sEMNATERIAE NON EST MEM

Prob. 1 Mundus seu malaria non existit necessario. sed est conlingens ex propositione precedenti ergo nec ejus moius necessario vel ab aeterno existii sed si coi tingens et in tempore.

2. Si motus mundi vel materiae esset Eelamus . dice

n Ibidem et Psyeh. Ruti Seet 2 Cap. l. Art. 3 in fine Nolam. η Vide etiam Antori Genuensem. Elem metaph. Tom. l. Disseri f., circa mundi aeternitatem in nuta ad expositionem quaru argutaenii Procucontra Bolingbroeexe

22쪽

dum esset: se corpora alia ab aliis per seriem vel cimo eulum impulsionum infinitum motum accepisso aut sibi mutuo dedisse. e mundum ipsum per modum unius motum esse ab aeterno propterea, quod vis motrix, teriae si essentialis et atqui neutrum dici potest ergo Prob. Nin per partes, et quidem Hiie nequit, Orpora alia ab aliis sive per seriem si per esemdam infinitum mota fuisse. Nam 1 esset numerus impulsionum et hinc motuum infinitus, quod repugnat. 2 Daretur effectus absque causa. In tali enim circula vel serie nulla esset prima et absolute suffciens causa motus, cum quivis motus causam sui haberet in praecedenti: a ui hoc sublata causa primi motus aeque repugnat, agseries vel circulus ensium ab alio absque ni a se ij;

η ιe nequit, mundo e materiae vim motriremessa

essentialem. Nam 1 id non est essentiale materiae sine Fo materis concipi potest atqui materia absque motu et vi motrico concipi potest ergo η mnis materiaci cludit in suo conceptu inertiam carentiam omnis sponi nenalis et passivitatem, qua corpus quiescens movensilia resistit, ut pro varia molis movendae et velocitatis N ducendae ratione etiam varia et quidem proportionata vis movensrequiratur: atqui talis inertia excludit omnem vim motricem utpote vim intrinsecam se ipsum ex uno loco ad alium transferendi ergo vis motrix materiae inessa non potest. Duo enim contradictoria eidem subiecto inesse nequeut i atqui inertia ei vis motrix sunt duo coniradio.

loria ex dictis ergo p)ionique vis motrix malariae

23쪽

Aentialis vel in o nem vel in aliquam iantum si iem determinalam niteretur Gallii neutrum dici potest. prius. Nam vis ista motrix in omnem partem nitens esset quoad directionem sibi ipsa opposita . ita ut nisus in hanc partem destrueret nisum eiusdem in partem oppositam et vice versa Sicut enim vis motrix ex necessitale essentiae supponitur materiae inesse adeoque abessenii prinuere, ita et nisus ipsius vis eri necessarius, ei, utpote ab eadem essentia profluens, quinem intensi'ialis ergo vis ista hoc ipso, quod dicatur nisi in omnem pariem, in nullam viii posset. Non posteri . Nam materia, teste experiensia, variis successive motibus agitatur ei ex essentia sua indisserens est ad quamcuniae directionem atqui si qua directio ipsi essentialis esset ea non magis mutari posset, quam ipsa ejus esseniis. Quae enim ab essentia sunt, sunt necessaria ut ipsa essentia. utpote ex ea tanquam ex ratione sussiciente profluentia. Ergo materiae vis motrix non est essentialis 1ὶ dem argumenta contra motum essentialem materiae carmine non ineleganter evolvit Em cardinalis Melchior

10. BI. 1 Idea molsis includitur in dea materiae: ergo motus materiae est essentialis. Prob. ant a Idea materiae includit ideam divisis

De hoe ultimo argumento convenire adeo debuit ipse theorem derni temporis facito princeps, La Grange e Paulus Baro de olbaeh utroque enim nomino infamis est in suo opere iustum de la nature. Vide Synops Biat phil. Period. ut Epoeli. 2.--I. Eu piris in sine. 2 AntiQueret. Lib. .

24쪽

ergo..... η Materia concipi nequit sino qualitatibus se sibilibus t atqui omnes qualitates sensibiles sunt effectus motus ergo H Ex eo quod nullam malaria, pariemineriensam noverimus, recte inserimus extensionem materiae esse essentialem; ergo a pari ex eo quod omnis materia moveatur, concludere necesse si motum in teriae esse essenitalem.

n. N. avi. Ad probationes veroo c. H. et D. Min Divisibilitas in aes seeundo seu actualis divisio continet idem moliis c vis divisib

Ilias in actu primo, seu in potentia divisionis conlinet idem mollis acinalis, N. Min. Porro materia non cessat esse materia, etsi ad actum secundum diviti litatis senad actualem divisionem non transeat et secus nihil posset esse materi : non aliquid indivisum; quia ex supposito non essei materia, nisi sit in motu adeoque in actuali diu, Monera non aliquid divisum; quia ad materiam regula tur extensio adeoque eo ouila. Ergo motus materiae non est essentialis. η c. v. F. in Nam qualitas sensibilis est cerio risibilitas rei sed quis diceret, V. g. solem nos percipere non posse, si semper in eodem puncto haereret 'Caelarum aliud est, quod qualitates sensibiles materiae in nostra organa agant per molum aliquem impressum aliud , quod istas qualitates obiective spectata non amplius in materia subsisterent, nisi sini in motu id quod probandum hi esset ab adversariis et quod probare nunquam poterunt. Hi ant ei N. Cona ei parit. Nam sublata extensioua

25쪽

tollitur omnis notio maloris . non item sublato mori actuali. Advo i ipsi agnoscenies in omnibus προ-ribus vim centripetam , eam tamen negani materiae esso e-ntialem et vero negare debeni cum vis hia impediri possit, nihil autem, quod ad essentiam rei pertinet, impediri possit, quin destruatur essentia). Quo itaque iure motum oscillatinum molecularem, per quem materia in organa nostra agit eidem essenitalem esse assimani OBJ. 2 Natura multa perpetuo producit . eo eritat. agit iniqui nihil produci sine motu potest, nihil conin vari, agi nihil ergo motus est materiae essentialis. Ita sere La Grange l) R. D. V. Natura producti, conservat et agit, Deo ita volente et ordinante, C. M. Ex essenii et necessitate sibi indita, V. G. Quod enim ex essensia est, semper eodem modo est atqui plurimi motus in natura sunt et velocitate et directane et combinasione inter se diversi et variabilesu ergo motus in natura non fluunt ex necem late eius essentiae Dein B. parit. mn, N. Cons. et

seq.

Inst. Nobis parsiculares sunt tantum modificasiones niuius generalis, qui consiliuii essentiam materiae ergo a molibus corporum particularibus nihil potes concludi ad motum generalem. R. . inprimis Ant. Nam ceries eum projici V. g. lapidem, motus istius lapidis nequit esse modificatio

motus generalis in terrae. circa axem suum vel circa solem, sive astrorum per mutuam gravitalionem. Item motus quo plania bene ab hortulano curatae crescunt,

26쪽

a mola quodam generali ei materiae essentiali I- provenit

adeoque nec ejus modificatio est cum secus sine cura hortulani atque adeo sine semine proiecto aegile succre cerent istae plantae, quod est contra experientam. Dein N. etiam cons. Nam si singulis corporibus seu maleriis parsicularibus motus essentialis non est, neque est essentialis loli collectioni eorum se ipsi mundo. Singula enim corpora per collectionem et unionem nihil acquirunt novae essentiae , nihil amittunt ergo repugnat, ut collectioni eorum motus si essentialis. Neque enim compositio seu collectio qua talis motum essentialem in suo concepi involvit secus etiam quodvis corpus, utpote etiam compositum . esseclialiter esset in motu. 1. PR0P. III. LEMEM' MATERIAE NON EXIs M MF

Prob. 1' ns necessario ei a se risiens est infinite persectum ei immutabile Datqui elementa malariae nec . infinii persecta sunt, ui patet nec immutabilia, cum in compositionem et venire potuerint, ei in aliam con-1 tinuo et aliam venire etiamnum possint ergo. ...i Pans a se, quia ens necessarium est etiam indepe dens in existendo existendique modo ab omni alio ergo si elementa materiae sunt a se a Deo in ordinem redigi , nequiserunt. , Recole etiam argumenta in propositione prima huius capitis allata eadem enim, quae contra necessitatem mun- di possunt etiam asseret contra necessitatem et asellatem

elementorum mundi. ScaoL. Quomodo mala mundi sub De uno summe , bono explicari possint, postmodum videbimus quid vero

27쪽

ad illud L mihi nihil finias ridendum sit, in L inca vidimus 1 in rudum quidem, quo id, quod nihil

erat, incipiat esse aliquid, non intelligimus; sed nequo quomodo ex semine arbor ex arbore flores et mctus oriantur, intelligimus, ei quis tamen id fieri negabiit

12. Asduinat , admisso salo et praesupposita cccs- Maio materiae praeexistensis, ut Deum non creatorem solum materiae, sed etiam opificem mundi esse negara possent 2ὶ lamationem mundi ex atomis praeexistentia hus eam attribuerunt. Casus vero duplex distingui potest absolatus seu essecius sine ulla causa aut rationatum sine ulla ratione sussiciente vel in se vel in alio quod est absurdum et impossibile et relativus, i. e venencius inopinaius, cujus causa ignota est, vel effecius a causa praeter intentionem productus His praemissis Vsiema hoc, quod a Democrito inventum et ab Epicuro maxime illustratum increduli moderni, riis modificationibus adornatum recoquere non erub mant, paucis exponemus atque ita relatabimus , ut ejus utut modificasi vel modificandi absurditas et interna o tradicito undequaque paleat.

lytio Pist. Π Mel. 3. cap. l. In obieet a pag. 12s.s2 Nam, si Cicero habet De natur Deor. I. a. ita queremntur Epicurei Imposuistis intervicibus nostris sempitemium Minnum, inmines et metes timeremus. Quis enim non timest mnnia providentem e cogitainem et ammadverteram et Onania ad oesmetirem putant , ιμ

28쪽

4 uia audiorum lauus risiemalis doctriam duo viii

rerum principia : plenum seu alam ab aetemo a seipsis existenies ei inane seu vo-m illae numero, hoc seiensione infinita. -orsan - emans spe Mases Ἀροπα, -

rudo et motus seu impetus aetemus Figura insinue variat magnitudo adeo erigua, ut oculis videri non possint motus perpetuus et juxta Democritum unius tantum directionis, nempe a summo deorsum iuxta lineas perpendiculares et sibi mutuo parallelasu juxta Epicurum ero praeterea cum elinamine adiguo, quo a directione parallela inflectantur seu eum motu declinatoris, ita quidem , ut motus iste declinatorius duplex sit, alter in ae- , eum secus atomi nunquam in corpuscula coire possent alter in eorpore humano, unde mens ei liberias humana oriatur.

Aium itaque, hae triangulares, illae quadratae, hae uncis illae ansulis instructae ei aeterno motu in insinuo vacuo agitata in se mutuo impingunt, ei vel resiliunt

vel conjunguntur ei cohaerent hocque collisionum et agitationum genere multiplices combinationes oriri potuerunt, ei inter alias etiam totus iste mundus, qualis nune est omnesque in eo res eas e malae sunt. Contra hos horumque lauiores si sequens 13 PR0P. manvs Ex uom ET FORNIT coNcdM A

Prob. V Nihil est in ellectu quod aliquo modo non sit in causa atqui in mundo reperitur mens, intelligentia ratio, quae in atomis nulla modo insunt nec inesse possunt ergo nec ab illis provenire potuerum.

29쪽

P mota lina ui laui uis seorsim talis et multa

ssislier modificabiles non possinii esse a se necesse saliter seu vi esseniis suae moneri ex eapite praecedenti. a nota istae nori γυ- esse numero infinitae. Nam numerus infinitus repugnat in se, et dein atomi numero infinitae actu existentes spinum seu a -- etiam actu infinitum prorsus replerent, adeoque omnem motum, qui ad formationem mundi rerumque mundanarum necessario requiritur, absolui impostibilem redderent. Sed 4 Mota istae neque possunt esse numero nitae. Nam cum ex ripothesi hujus ustematis essent a se adeoque insinite persectae seu realissimae , vi possibilitatis suae seu eo ipso existerent, quod interne possibiles esseni 1 in ab qui nulla est ratio, cur id, quod pluries inferne possi-hsse est, ultra certum numerum esset esse interne possibiles ergo indefinities possibile erit, et cum id, quod actu ei vi essentiae suae exissi, non posui esse indesin tum, sequitur atomos illas hoc ipso, quod supponantur plures, non posse esse numero finitas . sed vel infinitas vel nullas existera posse. 5 momi istas non possunt habere varia Duras. Nam Murae istas esseni alamis vel aeriden alas vel essentiales raiqui neutrum dici potest. Non prius; quia ens necessa

rium est a se nihil potest habere accidentale. Non post rius; quia substantiatqueelibet extensa ex ipso concepium est indisserens ad hanc vel ad illam figuram. Insuper figuramisiam haberent omnes ex essenii eadem i. e. ex aselliae ergo et sigura eadem esse deberei.

30쪽

6 Alom istae non possunt m pacium deorsum Nam motus aliquis a summo deorsum eatenus dici posset, quatenus supponitur corpus aliquod jam fixum tamquam centrum, juxta quod directio motus denomines QMqui juxta casualismum ante alamos primitus in motum positas nullum erat hujusmodi centrum, ad quod relatinisus atomi in hanc potius, quam in illam directionem diei possent moveri hoc enim centrum ab ipsis atomis eo cursu fortuito prius erat constituendum ergo absurdum ei Philosopho indignum est assumere, istiusmodi alamis

motum aliquem a summo deorsum conVenisse Demum istae atomi γ' Non possunt diei inamine aliquo deviasse a direm-sione parallela. Nam atomi istae supponuntur et supponi debent molae esse ex necessitate naturae suae et atqui repugnat directionem motus necessariam et essentialem esse

quando inflecti aut deviare ergo clinamen istud ab Epicuro excogitatum est absurdum, et consequenter necat

mi istae unquam in aggregatum aliquod coire poluerunt. Ad quam rem egregie Tullius s), acerbus hujus chimera,

insectator a viae ergo nova causa in natura est, quae δε--esinet atomum aut num sortiuntur inter se qum deest net, quae non fluit eur minimo deelinent intervalla, majore non ' Optare hoc quidem est , non disputare. Nam neque eaetrinsecus impulsam atomum Ioe moneri et deesianare diris neque in illo inani, per quod feratur atomus quidquam fuisse ausos, cur ea non e regione ferretur nec in ipsa atomo mutuitionis aliquid factum est, quamobrem naturalem sui ponderis motum non teneret. Ita eum auuli

set Epicurus, nullam causam, quae istam retinationem