장음표시 사용
41쪽
ielligatur sed opus ipsius Pamiis ectium in per se su*scii, ut de contrario quivis convincatur 1ὶ.16. Quod si jam omnia. - hucusque de a
theismo breviter exposita sunt, ad praecipua capita red eamus haec erunt, nec alia esse possunt, principia a sonae huius doctrinae. Ρ nisa datur Mastanua, seu Meum esse absolutum, me dein haec unica substantia cum Hegel idea pura,sivo cum Scheliin absolata induperentia, sive cum Spi nos infinitum, sive cum Iordano Bruno urium esse, Sive emi molino unitas absoluta, sive demum cum Indis
Brafima quiescens et ita ulla delaminatione vocetur. Atque hoc est undamentum omis pantheismi η. Si
mens de 1838. Pauca his citare iuvat ex hoc opere, ut identitas doctritus ipsius cum doctrina reliquorum pantheistarum pateat. Itaque sic habet vol. Π, pag. is etris Q Dim emtarie 'MPRIT, ea pensis, entiment et volonia enuans que Metora, i est is lumine, is cauisur, vitraction, etc. maiiDim est plus emore, ilest unitε et Pidentit superi res de ces m Moriaticina opposses, i eae rarite et Pi Mawae lus Me eedala rumi re. Die nis pus eriti saniis monae se mon emissas Et σω dans te sp ear essene a monde est consenue dana resse e divine Dein pag. 27s r a nature et repri mn me or e 'essem e d'eris- renee ομιε, qui hanos ovi la conception vulgaire a monde certo, quia vulgus hono sensui et non pantheismo adhaeret. UEsprit ne petitias aere insid- eomme in Ire superieur xla nature Clari tramim de Pesprit humata, qui en sani se principe spirituri mmme se premierprincipe a monae, a dctermis rare de Di mala es m meme en se eone van eomme pure spiritualite et a consae a naturemmme m et fin- 'rimurem tu transportant hora duoeta de Dim Nais meum'estias plus pur evrit γ'iln'est pure natum. 2 Unde etiam D. data Mennais ex pantheismo male se extrieat, dicendo, unicam quidem esse eamque absolutam substantiam, sed s-alatere illam duobus modis essentialiter diversis , sinito uno, altero infinito sic enim os reatis semper Musdem erunt substantiae ac Deus ab eoque per emanationem quandam progressast. Id quod reipsa admittit clara Mennais. Postquam Esquisse d'une philosophie 18έο pari. I lib. 2. eap. 4 dixisset L Imreuelatesint alson dem'admetire qu,ne Aiastino.
42쪽
enim plures sint substantiae, plures realitates, seu plura enita distincta jam omnia, quae sunt, seu πα non unice est Deus, sed praeter Deum etiam aliud esse habetur Astin incibili convictione interea serimur ad judicandum, inter ensia a nobis cognita, i. e. inter spiritum ei mala riam inter subiectum et objectum, inter ego et non glessentialem esse distinctionem et diversitatem; insupermundum hunc et omnia, quae in eo sunt, esse finita,
mutabilia, adeoque non posse esse unam necessariam ei
hinc infinitam substantiam. Ut igitur huic dissiculiati ob
viarent, duplicem viam inierunt, et vel transeuntem vel immanentem emanationem assumpserunt. Unde juxta
II Unica haec substantia in actum prodiens X s mundum hunc prosiaest ut adeo mundus hic materia et spiritus cum divina substantia ejusdem sit essentiae, uti telae araneae sunt ejusdem cum aranea. Ita Indi aliqui et Persae aliique orientalas populi inter antiquos inter modernosvem D. Cousin, qui expressis verbis asserit, Deum mundum hunc non ex nihilo, sed ex seipso extraxisses η. Ergo
unique mala Uvam par eo His gulaue petit subsister ous amae modes essentiellement divers , Pura Moesmire, Pautre contingent, iis se trampent e conesum de scin unite radicate, qu'i n'eriste 'un Mutetre reel. Explicat dein, qu1 ratione plura entia sint per creationem, sensu suo intellectam, i. e. per emanationem aliquam: nam ibidem cap. 8.resumens pius dicta ita continuat per modum orationis et O Diem Ouc. toue est de uous et Uestuas de uous uniquemen comme esset, es duit de votreis fion touDUuissante mala comme iocoulamen devotre gire indivisibis et immualle To ourson, o ouriinmi es quevous erem, sua te tire de nou --.... Eu Urat Fas ousu elle est. elle sera perpetuemmene uine distanee inmis de suspe n anmoin sonare est quelque Mose de voti ferre, a substanee quelque reos de Otre subnanee.... Car sol remitisue et commentiserat te, M in Umit pasae uous'
lyPessae des Esquisses de philosophie morale, inquihmeleqon p. 26: Diem a possit tire euniuero dumeant, in i Pa tis de rusensente Quod
43쪽
imi ho inundiis iste ortus est ex Deo per manatum
transeuntem Juxia alios vero III Unica hae substantia em&ι suum esse per mam timem immanentem vel realiter vel idealiter. BEAMTEn, itaui spiritus et materia, cogitatio et extensio in imma nenii Dei auribula mestiplices vero cogitationes et e tensiones variae sint lolidem modi seu modiscasiones si hum Miribularum adeoque istius unica et necessariae substantia seu Dei. Hi itaque realitatem mundi non praecise negant, sed cum divina natura identificari conte dunt sere sicuti variae figuras lapidis cum lapide, vel uti Η Αhrens declarat, sicut varii colores seu relaactiones laminis cum lumine identificantur. Ita inter odornos rens clarius vero et apertius Spinosa inter Antiquos. anodo lamen magis mstic et ideati, Plotinus. IDEALITER, ita ut spiritus et materia natura, mundus subiectivum ei obiectivum in se non subsistant, sed sint ipsum obso
lutum sub variis suis positionibus se manifestans 1 . in
quamvis in sensu emanationis immanentis saepe apud ipsum Neurrat, eum tamen realitatem mundi hiuus aspectabilis toties, salium verbis, cxpresse affirmet, utique etiam in sensu manationis transeuntis intelligi potest. Ceterum neutro sensu intellectus pantheismum effugit. 1 Ex pantheismo si spectat modernae theoriae historiae sere prodi rent. Tali enim sensu ratio humana est una ex positionibus divinis, et ovo Iutiones rationis humanae sunt totidem evolutiones divinae naturae ex ne-eessitate essentia sibi consequentes Totalitas ero evolutionum rationis humanae est historia; unde historia est consecutio quaedam evolutionum
divinae naturae. Ita expressis verbis D. Hege in Religi sphilosos his, II. Theti pag. 255, ait: uDieae utino der Gesctiesue in classes diem sestes e Gostes sectat ist. Ina flectu plutosophie, pag. 386 de iis, quae iorepublic moraliter sibi opponuntur successive et iterum uniuntur alte kri is dies nichis arideres, ala die sust honorier Tragoedierim Sullierim, v eis DA ABSOLUTA ERI MITIIcR SELns spiELT, Ma es sita eaei in die Obstretivitae octieri, in disserueine Gestate semit sies dem Diden virditem 'de uberoisti, undisierimus seiner Asche in die Herelictheu eriwMAE
44쪽
lia in realitatem mundi reminime sistitarum rimini et multipliciialem rerum vel si iam vocavi, ut Indi ex
ustemate edenticorum vel impossibilem - et in seontradictoriam probare contendunt, uti Graeco-Italici. maxime Zeno vel mera phoenomen seu apparentias a pellani, si omnes modem panihelaia Mealisiae. Non
tamen isti pantheisiae uni vel alteri explicandi methodo ita adhaerent, ut pro circumstantiis non etiam de alter participent. 215. Ex dieiis omnis panihelimus quomodocunqu. modificatus vel modificandus, hac sero formula exprimi
potest: Unio exivit suubstansis infiniis, quae e sese eaderit per emanaesionam transeuntem, vel κε emisit per em niaionem immanentem sive militer me iamluer. Unda
eversa erii emicissa haso doctrina, si probaverimus rs' plures iam necessario dari substantias 2 emanasi nem iranseuntem aeque ac 3' emanationem immanentem esse prorsus impossibilem et repugnare in se. Asi hic praevis ea in mentem revocare iuvat, quae s
lutiones isti divinae naium supponi debent fieri ex necessitate esseniis: atque inde D. Comin desinit historiam sensu vero panthoistico geometriam innexibilem et histoire est e simaeris inmaeibis; ι evolutio haec est vita Dei; sed vita Dei regredi non potest, sed promes et continuuin
augmentum aequirere debet; ergo et haec evolutionum consecutio in natura humana debet progrediis unda ille apud pantheistas adeo deeantatus, et a multis non-pantheistis, quin originem noscant, celebratus prOP essus humanitatis, totamque humanitatem ut unum individuum hominem, primo insantcm, dein adolescentem, demum virum, concipiendi modus. Quia vero religio et moralitas ex pantheismo pullulet, per se patet, eum omne malum necessario evaneseat, totaque hominis moralitas in eo solum cou- sistere possit, ut omnes inclinationes passionesque, utut vitiosas, quo magis possit, evolvet Ast haec fusius tractare nostrum non est e sumet hichro iter insinuasso connexionem pantheismi cum historia cumque me .
45쪽
pra de senin iniuno dequo sensibita exurnis diximus ij.
Sensibus erum absoluto erit fimus de exagientia nostra et huius mundi variarumque in eo in essionum et in lationum, ii quidem ut hac certitudine abdicare nos non possimus, nisi in scepticismum Nola et rationa lati nostrae adeoque omni milias' is renuntiam vel mus. Hujus autem erilludinis ullima ratio reddi potest. ut et ibidem iam vidimus ei infra 2 etiam rigorosius demonstrabitur. Unde patet, panihelaiam4Malisiam seu eum, qui negat realitatem obieetivam sui em es mundio necessario vel scepticum vel ine insequentem inso debere. His praemissis sit T. PROP. I. PRAETER mnum I INFINITA DANTUR
Prob. 1' Substantia eniis eruueniis est eiusdem esse ita ' ergo, cum quodvis ens existens habeat suam e sensimi, tot dantur subsimilae, quot dantur numero ἀspecie distincta enii existentia: atqui praelar ens inta tum dantur plura eniis finita numero et specio diuincia nam homo certe non est lapis, nec ignis est aqua, nee vermis est actin' ergo dantur etiam necessario se ea finitia praeier infinitam in stantiae. 2 Si uiam existit infiniis suis ansa. eidem quam maxime opposita deberent inesse: atqui hoe est absurdum ei impossitiis ergo. . . . Prob. V. Nam si unica sit substantia, omnia, quae in hoc universo fiunt, immam totidem modi istius substantiae
46쪽
eonsiderisadeoque ei tanquani subiecto Inhaerere denerent: atqui ea, quae in hoc mundo simul fiunt, sunt sibi maxima opposita et contradictoria Nam inter homines alii aegrotant, alii bene valent quidam expetunt id ipsum , quod alii quam maxime aversantur; multi ammant id ipsum. quod alii negant mulsi plane ignorant, quod alii persecta
cognoscunt, idque eodem prorsus tempore et sub eodem respectu Ergo unicae isti substantiae, quae consequenter Deus esset, ista omnia simul inhaererent, adeoque Deus esset aeger simul et sanus, Deus eodem tempore unam eandemque rem di simul ei amore prosequeretur, eandemque propositionem assimaret simul et negaret, ignoraret simul et persecte sciret, quod plane a surdum est. Neque dicant, unum eundemque hominem posse V rios habere modos, et hinc capite dolere, pector bone
Valere unam manum sursum, alteram deorsum extendere et ii porro. Nam disparitas est. Homo enim est substantia composita, adeoque aggregatum multarum substantiarum 1ὶ Jam vero substantiae variae, etiamsi nexu phrsico sibi mutuo copulata sint, possunt tamen suos singulae seorsim modos habere etiam oppositos m dis aliarum quod vero in se repugnat, est, ut una e demque substantia ut si spectari coniradictorios in so
3' Si unica si substantia, huic etiam omnes actiones tribui deberent, quae in hoc mundo ponuntur atqui hoc non solum absurdum, sed etiam turpe ei impium est;
ir mla Part. II. Seet 3 cap. 2. Art. 1. Prop. l. Pag. 63. 2 Vide etiam itidem prop. III sequentem, Pag. 267.
47쪽
Pria Maj. Nam sit lar infinitam substantiam m
snilia existini, omnia quae nos putamus seri a sinius substantiis, ipsi soli tribuenda essent ergo infinita, adeoque etiam infinite sancia substantia seu Deus acerrimo odio se ipse prosequeretur, sibi malediceret, insidias sibi pararet, iurpia quaeque comestieret, atque adeo moriem sibi identidem conscisceret. Haec enim omnia homines faciunt sed si unica sit substantia homines non sunt nisi modi istius substantiae, et actiones hominum modi hominum: atqui modi modorum certe tribuendi sunt substantiae. cui modi inhaerent et quacum identificantur ergo omnes utut turpissimae et blasphemae actiones hominum esseni totidem actiones Dei 1J. 4 dii unica sit substantia, haec erit absolui necessa-- et a se, adeoque insinua et inunciabilis 2ὶ atqui in hoc universo alia aliis succedunt, omnia sunt mutabilia et finita ergo vel neganda est obiectiva realitas huius universi, id quod ducit ad scepticismum vel dicendum est . mutabilia et finita efficere posse infinitum .. quod si
absurdum ex dictis in niologia 3 et Capila primo huius
Sectionis de absurditate necessitatis materiae.
1 Ad huiusmodi tam absurdas pantheismi consequentia ne Base quidem se continere potest, sed itet histi et critig art. Spinosa, ita contra insulsam hanc doctrinam prorumpit Vesta ne hypothes qui surpasserant semen deuoutes le Mirmagores qui uissent se dire Ce que ea poties parens an Oisctanter de plus in ne eontre Iupiter et eoiare nla rotae potnil deii e horribi que Spinosa et cum ipso omnes alii Pantheistae noua donne de Diem ea a motas es poties lauritavi ne in auae dimae ousis crimes qui se m estent, et curas lom Armittari monile mala selon Spinosa, ili, a potat alaulre agrat et a uere parient que Dieu, par ra ori u tout emetu'o nomme o de petas et mes in ut , alphvsique et a moraL
48쪽
Prob. Nam iuxta quem emanationis transeuntis natura spiritus et materia existeret; sed, utpote educia ex ipso esse dimo eiusdem cum hoc esset essentiae: atqui hoc est absurdum et repugnans in se. Nam ut Esse divinum, utpote infinitum, esi necessario s-plicissimum lὶ atqui ex simplici nec simplex nec a somtiori eompositum educi eu emanare poteu 2ὶ ergo. . . . b Quod emanat ex substantia allarius, est cum Me eiusdem essentis atqui universum hoc omnesque eius paries sunt mutabiles et finitio R; esse autem divinum inpolaam et necessarium est infinitum et immulabilos :ergo absurdum est, universum hoc ex substantia di in
pugnans in se. Nam juxta hanc spiritus et natura, eos ι- tutio et istensis, uti vult Spinosa, consideranda essent ut attribula constitutiva essentias divinae atqui hoc est absurdum. Etenim H Si evitatio sit essentias proprietas seu attributum essentia divinae, ubicunque haec erit, erit ei illa ei sim fiter, si emensi sit essentialis proprietas seu attribulum divisae essentiae, erit ei ipsa, ubicunque erit esseni χ
49쪽
uma. Alimnia enim fluunt ex ossentia noeessario et ita , ut ab ea separari non possint, sed cum ea realitoridentificentur m si dividitur monsio , divideretur essentia divina et simul evitatio, utpote alterum aurisbulum et cum essentia darina identificat atqui nee esseniis divina nec cognatio dividi possunt; quia viraqua est simplicissima ergo cogitatio et exiensio nonnin perabsurdum dici possunt auribula seu proprietates esse sales unius divinas essentiae. Esset enim esseniis divina et
gnatio divisibilis simul et indivisibilis.
Auribula eontradictoria in eodem subireto se mutuo destruunt atqui cogitatio ei extensio seu compositio m tradictorie sibi opponuntur. Composito enim essentialiter repugnare quare, uti insta 1 vadebimus ergo. ...e Quodvis attributum essentiae infinita est infinitum: atqui nihil, quod exiensum est, potest esse infinitum ηι
H Aitribula hoc ipso, quod nuunt necessario ex esse ita et eum ea realiter identificantur . Sunt aeque immutabilia, ac ipsa essentia r atqui iam cogitationes nostrae, quam variae extensiones sunt mutabilesa ergo nec reruiatio complexus cogitationum nostrarum nec extensio possunt esse auribula essenii infinitio ei immutabilis.
Prob. B. Emanare immanens IDRALITER sumpta est' pugnans in se. Nam juxta hanc multiplicitas rerum non vere existeret, sed esset mera collectio ei successio phe- nomenorum seu apparentiarum enomen autem ipsa
esseni totidem positiones eiusdem essentiae divinae atqui hoc est absurdum Etenim
50쪽
s Multiplices res m indi sive in natura sive in spirita sibi succedunt ergo si nihil sint nisi positiones divinae
essentiae divina essentia varias successive positiones haberet et consequenter interne in semularetur atqui esse
ita divina, utpote infinita est absolute immutabilis lini
b Si res multiplices huius mundi non sunt, nisi totidem
positiones divinae essentiae, nulla erit realis inter res omnes hujus mundi distinctio iniqui hoc omne jus omnem moralitatem, memque sensum communem subvertit ei ad absolutum scepticismum ducit. Sic enim ego dec perer, dum firmissime convictus sum, existere alios homines, me varios cum ipsis contractus inire, obligationes varias suscipere, me patrem habere ei matrem, quibus honorem deserre debeam, aliquas actiones essenitaliter esse bonas, alias essenitaliter malas. Omnia enim ista non essent aliquid realiter distinctum, sed unum idemque esse sub variis suis positionibus, et conceptus mei et ego ipse essemus merae apparentiae et somnia. Verum non si miorem convictionem habeo de ipsa realitate absoluit, quam de distincia realitate omnium horum, quae juxta pantheismum non essent, nisi apparentiae Pergo , Si co Sequens esse velim, aequo iure absolutum ipsum negare vel ut apparentiam declarare oportebit. Ergo pantheismus consequenter evolutus subvertii omne jus omnemque moralitatem et ducit ad absolitium scepticismum η.
si intol. Part. II. Seet. 2. Cap. 3. Pag. 250. 2 Nihil igitur miruui omnes, utut doctrinae Pantheistieae adhaerent, Pantheistarum tamen uomen, ut viro honesto injuriosum a s repellere et vehementer repudiare Hegel certe et Eneyclopa die de philosophischem isse chasen Heidclberg,183 , pluribus locis pantheistis se annuine--