장음표시 사용
401쪽
ineontinenti uel liqueat ex instrumento, ali Is non, ut dictum est se pra in praecedenti quael h. Item in exceptione pacti de non petendo
rem exceptione solutionis. hoc in executione sententiae te . et Ioam And. la titu.de execu. len.3.fia. versi. in utroque & uersi. i 6 in fin. Loin executio uenoaitionis,&contrari j laudi. Immum ponit Sperii. in tituAeexe sen. g. fin. ver. in utrumque. Bald. in leg. 2. C. te exec. rei iadi. Idem de exec. trant actionis, dicit Specu. in d. tit. ver. i a. quod intellige quando valet transactio: nam luper instrumento consession nato, seu girarentigiato uel alio executionem merente, ut si in dubia reuocetur, transigi non potest, sicut nec super lententia quae transtauit in rem iudicatam , de qua nulla habetur haesitatio, secundit Bart. C. de traisact. l. si causi cognita. T. eod. titu. leg. ii post rein. g. I. iisdecondi. inde. leg.eleganter.f. I. loan. An. latius in tit.de arbitrio. g. I. ueri ai bitrator uero ad fin. in addi. q iae incipit, Est sciendum, & idem incompromii IO: quod uerum intellige nisi partes transigeret uel co promitterent cum clausula, non obstante instrumento, quoniam tuo viderentur instrumento renuntiare , secundum Bald. Q de transact.l. si diuersa. idem in alijs exceptionibus executionem sententiae impedientibus, conuenientibus executioni instrumen torum, ut metus d ii,& alijs quae Specu. ponit in dicto titul.de execu. senten. Idem in exceptione non numeratae pecuniae, secundum. Cyn. in leg. in co tractibus. C. de non numer. pecvn. in quarta, quae illo. in princip. de
idem Bald. ibi. a It Ecimotertio. iaero, i quid in exceptione simulationis Bari L in leg. r.3.& parui refert, & dicit quod simulatio bene facit deficere contractum, quia cum deficiat consensus, non est ille contractus qui simulatur, ted est ille qui vere agitur , ut in toto tit. C. plus' uale. quod agi. Sed tamen bene eli instrumentum publicum.Cii quis alteri. I. I.&l. quamuis,&l. cum proponas . Est ergo instrumentum publicum , tamen dicitur contractus simulatus, unde ista exceptio non pollet opponi, nisi a statuto permitteretur, quia non impugnat instrumentum, sed impugnat uires contractus contenas in instrumeto, secundum eum. Ex cuius theorica habes quia statutum proliubens exceptionem opponi contra instrumentum, non excludit exceptionem contra contractu,& econtra, & sic multum sunt attendenda uerba statuti, ut dixi in s quast. Bald. autem in proposita q. in leg. I. C.plus uale. quod agi .dicit, quM aut est simulatio probata per praesumptione iuris&de iure, de potest opponi,ut C. de donat. ante nup. aut. sed iam necelle: aut est simulatio probanda, & tunc refert: aut obiicitur contractui, & non potest opponi: aut Obijcitur rogitui ta-
besuonis, quia dicitur quod togatus fuit simulate, & potest opponi, dicendo
402쪽
dicendo quδd notarius fuit simulate rogatus, quia partes finxerunt
se rogare, cum non intenderent eum. rogare; uel dicendo quod testes fuerunt simulate adhibiti. per hoc enim dicitur, quod instri
mentum non est instrumentum , quia deficit solemnitas in sub stantia rogitus, ut in authentide Tabeli. F. nos autem. Et ideo fauua semper ueritate, quq debet esse semper in proponente , & Op- onente, respici debet forma excipiendi, quod secundum est dii genter notandum . Idem autem Bald. in leg. fin. f. in computatione. circa fin. C. de iure delibe. dicit, t quod haeres, qui ex forma statuti non possit uenire contra instrumentum defuncti, potest opponere, quod instrumentum est simulatum, quia instrumentum simulatuin non est instrumentum , cum non faciat fidem simulatione probata, unde licet superficialiter appareat elle I strumentum , tamen substantialiter nec intellectualuerest instrumentum: nec enim proprie dicitur elle, quod abusivum est, ut fisside suis&legi.l .item praetor,& instrumentum quod non habet uim probandi, non est proprie instrumentum: quia dicitur ab instruendo. ff.deueriasig.l.notionem M.instrumentorum. Statutum enim debet intelligi de instrumentis efficacibus, non de nullis, ut patet.ff. de poenis.l.si quis aliquid. 3.test. E.quo te st.ap. l. 2.3. I. na illud qd caret eiectu,etianomine caret ut C.de probat.l .cum precibus nisi statutum remou
ret expresse exceptionem simulationis, quia non propter iniquitatem statuti recurretur ad subsidium ecclesiae; secus si statutum non rem ueret exceptionem, sed assignaret certum terminum, qui non diciatur iniquitas,sed iustitia politima, ut iis te postu.l. I .s .mixtum. inuerisbo,ratus: secundum eum,cuius uerba sunt pindicta. Aduerte procia
1 7 riori intelligentia huius quaestionis. t Simulatio est genus continens
Plures species : nam quandoque singulariter agitur unus contractus, sed in ueritate agitur,quod nihil valeat. Interdum agitur,q, ualeat, ut alius contractus non ut singulariter celebratus. Interdum celebratur unus contractus singulariter, sed agitur ut modico tempore duret. Interdum celebratur contractus figuraliter praetextu alicuius. Exempluptimi membri. Si aliquis timet tyrannum, uel uult etagere onera
comunis, uel aliquid simile, facit alienatione bonoru suocii uel partis ipsorum in alium, cum in ueritate agebatur inter eos, quod non s rei alienatio, sed solum fiebat ad reparandum. Hanc puto appellariehartam ad apparat factam, hoc est ad apparandum, seu ad reparandum,& de hac quaestione loquitur.ff.de contrahen.emp.l. nuda.sside regia. iur. l.imaginaria. ff. de ritu nup.l. simulate,&de aqua plu.arca. emptor.quo casu non ualet,ut dictis iuribus patet. Exemplum secundi membu , quando celebratur contractus uendivolus , & agitur
403쪽
contractus pignorum , de tunc ualet, quod in ueritate agitur, non Psimulate concipitur.Qplus ual.quod agi.per totum.C. de contrahen. emp.l.empti fides, & no.in d. l.nuda,& d. l. imaginaria. Exemplum ter ij membri,quia sorte emptor debet reuendere cito, ut T.de manu.L
F. si ab ignoto. Haec tria posuit Bart. magistraliter in quodam suo consilio quod incipit, In nomine domini amen. factum tale est Pet. Nico. Exemplum ultimi membri, si promitto ex causa mutui pro saas lario patrocinij praestando . t Circa quod membrum aduerte, quia interdum promittitur ex causa mutui uel alterius iusti contractus , quod debebatur ex alia iusta causa iam praeterita & finita, ut si promitto ex causa mutui quod debebam ex causa iusti patrocinii praestiri,
tunc tenet contractus.C. si cer.pet. l. si ex pretio. n.eo.l. singularia nec
potest dici simulatus,quia obligationis substantia non deficit,& debitum ex una causa potest in aliam conuerti, ut dictis iuribus patet. Et propterea esto quod ex forma statuti posset opponi exceptio simulationis, hoc casu simulationis exceptio opponi non posIet , quia ut dictum est , non est contractus simulatus , secundum Barto. hoc tenentem in dicta leg. si ex pretio . Quandoque promittitur illud, quod tamen debetur ex iusta causa futur , tunc causa non secuta opponi potest exceptio simulationis, quoniam etiam si promittitur ex causa mutui, ex causa sutura, causa nonsecuta intra biennium, opponi potest exceptio simulationis.C.de posthu.l. si sub se
is ciem . ubi hoc per Barto. &Bald. concludentes, i quod ubi ex forma statuti potest opponi exceptio simulationis contra instrumentum huiusmodi, potest opponi etiam exceptio non numer. pecu. in casu quo de iure talis exceptio detur. Quandoque promittitur illud quodno debetur ex causa praesenti uel futura turpi uel in honesta uel nulla, tuc habet locu exceptio simulationis, uel exceptio sine causa, uel etiainiusta cause,ut leg. i . C. de condictio. ob tur.cau. & d. l . si sub speciem , secundum Bar. subdens quod quando ex se a statuti permittitur opponi exceptio simulationis, debet intelligi quando promittitur spe futurae causae non secutae:& tamen alia causa in instrumento exprimitur vel iraetextu alicuius causae iniustae uel turpis: & haec est vera exceptio simulationis, non quando debitum ex una causa iusta
promittitur ex alia iusta causa, secuncium eum ibi, & in dJ.ex Pr tio. Sic igitur ex praedictis apparet, quod plures sunt species simul tionis, & uerbum simulationis, multipliciter potest intelligi, ex quo 3oliquet i quod dicens instrumentum simulatum, siue agendo, sue e cipiendo,debet speciem simulationis exprimere: alias nulla alia facta declaratione, ille contra quem dicitur simulatus, debet obtinere, ut DPI .in princ.ff. de eden.& l. Pomponius scribit si frumentum. ff. de
404쪽
rei uendi .in s n.quae loquitur in agente, di idem in excipiente, ut tris labeo. T. de flumi. de leg. l .l. I itiae textores.in princi idem in probante obstaret, ut fissi de nou. ope. nunc. l. non solum. g. sed ut probari.
de ibi nota .Qde peti. haered .l sit post motam. quod no. in gl. super uerbo, probaretur,& est exprellum de probat. in c.in praetentia, & sic concludit Bar. in praealleg. consilio, subdens in eodem, quod constitutio precari, non facit cellare simulationem, quando alias contructus praesumitur fictilius, quia sicut praesuini tui fictus contractus,
sic actus consti tutionis precarij. alle .l. i .C. de tussira.& idem in renuntiatione exceptionis simul to .us. Ede noua. l. doli. uer.uersum. Sed
an exceptioni simulationis huiusmodi pcssit renuntiati, posuit latius
Barto. in l. nemo potest de leg. I. Et modum proponendi & articulandi simulationem potuit. C. te pact. in L pacta nouissima. Et an ex co
tractu simulat6 transferatur dominium uel possessio, posuit in i .emptor.ff.de aqua plu. arc. Quae studio breuiati s huius iractatus omitto. Ad solutionem igitur quaestionis longius.utilitatis caulaeuaga-3 Illus , rediens concludo, i quod simulationis exceptio proprie sumpta opponi potest cum distinctione, an s t patens,& si no sit,an possit incontinenti probari uel non, ut dixi in 1.q. Quae autem si exceptio simulationis propite patet ex praedictis, quia illa est, quae instrum tum annullat , seu enervat ipso iure, uel quae exceptionis, non illa quae uiribus subsistit: fateor, quod si petatur excipiente habere declarare speciem simulationis, quod procederet iudicium in specie probata.C.de anna. xce.l. l . Ex his etiam patet, quod si statutum permitteret exceptionem simi lationis opponere, quod omnem speciem simulationis opponeret, quae uidelicet an nullaret, uel eneruaret Instriamentum ipso tui e , i et i pe exceptionis,&α& sic etiam exceptionem non numera: ς pecnniae, Somnes simulationis species huiusmodi possent opponi, depicbari secundum ius commune, siue requireret cutiorem indaginem, siue non: quia intelligitur statutum causa simulationis exceptionem permittere,quq Opponatur ad procesium,ut patet
ex dictis 4 q. D unoquarto. Quςro, An retentis dictis terminis 4. q. opponipcssiit, quod instrumentum non est liquidum. t Aduerte pro
inieli gentia indendum est, An instrumenta quae non sunt liquida possint executioni mandari uerbi gratia,promi silli mihi damna, seu intereste,& dicendum est quod sic: quoniam obligatio praedicta omni respectu est prael ens,& non dicitur habere diem neque conditi nem , sicut quando quantitas legata debet alterius arbitrio declarati, ut nO. in l. I fi. de lega. 2. ubi per dictam rationem hoc tenet Bar. in ultim. q. dc Bald. in l. a. C. de exec rei iussi. debebunt tamen liquidari secundum
405쪽
secundum eos. Modus autem liquidandi, seu practica est duplex. Primo quod actor petat instrumentum non liquidum exequi, & in
procellu executionis liquidari instrumentum , hunc modum tradit Barto. In l. I. isde edend.per ibi not.& in l. a.C. de senten. quae sine certa quantitate , videlicet incontinenti petita executione instrumenti
producat articulos pro liquidatione ad probationem damni vel in te relle, quae probatio non requirit libellum, vel litis contestationem, seu alium ordinem iudiciarium, sed procedatur summarie secundum
formam leg. ad tuo Pio. 6. si super rebus. U.de rei udica. sicut in executione sententiae latae in iudicio uniuersali, & no. in luna leg. pinna, secundum Barto. in dicta leg. secunda. C. lesent. quae sine cer.quantit.& l . si cum exceptionem. s. haec autem actio. a. quod metus causa,&C.de Uῖn. leg. 3. in quarta, quaestione & Bald. in dicta leg. 2.C.de execu. rei iudi. & fiet talis probatio per Omne genus &speciem proba 33 uonis . t Nam instrumentum non liquidum continet obligati Gnem velatam,qus potest detegi, tam testibus quam histrumentis, detest. cap. sicut nobis, secundum Bald. ibidem subdens vero, quod omnis exceptio in examine liquidationis opponi possit, non obstante statuto exceptionum excita liuo, de quo magis, cuius statuti beneficio non suaderet instrumetum pendete liquidationis articulo, quia statutum non dicit, qubd non possit opponi contra liquidationem, ergo stamus iuri cCmmuni, & cum liqui latio requirat causae cognitionem
pars citari debebit, secundum eum, & hoc intelligit, ut dictum est in obligatione pura ad esse deducta, licet non liquida, ut in exemplo proposito, si promisisti mihi damna&interelle, sed in obligatione deducenda ad elle per liquidationem: verbi gratia, promisisti mihi
non uenire contra promissionem certam sub poena mille, nam non
possum petere executionem ad mille, nisi liquidetur, de probetur te ventile contra promissionem : certe ad liquidationem, seu probationem huiusmodi , quod ueneris contra promissionem , requireretur libellus litis contest.& sententia, per quam obligatio per iudiciatu ordinem liqui data deducatur ad elle, secundum Bar. in d. leg. 3. C. de 3 pig. in 3 .q. versi. sed qualiter liquidabitur. t Secundus autem modus
siue praetica liqui dandi est, quod actor petat prius institimentum liquidari ,&eo liqui dato liqui latum pronunciari ,& illud exequi.
Hanc tracticam sentit Bartol. in leg. perinde. g. nondum. T. ad i. Aqui.& Bald. tradit in d. leg. a. C. de exec. rei tu.& tutum puto quod eo liquidato exequi, sed si executio non peteretur, sed si simpliciter pet retur liquidari, eo liquidato peti possiet executio: probatur Optime in simili in cle.auditor.de rescrip. in fi. i. glost . Potest igitur ante petita executione liquidari instruimurum, de post in processu executionis X Peucae.
406쪽
petitae. vltimum plus laudo ,& praeualet in obseruantia, utroque tamen casu articulus liquitationis idest instrumenti puri, licet non liquidi per piaedicta pariter examinetur de decidatur videliacet, sine ordine iudiciario , ut dictum est supra. Et ex his habes 'quod exceptio simulationis potest indistincte opponi, statuto prae dicto non obstante , quod intelligi debet instrumento , & liquiado , & puro. 31 Ecimoquinto . Quaero . t Retentis terminis saepe dictis , An
opponi poterunt exceptiones concernentes personam, ut puta non potes esse in iudicio : quia minor, excommunicatus , uel bannitus, & similia. Respond. quod sic: quia ista non prohibentur opponi per stat utum prohibens opponi exceptiones contra instrumentum, quia non respiciunt instrumentum,sed personam Uentis, are.
filio.st. te inostes & Barcin J.3.& parui refert. adde inita in propcijs quaestionibus subdo 'Ecimosexto Quid si minor iurauit se maiorem dc sic contra-I rit,uel praeceptum in se recipit Nico. de blata ut resert Io. An.
si minor iurauit se maiorem , consessus debitum recepit praeceptum. si ipse minor fuit in dolo,& creditor in bona fide tenuit praeceptum ratione doli & sacramentiter leg. I . s. an in pupillum C. sepoliti. Si uero creditor sciebat iplain ella minoiem, & iic de dolo ipsius coquoeri non potest. β. cle actione emption ueg. I. C. de in integrum restitution mi.l. se tute. se re iud. cap. scienti, lib. 6. & alterius statuti quod annullat obligationem minoris aliter factam,&forma seruatano fuit,
dicit praeceptum nullum, & maxime si errauit tunc putan& seesse maeiorem.ts de conses. l.non fatetur, ad idem. n. lepact. l si cum teus. de actio. emp. lego si haeres, silcut ergo una lex per aliam determinatur, sc shmitum statuto, de etiam lege ; aliis sequeretur quod pKceptum factum furioso, Pupillo, prodigo, cui interdictum erat bonis, exeque tu foret, qd foret absurdu. Ut igitur Prςceptu valeat, oportet duo concurrere scilicet personam quae praeciperet ,& perlonam cui praecipi potuerit.iis se superitu. leg. I. & leg. naturali. g. lia & secundum hoc defuit tam lege qu1m statuto : dicit tamen quod in dubio praesumit eum in dolo qui dicit se maiorein,per Lqiud enim. n. de dolo-
huic non ob.auth. sacramenta puberum . C. si adueris uen. loquitur e nim de iuramento stiper contracti . Iuramentum autem de quo I
ruimur,tuit ii per quadam allertione. Item hoc de praesenti , illud deuturo. non ob. etiam L si alterius.Qss im. te mai dixer- quia loquitur
de contractu qui tenebat contra quem petebatur restitutio, non quod diceretur nullum,secundum Io.And in addi. Diqdicta. Decim
407쪽
De Greutione Instrumniorum. II
probetur per aliquas coniecturas, ut d. l. si quis patrem, de l. 4. dc pe.
Aut non intendit consequi aliquid contra iuris dispositionem , de tunc praesumitur iustitia. Ratio disterentiae est, quia in primo casu debuit inquirere, ut no . in dicta l. penul. In secundo non debet elle curiosus inuestigare,ar. is te noua. L doli. in ii. secundum Bald. qui etiam latius loquitur in d.L i .C.ad Maced . in dubio igitur alijs praelum pii O-nibus cellantibus praesumitur creditorem sciuis te contrahentem elle fili uinia. &ex hoc patet, quod haec exceptio respectu probationis scientiae non requirit aliquam indaginem, cum iuris praesumptione scientia prςsumatur, de communiter opponi potest, non obstantestatuto: respectri uero probationis facti, uidelicet an pater umeret, tunc etiam idem quod opponi poterit, quia uana simplicitate deci- ipitur qui contrahit cum nliosam. si credit eum patremia. nisi ex prς-
sumptionibus liqueat contrarium,ut d.l si quis patrem,& sic dicta exceptio respectu opponentis non requirit altiorein Indaginem.
1 et Potest igitur naec exceptio opponi, quia de ea iuris praesumptione liquet, & nullam requirit indaginem. Secundo opponi potest ex
eo, quia instrumento liquet eum filium sam. dum dicit Seius Marti. habuit & recepit a Sempronio mutuo, de ex causa mutui decem: nam si non uiueret, instrumentum esset falsum , nisi ad euitandum falsitatem intelligeretur olim , secundum Barto.ff. si certum peta. l. eius qui in prouincia , alle. quod no. T. sol. matrimo. leg. diuortio, de leg.insula, in fili. fl.de acq. rer. domin. Et constat autem quod exceptio, quae constat instrumento, opponi potest, ut dicam infra in. 26. q. Amplius cum saltem incontinenti possai probari, habetur perinde ac si inestet, argu. C. de edi .diui. Adria. tol. l. 2. Ic hoc sentit Bald. ibi dum dicit quod pia ceptum diui Adriani dicitur praeceptum gia
Ientigiae.Tertio ex eo constat exceptionem huius nodi opponi pollequia dicta exceptio non opponitur contra instrumentum, sed contra personam agentis ,& de iure personae agitur non de iure contractus : ergo non excluditur a statuto, argu .leg. filio. fl. de in os test. de dixi supia in II. q. Quarto probatur euicacius : per dictum statutum non excluduntur exceptiones quae nascuntur cum instrumento,
sed exceptio Mac oritur cum sententia uel instrumento, ut T. ad Mac. l. tam de si & dictum est in .Lq. i I. ergo opponi potest, sicut dicimus quod opponi potest exceptio non confecti inuentarij, & exceptio ne uis conueniatur ultra quam sacere possit, ut dicam infra in a 8. q. Hac 43 opi .reperio quod tenuit Fran. Ac. in . . l. i . quod vi aut clam . t quia dictς exceptioni non potest renunciari, ut d. l. tam dc si,& fi.de pactis. l. si unus f. illum, de minori b. t. si iudex, ergo nec per statutum. C de de. αcra decurio. luper rubrica, lib. I O.Ite quia exceptio Macedoniam est
408쪽
specialiter inducta Hege sine hominis ministerio , & sic per generalem prouisionem statuti non tollitur. Nam specialia generalibus derosant, ut T. de regu.iu.l. in toto, etiam si speciale praecedat & generale sequatur, ut est videre de cautione iudicio sisti, quae per ius authenticorum debet a quolibet praestari,sed per ius digestorum solum ab illo qui non potalet immobilia. U.qui satisda.cogan. leg. sciendum, in princiP. bene facit qd not. C. se ad ut ter.l.ita pudor, ista sunt sere eius
verba,noc idem tenuit Bar.is.quod cum eo.l. si filius, quia talis exceptio non enervat instrumentum, sed exceptionem instrumenti, hoc idem tenuit idem Bari in consulendo,in coiisilio quod incipit, Statuto cauetur, quddinstrumentum, M.
t Vbi dicit quod si ex forma statuti debet instrumentum mandari
executioni intra decem dies absque exceptione, quod poterit oppQ ni,quod est factum contra l.non dubium. C.de legib.& l.iubemus. g.
sane de sacrosanc.eccie. nec tollitur per tale statutum exceptio nullitatis. Institu.de milita. testam.f. r. n.demit.testam.LI.&leg.nemo potest. T. delega. I. de hoc stipia in I r. q. Et etiam opponi potest exceptio Velleiani, quae etiam post sententiam opponitur. fi ad Maced .l. tam & si, non obst. l.omnes populi, quia statutum loquens de contrachii,intelligitur de ualido sic allegando leg.tam & si, tenet expret Ieidem in exceptione Mace. de qua loquitur illa lex. Hanc etiam opi. tene: Bald. C. ad Mace.leg. fin. ibi dum dicit, quM ubicunque lex r mouet potentiam a Perlona contrahentis talis exceptio , seu defensio potest opponi post modum, ut dicta leg. tam & ii. teneas menti hanc regulam , dicit ipse, siue sumus in dispositione tutis communis, siue in dispositione statuti, quia ea leni est ratio utrobique secundum eum , & hanc Opi. ueram puto etiam in contractii per filium m. inito , per ea quae dixi supra in proxima praecedentiquaestione . D imonono Quaero,Quid in exceptione Velleiani. Respondeo. Idem quod in exceptione Macedoniani per rationes in praec denti quaestione tactas,& ita tenent Docto.supra in proxi. quaest. auleg. in Velleiano licut in Macedoniano, fundantes se per t.tam & si, tu in exceptione Macedoniani, & Velleiani loquitur,ut patet ex pretietis. In contractu tamen iurato , dic colligitur ex allegatis supra in i T. quaestione. 4s T rigesimo . Quaero. Retentis nostris terminis, i si dispositio ire V instrumento deducta fuerit iurata , An Jxequetur Z Responis mTres sunt casus. Interdum iuramentum est nullum, sicut dispositio iurata ..Interdum iuramentum est validum, & ualidat dispositionem iuratam. Interdum iuramentum est validum, sed non ualidat
409쪽
DE Executione Instrumentorum s I F
37 π imoseptimo. Quaero. Retentis terminis supra dictis, i quid in filios.& adult. allerentibus se patremfam.& illum elle cur torem qui non erat,& iuranti Sus super contractu,an poterunt Opponere de nullitate vigore alterius statuti cuius formam non leruau runt, ut est dictit mi upra prox. q. Ioann. And. inadd. prima, dicit quod Iac.de Bel .in q. quae incipit, lege Perusina, tenet quod statuto prohibente fieri, & annullante si fiat contractus per filiumD.sine co- sensu patris, uel per adultum sine curatore , licet primus contrahendo mentitus fuerit se patremfa.cum non ellet, vel secundus mentitus fuerit elle curatorem illum qui non erat, contractiis tamen non ten
bit propter statutum, quod non solum prohibet , sed annullat, & sic. non oritur obligatio ex contractus tu iplo iure non ualet, alle. l. non, dubium .Qdelegi. leg. quid ent in .ss de dolo, & quod no. in l. 'uacunque.f. s.ff.de pii Sc in Isi curatorem, in glo.quaestio iuris. C. de in intcire.praedictam enim i quid enim, sic inducit, si contra pupillurui uictus fuit, datur actio de dolo, ergo non tenuit cotractus, alias
iretur actio ex contractu, non de dolo. eo. ritu. l. l. s. ait praetor, contaria dicit procedere, cum statutum annullat, sortius si exceptionem uel actionem dat. super eo uero quod arguitur, quod iuramentum eorum ualidat contractum, distinguit inter filiumn.& adultu. De primo simpliciter tenet , quod non: quia roborari perid non potest contractus qui non tenet per statutum, cum principale a suo accessorio non vestiatur, nec reguletur. ff.de vulgar. & pup. leg. ex pupillari, tunc quia iuramentum est contra bonos mores, ponder ta l.prima, in prata .is.ad Mace. inducit regulam cap. non est obligatorium,lib. 6. Et hoc uerius puto hac ratione,per illud quod Barto. no. 38 ff.de fideiuss.leg. si quis pro eo. t dicens ratione iuramenti filiumn. compelli ad soluenduin , sed repetere posse, sicut quando debitor iurat uibras soluere, quoniam hoc casu iuramentum est contra b nos mores ex parte creditoris, & ex parte filijsam. ponderata ratione l. r. T. ad Maced . ille uero ex parte debitoris tantum non creditoris. Item post solutionem filio non datur repetitio. E. de condictio. indeba. qui exceptionem et debitori vero soluenti usuras, sic, ut d. cap. debitores. Ratio potest elle quia in filio post solutionem cesset uotumortis patris,& sic iuste remanet solutum, sed in soluente usuras non cessat turpitudo per solutionem; ideo magis effectum habet, de sic Temanet penes creditorem turpiter cum peccato, & sine iusta causa, ex quo etiam patet uerius esse , quam id quod concludit Ant. de Bu. In cap. Cum contingat, de iureiur. dicens contractum filijsa. i ramento ualidari. De minore autem idem Ioan. Andr. in addita
praedicta distinguit ius canonicum a ciuili, vi de iure ciuili non
410쪽
ualidetur ratione praedicta, & de iure canonico sic, per d. decre. cum
contingat, plenius de hoc in auth. sacramenta pub. An autem instrumenta Iurata hesiuimodi mereantur executionem franlisius erminis
DEcimo octavo. Quaero, An retentis nostris terminis per filium-sa. possit opponi exceptio Macedo. t Haec quaestio fuit magna causa huius tractatelli, praesertim si se patremfa. eit mentius, di fleri haec quaestio a praecedenti, quia praecedens loquitur an possit Opponere de nullitate ab alio statuto inducta, haec an pollet Opponete e ceptionem Micedonianam a iure communi inductam. videtur dicend dimi quod non possit opponi: quoniam ex contractu mutui inito cum filiosam i. oritur naturalis Id ciuilis oblis: mo, licet per excepti l nem elidatur. R. ait Mace. l. i. de l. quia naturalis, de in pluribus it. iu'linstitu. quae exceptio per statutum videtur excludi. Aduerte inte dum non liquet de exceptione Mace. qiua creditor negat illum filiu- sanit. & tunc idem, quoniam exceptio non requirit aluorem indagi o nem: pro cuius quaestionis decisione sciendum', t quod contra croditorem ignoranter cum filiolam. contrahentem exceptio Maced nia.Opponi non potest, ut C. ad Macedon. l. i. & n. eod. utu.l. 3.& pe. Sed contra scienter contrahentem sic: videamus ereto cui incumbat Onus probandi, an filio excip. emi, an creditori mutuanti de agenti, dc
videtur filio, per regulam leg. t . de l.ei qui . n. le probatio.& quia ignorantia praesumitur. T. de probatio. l. uernis, & quia sic est in alijs exceptionibus supra dictis, ut in exceptione nullitatis, secundum Ioan .
And. in titu. de execu. senten. g. vltim. versic. Iis. alleg. supra in II. q.
Hic considerandum puto, quod incumbit onus creditori fili j, quia probata paternitate, praesumitur patria potestas. st de his qui sunt sui vel alien .iur. l. filium distinimus, & paternitas praesuinitur, quia nemo est sine patre, nisi contrarium probetur, ut i . si quis patrem. T. ad Mace. Secundo vero casu idem dico, quod lcientia paternitatis praesumitur in creditore, per dicta leg. prima, C. ad Macedo. de leg. leg. pe. q. eo. titu. quoniam vel sciuit, vel scire debuit eum filium-sam. & libi imputet si non inuestigauit, ut dictis iuribus patet, neque enim creditor credere debuit ipsi filio asserenti se patremfam. quia exceptio Mace.est inducta in odiu, foeneratoria seu creditorum, ut d .leg. I. st . ad Macedon. Nec obstat quod ignorantia praesumitur:
Quia alit quaeritur de ignorantia,aut de eius scientia.
4i t Primo casu ignorantia praesumitur, niti ex aliquibus indicijs per
se uel per accidens notis scientia inseratur, ut not. C. de peri. tu. leg. si tutor. Secundo casu , aut quis ratione ignorantiae uult iustificare,
di ualidare actum, uel inualidare,& tunc non praesumitur iustitia, nisi probe