장음표시 사용
391쪽
3so HERODIANI Sequebatur aut ipsum principalis pompa omnis,militesch qui citi aderant, iuue D scp urbani procera statura, ad eoru similitudine, qui Romae imperatore comi tantur,uirgae item laureatae, quo insigni principes a priuatis dignoscuntur. Praetcrea Q ignis de more praeferebatur, ut speciem fortunamq; exigusi saner ad t epus Romanae ciuitatis Carthago repraesentaret. Caeterum Gordianus literas compluteis, ad primu quem l Romam missitabat atq; ad procereS Senatus, quoru erant ei permulti amici,ac necessarii. Scripsit item publicer ad Senatu p. t. significans Afroru erga se c5sensum, simul l accusans MaXimini crudelitate, quam esse om nibus magnopere inuis ani sentiebat. Ipse omne prae se mansuetudine ferebat. aet delatores omnes exilio affecit, Ni is qui parum usto iudicio danati fuerant, iterudefendendi sui potestate induixit, quin exules.qq; in patria restitu chat, ac militi hus plura se cl; quisqua antea largitum, populow ingens daturu congiaria polli cebatur. Idem praefectu quo Q praetori j Vitaliania, seris, crudelem Φ homine, cha ris simu deuotissimum in Maximino,in ipsa urbe curauit interimendii. Siquidem suspectans, ne ille suis inceptis sortiter resistedo, caeteros quo in metu deterritos
a se auerteret, mittit proUinciae quaestore,adulescente audacissimis, corpore uali dum, atq; aetate florente, promptum Q ad Omine periculu pro se suscipiendu, traditis centurionibus, ac militibus nonnullis, cui etia literas dedit obsignatas dupli cibus tabellis, per quas arcana occultat negotia significare imperatores consuetauerunt. Iubet itaq; illos intrare urbe ante luce, ac dum adhuc in actibus occupatatus essetVitalianus,accedere ad eum intra cellula,ubi res secretas atq; arcanas ad salute principis pertinetes scrutari,ato inquirere cosueuerat, habere se ad est liteta
xas arcanas a Maximino dicetes, ac Velle etia,remotiS arbitris,de reb ad securita
te imperatoris spectatibus, cu illo colloqui, ac madata principis exponere. Deiri signis agnoscedis occcupatu pugidibus, qUOS in sinu occultos haberet, deimprouiso confoderent. Quae scilicet omnia ex sententia successerunt. Etenim ante luce quo tempore prodire illi mos suerat,inueniunt homine pener sola, paucis tantum circumstantibus, quippe alii nondu uenerant, alii salutato abierant, priusqua dilucesceret. Igitur uacante illo, ac paucis dunta at antecellula inuentis, ubi quae suo pra diximus, nuntiauerunt, facile scilicet intromis Issunt, porrectis pepistolis contemplante eum signa diligentius, prolatiis PGgionibus confodiunt, nudost eos manibus prae se tenentes prosiliunt, omnibUS loco cedetibus. Nam id Maximini facta imperio putabant. Quando idem saepenumero etia in eos facere consueue rat, qui antea ipsi charissimi Videbantur. Dein Uadetes media sacra uia, proponiit
epistola Gordiani ad populis,literast item ab illo consulibus ipsis caeteris Q rediadunt, uulgata etia fama interfecti MaXimini. Quod ubi auditu est, statim uniuertasus p opulus discurrere undi*,furcii similis. Nam etsi ubil uulgus semper ad res nouas leuis inii, tame Romana plebS in Primis quae ex magna uariaΦ etia pere grinorii multitudine costat,t Oger caeteris mobilior est. Igitur statuae at imagines Maximini, caeterio honores statim conuulsi, clausim p antea formidine oditi, ii centia iam ec potestate adepta,nullo prohibete effundebat. Quare senatus quo que si eques, etsi de Maximino certi nihil habebat, ex praesenti fortuna rem contaiectans, abolitis illius honoribus, Gordianu filium Q ipsius Augustos declaraue
runt,statim q; delatores atq; accusatores uniuersi aut effugerat, aut ab iis quos otifenderant occidebatur. Procuratores aut, 5 qurius in illius crudelitatis ministe rium dicebat, tracti a plebe sunt, abiectiq in cloacas .Multi ite insontes occisi.Na
392쪽
LIBER VII. 3st Ita sel, specie libertatis, pacisq; praetextu, ciuilis belli facinora edebantur: quin praefectu quot urbi Sabinu, prohibere talia conante fuste capiti illisio mactave runt. Haec agitur populus agitabat. Enimuero Senatus quando iam semel periculum subierat metu Maximini nihil sibi ad solicitandas ad defectione prouincias
reliqui faciebat. Quocirca legationes undiq; ad rectores prouinciarii mitteban tur,elcctis e Senatorio equestri l ordine clarissimis hominibus, culi teris quibus enatus populich Rom.mens exponebatur, qui a curatores ipsbs hortaretur uti comune patria capesseret quilamq; Romana tueretur, persuaderet nationibus, ut in ricle Pop. om. perseueraret, cuius propriii antiquitus impetiti Orct, ueter limumq; cu illis amicitiae ius a maioribus instituta. Qtrocirca pleri in leoatis beni
gne cxceptis. populos ad desectione perpulerusi quod scilicet pronum fuit adeo incredibili apud omnes odio Maximinus laborabat.Igitur omnib. qui ci apud ipIOs magi si attigerentes, cum Maximino sentiebat, repente ad unii occisis, ipsi uniuersi ad Romanos defecerat, pauci tame inueti, qui legatos ad se missios inter ficeret, aut ad ipsum mitteret, adhibitis custodibus, qui deinde omnes exquisicillinus a Maximino suppliciis affecti sunt. Haec mens Ronaanae ciuitatis, hic animus1uit. Quae postqua Maximino nuntiata sunt, quanq; tristis ac licitus, tame illa se contemnere simulabat, ac primo qtude alteroq; die domi quietus, ad amicos deco negotio retulit. Caeterum exercitus omniis, cunctiq; eius regi Ois mortales, etsi rem omne intollexerant, intumuerantq; animi S,audacia rem tantarst, ac nouitate,
tame pro se quisci; tacebant, ac se ignorare omnia simulabant Quippe tantus erat Maximini motus,ut nihil illis plane lateret, omniuΦ 115 tu uerba, sed nutus dinspeciem choris Obseruaret I ertio uero die couocatis in Campsi ante urbe militi Bus luis Maximinus, tribunal inscendit, atq; ex libello oratione ab amicis copo sitam, in hanc sententia recitauit. Scio me uobis incredibilia nouam dictura, sed tu ego existimo ) no tam admiratione q; i isu digna. Arma uobis uestraeq; uirtutino Germani inserui saepe deuicti,no Sarmatae, qui de pace nobis quotidie supplicatis. crisite, qui Olim Mesiopotamia peruagabantur,nuc sitias intra sedes qui e
scere. boni COsiuiunt, cum gloria in armis uestra, tum rem a me gestarum periculo cdocti, quae iam tum illis innotuerunt, cum tuendi ripas exercitui pi fuimus. Verum ne quid magis ridicula dixerim)Carthaginienses insaniunt, atq; sene infeliacissimo, ec extremo iam aetatis delirante, dubium suasi an coactu, quasi aliqua in pompa ludunt principatu. Quo enim freti exercitu, cu apud pos pro costilis mini sterio lictores satisfaciant Quibus porro Usuri armis,ubi praeter lanceas exiguas ad feras excipiedas,nihil sit telore pro Q bellicis exercitationibus chori tantii di ctaq; procacia, ec numeri quida usurpentur Nessuero uos perterrefecerint qu facta in urbe nuntiantur,nempe Vitalianus per dolu fraudeq; occisus est. Quam aut leue instabileq; sit Romani pop.ingentu, Φ Prompta clamom tenus aUdacia,
notissimu scilicet uobis est.Si d UOS modo, tresue armatos cospexerint, trudetesal ter altersi, ec proculcan tes, ac suu quisl periculu fugitantes, publicsi neglectui liabet. Quod si quis uobis etia quae acta in Senatu ita renuntiaui; no est pro se Od q, miremini nostra illis continentia duriore uideri atq; ob id morti construentiam uitam ii illius luxuriosam nobis anteferri. iippe apud illos fortissima que que, ac grauissima pro asiperrimis, dissoluta atq; e bacchantia pro mitibus uolutaptuari jsq; habentur. uocirca nositrum quidem imperium, quoniam industrium atq; moderatum resormidant, Gordiani delectantur nomine, cuius infamia uitae minimer uos praeterit. Igitur aduersus hos atq; huiusicemodi homines bellum uota
his est milites, si tamen id bellum appellandum. Nam ut mihi quidem, atq; adeo
393쪽
N E R O D I A N Icaeteris omnibus uidet,no prius Italiam attigerimus,l illorii maxima pars ramos supplices,liberosq; suos prςferentes, nosi ris se pedibus aduoluent, aut formidine degeneri fugam facient, ut mihi liberii sit, bona illorii uobis contribuere, quib. in perpetu si perfruamini. Haec cum dixillat, ac multa in ciuitate Senatum in uniuer sunt interpellatim probra iecisset, manuul gestibUS minabundus, truci iuultu, nutu Q oris quasi prauentibus irascens, profestione in Italiam edicit. Diiusioq; inter milites ingenti stipendio, uno tantu die interiecto iacere iter incoepit, magnusecu exercitu, at w uniuersas adducens Romanas copias. Sequebat eunde etiam Germanorii haudquaqj negligendus numerus, quos uel armis subegerat, uel in amicitia societatemq; adsciuerat. Praeterea machinae& bellica instrumeta, quae lalia aduersus Barbaros co parauerat. Caeterum tardius iter faciebat, ob uehicula, rest alias usui neces larias, quae undiq; importabant. Nam cum repentinum id illi iter obuenisset, non cuius qua prouidentia, ut consitae uerat, sed tumultuario ac festinato ministerio, quae erant militibus necessaria colligebant. Igitur praemittere Pannonioru cohortes decreuit, quibus fretus maxime erat, quaec, primae imperatorem cosalutauerant, atq; Ultro etia pro illius salute omne periculu deposcebat. Iis igitur imperauit, ut caeteras copias praecederent, ac regiones occuparet Italis Dum in itinere Maximinus est, res interea Carthagini praeter spem magnopere successerunt.Erat enim Capellianus quida senatorri ordinis ui procurator Mauritaniae Romanis subie diae, quae ab ipsis Numidia appellat. Ea gens munita exercitibus fuerat, a quibus Barbaroru incursus ac populationes coercerent. Quare haud contemnenda militu manu circa se habebat. Cum hoc igiturCapelliano ueteres Gordiano simultates, ex forensii quadad inceptatione intercelserant, quocirca nomen adeptus imperatoris,successore illi misit, atq; abscedere prouinciaim perauit. Ille ea re indignatus, ac principi suo deuotus, a quo magistratu quo* euaccepisset, omni coacto exercitu, cum quide fidem tueri, ac iusiuranda persuasis set Carthagine contendit,maximas ualetissimas in copias secti adducens, uirosq; cum aetate NorenteS, tum omni armoru genere instructos, peritos is rei militaris, at ex consuetudine praelioru aduersus Barbaros magnopere ad pugnandu paratos Vt uero nuntiata Gordiano est, aduentare ad urbe Capelliansi oc ipse aste λctus est extrema formidine, perterriti Carthaginienses uniuersi, qui scilicet in turba potius ψ in exercitus aliquo ordine, collocata uictoriae spe, cuncti pariter urbe estundunt obuiam Capelliano. Caeterum senex Gordianus ut quida perhihent simi ut atq; ille Carthaginem attigit, desperatis rebus, q, Maximino uires in gentes,nullas in Africa copias esse uidebat,iaqueo se suspendit Sed occultata istalius nece filius ibi duce multitudo clegit.Ita uentu ad manus est.Erat aut nutrieroqui de plures Carthagini enses, sed inordinati,ac reru bellicam impcriti, quippe in altissima pace educat festisq; delici js emolliti, nudiq; armis, omneque bellico
instrumento. Nam domo quiscp pugione, aut sectIre, aut uenabulu,aut item prae tistas sudes, ut quisl poterat acuminatas, ad tuenda corpus extulerat. Cotra, Namidae iaculatores op timi atq; equitandi peritissimi, sic ut equos etia infrenos uir ga tantu curretes moderent. Quocirca facile Carthaginiensim plebs in fuga ueris 1a.Siquide haud ferentes illoru impetu, omnes abiectis armis confertim effuge
runt,trudeles linter se,& proculcates, multo fand plures ipsi inuice affligebant,6 caedebant ab hostibus.Hic ec Gordiani filius cecidit, θί quicum eum secuti, si eut pre miri titudine intersecto ru,neq; discerni ad sepultura iunera potuerint, neq; adulescetis Gordiani cadauer inuenireEEtem ex lata copia sugientiti, pauci dutaxat urbe ingressi, coiecti Q in latebras euaserant caeteri ad portas conserti, ac pro
394쪽
OBER VII. 333se quisque intrare primi urbem festinabundi, ab iaculatoribus Numidis, caeteris ;armatis militibus contrucidabant,maximo foeminarii Pue rumq; eiulatta, quoruante oculos charissima pignora occidebant. Sunt qui perhibeant, ut primu Gordiano, qui propter senili domi ne continuerat,nuntiatii sit Capellianitiam in urbe peruenisse, deplorata salute intra cubicultu se quasi dormitum recepisse, collo in zonae inserto, qua praecinctus fuerat, sibi mortem consciuisse.Hςc finis Gordiani fuit, selicis anteacta uita, at in quada principatus imagine extincti.Sed enim Capellianus Carthagine ingressius, praecipuum quenal ex iis qui e pugna superauerant, neci dedidit, ac ne* a templis despoliandis, neq; i publicis priuatisq; pecu niis diripiendis abstitutit,adius urbibus reliquis, quaecunq; honores Maximini sustulissent,in his praestantissmu quem morte, caeteros supplicio assiciebat agros
3 sit,uicos Q concremandos militibus tradebat, praetexto quide ulciscendi Maxi minum. Caeterum clanculum militum sibi animos conciliaris, ut sicubi res a Maiaximino turbassent,ipse ad occupandu principatum benevolis militibus uteretur.
Ita se uidelicet res in Africa habebat. Postea uero quam Romae audita senis Gordiani mors est, ingens perturbatio Senatum populumq; Romanum,ingens c, terror inuasit, eX in dio,in quem Unum sipes omnes suas collocauerant. Nessi enim illos praeteribat,nemini iam parsurum Maximinum, cum sponte alienum ab ipsis, atque hostili animo, tum iustis etiam causis, o professo qua sit odio succensentem.
Itaque frequentes in unum conuenere, ac de toto negotio deliberantes, quando 1 emel in periculum uenerant, bellum comparare decreuerunt,duobus electis uriperatoribus, qui Rempublicam pari potestate administrarent, ne rursius princi Patus autoritas in tyrannidem proueheretur Conuenerunt igitur non quidem incuriam, quo antea consueuerant, sed in templum Capitolini Iouis, quod in arcesium ma praecipuae uenerationis Romani habent, ibi clausis foribus soli quasi te ste 8c cdsessere, atq; adeo rersi omniis inspectore deo, selectis, qui aetate ac digni
rate caeteros anteiret, de quibus suffragia ferrentur, duo ex omni numero, Maxi mus atq; Albinus plurimis sistragantibus imperatores creati. Horum Maximus cum saepe exercitibus praefuerat, tum prefectura Urbi egregie gesta maxima ingeni j prouideliae Φ, praeterea Virae continentis Opinione Vulgo de se praebuerat.At
hinus aut patricii generis homo, cdsulata iteru3esto,multis ii prouinciis sine ulla querela administratis,morsi simplicior habebat.lta creati principes, Augustiq; appellati ac Senatusconsulto omnib. imperatoriis honoribusa Tecti sunt.Dum lige aguntur in Capitolio,interea pop.Rom.incertusubiicientibus Gordiani amicis,
ac necessarus, an tantur umoribus exciti, facto ad portaS concursi, uiaria qua itur in Capitoliu,totam conferta multitudine occupauerant, lapidesq; & fustes ingerentes , rebus in Capitolio actis aduersabantur, ac Maximum inprimis recusan tes,seueriore quam ut eum lenis multitudo faciter pateretur. Quapropter eo ma xime offendebantur, clamantes identide,ac minitantes utruncp se confestim occisuros.Nam ipsi ex Gordiani genere principe sibi deposcebant, ut in familia, nomine in eo nomen imperatori u remaneret. Albinus aut, ac Maximus equestris ordinis iuuentute, atq; urbanis militibus cum gladiis undiq; stipati, egredi Capitolio conabant sed lapidibus ac sustibus coerciti, donec subi j ciente nescio quo, ad hunc modum populo imposuerunt.Erat puer quidam infans adhuc ex ordiani filia natus,nomen aut referens. Hunc igitur submissis quibusdam assierri ad se his. serunt. Qui cum domi eum ludibundum offendissent, impositum in humeros per mediam ferebant multitudinem, plebi ostentantes, ac nepotulum Gordia ni dictitantes, uocantes que eum nominaum, quoad in Capitolium pertulerui,
395쪽
populo subinde acclamante, di conspergente puerum frondibus. Cum ita et Sonatus Caesarem illii declarasset, quando adhuc per aetatem rempub. gerere nJ po terat, & stae multitudinis resederant,pam uidelicet sint in aulam palatinam series imperatores comigrare. Sed incidit per eos dies ciuitati Rom. funesta calamitas, orta de nimia duorum senatorii audacia. Nam cum Senatus haberetur de publicis negoths, duo ex militibus Maximini, quoS in castris reliquerat, emeritiam aetatis, ad fores curiae accesserunt, exploratu quae gererentur, inermes uidelicet, tantum subat malibus, dc sagis induti. Constiterant aut pariter cum reliqua multitudine, scd caeteris ante fores praestolantibus, duo, tres ue ad summa curiosiores audiendi, cutiam ingressi, sic ut ultra aram quo Vi ctoriae penerrarent. Hic Se nator quidam deposito nuper consulatu, Gallicanus nomine, ac genere Cartha ginientis, alterq; item praetorius Mecoenas, nihil tale expectates milites, manus o adhuc sub fagulis habentes, repente adactis in corda pugionibus interficiunt. Etenim omnis Senatus ob recentem seditione, tumultum p superiore, alii propalam, pars clancula gladio S gerebant, quibus suam quisin salutem ab inimicorum insidijs tueretur. Ita cesi milites, quod se deimprouiso defendere haud quiuerant, prostrati ante altaria iacebant. Quo uiso cineri confestim expauefacti comi lito num interitu, si naul populi concursum formidantes, quod erant inermes, fugam arripuere Creterum Gallicanus raptim se curia in media multitudine proripiens,
gladium Q fc manu stillantem sanguine ostentans,ad persequendos occidedosq; Senatus populi Φ Romani hostes, amicos socios Q Maximini uulgus adhortabatur. Quibus rebus inducita plebs, Gallicanu faustis excipit acclamationibus, mis 1
tes in lapidibus incessit, quatenus licuit persecuta.Caeterum cum se illi in castra recepissent, paucis tantummodo UulneratiS, clausiS PortiS, armis Q arreptis, castro
rum moenia defensabant.Vertim Gallicanus quando semel tantus acinus ausus fuerat)bellum protinus ciuile, ait omnibus perniciosum suscitauit. Quippe iussis effringi publicis armamentariis,in quibus pompae magis instrumenta, i bellias seruaban tur,unde sibi quis in muninae nisi corporis accomodare aperti 3 item gladiatorii ludis, atq; uno quo P proprήs armiS Ornato,praeterea cunetiS,quscussi intra domos aut officinas essent, hastis, gladiis ac securib. direptis, cuin quicquid Occurrerat, furor in arma conuerteret, statina Omnes conserti, conglobatiq; ad castra contenderunt, ac uelut urbem aliquam eXpugnaturi,mur ii ipsum porta sep circumsederunt.Cstertum militeS,Utpote pugnandi peritissimi, pinnis sese muror' clypeisq; protegentes, fagittaru iactu cresro ac praelongis contis multitudinem repellebant .Postremo chim iam defatigato populo, siauciusq; magna ex parte gladiatoribus, atq; in uesperam Uergente die, regredi in urbe decreuissent, cospicati milites securitate abeuntium quippe minimer ausuros putabant Romani, adeo paucos aduersis tantam multitudine, castris eruptione facere cofestim uniuersi
sese portis patetibus in uulgus illud hominu concitauere. Ibi gladiatores ad una caesi,magnaq; pars populi collisa. Quo facto, cia haud procul castris recessissent,
rursum sese intra munimeta receperunt. Hinc igitur maior Senatui populo o Romano indignatio oborta: quare duces ex Italia omni probatissmu quem 1 dele gerunt, iuuentutemin omne collectam in unu, subitariis armis, ac tumultuaths a dornarunt. Horum potissmam parte secum Maximus eduxit, ut aduersus Maximinum praeharetur,reliqui ad urbis custodiam tutelami res icti. interea quotidie ad muros castroru dimicabatur, sed profectu nullo, defensantibus superne militi
hus, ictamq; & fauciam multitudine sorde repelletibus. At Balbinus domi se continens, populo per edidi si supplicabat,ut in gratiam cum militib. rediret, quibus
396쪽
etiam omnium quae patrauerat, obliuionem ait impunitatem pollicebatur. Sed neutris id persuasum, gliscente in dies malo, ac POpulo indignante, cp tanta mul titudo tam paucis contemptui foret, contra militibus egerrime ferentibus, ea se a Romanis pastos, quae uix unquam a Barbaris expectastent. Postremo quado oppugnatio parum procedebat,uisium ducibus interuertere omneis rivos, qui in castra peruenirent, ut milites aquarum penuria, sitiq; conficerent. Igitur abscinden do obstruendoq; cunctos er castris aquarum riuos auertebant. Sed enim intelle cto periculo milites, ac rebus desperatis, erumpunt uniuersi parentib. portis, congressiq; multitudinem fugientem in urb em usim persequuntur. Sed ubi iam stata rio illo certamine, plebs inferior intra domos se receperat, ac tegulam, lapidum re testarum iactibus desuper urgere coeperat milites, haud ausi illi ignota aedificia subire, clausis etiam domibus, Zc tabernis, ignem ianuis ac ligneis aedificioru pro iecturis, quales in urbe plurimae sunt ilico admouerunt. Quo sectu est, ut partim crebritate insular partim lignea materia bona pars urbis conflagrauerit multichex opulentis pauperes iacti, maximis ato egregqs amissis postes idibus,uel pro uentu uberrimis, uel splendore ipso,&Uarietate pretiosis. Nein uero pauci extincti mortales, quod ianuis igne occupatis, proripere se domo copia no fuerat: bo
'naq; diuitum direpta penitus, immiscente se militibus studio rapiendi facinorosissimo quo in oc tenui plebecula. Sed adeo peruagatum longe lateo incendium est, ut plus multo cosumpseri in quantum spacii maxima quael urbs aedificqs occuper.Dum haec Romae geruntur, interea Maximinus consecto itinere Italia attigerat, ac sacrificato ad aras, quae in finib. ipsis erectae sint, pergit iter facere, iussis arma tenere, atin instructa acie progredi militibus. Sed cum & Africae desectio nem,& Romae bellum ciuile,praeterea hi res a Maximino gestas, iterc, eius hactenus conscripserimus, reliqua deinceps explicabuntur.
vAE post interitum Gordiani gesserit Maximinus, iterq: eius in Italia, praeterea in Africae defectionem, & in urbe ipsa populi ac militum Geditiones, superiore uolumine recesuimUS. Enimuero Maximinus postia
qua ad Italiae fines peruenit, praemissiS exploratoribus, qui specularentatur, an ullae in alpium convallibus, di densissimis sylvis insidiae delitescerent, ipse iii planum deductis militibus, iubet armatoru acies quadrato agmine incedere, Ut ab 'scb plurimum campi occuparetur, cunctis Q in mediti coactis impedimeniis, ipse cum suis stipatoribus ueluti subsidio sequebatur, alis utri iam discurrenti hus cataphractoru equitum, Mauris Q iaculatoribus, sagittariis in ex Oriente, ecequitatu Germanorii, quos auxiliareS ascivera quo SQ etiam praecipue oppone te hostibus consueuerat, ut primos uidelicet impetus exciperent, feroces audataces initio pugnae uir simul ut si in discrim en ueniretur ) uilis potissimum Baria
haria illa periclitaretur. Sed ubi totam planiciem seruariS ordinibus transmiseriit, ad Italiae urbem peruentuna est, quae Ema a cultoribUS uocatur Ea sita est in extrema planicie ad alpium radices, ubi specUlatores atq; ploratores exercitus,nar rant Maximino, uacuam relictam Urbem, aufugisse omneS incolas, templorum etiam ac domorum ianuis incendio c5sumptis,atw omnibus quae uel in urbe uel in agris fuerant exportatis,autagni corruptis, nihil aut tua hentis aut hominib. ali mentorum relictUm. Quae res grata in primis Maximino fuit, quod idem ceteros
quoq; populos suo quemque metu iacturos arbitrabatur, contra milites indigne Ang. Polit. k tulerunt
397쪽
3s6 HERO ANItulerunt, quod initio statim fame laborarent. Cumq; noctem exegissent, partim
intra patentes, comunes Q omnibus domos, partim in planicie ipsa, statim sole o riente, ad alpes accessierunt Hi sunt longissimi quidam montes, uice murorum I taliae circundati adeo in altum editi, ut etiam superare nubes uideantur ita que ita longum porrecti ut uniuersam Italiam comprehendant, leua ad Tyrrhenum pelagus dextra ad Ionium usq; pertingenteS, densis Ubiiu nemoribus insessi, atq; angustissimis callibus, & rupium praerupta altitudine, scopulorum p asperitate uix perus , nonnullis tamen quasi semitis magno ueterum Italorum labore manu fa ctis. Quapropter ingens transiturum illac exercitum formido tenebat , speratem summa iuga teneri iam ab hoste, nullosq; non obstructos exitus ad se prohibendos Newis metus de nihilo erat, locorum naturam contemplantibus. Postea uero quam sine ullo impedimento, superatis alpibus in castra descenderant,leti scialicet omnes instauratis animis uitulabantur, nihil in non sibi ex sententia cessura Maximinus arbitrabatur, ne locorum quidem dissicultati fidensibus italis, intra quos latitare ipsi, ec saluti suae constitere, praetereaq; insidiari h ostibus, ac t ocis suis perner imminentibus pugnam capessere potuissent. Sed ubi planiciem attigerui, nuntiant exploratorcs maximam Italiae urbem Aquileiam portas occlusisse, Parinoniarum acies quae Prei uerant, acriter murum oppugnasse. Ceterum sentata re,
saepe omnes incalsum conatus euasisIC.Itaq; iam defatigatos recedere lapidibus scilicet, di hastis,magnaq; sagittarum ui desuper ingruetibus. At Maximinus ira tus Pannoniis quasi parum impigre praeliatis, ipse cum exercitu reliquo accelerabat, sperans nullo negotio se illius urbis potiturum. Sed Aquileia prius quoque ut erat ingens urbis eius magnitudo populo abundabat, re uelut italiae quoddaemporium ad mare sita, quasiq; terminus Illyriae, copiam rerum ὀ continenti per terram fluuiosq; convectam nauigantib. suggerebat, δέ ab ipso mari res ad ustineorum, qui continentem Colunt, neces lari S uidelicet siperioribus terris propter hyemis asiperitatem minuS feracibus, maxime: samen uinum, cuius in ipsa regione maximus prouentus est. vicinis gentibus ne uitem quidem habentibus, ama tim suppeditabat.Ex quo factum uti super ciuium ingentem numeru, etiam ma
gna uis hospitum ac mercatorum eam urbem si equctaret. Enimuero tunc etiam
aucta multitudo confluentibus illuc ex agris quicunt oppidulis, uicist circa re lictis, fidebant urbis magnitudini, ac uetustis moenibus dirutis quidem antea magna ex parte. Quippe in tanta RomanorUm potentia, neque murorUm, neque armorum Italiae ciuitates indigebant, pacem altissmam agitantes, atque in partici patum Reipublicae adscitae. Sed tunc urgente uidelicet necesssitate, renouatis in stauratis' que moenibUS, praeterea turribus ac propugnaculis excitatis, tota que Urbe ad eum modum communita, clausis que portis, noctem diem que uniuersu pro muro stantes,hostem fortissime: propulsabant.Duces erant summa potestate duo consulares uiri lecti a Senatu, Crispinus ac Menephilus. Hi maxima diligentia procurauerant, uti neces laria quaeque in urbem importarentur, sic ut diutur nior quoque sustineri oppugnatio potuerit.Erat item in Urbe magna aquarum a hundantia, partim ex puteis sane frequentibus, partim e fluuio muros praeterfluisente, ac pariter fossae obiectus,& aquarum praebente copiam. His ita intra urbem comparatis, Ut primum defendi muros diligenter, clausas que portas Maximi nus audiuit, decreuit mittere legatorum specie, qui illos alloquerentur, ac si possent, reserari sibi portas persuaderent. Habebat autem in exercitu tribunii quendam Aquileis ciuem, cuius nati atque uxor, przeterea familia omnis in urbe e rant conclusi. Quare eum, CenturioneS que nonnullos quasi oratores mittit',
398쪽
LIBER VIII. 387sperans facile illius autorirate municipes secuturos: qui ubi muro appropinquarunt, in hanc sententiam Uerba faciunt: Iubere comunem imperator pacein de positis armis colereseq; amicum pro hoste accipere, sia crista faciundis uacare dircaedibus,misierari patriam paulo post si obstinati perstiterint ruituram, licerei lis uvelint una opera sibi quem P, res aluti patriae costulere: quippe obliuione niremamq; omnium quae secerint, optimum principem polliceri, quando nihil ipsorum, sed omnia forent aliena culpa contracta. Talia quaedam sub muro legati magna uoce pronunciabant, sic ut facile eXaudiri, si non plane ab omnibus, certe ab ea multitudine possent quaecunq; supra mi Os turresq; constiterat. Etenim taciti omnes legatorum dicti S aureS dediderant. Quare metuens Crisipinus ne pollicitationibus illis, quae uulgi inconstantia est, ad mutandum pace bellu reserata das Q hosti portas impellerentur, discursians ipse per muros rogare, obtestarim singulos, uti audacter manerent,fortiterq; resisterent, neq; fidem proderet, Senatui debitam, populoq; Rom.neue titulum seruatae ac propugnat s Italiae totius aspernarentur,neu promissis crederent periuri,f audulentiq; tyranni, ne uellem benigna oratione inescati ruerent in manifestam perniciem, sed confiderent belli seris innae,ita plerun* dubiae, atq; ancipiti, Ut ma nus interim numerus a paucissimis α qui potentiorcs creduntur, ab iis qui imbecilliores habeantur, uicti superatius sint, ne ue tuim expauescerent exercituS illius magnitudinem.Nam qui pro altero dimicant, cum suae uictoriae felicitatem ad alios uideant migratura minus pro
secto acriter decertant: quippe qui intelligant se quidem in periculi participaldadmitti, caeteru extremos uictoriar fructus ad alium peruenturos. Qui autem pro
patria pugnant,praeterquam quod sipe meliore esse debent neq; enim aliena oc cupare, sed tueri sua contendunt) etiam animo sunt maiore, ut quos no alienum imperium, sed sua queml necesIitas adigat , qtioniam scilicet ui florie fiuctus ipsis potissimum debeantur.Talia quedam nunc singulis, nunc uniuersis in Rerens Crisipinus, homo suapte natura uenerabilis, ac Romanas acudia pollens preterea gratus omnibus, miti modestoq; imperio persuasit multitudini, ut in ossicio fide taque permanerent, iussit Q legatos rebus infectis ad Maximinum reuerti Diccbatur autem Crispinus ad bellum sic audacter sistinendum, etiam arusipicuresiponso, qui laeta exta nuntiarent, animatus: etenim magnopere fidem huiuscemodi si gnis habere Itali consueuerunt.Caeterum nonnulla quo in oracula serebantur patrii cuiusdam numinis,uictoriam promittetia: Belem uocant indigenae.magna meum religione colunt, Apollinem interpretantes, cuius etiam sipeciem pro urbe ipsi pugnantem, quidam e militibus Maximini uisiam sibi in coelo assirmabant. Quod utrum sic esse nonnulli putauerint,an id commentum placuerit, ad leuan clam infamiam tanti exercitus, qui bello impar foret aduersus minore multo nuis merum oppidanorum, ut scilicet uicti potius a diis, quam ab hominibus uiderentur, haud sane satis exploratum habeo.Caeterum nouitas euentus cuneia credibiliora facit. Postea uero quam infecto negotio legati 1 euerterunt, ira & furore instinctus Maximinus magis magis p accelerabat. Vt autem ad fluuium peruenit
qui ad lapidem duodecimui procul est ab urbe, inuenit ipsum maxima aluei proia
funditate, ac latitudine defluentem. Etenim anni tempore solutae uicinoruniontium nives, quas longa hyem S durauerat, maximum torrentem est ecerant: sic ut nullo pacto transire eXercitus posset. Nam pontem, quod opuS magnum atque pulcherrimum ueteres imperatores lapide quadrato construxerant, pylis ueluti quibusdam paruis sensim crescentibus, ruperant ac resoluerant Aquileiens s.ltaci ne*ponte neq; nauigiis quippe nulla suppeditabanturansire exercitus pos Ang.Politi h a se t
399쪽
3 Ss HERODIANI set substitit incertus consilii. Sed enim Germani aliquot ignari, quam rapido ab
ruptoq; impetu Italiae flumina deserantur,ratiq; sensim innuere campos, quemadmodum apud ipsos consueuerunt unde etia quia minimus e concitant, perfacile congelascunt ausi se4 equos natandi peritos alueo credere, ut fluminis ablati Pericrunt. Igitur cum biduum aut triduu in tentoriis fuisset Maximinus, ducsta circum exercitum fossa,ne qui dein prouiso in castra ruerent, stabat in sua ripa deli herabundus, quo nam tandem pacto fluuium ponte iungeret. Sed magna ligno rum ac nauigiora penuria, quibus inter se iunctis pontem fabricaretur, nuntiarat quidam er fabris, esse permultas in agris illis desertis inanes cupas sorma rotunda, quibus uidelicet incolae quondam ad uinii importandii utebantur, ea cum ei sient ad nauium similitudine concaua, deuine a mox inter sese scapharum more, inna latura uidebant. Etenim ire pessum uinculis inter se constricta, ac uiminibus de super iniectis,&puluere multo saburratano poterant. Quod ubi factum est facile milites in ulteriorem ripam transgressi, suburbanis aedificiis, quae deserta inue nerunt, igne correptis,uires athoi vij cxciderunt, omnem 4 eius regionis orna tum foedauerunt. Siquide arborum c5paribus ordinibus, ac uitibus inter se iune is,&in sublime euec iis, ad sestae celebritatis speciem, quasi coronis quibusdam
redimita omnis regio uidebatur, quibus radicitus excisis, exercitus ad ipsos urbis ira uros contendebat. Sed omnibus defatigatis,non fuit imperatoris consilium, urhem ipsam statim inuadere Sed extra teli iactum costituto milite, diuisio , in cen turias & cuneos, ac partibus muri totius uniculo attributis, uno tantu die ad re quiescendu indulto,statim deinde oppugnare urbe aggreditur . Igitur machin mentis omnifariam admotis, cum genuS oppugnationiS nullii praetermitteretur, plurima scilicet, ac propemodii quotidiana Certamina edebant. Etenim circundatis uel ut indagine quada muris,magna* ui atq; aIacritate pugna capessen te mili re resistebant audacter Aquileienses, clausis p templis & domibus, uniuersi cum liberis & coniugibus urbe desupere turrib. ac propugnaculis defensiabant. Neq; rat ulla tam inutilis petas, quae pugnare pro patria recusaret. Cςterum suburbana omnia,S quicquid extra urbe aedificiorum fuerat demolitus Maximinus, lignis material omni ad machinas abutebatur, quibus muri salte aliquam parte demo liretur, qua immissus eYercitus diriperet Urbem, ac dirueret, totam in eam uastam mox, deserta relinqueret. Neq; enim decoru sibi, aut honorificu fore iter Rcimam arbitrabat, nisi urbe deleuisset, que prima in Italia obstitisset. Quocirca multa pollicentes atq; ostentantes ipse cum filio, quem Caesiare fecerat, obequitabant militibus, eos 4 ad pugnandii acriter adhortabant. Enimuero Aquileienses saxa desuper iaciebant, sulphur bitumine ac pice miXtu doli js, quoru manubria lon giora immittebat, atq; Ut primu eXercitus muris successerat, ignibus iniecis dis. pergebant unanimiter imbriu ritu. Uamobrepix illa cu caeteris, quae silpra dixi mus, partes nudas corporis subiens, undiq; dist debat, sicut miles loricas, arisma 4 caetera ferro eXcandes esue, coriis , ac lignis ardentibus, contrahentibus lis raptim abiiceret. Iracp cernere erat milites arma sibi ipsos detrahentes, quae spolioru speciem abiecta humi comento magis artis Φ ui pugnantium praeferebant. Ex quo factu est, ut pleris in militibus a Ur oculi extinguerent, aut summae oris partes,nianus , item, ec si qua praetcrea nuda in corpore patebat, ignibus Iabefacta
xciatur. Sed machinis quae muro admouebantur, desuper taedas inliciebat, pice ac resina oblitas, quaru eXtremitas mucrone Veluti fassit Par haberet, quae cum ac censae deserebant, infixae inhaerentes , machinis,facile scilicet illas c d cremabant.
Sed primis sane diebus pax utrin* librata fuit pugne fortuna.Dein mora iniecta,
400쪽
LIBER VIII. 339 minus minus Q iam alacer Maximini erat exercitus, sed quia spe falsius risioro in
dies: nani quos ne unum quidem diem sperauerant suum laturos impetum, eos non modo non cedentes, sed resistentes etiam audacissimer animaduertebant. Contra Aquileienses magis magis Q in dies uirium atq; animorum implebantur, re assiduitate pugnandi periciam pariter audaciami consecuti, sic desipiciebant milites,ut etiam iocarentur in eos, ct cauillarentur,nihili non colimaeliae obeunti muros Maximino exprobrarent, tum in ipsum iuxta filium Q nulla non iaceret Probra. Quibus irritatus, ac furens, cum effundere in hostes iram non liceret, plurimos e iis ducibus, quasi parum strenue atm acriter urbem oppugnarent, extremo supplicio affecit. Quo factunt, ut infestiorem sibi atq; iratiorem militem reddiderit, re con teptibilior fieret aduersariis. Euenit praeterea, ut Aquileienses con meatu rebuSQ caeteris abundarent: quoniam magna diligentia quaecun 3 ad homines aut equos sustentandos desiderantur, in urbe fuerant comportata. Contra exercitus omni urersi egenus, excisis feracib. arboribuS, agroq; Onani pervastato,
partim siub tumultuariis tentoriis agitabar, partim sub aperto coelo tolerabat stoleati imbres. Siquidem nihil alimeti,uel ipsis, uel iumentis importabatur, obsessis omnibus Italie itineribus Romanorum diligentia, murisq; Sc portis excitatis .Et enim uiros constulares cum lectis Iimis ac spectatissimis hominibus ex Italia tota miserat Senatus, qui littora portuSQ tutarentur, neq; cuiqua potcstatem facerent nauigandi sic ut inaudita incognitaq; sorent Maximino, quaecunq; Romae agitabantur. Quin uiae quom omnes, ec calles,ne quis transiret, diligetissime seruabanlur.Ita eueniebat,ut exercitus qui urbe obsidebat,ipse inuicem obsidere e. Nam Dein Aquileiam capere,neo Romam proficisci poterat, nauigiorum ac uehicu lorum penuria, quae omnia prius occupata & conclusia fuerant. Rumores quo Ἐ1uspicionibus in maius augebantur, esse uniuersium in armis Romanum populit, consensisse Italiam, gentes in omnes Illyricas, Barbatas ch quascum3 aut Oriens' aut Meridies uidet, ad exercitum contrahendum, coniuratas in Maximini odit Quare desperantes milites, omnium rerum penuria laborabant, uixq; aquae satis habebat, quam etiam polluta sanguine, di taedibus de flumine hauriebant. Nam dc Aquileienses cadauera suorum, quae humari non poterant, in flumina praecipitaban sic qui ferro morboq; in exercitu perierant,itidem alueo demergebantur. Inter quos etia qui inopia ciborum cois fit, uix adhuc si ritum retentabant.Cui igitur ad hunc modum moestus atq; inops exercitus esset,repente dum sub tentorio quiescit Mamminus uacuo die a pugna, cum pleri y aut in tabernacula, aut in suas quis in stationes concessissent, uisum est militibus iis, quorum ad urbem Romam sub monte Albano castra erant,atq; in his liberi eorum, coniugesq; relicto, neci dedere Maximinum,ut aliquando a diuturna & inexplicabili obsidione re quiesterent,neq; Italiae bellum inferrent in tyranni gratiam, damnati omnibus,dcinuisi. Quocirca occupata audacia, sub mediu serme diem ad illius tentortu conia tendunt , conspirantibus una corporis custodibus. Ibit postquam de signis miλlitaribus illius imagines detraxerunt,prodeuntem mox tentorio, cum filio, ut ad eos Ioctuerentur, continuo obtruncant unach praefectium praetorio,& quoscunq; charissimos ille habuerat. Proieetaq; ad ludibrium cadauera, canibus dein, uoluiscribusq; lanianda reliquerunt, mi illis tantum Romam imperatorum capitibus.
Hunc habuit fine Maximinus cum filio. Ita male gesti imperij dedere ambo supplicium.Cauerum exercitus haerebat nece audita principum. Nem enim perinde
omnibus grata, praesertim in Pannonijs,Thracibusq; Barbaris, qui scilicet impe rium tradiderant. Sed quando insectum fieri iam nequibat, serebant, quanquam