장음표시 사용
411쪽
EPICTETI4o modo potu sumere, eo de modo irasci eo de modo moriere. Vigilare oportet, Ia horare, sedere a propr1hs bonis, a pUeris contemni, derideri ab omnibus . niuer sis in rebus minus autoritatis habere, ita honore, in magistrata,in iudicio,in carte ris omnibus. Haec inquam, omnia cd sidera, ct Utrum pro his indolentiam libertatem, quiete malis animaduerte: quod ni malis, caue ea aggrediaris, ne instar puerorum modo philosiophus,modo publicanus, paulo post rhetor, postremo Caesaris procurator fias. Haec inuicem nequaquam conueniunt. illud Oportet, homine esse re uel honum,uel malum, aut ad interiora te uertas, necesse est, aut ad exteriora, uel philosophi locum teneas, uel idiotae. Quod ossicia a natura dicuntur, quodq; ut sese qtiisq; aduersus quempia habeat, considerant, tum de ossiciis erga homines. C AP.ππα V. OFF I C IA habitibus pensiantur. Pater appellatur, curandus est, cedendit ei in omnibus, ferendus clim aut obiurgat aut uerberat. Sed malus pater est. At naturate no bono patri, sed patri conciliauit. Frater iniurius est, uide quo tu loco sis, non quid ille faciat. Propositu tibi est,ut secundia naturam tu facias. Nemo enim tela: ciit, nisi uolentem: Tum laesus eris, cum te laedi opinaberis. Sic ergo a ciue ad ci Dei a Vicino ad uicinum, ad imperatorem ab imperatore ossiciu inuenies, si considerare habitus assuesces. Ossicia aduersus deos. CAP. XXXVI. PIETATIS erga deos id maximum esse scito, ut de ipsis bene sentias, putes leos esse,beneq; ac recte gubernare.TUm Ut ita te copareS, parCre eiS,ari Om nibus cedere, quae fiant,net inuitum sequi, quasi omnia ex optimo consilio em ciantur. Hoc em paeto new deos uncti culpabis,ne in incusabis, quasi neglectus. Id uero aliter emcere non potes,nisi ab his te a uoces, quae in nobis non sunt: in liis tantum quae sunt in nobis,bonum ac malum ponas. Quod si eoru aliquid bonum esse, aut malum opineris, nec ste est,ut clim ea non consequaris, quae uelis, aut in ea incidas, quae nolis, coqueraris aut oderis eius rei causam. Omne ad hoc animal natum est, ut quae noxia uidentur, eorum in causas fugian atq; ab his auertantur. Vtilia uero,& eorum causias quaerant ato admirentur. Non potest igitur,
qui se laedi putat, eo quod laedere uidetur, gaudere, Unde oc ipsa laesione gaudere impossibile est. Unde & patri filius conuitiatur, cum his quae bona uidentur, filiunon impartit. Et Polynicem ari Eteoclem hoc inter se discordare copulit, quod tyrannidem bonum esse putabat, propter hoc agricoIa conuitiatur dijs, propter hoc nauta,Propter hoc mercator,propter hoc ipsum, quib. aut UxoreS, aut liberi interiere. Vbi enim utilitas, ibi pietas. Quamobrem qui ea curat appetere atque euitare quae Oportet,is co tempore etiam pictarem curat Libare autem dc sacrisi care secundit patrios mores, Unum queml decet pure abso lasciuia, absq; negligentia, non parce, non stupra facultatem. Qualem se ad diuinatione adhibere, de quibus uatem consulere, quomodo diuinationibus uti oporteat. In quo simul de ossiciu erga deos ec erga nos ipsos existit. C A P. XXX V M. CV N ad diuinationem accedis,memento ignorare te, quid sit euenturum, at pideo vatem adire, at ex eo id audias. Quale aut, quicquid siit, si philosophus es, no ignoras. Si enim ex iis est, quae in nobis non sunt,necessarium profecto est, ne thonum id esse, net malum Tolle igitur abs te cum Uatem adis, appetitum ac de clinationem. Aliter enim tremens uatem adibis. Sed cum noris, quicquid euen
turum sit, sus Q deq; esse, ec nihil ad te, licebit quod cui id sit, eo bene uti,nel te quisqua prohibebit. Fidens igitur deos tanqua consilit os adi. Mox ubi quid tibi
412쪽
ENc HIRIDION. 4o 1 conssiluerint, memento quos in consilium acceperis, quibus Q sit obaudire,nisi parueris.De his autem ut&Socrates dietitabat considendus est uates, quorum omnis consideratio relationem ad exitu habet. Cuius cognoscendi occasio, neo ex ratione nobis,neq; ex arte aliqua sit prebita.Quamobrem cum tantum periclitandii tibi fuerit, cum amico,aut cum patria,ne consule an periclitaturus sis. Nam si tibi uates dixerit aduersa apparuisse exta, manifestu est, aut mortem significari, aut corporis impedimetum,aut exilium. Sed die itabit ratio, tech confirmabit, ut cum amico et patria pericliteris. Maximo igitur uati,hoc est,ipsi Pythio intende, qui eum de templo expulit, qui amico opem non tulerit. Ossicia erga nos ipsos, ac derjs primo, quae ad morum constantiam faciunt, quasve eam impediunt, dc de sermone in primis, ac silentio. CAP. x XXVIII.
s T A T v E tibi ipsi formulam quandam, ac regulam, quam deinceps serues, Scum tecu ipse es,& cum in homines incidis. Silentiu sit plurimum. Loquere ne cessaria dc paucis oc raro, aut quandoq; cum te ad aliquid dicendum tempus uo cat, dic quidem, sed non de quavis re: non de gladiatorum pugna, non de curis equoru,non de athletis,non de epulis uel poculis singulatim: maximer uero omnium non de hominibus uituperans, aut laudans ,aut cum caeteris iudicans. Si igitur possis,demum eorum sermones, qui tecu sint,in id quod deceat. Quod si inter extraneos te deprehensium uideas,tace. De risu. CAP. XXXIX.
Ris V s neq; multus sit, neq; ob multa, neq; solutus.
Ivs IVRANDVM refuge,si possis: sin minus, cum licet. Aduersus cupiditatem,ac primo de conuiuiis. CAP. πLI. CONVIVIA cum extraneis ac uulgaribus resipue. Ouod si quando lepus incidat,intentum habe animum,ne in Uulgarem statum defluas. Scias enim necessarium esse, qui cum inquinato conflictetur, ec ipsum inquinari. De eorum quae ad corpuS pertineant UB. CAP. XI. II. QV O D ad corpus attinet, ad purum uso usum sume, Vel Ut cibum, potum, ue item, domum. Quod aut ad gulam aut delicias pertinet, penitus circunscribe.
CIRCA rem ueneream, quantum in nobis sit, ante nuptias purer agendum est. Quod si cogimur, quae tame sunt legitima assumenda. e sis tame molestus utentibus,ne redargutor, ne ue saepius objce te non uti. Aduersus iracundiam, quales nos erga detractores prae
sI quis ad te deserat, ille de te male dicit: ne excusia quae dicantur, sed respode: Ignorat ille ec alia, quae mihi adsunt mala. Alio qui non sola haec diceret.
Desipectaculorum cupiditate. CAP. XLV. A D theatra sepe accedere necessarium non est. Quod si quando tempus incidat, caue ne cuiqua magis si udere uidearis,cb tibi.uelis quς fiunt,ita fieri,ut fiunt: eum tantummodo uincere, qui uictor fuit. Status aute ne sit grauis,sed constans cum quadam laetitia.Egressus spectaculo,multa de js quae facta sint, ne disputa: quando ad te corrigendii non facilit, neq; de omnibus sermonibus qui dieii sint. De auscultationum cupiditate. c AP. XLVI. A D recitantes ne accede, neq; hiS uel raro intersis: quod si intersis, grauitatem constantiamq3 ita serua,ut molestia uaces.
413쪽
4O 2 EPICTET i 'De congresu cum potentioribus. CAP. XLV Π.cONGRES SVRVS cum aliquo, dc eorum praesertim, qui potentiores uiden praepone tibi, quid in hoc fecisset Socrates, aut Zeno, neq; dubitabis, quo te pacto gerere oportCat. Quomodo praeparare nos debeamuS, potentiorem adi
C V M aditurus quempiam eorum es, qui magna possunt prepone tibi ipsi, fore ut non admittaris intro ad eum, ut excludaris, Ut tibi fores non pateant, ut te ille negligat.Tum cogita, an cum iis eum audire expediat: ubi adieris, fer quae sunt. Neq; tu tecum dicas unquam, Talia non merebar. Vulgare enim est, quae extrinsecus sunt calumniari. De congressibus cum plurimis. c AP. XLIX. IN congressibus absit, ut de tuis aut operibus, aut periculis nimium at inamoclice memineris . Non enim quemadmodum tibi de tuis periculis meminisse, itasta ali js, quae tibi acciderint, audire est lucadum. Absit etiam,ut risum moueas: est enim res uulgaris, δέ nescio quo modo ducit ad uilitatem, & haec una ueneratio , nem, qua te prosequantur qui adsint, remittere potest. Nonnunquam uero dc in sermonis obscoenitatem trahit: quod si quando incidat, tum sit res-tempus fert, obscoenitate utentem increpa: sin minus,at sal tem taciturnitate Oc rubore osted eum te sermonein serre iniquo animo. Quomodo resistendum uoluptati. CAP. L. CVM uoluptatis cuiuspiam imaginationem capis, quemadmodsi in ceteris serua teipsum,ne ab ea corripiaris: sed excipiat te res ipsa, atq; aliquod tute spacium cape.Tum utruo tempuS animo uoluta, ct qua uoluptate potieris,&qua iam potitus poenitentia afficieris: tel ipsum tute increpa. eis uero oppone, quantopere si abstinueris, gaudebis: teq; ipsum tute laudabis. Quod si res postulare uidetur,tit rem aggrediaris, caue ne suis te blandimentis atq; illecebris superet.Tum op Pone, Φ melius sit, huius certaminis uictoriam tibi ipsi conscire. Agendum bonum propter seipsum reliquis neglectis, ac primo de iustitia. CAP. LI.c VΜ iudicaris faciendam tibi rem, idq; facias, ne da operam, quo minus te facientem alii uideat, ctiam si aliud quippiam ea de re multi sint opinaturi. Si enim non re te facis, ipsum opus fugiendum est: si recte, ne metue increpaturos non recte.Vt enim hoc,aut dies, aut nox est, aduersus disiunctum magnam habet di gnitatem,aduersus autem coniugatum indignitate: sic & maiore partem eligere magnam erga corpus dignitatem habet. Ad seruandam autem quam in couiuio comunionem oportet, indignitatem habet. Si quando igitur cum aliquo conui uaris,memeto ne ad eorum quae apposita sunt, dignitatem aduersius corpus aspicias. Sed aduersus quot animum, qualem decet conuiuam, te serua.
Quod non bonum simpliciter, sed quod nobis faciat eligendum. CAP. LII.
si personam induisti supra tuas uires, neq; eam siustines, di quod implere potueraS, omisisti. Quomodo animum uel ab irrationalib. assectibus,uel a suo peruerso
iudicio seruemus. c AP. LIII. INTER deambulandum, quemadmodum caues, ne clauum calces, aut pedem
distorqueas: ita cave, ne quod in teipso dominatur, offendas, ec hoc si in quavis reseruemus, tutius illam aggrediemur.
414쪽
ΠNCII IRIDION; De eorum quae ad corpus pertinent,possessione. C A P.L I U I. MCDVS possessionis unicuit corpus est,uelut pes calces. Si in hoc ergo con futas,modum seruabis: si excedas, in praeceps feraris necesse est: velut in calceo, si supra pede extendas,fit aureus calceus, deinde purpureus, deinde punctabun diis.Nullus enim terminus est, ubi modum semel excesseris. De ossicio & cura uxorum. CAP. LV. MULIER Es statim a decimo quarto anno dominae uocant . His enim uiri ob concubitum blandiuntur Virorum ergo culpa sibi deinceps nimis placent . Mo
nendae igitur sunt,fore ut apud nos in honore sint, nihil ob aliud, ni si si modesta
Degeneris signum, deq; nimio corporis cultu. C A P.L V I. DE GENERIS signum est, insistere iis quae corporis sunt,ut plurimo exercitio plurimo coi potis cultui. Sed di consensus cuius a superuacanei signu est. Qui hus enim gaudemuS, cum iisdem consentimus. Oportet igitur nimiam corporis curam uelut ab ig esse arbitrari. Maxime uero curam eius habere, quod ipso uti
tur corpore. Praeceptum ad patientiam ac mans retudinem. c AP. L VII.
CVM quit quam tibi male facit, aut dicit, memento illum suum se ossicium se cere arbitrantem,aut dicere. Esse igitur non potest, ut is, quod tibi uidetur, sequatur,sed quod sibripsi. Quod si male sibi uidetur, ipse laeditur, qui di deceptus est. Verum enim cdiugatum, si quisquam falsum arbitretur, non coniugatum ipsum laeditur, sed qui decipitur Si ab his igitur mouearis,mitem te aduersus conuitian tem praebebis. Loquere igitur sic in quavis re, ipsi est uisum.
Quod res omnes partim alterae alteris consentiunt, partim dissident. CAP. L VIII.
OMNI s res duas habet ansas: alteram quae ferri possi, alteram quae no possit. Frater si iniurius sit, ne eum inde capias, quod scilicet est iniurius. Haec enim eius an a est, quae ferri non possit. Sed inde magis, quod frater est, quod tecum educa luse atq; ita inde cum capias, unde ferri possi.
De sermonum congruentia. CAP. LIX.
III sermones non conueniunt: Ego sium ditior te, ego igitur melior sum. Eco sapientior te, ego igitur melior te. Hi autem magis cogruunt: Ego te ditior sum mea igitur posita Rio est tua melior est.Ego te sapientio mea igit oratio uuam tua melior: tu uero neq; possessio es, net oratio. De iudicio rerum exacto. CAP. LX.L A V A T V R quis cito, ne dicas male eum lauari, sed cito. Bibit quis multu uiseni ne dicas male, sed multum. Nisi enim eius consilium scias, unde scis an male cSic enim accidet, Ut aliorum apprehensivas imaginationes accipiamus atris au tem assentiam US. Aduersus gloriam atq; ostentationem: & primo circa
N ULLO modo teipsum dixeris philosophum, neqr multum loquere inter eruditos de speculationibus, sed fac aliquid ex ipsis speculationibus . Veluti in con uiuione dic quo pacto oporteat comesse: sed comede, ut oportet. Memento emec Socratem undecunq; abstulisse ostentationem.Quod si de aliqua speculati oestrino inter eruditos incidat, tace ut plurima. Magnum enim periculum est, euo iniere quae n5 concoxeris. Et cum quis dixerit te nihil scire,idi teno remordeat. I u scito initium esse operis . Nam dc ouea non herbam euomentes, pastoribus
415쪽
ostendunt quantum comederint, sed cibum intus concoquentes,uellera extra ieruntur,&lac. Et tu igitur, ne speculationes ineruditis ostenta: sed ex his con
'Ο 'RA suessu, biletatis tolerantiae postentationem. c AP. LXI C V Μ attenuato sis corpusculo, ne tibi ob id place. Neq; si aqua bibas ex qua-uis occasione, dic aquam bibo: sed cogita, quani sint medici abstitietiores nobis uuat A; tolerantiores. Tum Q alia non habeamus bona, quae alq habent . ias Oasi exerceri uelis ad laborem ac patientiam, tecum ipse hoc fac, neq; ab externis uideri uelis ut qui uim patientes a poterioribus, quo populum coi uocent, statuas incendunt, ec se uim pati clamant. Ostetator enim totus extra vergit, di patietiae atq; abstinentis bona destruit, cum eoru finem statuit esse multorum opinionem.
Descriptio triplicis habitus ineruditi, philosophi, di proli
INERUDITI status ec formula est, nunquam a se ipso expectare utilitate, aut nocti minim, sed ab externis .Philosophistatus est,ec formula, omnem utilitatem ac nocumentum a seipso expectare.Signum proficientis hoc est, neminem uitu perat, neminem laudat, de nemine queritur, neminem accusat, nihil de seiplo cl1cit ceu si sit aliquis,aut aliquid sciat. Cum in re quapiam aut impeditur,aut proh I hetur seipsuna accus at .Et si quis ipsum laudet, uidet laudante ipse secum: et .s uitarieret non se expurgat. Degit autem instar ualetudinar l, cauens aliquid eorum quae sunt in se, comouere, priusquam ad soliditatem perueniat. Appetitum omne a seipso sustulit Decimationem uero in ea tantum quae sunt contra naturam, eo rum uidelicet, quae sunt in nobis, transtulit. Conatu ad omnia remisse utitur. An stultus an rudis dicatur, minime curat: tri4 uno explicem uerbo, quali aduerta
rium seipsum obseruat, & quasi insidiatorem. Quod uerba propter opera. CAP. LXIIII. c Vra quis ideo gloriatur, quod Chrysippi sentetias interpretatur, dicat ipse se cum Nili operte Chrysippus scripsisset, nequaqua haberem unde gloriarer , ea
scripsit Chrysippus, no ut quis eum interpretaretur, sed ut secundum se operare tur Si ergo scriptis utar, tum eorum bonum fuero consecutus: si autem interpre tantem admirer,aut etiam ipse interpretari possim, grammaticum no philosophuadmirer aut agam. Quid autem prodest, medicamenta quaedam inuentile descripta ea in intelligere, atq; atris tradere,ipsummet aegrotantem minime cis uti Quod in his perseuerandum. CAP. LXV.
I N proposito peisuerandum uelut in lege est. Persia igitur uelut si haec trans cendas inpius sis futurus. Quod si quis de te dixerit, ne cura. id enim tuu no est. Quod supersedendum non est, sed Φ primum ad haec in
v te usin dissers, ut iam te aliquando dignum his quae optima sunt,putes, necu usquam transgredi haec statuas r quod si diem de die termino adiicias, non proficis sed deficis .iam nunc igitur assuesce, Ut tanquam persectus uiuas, omni hus et quae accidant,recte utaris. Et quacuniu in re arbitrare propositum tibi cer tamen, ne in ullum diem negligas: quo enim die non proficis,deficis. Hoc igitur pacto Socrates uirorum omnium sapientissimus euasit: quod si ipse nondum es Socrates, at Vivere debes, Ut qui Socrates esse uelis. Tres loci in philosophia, eorum inter se ordo. C A P. LX V I .PRI II V s ac maxime necessarius locus est in philosophia, qui ad usium speculationis pertinet,uelut est n5 mentiri. Secundus qui ad demonstratio es,uelut est, V cum
416쪽
ENc HIRIDION; 4 OF cum mentiri non oporteat.Tertius, qui ad eas cofirmandas & prospiciendas sipectat.Hoc est, quo pacto, et unde demonstrare id possimus uerum esse,aut falsum. Igitur tertius quidem locus necessarius esit ob secundum. Secundus ob primu maxime omniu necessariuS,& in quo quiescere oporteat, primus est.NOS Uero con tra facimus. Tertio em loco immoramur, in m eo omne nostru studia coterimus. Tres antiquorum sententiae in promptu habende, quarum prima Clean iis, Euripidis secunda, tertia Platonis est. C AP. LX V II I sEMPER haec in promptu habenda: Primum: Si renitar,malus ero, gemensin ac plorans sequar. Secundum: Necessitas omnia siursum uersus ad diuinam cautassim ducit uoletia, ecinuita. Eam qUi laetus sequitur,is uere est sapiens. Sed & ter lium, o Criton si ita diis placet ita fiat. Me uero Anytus , dc Melitus interimere quidem potiunt,laedere autem non possunt.
c TETO STOICO AD BARTHOLOMAEUMScalam epistola. ANGELUS POLITIANVS BARTHOLOMAEO sc ALAE SALUTEM.
V quidem, mi Scala, non contentus & strenui militis, & fortissimi
Imperatoris ossicio defungi, etiam tyruculos tuos quae tua in omni re diligentia est ocio situ languescere non sinis: sed uel de taber naculi umbiaculis,ad campi pulvere,ad sudorem, ad palum uocas: A quippe qui omnelSmilitareis numeros ad te unu pertinere iure in telligas. Putaba equide factu a me fatis, Epictetu essem degrieco interpretatus: tu me ad eum quocp tuendii, quasi tuba nunc, classicol excitas. Igitur quod Horatius inquit, lihe ter hoc & omne militabitur bellum in tuae spem gratiae. Arcem tu quidem ipsiam, uerein totius urbis caput oppugnas, qui primu Epicteti caput quasi totius circuli, aut globi potius, quae persectissima figura sit, punctum abo Ieas.Tria autem sunt, quae obiicis, sed quae uel maxime a praecipiendi ratione ab horreant, quod obscura, quod supra hominis uires, quod falsa preceperit. Obscura,Ut cum negas eXplicatum ab eo, qua nam tandem nostra sint opera. Supra hominis Uires, Ur Cu nos naturae imperio gemere asseueras. Id quod plus posse pol lere amrmas, quam ullam hominis facultatem .Falsa, Ut cum corpus contra Epicteti sententiam, in nobis esse contendis, quando ex animo, ut ais, constemus Occorpore. Ea mihi nunc, quando id tibi placet, refellenda, dicendam nonnulla : 135 quide ut te doceam: id enim esset, quod graece dicitur,sius Mineruam: necu ut me legitimum Epicteti propugnatore contra te piatem. Non enim uel ego tanto me dignor honore, uel Epicteto tam faveo, quam te illi fauere certo scio, sed ut impositam a te nobis personam, quantu in nobis sit, sustineamus. Proferam tame in primis nonnulla in mediti,& quasi semina iacia, e quibus quemadmodii fabulae teris rigenas uiros Thebis aut Colchis fatu dentium enatos dicut: ita omnes Epicteti nostri pugnacissimae instructissimaeq; copiae exoriantur. Sed ut Homerus irrueti in Graecorum castra Hectori Salamitatu Aiacem, ita nos tibi Atheniesem Plato nem obiiciemus Is igitur Plato in eo libro qui de hominis natura in cribitur, Sotacra tem cum Alcibiade illo, cui Pulchro cognomen fuerit, disputantem inducit, quo in libro nihil esse aliud hominem quem dicimus, probat,nisi rationis part1c Pem animum. Nam ut cerdo, inquit, sit bula: ita homo ad agendum manu utitur Hoc
417쪽
ait ea res qua utitur. Nam illa instrumentum est. Tum inducit,homo uero is est, qui suopte corpore quasi instrumento utitur. Corpore aute ipso quasi instrumetito, uel in artificiis, uel in actionibus reliquis, nihil omnino aliud utitur, Q rationis particeps animus. Mox Sc aliud sibi ex his uindicat, quod corpore utatur,ide eccorpori dominari. Tum diuidit ad hunc modum: Necesse est hominem aut ani natam esse, aut corpus,aut utrunq; simul. Si uero homo quidem corpori, sibi uero ipsi corpus no dominetur, minime ipsum corpus homo est. At ne in utru* simul. Si enim qui corpori dominet homo est, corpusq; ipsum minime dominat, haud profecto utrunq; simul est, quod dominatur. Praeter haec, si suapte corpus natura
immobile est, animus uero is est qui moueat: nos aute re ipsa in artibUs indemus, artificem et sequi moueat,instrumenta qus moueantur: nihil est dubili, quin corpus instrumenti uicem aduersus animum habeat. Ipse igitur homo est , qui tho minis curs studet, animum curat: qui uero aut pecuniam,aut eiusmodi alia curat, is non modo hominem non curat, sed ne hominis quidem instrumentum. Iam ergo uel Platonis automate, quae tanta quidem est, ut quasi illa Vergilii fama caput inter nubila condat, uel ferreis illis suis atq; adamantinis rationibus, cd stare nimirum arbitror, non esse in nobis corpus. Vt iam mendacii crimine, si uidetur, Epicietum absoluas. Sed pergamus.Triplex apud Platonem uirtutu est gradus . Sutenim supremae omnium, quas uocant exemplares, qualis in sapiente requirimus, in Deo statuimus quae sequuntur, purgati animi dicuntur: qualis in eo esse philosopho uolumus, qui se ab Omni corporis labe contagione Q auocarit.Vnde N in Protagora Plato idem, cuius mihi dulcissimum in ore uersatur nomen, emorien dum ei esse dicit, qui sit philosophus euasurus.Tertium est uirtutum genus, quas purgatorias uocant: qualis in cotinente esse statuimus, negamus in temperante. Has sibi uirtutes is iure uindicet, qui rationis participem an1 intim uere hominem esse sibi persuaserit, qui Φ neq; corpus anime esse partem iudicet, neq; ad homine perficiendum concurrere ipsum arbitretur, sed co quasi instrumento utendit animum induxerit.Nam qui aut paria, aut supcriora corpori tribuat, eum non magiuesse hominem putandum est, quam bruta illa, quae uocemus ammatia, qUae natu ra ut egregier Salustius inquit, prona ac uentri obedientia finxit. Animi ergo ut idem inquit imperio, corporis seruitio magis utimur: ut quo uno a beluis dissieramus, quoq; uno substantia hominis constet d nobis liberum seruemus. Corpore autem ipso no quide ut parte aliqua animo adiuncta, sed ut instrumento utamur.
Hunc Epuctetus hominem instituendum accepit. Nessi enim ille sapiens his prς-ceptis indigebat, qui se iam pridem in libertatem uindicauit,
Uil metus Omiacis, Sc inexorabile fatum
Subiecit pedibus, strepitumq; Acherontis auari.
Neq; cum eo sibi esse negotium putat, qui a sua tantopere natura degenerauit, ut sit in brutorum numerum referendus Hunc si hominem accipias,iam ut arbi tror, quae sint hominis opera non ignoreS. Qui autem dixerat conatum, quam Zc appetitione dicere possis, cum graece sit horine: item appetitu opinione ac decli
natione in nobis esse: is proculdubio cu statim subiiciat, & quaecu* nostra opera
sunt, ea nostra esse definit, quae ex hs quae sint in nobis, deducantur. Vtrum uero corporis animi ne sint, qui a nostris affectus, seu perturbationes, pathe a Graecis Vocentur: maior profecto est quaestio, quam quae hoc tempore explicanda sit. Pertinere tamen ad animum eos omneis amestus, nemo fere est, quin fateaturisdita pertinere, quemadmodum prospera aduersalualetudo ad corpus . Nessi emminus
418쪽
minus hi anim o quam illa corpori uel prosint, uel ossiciant. Quicquid i itur hi
peccant affectus, quicquid agunt, nostrum est opus. Vt igitur in corpore temperamentum illud habitudinis, quam symmetriam uocant, bonam corpori ualetu dinem pretestat: excessus uero defectusq; auserunt: item profecto rein affectibus accidit. Effrenati enim illi, dc uiolent miserum hominem: modera ti uero, compositi selicem constituunt. Sed cum sit animus id quod Zc Plato idem divine seri hit, uelut auriga quida, ct rector: is si di stimulis parcat,& loris fortius utat, facile
ad calce secudo cursu perueniat. Si uero aut lora nimis remittat, aut acrius par est, stimulis citet: is ceu Phaeton, aut Bellerophon aliquis praeceps ferat necet se est. Hac igitur ratione miseri, felices ne euadamus, in nobis est. Quae uero nostra sint opera, facile colligas, cu quae ad nos pertineant ratiocinctis. Quicquid ergo
toto praecipit libro, in nobis est: stulte enina quod no foret praecepisset. Obscurus igiξ,aut perplexus noster Epictetus quo neq; Planius quici, neq; enucleatius, neq; etia lucidius,ne optare quide ausis. Vt in eum nedu tui isti lyncei oculi, sed uel hebetissimi qui inspicere possint. At sunt, inquis, ardua nimis,supram hominis uires, quae praecepit. Quid nam id tande si filia, si uxore amas, dic te homine amare: mortuo enim no perturbaberis. Vtru ne igit quod praecipit,an quod pollicetur,ut dissicile factu reprehedis Si quod praecipit, iam tu quae in comuni uita quotidie, quatin foro, quae in triuiis iactens,factu dissicilia putes. Quis enim non aliquando, quae sint euentura cogitat At Teretianus ille seruulus: inquit De mea isthuc est sapere,no quod ante pedes modo est indere, sed etia illa que sutura
sint prospicere.Et ut scenae immoremur, audi senena apud eunde Incertu est quid aga, quia pi e ter sipem atq; incredibile hoc mihi obtigit: ita sum irritatus,animii ut nequeam ad cogitandu uastituere. Quamobre omnes cum secundae res sunt ma xime, tum maxime meditari secta oportet, quo pacto aduersiam grumna ferant, pericula, damna, exilia. peregre UenieS, semper cogites, aut filii peccatu, aut uxoris morte, aut morbui filiae, comunia esse haec, fieri polle, ut nequid animo sit nouum.
Quicquid praeter spem eueniat, omne id deputare esse in lucro. Quam uero dc illud Vergilianum graue est: Nescia mens hominum fati, sortis o futurae tEt seruare modum rebus sublata secundis. Vides ut haec non sunt obruta, ut palli ni exposita: uides cst uter in poeta hanc eventoruanticipatione ad coetu totilat, quod ei cotiatium sit, ad manes deprimat. Sed ne in re manifesta minime ne cellar is argumentis ambitiosius utar, pergam quo tendis: nem enim tam quod preceperit, i eprehenai a te intelligo, in quod ille deinde nimis magnifice polli..ceatur: no uidelacet perturbatu iri nos si haec praemeditata nobis fuerint liber
TU Ut IXOi S morte. t Uic tu PraecCpto nature augustu nomen, quod maximum
ut Physici dicunt)ad Onan eis affectus momentis habeat, quasi Aiacis illsi clype si obiectas: naturae enim inquis imperio gemimus. An uero hic noster lacrymas arcet qui etia praecipiat, ut uel in alienis luctibus, si opus sit,cdferamus gemitus pariter fleamus. Neq; in sibi iuuenalis cuius id dictu est cocedi a nobis postulet.
Cogi nos in liberoru funei e ad lacrymaS, nature imperio. Naturae enim nemo re
sistit,cui qui aduersaret, is gigantu more, quod dicitur, cum diis bellu gerat. Multos aute legimus in charisti morti sibi pignoru obitu, lacrymis fletu abstinuisse, ut Atheniensem illum Solonem, ut Censorium Catonem, qui ambo sapientes Scsuci int, sint habiti.Non sunt quide lJaec factu facilia, no supra hominis in sunt
uires. Si das in uno hoc, aut altero, dabis Osecto δc in multis, utar l eo demonstrationis genere, quam inductione Dialectici uocen qua plurima apud Platonem philoso
419쪽
philosophorum principem Socrates utitur: ut necesse sit, eum quidem in uno aut altero homine a 'tu id extitisse concesseris demin uniuersa quo J specie,uirtute saltem facultatec, inesse no dissiteare. Vides igitur ut Stoico huic nostro sua ratio costet: vides ut dilucider, ut expresse loquatur: uel quod per uniuersum libra. quae sint nostra opera, disseminat: ex ius enim solis praecepta ducit: uel quod ais
eius illos animi enumerarit, a quib. quasi sontibus nostra omnia opera deducan tur: tum quantopere ad eius Vestigandum sensum Platonis illa sagaciter comprehensa disputatio faciat. Vides ut non est in nobis corpus. Quanto uero, dii boni, propugnatore, quibus se rationibus tuetur Ut sit falsa locutum pervicacius con tenderimus, ipsam in no S Platonicam maiestatem, omnem p academiam conci temus. Tantum uero abcst, Ut magis ardua sint eius praecepta Φ quae natura hominis emcere possit, ut etiam indulgentissimus uideatur Epicit eius noster, qui ne ea quidem sibi praecipienda permiserit, quoris non modo uirtus, aut facultas, sed actus quo in exemplat passim extiterint. Cetera quae in tua epistola sis machina tus,nullo negotio si haec dcderis demoliemur.Cur enim ut aridam succoq; caretatem diuisionem illam uexes, qua ille paucissimis uerbis scienter circumspeetem Omnia quae sint, suas in partes distribuit, no intelligo.Nam &quod tute no is inficias, nihil eorum quae sunt, eam diuisionem effugiat, Zc secii da diuisione minime indiget, cum utrassi pars uniformis supersit, ut iam si diuidere iterum tentes, cdminuas potius, aut dilaceres, quum distribuas.Non ergo arida hoc est, sed uere cor
pus solidum, ec succi plenum: neq; enim quicquam ei diuisioni superest, nem de est nulla inest nugacitas,uerbis utitur propri js coprehensione aptissima, nihil ut excogitari circunt pectius possit. At dixerit fortaste hic aliquis, cur au tem non a principio Epictetus iste ostendit, qualis nana is homo foret, quem instituendum acciperet ' Ostendit ille id quidem, sed paucis. Quid enim non ille hoc ostende rit qui uel corpus ipsum, alia Φ id genus negarit e ste in nobis: At id planius oportuit,&pluribus: at non in abdito hoc crat, sed in promptuario ad manum uoleti id sumere, ac praesto erat. Quid enim Platone ipsi illustrius Potuit tamen sin- quis) Platonis illa argumenta in pauca conferre.Potuit, sed non tam decuit: preecepta enim hoc libello tradit, ec quasi leges promulgat,non contentionibus pugnat. Suus cui in professioni finitus est terminus: ultra sit progrediare, ex iure ma nu consertum in iudiciu sis uocandus.Vides,ut Mathematici demonstrationum
strarii principian 6 probent, sed earum patrocinium ei, quem primu philosophii
dicimus, comendent. Ad eum enim illa pertinent, quae uniuersalia nuncupantur.
Punctii,inquit Euclides,id est, cuius pars nulla est negato id, obmutescet Mathematicus, sed adest periclitanti philosophus. quid ille tandem Quod rem, inquisiquam pia finit, id eo quod a se finitur,uno interuallo minus est. Extorserit id, iam perget.Tria corpus interualla habet Id a superficie clauditur, cui duo tantum ad sint, longitudo & latitudo: profunditatem enim minime illa quidem naeta est, ea uidelicet una a corpore deficit. Superficies aut, quae duo interualla habeat, linea terminatur, cui unii tantum interuallu adsit, quae longitudo sit: linea postremo a punc' o snitur: quod omni proculdubio carebit interuallo: quoniam id ueris si mum est, quod dictum sit, omnem terminu uno interuallo ab eo quod termine tur deficere Ergo & Epidietus hunc ita libellum orditur,ut quod a Platone pro
hatum sit, pro concesso accipiat, eq3 eo omnem praeceptorum seriem intertexata
Igitur ut apud Homerum Aiacis se clypeo Teucer defendit, ita 8c Stoicus hic noster sub Platonis rationibus, quasi sub clypeo auda ster pugnat. No ergo limites,
quibus se circumscripserat, transgredi decreuit, ne quod aiulat extra chorum
420쪽
plura nimium fuisse intelligo, quam epistolae ratio postularet. Non plura tamen, neq; pluribus ut arbitror) explicata, quam oportuerit. Quae si accipis,mi Scala, coeantiam in foedera dextrae: sin respuis, ager iam, qualem oppugnatore prsbue ris, talem te Epicteto propugnatore praesta. Atqui eum quidem dc fuisse magnuuirum omnes tradunt, ec mihi centies repetitus perpetuo placet. Verendum ta men est,ne meus mihi labor, tanquam scitus filiolus subbladiatur, idq; uel autori ipsi apud me gratiam conciliet: tibi uero, quod me ad hanc ueluti pugnam pro uocaris, gratiam habeo: pertinet enim, id quod ec Aristoteles ait ad ingenii pro sectum, contentiosa disceptatio.Vt iam diuine Homerus pugna ipsam, quod homines reddat illustreis, Γυδρωψ φω uocet, nec minus egregie noster ignobile otia dixerit. Quare ut me stipe uel irrites, etiam ato etiam te rogo. Est enim,mi Scala, reluctandum his temporum turbinibus,titerarum oc philosophiae si v dijs, ut iam
nos ipsos nobis, quantum liceat, asseramus. Tua uero opera, quam tu quidem ii heralissime, ut soles,pollicere,non minus fidenter, cum usus uenerit, Utar,atq; ad hanc diem sum usus.Vale. Calendis Sextilibus, M. c c c c LXX I X. Fesulis.
tionum liber, ab Angelo Politiano in Lati
num conuersUS. ROBLEMAT V Μ alia suapte natura credibilia sun t,ec nota, omnis . ambiguitatis & quaestionis expertia. Quis enim, que so,mentis compos dubitet, cur uolatilib. pennas natura sit elargita Qui uis enim prudens dixerit flamenti gratia, quasi uestimentis primo circundata, tum ob speciem, quemadmodugres.silibus quom animantibus dati sunt uilli, serpentibus cortices,
squam mae aquatilibus, aut testae, uelut hS, quae testacea nuncupant. Cur praeterea aliis quidem cornua,alns autem acui eΟS,ali js acutoS Unguel S, aut rostra, aut eius.cemodi quipppiam tribuerit haec enim omnia uelut agnatis quibusdam hastilitabus, quo sese ipsa ab iniuria tuerentur, armauit.Cum 3 omnes natura fructus, omnium, semina, tum ad generandu, tum ad genus excipiendum fabricata foret, cor licibus ea, aut corporibus quibusdam mollibus, aut lignum, aut cutem imitantihus comuniuit, di quasi intra scriniolum occuluit, ut rigoris, aut caloris, aut antis mantium quorundam iniuriam deuitaret.In plerisq; autem, ne ipsum quidem in uolucrum reliquit inutile,sed idoneum cibatui parauit. Plantas uero ipsas fiodi hus, cortice, caeteris Q similibus,pinnarum uillorum Φ uicem conuestiuit, ut quas
praeuiderat immodico frigore, aut aesta offendi posse, & labefactari: quin & earii quasdam, etiam spinis quasi spiculis armauit, quibus animantus iniuriam propul
Larent: florum qi uarietate, partim ad speciem atq; ornatum coronauit, partim uti uice preconum instantem fructuum paritudinem praemostrarent. Igitur qui nota
haec dilucidao sibi postulant explicari, sunt proculdubio mente capti: qui autem ambigunt,an sit igni insitus calor, rj tangendi non habent sensum: qui dubitant,
utrum natura ac prouida ratio consulat iis rebus quae oriuntur & occidunt, qui pordinem,motum, positum, ductum, colores caeteraq; his similia non credunt, sup
plicio digni sunt. Haec itaque suapte natura nota sunt. Alia rursus inexplicabilia, penitus soli cognita deo,scilicet illoru essentie autori.Nam Oc artifex, qui sit opus Ang.Polit. m aliquod