장음표시 사용
421쪽
gio A LEVANDRI aliquod solertius machinatus, omneis illius a stim tenet causas. Qui uero eius operis sit imperitus, causas quot ipsas penitus ignorat. In explicabiles aut qucesti oeshuiuscemodi liunt: Cur quibus alae,aut planta aut latera titillant, rident Cur uenonnullis, crina marmora atterunt aut secantur, cum stridet ferris, aut limatur, ipso
confestim auditu dentes obtorpescunt Cur dentiis stupore, qui e frigidis pomis proueniat, portulaca tamen, quae &ipsa frigida est, sanat New sunt contrariora contraria medicamenta, sed similia. Aut cur magnetis lapis ferru tantum attrahit, deq; eius scobe uiuificatur: siccinum uero tantu folia arida, ac festucas aggregat' eis o agglutinaturo' Et leo sol u gallinaceu pauet. Villaris aut gallina edito otio, festucis undequat corpus purificat.Coturnices Veratro, quod toricis homini, uescuntur.Sturni cicuta. Ascamonia flauam bilem trahit Colocyntha uero, di Agaricum,&albu Veratris, Epholbion Φ, 8c Coccus Cnidius pituitam. Nigrii autem atrii. α Epithyinu nigram bilem. Quibusda uero sedatur uenter ijS quae per
purgant, cotra uero ijs quae sedant perpurgatur. Tum alio alius cibatu magis de Iectatur, eum Q facilius concoquit. Quis aut ignorat,marina torpedine, Vel per ipsam lineam torpore in corpus adigere NI Ulu aut si manu contineatur, COtra toris
pedine ualerer Infinita denii huiuscemodi enumerare possim, qine sola experi entia cognoscuntur. QVapropter Sc a medicis proprietates arcanae appellantur. Qiuod enim de horti proprietate affertur, arcanu propemodu est ad causiam a me tendam. raue enim quida solutiones horti proponunt i plurimas, quae inutiles penitus,improbabilesq; sunt. Dicunt enim purgatoria, quae calidissima sint, hu mores trahere, quod proculdubio falsum est. Oporteret enim, quodcssin esset ca lidum, idem Θ purgatorid esse NUnc aut piper, cum sit calidu, non trahit sed colacoquit, solidatch. Eodemq; modo oc mastiche Sc aloe. Dicimus itare non reciprocari sermone. Nam si quocunq; aluus ducatur, id habitu quidem calidu, uim autevacuefaciendi habet: no continuo tamen, quicquid est calidii, uim quocii habet
ducendae alui. Dicut aut di struthocamelu ferru concoquere, no proprietate qui dem aliqua, sed caliditate, quod profecto absurda. Leo nam cp, qui hoc animanti calidior est, feris tamen no concoquit. New uero apud medicos tantia proprietates quaeda sunt: sed apud plutosophos ite, ac grammaticos: ut ea quae pathe. hoc est, affectus appellant, usibus adnotata: quocirca de iis duntaxat quaerendu, quae mediu quenda locu obtinent, neo ad cognoscenda ancipitia sunt, di sub explicationem cadere pollunt. Quae enim falsa dicunt, ea surat omnibus nota: quae ueri tatem prae se ferunt, hora nota int alia,& conspicua, alia obscura, ec inexplicabitalia, partim uero medis cuiusda sunt naturg, quoru nunc expositione aggredimur. Omne aut problema,aut ex habitu ipsio soluendii, aut ex coagmentatione, aut exactione, aut e consensu erga aliquod simile, aut e colore, aut per sensus deceptio
nem aut per nominis anticipatu, aut qua eiuS rei uires magis minus ue agant aut qua durius quidl rarius ue sit, aut maiuS,aut minus, aut a tep ore, θc aetate 8c consuetudine, aut essentiae ratione,aut eX accidenti, aut similiurersi conditione qua
lia, que in problematis dicunLInuenies igitur, si has tibi preponas formulas qua cun* de ro ambigatur,uocare in disputatione potius. Quonia uero haud iis tantatum modo acquiescendu est, quae ad uniuersum ferunt, sed tant manu ducedus qui egreditur age,iam solutiones ipsas aggrediamur. rCur Homerus homines a Canitie temporum πιλιοκροταφουρ appellauit ' Qtro niam plurimum inde cani incipiunt, quia priora capitis humiditatis, pituitatismplus habent, cpposteriora.
Cur tantum priora capitis calvescunt Quia mollia, Iaxa que sunt. Cum igitur
422쪽
igitur capillus ob naturalem siccitatem careat alimento, faciter fis partibus deia fluit : haud enim facile haeret,uelut in occipitio, quippe quod Sc siccius sit,&conspissatius. II ICaluitium autem a siccitate ortum habet: hinc fit, ut qui crispo sunt capillo,
siccius caput habeant, citius calvescant,serius caneticant, siccitate cOsumente ex crementa pituitatis. Sunt 8c uigiles praeter caeteros. Somnus enim ex humiditate oritur. Argumento sunt infantes humidi, pariter somniculosi atq; excrementost. Et humidi affectus,ec ebriosi, qui crebrius lauantur. Minus quoiu excernunt permeatus:ut per nares, per OS,per ocul OS. Qui uero molliore sunt capillo, ut quibus est humidum caput, eis contra euenit: rarius enim, aut nunquam calvescunt. Sed
Z uitio generis, caluitiu accidit,ut podagra, ic alii quidam affectus cognatio egeneris excipiuntur. Citius autem canescunt, somnolentiq; sunt, at 3 eXcremen tost: cani autem alibi: imitantur enim pituitae colore, unde ipsi ortu habent. Sunt interdu propemodii aureoli Ctim uitellina bilis pituitae sitim mixta. IIII Cur senes excrementost, o uigiles Excremento si quidem sunt, quonia aetate frigidiores imbecilliores Q cum sint,minus concoquunt, multaq3 per meatUS ex
crementa contrahunt. Cum uero solidis ipsis corporibus sicci sint, uigiles quoq; ob idipsum sunt. Infantes enim di foraminum contextu, & solidis ipsis corpori bus humidi sunt. VCur pueri,& qui humidi natura sunt,& excremetosi, canos tam e minimer pro ducunt Quoniam humidi calidiq; sunt. Pituita aut humida est,ac sinciput quo Jhabent quasi cuteum, oc rarum, quo superflua excernantur. Id aetate durescit, fit
que osseum,ac densescit. Vnde Sc suturas ei natura postmodum tribuit, per quas superuacui uapores efflarentur. Solutio ex habitu di coagmentatione cor PoriS. VI Cur foeminae ac spadones oeyus canescunt Foeminae quidem, quod &natu ra sunt Digidae, ec minus exercentur, plura que ob id excrementa contrahunt, acrum praecipue, cum earum iam menses quieuerint. Spadones uero, quod semen iam non edunt, sed excrementis, quo semen gigni debuit, per uniuersum corpus una cum sanguine diffundunt. Id autem pituitatis natura habet. V I ISed cur pilis carent Foeminae quidem, quia frigidae sunt, densos Q habet corporis meatus. Frigus enim condensat, hinc fit, Ut qua pili erumpant, uia nulla sit. Spadones autem, quia & humidi sunt, ec supra modum excremento sit: hac enim ratione fit, ne locis humidioribus herb ae pullulent: nem item siccis ec lapidosis,
ut quae calvitium imitentur. VIII
Cur spadonibus ut plurimu pedes distorquentur Quoniam ob eam, de qua diximus, luperuacaneam humiditate partes corporis uvidas mollest habent, at ob id imbecilles quapropter cum totius corporis onus crura no ferant, torqUentur, ut si pondus harundini inincias, flectatur. Nam quod duru siccumq; est, idem Sc ualidum est. ec a 'ti oni renititur: quod autem humidum ac molle,id actioni re sisetere nequi est enim imbecillum. Argumento sunt Sc ligna,& coria,& vimina, atq; item homines. Balneis enim & poculis debilitantur, uic tus norma modice desiccantur, ualidiores Q ad agendum euadui. Quo esscitur, ut spadones mulie hres quodammodo sint,atiu imbecilli, similiter uinolenti, ut quibus pituitatis plurimum insit.Nam cum frigidi sint, contrarium inducere affectant. Vinum autem suapte natura calidu est. Aethiopes uero utpote naturae siccioris capillo sunt crispo. macilenti, musculost, ualidi ad opus. Ita Sed cur uoce acuta sunt Rursus enim humiditatis copia implens asperam ar-
423쪽
teriam. eam coarctat, hinc spiritus per angustum means, uocis acuitatem e cit per latum ut in uiris granditatem. Argumento est e possunt, foramina tibiarum. Abundare autem illos humiditate manifestum est, quod leues sunt, quod piis in muliebrem modum mammae increscunt,palpebrasq; habent turgidiores, suntintentii capillo, dc in cano. πCur nonnulli spadones rem ueneream modo aliquo affectant, atq; interdum amant QMia multis circa pubertatem execti testes, confractisve fuerat, sunt ueluti impci ieeti spa dones, quidam uero calidiori sunt iecore, ac seminalia uasa ima gna habent.Imaginantur itaq; usiam, quod uero cupiunt, minime peragunt. V. xenda enim ipsa marcent. Nam qui ea inflat spiritus, perpetuo defecit. Is a semine Ortus per seminales meatus,'s de partibus serebatur, quae circa lumbos sunt. At in pueris seminales meatus occaecati. xi Quare cum tres humores simplices, uniformesq; sint, non tamen tres Uniser mes aegi trudines, simplices que progenerant,sed plures Duplices enim in uno quoq; accidunt, perpetuae scilice Cc intercis . curia non ex ipsis tantum humori hus moi borum differentiae proueniunt, sed a locis. Calidus enim ec tenuis lita mor, a Ctatam, breugna, at in ardentem gignit sebrim frigidus autem,& crassus ob cusiam 8c longam. Sic ec lignorum quae quidem sunt calida ec aridissima, ueluti igciae & lauri ingentem excitant flammam, citiusΦ exuruntur: uiridia uero, ochumida, humilem di fumidam ignem edunt,serius in exuruntur. Rursus si locus quidei pie spatiosus ut, ait amplus, citius ac maxime accendit humorem: quonia cumsura ut sit coaceruatus, una omnis penitus putrefactus accenditur. Si uero tenuis sit, ec angustus, cum univcrsium minime capiat humorem, sed particulatim: quia noti sun ut omnis Lit, putrescat, febrim quidem exilem excitabit, sed quae diutius at deat. Admisce igitur humoris naturam ac locum, omnemq; ear si febrium differentiam inuonios, qHae ex humorum putrefactio e proueniant. Si enim in magnis concepraculis, Ut in Uenis puta, di in arterins flaua bilis putrescat, cum calida sit, ardetissimam, acutam, di bretiem accendet febrim, qualis est, qui ardor appella tui . Arsi in paruis uenis δέ artcriis, quς circa cutem sint, putrescat pituita frigida, languidam ec diuturnam ossiciet febrim, ut quam quotidianam dicunt. Praeterea extrema qUoq; ipsa permutantur. Quod si in paruis conceptaculis flava putruetarit bilis,sebrim faciet, minorem breuem Φ, sed longiorem tame aliquanto, quam est ardor, aut tertianam, aut simpliciter acutam. At si in magnis conceptaculis pituita putrUerit, breuiorem aliquanto faciet, quam est quotidiana: similiter ec nigra bilis, si in magnis putrescar uenis, quoniam Uno tempore Uniuersia quodam modo exuritur, breuem faciet febrim per quartos: si autem in paruis, diuturnio rem quartanam. Concurrunt enim strigidus humor, ec crassus, ec alterationi minime idoneus atque angustus locus, qui uniuersam simul bilem exuri consums que non sinit. Cur nonnullis, ubi pudore assiciuntur, sudant saec Quia maxime raris sunt
meatibus. Natura a talem avocans ab eo sese, quod sit honore aut reuerentia di gnum, modico una cum sanguine maximas in uenaS arterias Q fugit, eaeque replete destillant. At gaudentibus id euenit, quoniam remittitur, rarescit corpus, maXime uero alae. V ktii Cur timentes pallent Quoniam natura nostra, ea que uis, Cui corpus est cure nihil ab externis pati uult. Atque ut nos intra domos confugimus, ita 8c ipsa si curitatis satagens, in corporis intima, quoad eius fieri potest, se cotvicit. Atqui
ec sanguinem, quem pro cibo uehiculo' qtie h bet, eum scilicet, qui optimus
424쪽
PROBLEΜATA. 4i3 sit, secum trahit. Is autem est sanguis, qui roseo cutem purpureo' que colore in ficit. XI HISed cur ijdem tremunt Quoniam animalis uirtus cossensita naturae neruos de stituit, quos prius seruabat: ii uero corporis partes tremoris expertes ferunt: hinc fit, ut 8c uenter ijs soluatur, S mingant deimprouiso.Nam qui musculi excrementorci meatus obstruunt,nuc imbecilles facti, superuacanea remittunt. π VCur quos pudet,rubent Quia natura sua sponte conscientia quada quod honore sit dignu rcuerita, quasi nobilis puella, modice sese in corporis intima con trahit.Mouetur autem una secum sanguis, ac funditur: unde etiam cutis sangui nis colore inscitur. Ain sanguine a natura obtendi, quasi uelamen dicut. Quem admodum & nos a natura uelut admoniti, manu faci ei praetendimus. X V ICur nonnulli metu extincti Quoniam fagiens supra modii naturalis uirtus, set in corpus intimum una cum Languine recipies, insiti Ina uiuificumq; calorem eum qui propter cor gignitur, confestim suffocat atq; extinguit, quare Zc corru Ptionem inducit: hac enim ipsa ratione oc oleum, cum plurimu ac subito in lucer me flammam inditur, eam extinguit: habet autem sanguis, qui est in corde, pro portionem ad lucernae flammam. Quosdam ec immodicus dolor ratione eadem exanimauit. Resoluitur enim insiti caloris internus motus, ut operculo obtectus ignis extinguitur. X V HCur multi uinolentia exanimati uia rursum uini copia naturale uiuificam in uirtute caliditate suffocat. Praecipue uero hoc iis accidit, qui insitum calore exi
guum ait imbecillum possident..uod enim Zc plurimum est,& ualidum reniti magis potest, spatio , temporis copiani coquit: quemadmodu dc flammae copia
maiorem quo in olei infusionem tolerat. X V III Cur senes tremunt Quia rursum naturalium Virtutum nerui, ac particularum musiculi, cum sussiciente motiuam uirtutem minime capiant, haudquaquam pariter ad tolerandum corporis onus annituntur. Fit autem tremor, q uoniam coraporis podus particulam deorsum trahit. Animalis autem uirtus surium: hoc cum re fiat successione, ec continenter tremorem cier: hinc etiam cernui ingrediatur,atin ad humum vergunt, quorsum eos natura detrudit: hinc Zc bacillorum adminiculo pro tigillis sustentantur, ob li hanc ipsam uirtutum imbecillitatem stercus deimprouiso,urinam 4 dethciunt. . ta IXCur piper 8c sinapi,integra si deuores,ventre minime excalfaciunt: si trita, ex
calfaciunt Quia quae uirtute tantum, non autem dc actu suas habent qualitates, aliquo extrinsecus indigent adiumento,ut uirtutem in ac tum producant ipsa igitur tritura attenuata, at i in intimu corpus permeatus penetrantia, tum a sta insi ta caliditate commota, agunt hoc pacto .Eadem p ratio est ec caeterarum qualita tum.Sunt autem ex iis, quae Per qualitatem agunt, nonnulla quae actu ipso quali
tatem habet,ut aqua potabilis, ptisana, lac: humida enim, & frigida sunt,ne in ullo extrinsecus indigent ministerio ad refrigerandum atin humectandum:sed statim proprie* agunt. Similiter Oc sial, re terra, & eiusmodi: siccae enim sunt natura , ecuirtute, Naspectu,&actu.Mare erit,ec falsugo, Θ uiua aqua humida sunt ec imataginatione, ec aspectu: sicca aute 8c uirtute, re actur lini uero semen, 8c panis, sicca imaginatione ec aspectis,humida uero stini uirtute dc actu. YYCur nonnulli noctu nihil uident, die uident Quoniam uidendi spiritu cras Ito rem habet: net qui aera pertransire usq; ad uisibile possit: noctu uero crassescit, quoniam solis absentia restigeratur,uel ut alii dicunt) quoniam interdiu a tenui calidol aere attenuatur,noctu uero densatur. In sele autem, dc hyaena, di noctua Ang.Polit. m 3 contra
425쪽
contra accidit.Interdiu enim nihil cernunt, noctu exacter cernimi: habet enim us dendi uirtutern tenuisissima,maxime Φ perspicuam: quae cum noctu modice cras i esca uscipiendo obiectui idonea fit: interdiu autem, atq; in claro lumine uehe menter attenuata resoluitur atque dispergitur: unde ec leones, qui eius modi fere sunt, per solem ingredi nequeunt.Et ignem interdiu cernentes fugitit. Est 8c eo rum uid re pupulam uehemeter splendidam, habentq; humida oculorum maxi me perspicua. XXICur repentinum uehemensiu gaudium nonnunquam exanimat Quia uitalis uirtus 8c insitus calor, cum immodice extrinsecus fertur, egeritur aliu resoluitur, unde Θύ sirdant, di rubent, quonia sanguis adest. Insitus enim calor, atq; ipse ignis tum caliditate, tum quod loco suo demigrat, sursum uersus mouetur.Rursum V ro pabuli appetitu deorsiim: utrolibet autem horum motuum pereunte, ipse corrumpitur. XX si
Cui dolentes, dc amantes, dcirascentes suspirant admodum, dc frequenter Quoniam dolentium anima ad ipsam doloris causam conuersa est, cupientsu ad id quod cupiunt, ira sicentium ad id quod iram iis concitat. Igitur intela anima au: d quod mouet,negligit, ec quodammodo obliuiscitur, motiva pectoris muscia
lis uia tute praebere. Cor itaque ipsum; aeq; pec toris dilatatione aerem accipienS, ideo in eo perflatum ait refrigeratum,nelitem contractione excernenS sin gultifica excrementa, quae de sanguinis exustione gignutur, dum suffocationem metuit, animam cogit, ato admonet, Ut quam plurimum musculiS motum prae P eat: maiorem , insipirationem atq; eXpii ationem efficiat, ut maiore quo in uiri a frigidi aeris accipiat,maiorem Q uina excrementom effutiat, Ut quod eXiguae Cre-hraeq; resipirationes facturae Herant, idem maior una essciat. Vnde dc Gra cii nomen suspirio ex angustia pectoris prisci dederunt. Suspirant autem diutius, di frequenter, quoniam in id scira per quo mouetur, conuersa est. Natura autem cogit eam,ut aliqua do plus motiuae Virtutis musculis pectoris per cor immittat: qu au tem in pector e respiratio, idem in corpore perspiratio est, qIae per arterias fit. Si milis autem esit insipirationi dilatatio Expirationi autem cotractio: sit, pulsus u
ro nomine dilatatio contractioq; comprenditur. XπIII
Cum sicium dulicile concoquitur: Quoniam leuitate sua humido pabulo in tra alvu innatat, id* per mediam, neq; sese ad eius corpus applicat, qua applica
tione concoctio lat.Tum circa gulam redundat, cuius officium appetitus est, nora coctio: extra uero corpUssi in aqua indatur,innatat: neq; demergitur: quia dum carnes interuntur, leuem cocipit spiritum, corpus in altum expuit, humidisis in
nare cogit, hinc & lentus est, quoniam spiritus est particeps. XXII II Cui antequam balneum ingrediamur, calidum mingimus, clim diutius in bal neo supersedimus, frigidum Fit hoc: nimirum quasi ad alterius cuiuspiam com Paratio nem . missa enim urina tepidae qualitatis est, ac modice calida. Extra leti thalneum, quoniam frigidum est corpus nostra, qus urina emista est, uelut ad cor poris comparationem, calida est in calido autem, quoniam multo magis corpus p urina caletht,frigida urina uidetur, quamuis aliquo modo calida sit, uerum in iucite, Vel ex eo apparet. Ei enim qui balneum ingreditur, ut calfiat, si calidum soliuangreditur, que calida est aqua, ad modus eruida uidctur: si aut iam excalfactus ingrediatur,non itidem ei feruida uidetur. XXV Cur loca maritima fodientes, dulcem aquam inuenimus Nimirum quoniam in mari, quae tenuior sit aqua, dulcis est, quae crassor falsia, tenuis igitur ad ua per Lerrae meatus Influens,in ipsa occulitur terra, quam deinde fodientes inuenimus.
426쪽
PROBLEMATA. cli FDulcis est autem, quoniam per brumam in aera attollitur. Crassa uero aqua exi cata emundataq; fit fiat. At in littoribus, quae meatus laxioreis habeant, falsa inue nitur aqua. Excolat enim eo etiam crassor maris aqua. XXVICur putealis aqua per brumam calida,per aestatem frigida est Quonia quid semper contrarium ut inimicum fugit.Frigidum uero,oc contrariu calido esse, ecipsum corrumpere manifesto apparet. Igitur quoniam calor per aestatem aera oc cuparit,fugit frigus in intimam terram,ato ob id aquam frigefacit. Per bruma uero, quoniam frigus in aere plus pollet, rursus calor in intimum defugit, aquam excalfacit Contraria enim eodem in loco ac tepore simul manere, contra naturae legem est. XXVII Cur breui statura homines proceris ut plurimum sunt prudentiores c Quoniaconstipata ait copacta illis est anima in uniuerso corpore. Proceris uero,in lon gitudine distenta resoluitur: quapropter Homerus Vlyssem breuem ac pruden rem, Aiacem uero procem ac stolidiorem describit. XX v I ii Cur minus prudentes, cu ingrediuntur, sese ueluti suspendunt ' Quia ut inualidus gubernator haud in rectis nauim agit,ita marcidior anima corpus. XXIAE Cur stolidorum Φ plurimi, prudentes gignunt liberos, ac robustos Quia sto lidiores in coitu uoluptati magnopere succubentes, animam habent corpori magnopere immersiam. Quo emcitur,ut eoru semen quamplurimae uirtutis, tum rationalis, tum naturalis particepS,Prudentiores, qui nascantur, emciat. Prudentioribus autem alcy hs praesertim, qui sint eruditi,secus omnino accidit. Prudentiae enim uis aliquid eorum semper ,uel in re ipsa uenerea reputans quς sint extrinse cus necessaria ideo Q suspensior, emcit ut quod semen defluit, quam plurima careat naturali uirtute. Hinc soluendum, cur stolidi atq; ineruditi liberos gignant corpore robustos, eruditi contra imbecillos. XXX Cur ferarum stercus haud ita male olet Quia siccio siminime* superuacaneo
utuntur nutrimento, maXimeo exercentur: quin & dorcadum, re aliorum qu rundam animalium stercUs, uelut aromatum quodammodo imitatur odorem.
Hominis igitur stercus pessime omnium olet, quod 4 8c uario ec humido uescuntur nutrimento .Ido etiam supra satiem, ec intempestive, re cum minime indiget,
tum minus exercentur, minuSq3 Cp caetera animantia caloris habent: quare crimnein plane: concoquatur, neq; Ob copiam perfletur,sed ueluti commarceat, mali est odoris. πακ ICur sinapi, caeterat id genus acria cuti imposita ulcerant, deglutita uero, aluuiam non ulcerant Quia prius demutant ea,ec concoquuntur, quam agant.Prae terea resoluitur acredo nimia corporis humiditate. Item cum supra cute ponuntur, temporis ad agendum plus habent, quoniam ea conspissatior est. Estq; pi ae/terea imbecilla. At quod intimum ea, oc laxioreis meatus habeat,& uali dius est. . tax XI tCur qui dolent, qui gaudent ridentes lacrymant Qui quidem dolent, mea tuum qui sint in oculis, spissitudine eoru exprimunt humiditate: qui aut gaudet, raritate meatuit humidum estundut. Quibusdam uero in oculis, qs qui angustio-
reis meatus habent, in neutro lacryma eXprimitur. XXXIlICur hordacea farina, cum sit stigida, resoluit pituitates e Siquidem omne filia dum condensat, ac resolutionem impedit. Equidem puto, non quia restigeret, ideo resoluere, sed quia ericiat, uim eiiciendi, atque humores diuidendi po Isidet. Sunt que plurimae eiusmodi species sibηpsis contraria agentes, non illae quidem prima ratione, di sese ipsis, ac praecipue, sed secunda, ec ex accidenti: ut apium,
427쪽
quod quidem est calidum,sebrim diminuit. Non qua id quidem calidum est: si
mile enim similia auget, sed qua ex uenis ethcit morbi seioS humores, uim in pro Vocancke urinae. Item Q iris 8c hyssopus lateris morbo, quae pleuritis dicitur, conferunt: quamuis enim calida sint, tamen eos humores incidiit, qui pituitatem in tra eam membranulam gignunt, qua costae subcinguntur.Et aqua calida circum
sus a rigorem soluit, qui tetanus dicitur, qui ex lentis frigidisc, humoribus generatur. boluit autem non proprie, sed ex accideti per medium aliquod, hoc est, per insidentem caliditatem.Si igitur sua sponte nulliuS medii interuentu agant, pro prie dicuntur, prima Φ ratione agere: sin medij agant interuentu, non autem sese ipsis, ex accidenti tum agere, perciet secundam ratione dicuntur. καZl II ICur mingentibus accidit,ut 8c flatum edant f Quoniam cum uesica urinae plena est, turget, premitq; dc coar fiat directu intestinum. Dum ita Φ exinanitur, in cluso intestinis spiritui, exeundi occasione praebet, quida uero consensum quendam haru intcr se particulam esse ad deiectione arbitrantur. V X X UCur qui oscitantem uideant,& ipsi oscitant Quia natura animantium, magi me que ratione carentium, similitudinum quendam sensum, item' que affectuum habet. Atque ita sit, ut meiente asello, cineri item metant, cum sint urina re Pleti. XXX UICur lippus sanum lippitudine asscit: sanus uero lippum h audquaquam sani tale afficit Quia oculi humeeti sunt, di molles, atin asse stibus expositi. Tu quia
sanitas, ex habitudine modica, uitium ex immodica accidit. Quod igitur modica est,facilius ab immodico mutatur, ac uertitur, quam contra. Ergo dc lippitudo, quae immodica quaedam habitudo est,facile sanitatem, utpote modicam, dema tat. Fit aut mutatio naturali corporu inter se consensu. XXX ii
Cur numisma, 5 pomum in aqua maiora quam sint, uideri solent ' Quia affusa ijs aqua, concolor fit, aspectumq; decipit, quasi maiora sint. Tali enim ratione re
lectuna, 8c quae erraticae stellae dicunt , chim iuxta ortus aut occasus limite sipe Oantur, ampliori corpore uidentur: Sua enim qualitate circumfusum sibi aerem afficiunt. XXm V Cur triangula procuI cernentibus,roisida putantur Quia crimaspeetus procul angulos uidero nequeat, utpote actitos, eo S ignorat, quibus ob aspectus deceptione na subducitis, rotunda Putantur.idem in verno accidit, qui sub aqua perfra OUS APParet. . πη π πCur ligno procul uapulante, ictum continuo videmus, sonum serius exaudi mus, quamuis una cum ictu ec sonus fiat Quoniam uisum subtiliorem auditu,acutiorem Q habemus. Icium igitur uisus, utpote acutior,anticipat: auditus autem ut qui crassior est, num rardius consequitur.Hac ipsa ratio soluendu est, quod in nubium inter se coflictu brumae tempore,ubi ictus oritur eius, quem tonitruucli cimus, eius lignitio, quam fulgetra vocamus, ut in iis quae pyrecbola, hoc est, ignivoma dicantur, prius fulgetram cernimus, at ita postmodu tonitrus exau dimus, licet conflictu ipso prior tonitrus, posterior fulgetra,aut una saltem ambo oriantur Et hic igitur uisus, utpote subtilior, auditum praeuertitur, atq; ita fulge tram prius videmus . Tum dc auditus tonitru sentit, ut qui crassor,atq; ad conse quendum tardior cst. Cur fit ut cum nuda facie,reliquo amicto corpore simus, in maximo tamen sirigore reliqud quidem corporis rigeamus,faciem minimis Consuetudine: astu Uit enim facies aeri tolerando, maxime uero nos cosuetudo aduersus omneis abfectus communit. πLI
428쪽
PROBLEMATA. 41γCur flaua silis, quae per uniuersiam uitae tempus ea tunica, quae bilis uesica di
citur, continetur, cuius 43 corpus maxime: affectibus expositum est,minimer ipsani corrodit: at si uel ad exiguit temporis in dentem, cuius est corpus ad patiendu minime aptum,ingruerit,statim eum exesum reddit Quoniam ita est a natura institutum, ut eo tantum in corpore inhabiter, ideoq; minime: ipsum laedit. Magnum enim remedium contra dolore naturae nomen est. Mille in alia possim tibi exepta afferre. Decem in matrice menses infans permanet, nullii ponderis sensum prae gnanti praebens. Spiritus autem leuis in eam incidens, dolorem continuo acutii citat, qui oc tensionem, S intolerabile essicit pondus. Aspera arteria unius est spiritus receptaculum.In eam si mica, aut potiuncula deerret, suffocationem, aut ueli ementem emcit tussimJd nisi natura ipsa praefinitiet, haudquaquam fieri uel ad minimum posset VLI Cur nonnulli cum balneum sitientes intrant, ab si siti exeunt: nonnullis uero contra accidit Sicciores quidem balneo utres tint,statimq; sedant: sitis enim sic citate prouenit. praesertim si non penitus a siccitate resoluantur. At qui uuidiores sunt minimeq; litibundi, si diutius immorentur, sub calido praesertim aere, atque intra aridam contignationem, resoluta per sudores humiditate, sitibundi em
Cur radicula comesa, alii scelidu eruciant, alii imini me Quoru quidem aluus ac stomachus superuacatacla naaliso humoribus, iisq; ad pituitatem uergetibus,
minime exuberat, corum purus est ructus at quisus exuberat,scelidus .Radicula enim calida est, humorum ci crassitudine incidit, ait attenuat.Ex humoribus au tem spiritus excitat, eost per ructu effutit. Sic & coenu quiescens,nihil olet, mo tum uero, A Conturbatum,grauem halitum emat. Qui uero radiculam ipsam grauis naturor ac foetidae qualitatis esse autumant, quoniam ea cum extra corpus sit, diutius seruetur, grauiter oleat, proculdubio falluntur: omnes enim qui ea ue
scerentur, grauem ruci si edere oporteret. XL ta II
Cur in maximis rigoribus digiti ac summa corporis nigrescunt 8c decidunt Quoniam cxtremit frigus abigit, atq; retrudit insitum calorem sub intimum cor pus,atcp ita summa corporis livescunt quide primo, tum nigrescunt, re quodam modo cadauerantur. Decidunt autem, quoniam natura reliquo intenta corpori agglutinat sibi quod fanum inest, quod uero iam perint, dimittit a sese, ait extru dit. Summa autem praecipue a Sciuntur, quod neq; admodum carnosia dc minus calida sunt. Nam Sc stirpium eae praecipuer foliorum defluuium bruma patiuntur, quae minus calida natura sunt,ati ob id imbecilliores atq; rariores. Qui uero dicunt , statim a principio insitu calorem, a frigore, quasi ab aduersiario fugientem,
in intimii corpus peruadere, tum sese colligentem, ec quasi instaurantem, ceu re sumptis uiribus,in cas rursus particulaS, magna repente copia, auxilio accurrere, at ita, uel quia repente, Vel quia maxima caloris ui eo de remigrarit, sium ma cor
poris exurere, quia in iis residenS magis congregetur, ii proculdubio saliuini auia
Cur qui summa corporis rigentia, igni admouent ut calfaciant, uehemeter do ientc Repentina uidelicet qualitatis mutatione. Plurimum enim frigus, in pluriamum calorem demutant: quicquid enim immodicer repentecti fit, mala uidelicet habitudine,id naturae cruciatum affert: quicquid autem bona hasitudine, &modo,& secundum natura repente immutatur, id natura magnopere delectat: con sistit autem maxime in habitudinis modo humanu corpus, multoq; magis quam
429쪽
Cur qui piper aut magnum panem comederunt, singultiunt Est uero proportio,& cum in s quae extrinsecus aut ingrauant, aut dolorem incutiunt. Piper enim, flauaq; bilis proportionem cum spiniS habent: pituita autem, & panis, cum gra Dissimo lapide. Qui alua minimer excremento fana, sensibilem, calidamq; liminaci 1,η ocymme piperis acrimonia mordicantur, stomachii excitant, ad id quo do lent, X cernendum ac persequendum, ait ita quem singultum dicimus effuti ut: qui uero frigidiorem nacti sunt stomachu, maiorem p in eo pituitatis uim habet, minus Q sentiunt, ii tardius singultiunt.Idem 4 ijs accidit, qui magnu repente panem deuorarint. Panis enim copia ac magnit adine degravantur. Neq; enim siuas parteis celi ire natura patitur,ubi quidqua absit, quod se laedat. Piper igitur qua litate acri id efficit secundum proportione pungentis intrinsecus bilis. Panis au tem quantitate ponderis, uelut Sc pituitae copia, intrinsecus degravans, sin ciuitae Scit. XLV LICur qui in unguibus affectus existunt, uehementer cruciant Quoniam nerui qui per digitos tenduntur, peculiaribus excrementis, Ungucs gignunt: quem ad modum 8c d cntes in gingiuis fiunt.Cum itaque sensibilis neruorum uirtus in ex trema progreditur, inq; iis collecta, ueluti in convallem profluens aqua congrega tar, atq; etiam copiosior existit,proculdubio quo magis affectum sentit,magis
Cur deuorato repente magno pane, singultientibus retentio spiritus, singulta resoluit Quonia stomachus adiacet asperae arteriar. Ea uero stomacha premenS, at in in angustu adurgens,id agit,ut ec qui in eo cibus constipatus sit, exprimatur
in uentrem, ait ita exoneratus, singultum sistat. X L i πCur deuorato pane singultietes,ubi quid triste audiunt, no singultiunt Quoniam in id animam intendunt, quod tristitiam afferat: quo emcitur, ut mouendo pectori, na1nus sit intenta. u.Ursum igitur, cum non erumpat spiritus, veru copio stor cogat, singultu sistit, ut 8c ante didicimus. LCur imagines prope quidem, planoS colores, procul autem stantibus , partim concavos, partim deuexos ostendunt Quoniam uidendi uis in longo interuat lo extenditur atq; i es oluitur: quo sit, ut intima coloris exaei e planec, non cernat: sed candidos qui dona colores deuexos, nigros autem concauos uideat. Candidit enim, cum sese spicia dido admouit, extrinsecus splendescit. Nigrum uero utpote
tenebi osum,intrinsecuS. A l lium Uero aliae materia transformant: ut crim statua rius aeneum equis,aut bouem, aut aliud eiu simodi animal fundens, aut cudens ho
minem fingit, aut aliud quippiam, mutata scilicet de specie in specie materia aeris: Aliae additione agiit, ut cerat,aut luti fustor: aliae demptione, ut qui sculpedo an mal fabricantur: aliae coagmentatione, ec insertione,&glutinatione, ut in domo, ut in nauigio aedificando,in tela, in fabrili opere: aliae habitudinis alteratio e sunt, θί per profundum quodammodo: qUemadmodu natura e semine animalia pro creat: aliae habitudinis simul alteratione ec adiectione corporis, quemadmodum natura particulas enutriendo auget: aliae uero mixtione colorum, re corporum adiectione, ut pietura. VCui si frigida aqua neruis inimica, calida amica non est, imo uero θc ipsa inimi car Si enim tale quippiam noxium, contrariis porro utile est. Contraria enim in idipsum eodem modo agere nequeunt. Prima igitur ratione, ac per se calidii qua
est calidii, infestum neruis simpliciter non est, sed qua calidum ec humidu est qui
autem neruos habent laesos, eorum nerui, quia plurimum sensus habent, multae
intensionis, multae que adstrictionis indigent. Sunt enim suapte natura sicci . Humiditas
430쪽
PROBLEMATA. 4 is Humiditas autem,utpote contraria, emollit, remittit. ipso ac putrefacit. Calid si
uero ipsum suapte natura minime: noxium esse patet. Calidi enim olei utilis hautastus, quia astrictionis uim continet. L I ICur, si poma nocent, quoniam frigida sint, atq; hUmida, aqua tamen quae eius dem sit habitudinis,minime nocet Quia subtilior est aqua pomis, citi que ex cernitur: quo fit, ut non adeo laedat: imo uero, corporis particulas modice in istendit. LIII
Cur quae dissicilem habent concoctione, crasso j siunt humore, multo facilius
concoquuntur,ut bubulae carnes, quam quae ec faciliori sint coctione, ec minus crasso humore,ut saxatiles pisces Quidam id consuetudini tribuunt: nonulli hahitum quendam naturalem at* arcanum,neiu eXplicabilem in causa est e putant. Quidam uero immodica alui caliditate, quae cococtibiliora sint, ij par est, utpo te mutabiliora, summa incendit ut concremari dicunt, ait corrumpi. Quae autem concoctioni minime idonea sint,utpote dissiciliora mutatu, cium non admodum mutentur, concoqui tantu. Sic enim paleae, ut quae suscipi edis affectibus aptiores sunt, plurimo igni in cinerem abeunt. At quernis lignis non item accidit, ut
Cur dolentium superficies pallescit Quia natura ut diximus) ad intimii cor
pus una cum sanguine penetrat. Sanguis autem is est, qui ipsam calfacere supersticiem, ac rarefacere sit solitus. L VCur in Aegypto, quae calidissima est regio, frigidii ii inti gignitur Eade ratiori
Rursus enim ad uitisi radices defugit frigus, east frigefacit: sunt enim uites mul to Φ caeterae stirpes suscipiendis assec tibiis aptiores. L V ICur calida aqua puteo indita stigidissima reddit aquam Quonia quod in pu leo Digus est, calidae repugnat: cumc, eam frigoris abundantia superet, calore i pissum omni copia persequitur. Atq3 ita multa cur frigiditate percalfaciente aquam influit, eam , hoc pacto admodum refrigerat. L V II Cur ubi exigua animal in oculos inuolat, statim altero clauso oculo eYtrudit cinia uidendi spiritus iam per OccIusium oculum exire non potest, ut iam didiciamus, sed collectus insesse, magna 4 in apertum oculum copia intendens, implet ipsum,& tumefacit, Sc quasi extrinsecus promit,atque ita pellitur extruditur que
Cur colaphis icti igne cernunt Quia uidendi spiritus ictu attenuatus magno pere ignescit, atq; in aera egrestus talis cernitur, qualis iam euasit.Ιdem euenit, cuduos simul lapides,aut cium ferrii ferro atteras. Interceptus enim aer magnopere attenuatur, atq; ignis fit Idem quoq; in nubibus accidit. Lim Cur non omnium attritu lapidum ignis eXcuditur Quia plerim cedentes ni mium sunt,nim tu in leues, ec laxis meatibus. Ne in enim pariter percussus aer atteanuatur: quippe qui nessi uehementer ob leuitatem percutitur, Sc fugit, recedito intra meatuS.NO erso Pariter totus percutitur at gnescit.Idem re lignoru eue nil attritu . At uero a sole atq; aqua ignis creatur quoniam infracti ad uitrum solis radii uelut etiam in speculi S euenit,magis ignescunt, rursum' que ad supera refle
ciuntur. LXCur prurientes seruida gaudent f Quoniam pituita, cuius crassitudine ac fiigiditate pruritus oritur, cutis sensum obtundit. LXICur ' dem balneis gaudent Quia calor pituitam fundit, eam que ungues re
Cur magis humeri pruriunt Quoniam anticis partibus frigidiores sunt. ideol