Doctrina politica in genuinam methodum, quæ est Aristotelis, reducta, & ex probatissimis quibusque philosophis, oratoribus, iurisconsultis, historicis, &c. breviter comportata & explicata, ab Henningo Arnisaeo Halberstad. Cum succincto quæstionum & m

31쪽

α . C A P u T I. stea id ad suam trahat scientiam, & dicat. sibi quoque a principiis sumendum initium , sicut Ors. fecit I. Phys t. I. universalia Logici praecepta Phy ficus determinat, & ad suum institutum accommodat, quae LCgica contra verroi me alto dicitur.

Ita in vestibulo Polit Ices, prooemii Ioco, per contractam Logicam ordinandae sunt nobis partes univeris Politices .

ne sparsim mox hoc, mox illud, nihil suo loco tradamus, quod plerassique, lavi

huic rei manus admouerunt s.

accidisse, ne iter aduertet, qui qua Me thodo risot. suam tradiderit politicam, notare voluerit Illud enim a quo-ν:s mediocriter in Philosophia versato obtinebimus, Politicam reponi in classe illarum disciplinarum quas Osrisor. ε.b ' Pi: Giη- -οῦ Praxeos quidem multas significationes recenset mintus φ. . pro f. & ipse L Eth. I.

praxin tam late tuterpretatur, ut quam vis operationem complectatur : Tum deis finitur in genere a Francis. Maron. M. operatio regulata a ra-otae . id est, si latinius loqui vellit operata O , cui regulam & directiqnem Praescribit Intellectus. Ex usu vero Philosophiae Perapateticae praxis proprie ac-4 R PIO 'ita Oper Mi ne quae ad hone-ltatem destinatur 6. Metaph. t. r. Et ho

ant et

32쪽

De constituti Politiser. Iant: Tum definitur a Scoto in pr. Prol. Operatio alterius potentiae ab intellectu , naturaliter posterior intellectione, nata conformiter elici rationi re- ad hoc, quod sit recta. Multa di putavimus alibi, in Metaph. O Logicis , pro dilucidatione hujus definitionis . quam & Zimara probat . in solui. con-rradiet. dc Soncim σ. Metaph. g. 2, 'qui eandem totidem verbis ex Thomae eliucit. Solum illud , quod in principio dicitur, praxin e sie Operationem facultatis distinctae ab intelictu in dubium

jure revocari posse videtur impugnatur que a Gregori Orim. q. s. prol. a. I. O-σham. q. q. D. I. Gabr. q. IO. Fonsec. a. Met. c. s. q. 2. Soar. disp. 4 I. secf. II. Nam ut omittam argumenta illorum, ipsa intellectus speculatio vocatur. --τis t. praxis 7. Politi c. a. ex fine, ad quem dirigitur . adeo , ut hic praxis sit in ipso intellectae, quando refertur ad objectum operabile, quatenus tale. Hoc enim est, quod Scotus ex s. de an. r. I . elicit : intellectum extensione fieri practicum. Illud en in intelligendum est, non quod extendatur ad facultatem inferiorem externam. , sed quod ad externum objectum: Hinc etiam non rantum phantasia , sed Sc ipse intellectus vocatur Practicus, 1. de an. O Meraph. r. l. Cum autem Politicae operatio a ratior e

33쪽

dirigatur ad honestatem , seu ut loquitur Seoriis, ad hoc ut sit recta, in fietari nemo potest , eam inter practicas disciplinas re- sponi debere. Id quod in hunc ostendo finem, ut ordinem inveniam, quo Politica doctrina tradi debet. Certum enim est in doctrina .Aristotel. non posse disciplinas Practicas aliter, quam ordine resolutivo irradi, quippe cum in Ethicas, ut planum est, in Politicis , ut ostendemus, adeoque 4n Logica, quae licet ars non sit . arti tamen amnis est , non alium observaverse:

quod ita fieri debere proculdubio quoque docuisset , si de Method. in Logicist ractasset. Ex tat tamen. T. Met. r. 2 3 .apes

tus locus, ubi vult in artibus finem prae- cognoscendum estὸ , adeoque resolutῖ-Vam Method. obtervandam , quod dc ibi

nota V. υer. in com. & in Medicina peris tractanda, iri actum deduxit. Nam quoad Methodum , accuratius artem observavit ver. quam quisquam alius , excepto Galeno qui in pr. Const. art. Med. artes, lait, Omnium consensu ordine re lolutivo

tradendas , quod dc in suis de tuend. Iam les de Meth. Med. libris eleganter praestitit. Nam in lib. I. desan. tuend. cX pra stipposita dc explicata sanitate tanquam fine, educit media omnia ad ianitateminendam : In lib. I. Method. generalit ce'

ostendit , quomodo a morbi depulsione prima indicatio desumatur dc quomodo caeturae omnes, ad hunc colludant finem ,

34쪽

ut morbus abigasur, & sanitas rest Ituaia tur , qui Medici finis est. Unde ualet perum versos libros Method. tantum reso- Iutivum ordinem observari , quem & in tota Medicina observari aequum est, cumnius morbi curatio proportionem habeat universae Medicinae, ut Galen. d aonstravit r. Meth.. Quod vero Gaia . . μγ. Med. c. v. definitiva quoque Me. ithodo velit Medicinam tradere , in eo tertium ordinem non, invenit, sed accidentale tantum discrimen emngit, quippe, cum definitio talis, quae partes omnes complectatur, praeposita, naturam Methodi non immutet, ut ostendit Zaba-

Phyliologicis per Pathologica ad Thera-Peuticam progreditur, ordine compositi Vo traditum este, eo quod primum de elementis, humoribus, spiritibus, functionibus S c. tractetur, deinde de morbis morborum differentiis, causis, signis, de symptomatibus : denique de Methodo

medendi, quam os inl.ας. I. in trib. collocat, Diaeta, Chirurgia, SI Pharmace utica. Verum his accidit, quod antiquis Phi-closophis apud aras. I. ph scap. . qui in- . ut etiam S nescientes veritati testimo monium perhibuerunt. Nam du illi compositivo ordine progredi se putat, Analy-B a ticum

35쪽

collig. e a. iterum praemonuit, dum ait: Quia artes practicae in quantum sunt artes, continent tria: Primum est, scire loca suorum subjectorum : Alterum se ire sinem quaesitum ad inducendum ipsum iu'subjectum: Tertium scire instrumenta . cum quibus valeamus ducere finem idi Tubjectum. Ideoque ars Medicinae prim bdivisa est in tres partes, quarum prima explicat su8jectum: id est, corpus humanum , per Anatomiam disiectum in suli membra: altera de fine, qui duplex est, conservatio sanitatis 3C remotio morbi, unde Physiologia nascitur& Pathologia, haec de morbis, illa de sanitate. Tandem tertia pars coquirit remedia ad finem ob tinendum. Hunc ordinem resolutivuesse nemo negare potest, cum a fine procedatur ad explicada media, quae ad finem di

cunt. Sed eum ordinem observat Ferneti praeelse, ad imitationem verr. quanqua visen vi eum imitatus Bertinin paululis deflectunt, dum non ab Anatomia corporis, quod fieri debebat. sed ab elementis Zc temperamentis incipiunt,& postea partia dissectione subjiciunt. Hunc autε ordino

compositivu non esse, quis tam hospes est in doctrina Methodi, qui no advertat In artibus resolutivus ordo est a fine ad media, id quod Galen. docuit v. Method. c. Z. dum ait: Est enim totius artis summa, i P venire auxilia, quib. aeger sanat ar. Ia ordo

res. -

36쪽

Dὸ constitui. Politios. Uresolutivus debet compositivo contrarius esse. Proinde a mediis procedet adfinem .

Iam elementa, temperamenta, functiomnes, partes corporis, S caetera,quae in

Physiologie 1s traduntur, non sunt media, quibus Medicus in sanitate restauranda utitur, nec si sint, in Physiologicis, ut me dia considerantur, sed in sua natura, sine respectu, Multo minus vero morbidc symis Pt mala dc causae morborum,sunt media curandi:Proinde dicere :non possit mus ,

per compositionen ascendi hic ad finε, in quo acquiescimus, sicut Pilaeol.qui voluit nova Methodo Ethicam tradere in summmo bono tandem desinit. Non ita, inqu1, hi autores in fine acquiescui, sed in medicamentis, quae finis medici non sunt, sed sanitas, cum nec ipsum operari Medi ei finis sit, ut Sui sit sentit lib. a. Instin eap.

gen. lib. 8.Eps I. O 3. Verum sanitas ipsa, iquippe, cujus gratia aliquid fit illud, est fi- , nis. Quod si dicere quisqua voluerit, ordi nem compositivum esse, quia proceditura principiis ad totum: Iam talis ordo artifica Iis non est , & proinde nec ordo,

quia nec scientiam parit , nec artemviIdeoque mirum est , cum Gilon. in comia. cia hac re, ostenderit, jurisprudentiam esse scientiam, etiam proprie dictam : quod examinabimus in progressu 2 tamen eam ordine resolutivo traditam contenderit.

Icientia enim, praesupposito toto, seu

37쪽

r ' C A P u Y L subiecto, cujus principia quaeris, non proin greditur ad totum, sed ad affectiones perpi et pili derii onstrandas ars 1 fine, tanta, quam prineipi,incipit,& progreditur ad kraedia . Sed esto talis ordo concedatur: Elementa sane sunt principia corporis mixti Mixtum igitur totum erit, quod hic com gnoscitur, aut si mavis, ut remo te petita principia putemus, corpus animatum. Ο stendas inihi, quomodo temperamenta, functiones ; morbi, morborum causae, signa, symptomata, ipsa deniq;medicamenia ita; sint principia totius anim ii. Vsque ad-' eo nulla e Fcohaerentia in partibus mediis eime, si quis eam compositivo ordine tra- 'ditam asserere velit. Vetum, in ordine resolutivo , ut Zab. ostendit Lib. 2. Meth.

optime omnia cohaerent. In Anatomia enim explicatur subjectum Medicinae quod est corpus humanum. Rudis enim illa partium cognitio sufficit,cum subjectum

secundum omnes minutias disse ;ari non 'debeat,scut inpra dieamentis Arist. O cap. 1 3. 2. Eth. patet. In Physiologia explintuefinis τῆς vγωῆς, qui est sanitas , quippe , quae ex jis conflatur,quae in Physiologia traduntur : In Palfiologia explicaturi finis της , qui est morbi ab is . Iitio. Morbus igitur cognoscendus est . cum ab eo prima indicatio , in inveniendis remediis desumatur. Cognoscitur '

morbut ex symptomatisvi signis, curari .

38쪽

De con 'stui. Politices. snon potest, quamdiu causa fovens manet: propterea. exliis conflatur Pathologia . Superest igitur Methodus, quae continet media, Chri rurgica, Pharmace uti ca&Die tetica , & ita apter cohaerent omnia meminbra , a primo fine, ad utrima media. Sed nos ad Politieam redimus , ostensuri eam, quod sit practica, non alio, quam xesolutivo ordine tradi debere , cum omnis disciplina practica eo tractari debeat. Praesupponendun autem est , quod Zab. contra Picc. in Introd. in gr. Morat. demonstravit, ordinem a nostra cognitione desumendum est e, hoc est, ita instituendum, prout nos facilius discimus. Nam ordo est instrumentum discendi. Instrui

enta vero discendi ad id excogitata sunt, ut faciliorem reddant disciplinam. Alioquin quovis modo sine ordine discere possumus, sed dissicilius , & majori cum taedio , Quod si jam ordo naturae repugnet cognitioni nostrae , ita ut ejus ductu difficilius cognoscamus , instrumentum hoc inventum est, quo obscuritati lumen, difficultati fac litatem addat. Unde . Arist.

s. Polit. c. I. Phast. I. I. de Lisor. animal. τ

IO. non a natura, sed a nostra cogni tione

Methodi xegulam delum it,' quod &ver. facit T. Met. eom. Io. O in Epit. M raph. tr. E. de defuit. ubi ait: Ρrocedimus sempera notiori apud nos, ad notius apud naturam. GaD.9. Met. insi. propte ea prius

39쪽

r. CA nT I. de diariis febribus sibi agendum sumit , quod simplicem, & cognitu facilimam' primam curandi indicationem habeant . Nom .de Ente O GC. e. z. Quia inquit , shbstantiarum simplicium essentiae stini magis occultae, taeo ab essent iis compositorum incipiendum est, ut a facilioribus convenientior fiat disciplina. Et quid fortiuis eontra Piccolomineum urgeret, quam quod Aristo t. saepissime ordinem naturae deseruit, ut ordinem cogniti onis observaret. Ex multis unum alterum sussiciat. Licet Aristo t. a. de an. t. 27. tactu dicat sensuum communissimum , ramen a comis.

muni non incipit, sed a visu, in quo, quae de sensibus sibi demonstranda proposue Tat, clarius perspiciebantur. In libris de partibus, hominis partes Piimo loco plexumque proponit, quod ut a. de part c. Io.dι rebat, nobis sint notiores. In Topicis a. li. p.quaestionem accidentis praeponit quaestionibus definitionis & generis,non alia de causa, nisi quod notior. Libros de anima, quanquam libris de partibus universaliores, his tamen postposuit, ut constat ex ult. c. lib. de Inc animal. Idque

notavit Alex. . phrod. I. de an. c. 2. ver. in . I. Meteor , quanquam υicen.

in pr. tractat. de an Thomas in procem. a. de 'an. Flandr. in prooem. explicat et iberi. M. in compend. PDse. pari. es. alii dissentiunt. Notavit Fa- .er. Stapul. quoque propter ea Porph3

40쪽

Da constitue. Politises. Musum rap. a. Isq. primo Ioco explica Ke g nus, quod notius sit,& reliquorum praedicabitum notitiam ad sui cognitionem

non requirat.

Cum igitur ordo ita sit instituendus, prout nos facilus discere possumus, manifestum fiet, non posse practi eam disciplinam, nisi resolutive tradi. Nam practicaedi stiplinae intentio &scopus est, instruis menta seu media docere, quorum opera finem attingas . seu producas , quod Gal. s. Meth.cap. 7. totidem fere verbis docuit, O r. Meth. exemplo oculi declaravit. Sutoriam considera: nihil docet discipulum sutor, nisi qua arte, quibus mediis conis suere possit calceum quam commodissime. Quid Ethicus nisi ut doceat, quomodo per virtutes, & iis annexa, summum bonum assequaris. Totius Philosophiae moralis ait Ovulan prata.de philoscaput est, ut scias, quibus ad beatam viis tam pervenias rationibus. Quid Logicus docet , praeter instrumenta ait ingendi

veritatem ΘIam vero media excogitare nemo potest, nisi cui fini ea adhibere velit , praenoverit: Quia finis est quasi meta &terminus , ad quem omnia media cobtineant, tum demum pro veris habenda, si ad finem obtinendum idonea fuerint Disputent exempli causa Chrysippus , Epicurus, di Aristoteles de assequendae felicitatis mediis , Chrysippus Perturbatenum vacultatem , Epicurus