장음표시 사용
151쪽
etiam a quibusdam proportionatis vistinguitur. Et, si quando aliquis frigoris sensus in accessionibus , aut sudor in remissionibus percipitur , levissimus sane uterque est , sic , ut alter levissimae pedum
perfrigerationi , aut aurae frigidiusculae cutim occupanti: alter madori , quo caput, aut collum, aut
aliqua singularis pars humescit , persimilis potius sit , nec in singuli, deprehendatur. Calor in ea primo attactu i s e mitem ostendit , sed paullo post ,
maliti diutius corpori applicita, acriusculurn atque inaequalem . Pulius ι etsi frequens, & febrili: semper sit, rarior tamen, tardior, , minor ostendi tur, quam in aliis febribus acutis , & continuis . Facies tumet aliquantum, dc laxa, dc sublivida apparet . In somnum aegri propendent . Urina emittitur, teste RIvERIO, initio alba , aquosa, & per turbata, deinde crassor ; di: non nihil rubra , sed
non ita, ut in febribus acutioribus. Sitis non ur- 1 et , nisi peculiaris huitior una acritas , aut tanta lyiriphaz cfallities, aut sanguinis lentor tantuS ad sit, ut salivat secretione imminuta, aut depravata OS, & fauces arescant i c tunc saepe lingua albo , de viscido muco foedatur . Neque deritum ceterAE febrilia symptomata vehementius desaeviunt .
Haec autem quotidianae continuae puras , ic rea gularis propria sunt. Si vero cum ea diathesis inflammatoria, aut cacochylia primarum viarum, aut malignitas complicetur , aliquantum symptomata variari necesse est. In primo casti pulsus validior, major, frequentior, dc durior; calor, oc sitis in ii compita teiasior; facies rubicundior; urinae saturatiores; respiratio gravior, dc dissicilior ; capitis dolor pul-s i S , atquου rnterdum pervigilium, primis saltem K a di
152쪽
diebus, morbum exacuunt . Idque potissimum in quibus clam constitutionibus , quae inflammatoriis alia fectibus inferendis accommodatae magis sunt , in temperamentis sanguinei S, aetate fi orente, dc vegetiore contingit. Quod si hanc febrem dolores capitis, Colli, aut crurum, aut alicujus partis, putabrachii, humeri, manu S, Comitentur, atque in ac cessionibu S exacerbentur , quia tum rheumatis unon nihil particeps videtur, nomen rheumaticae a multis, nec inepte ei tribuitur. In altero oris sa
por do pravatur, aut amarescit,3 cibi fastidium , &nausea, aut Vomitus, dc crebri ructus, oc flatus vexant; hi pochondria cum epigastrio tument, gravantur, & bor borygmis perli repunt; facies, Oculique flavent; dc venter saepe liquidior est, foetidaqtie eXcrementa dimittit . In tertio denique vires 1ummopere languent sine 1Danifesta caussa, pulsus inaequaliter micant, tendines subsiliunt , mens obfuscatur, & tetris somniis aberrat, dum interim exigua febris esse Videtur, dc Calor mitis, & uriana sanorum similis, & sic porro . Sed in primis tum ad mlasma aliquod putridum susceptum, aut ad epide micam constitutionem sedulo respicere oportet, ut certilis judicium fiat . Quando autem ex hujusmodi signis malignam naturam in ipsa cognoscimus, tunc vix ea differt a febre remitteras m)ι-
ligna, nervosa dicta, de qua infra J. CCCCXXX VI.)plura dicemus, ac proinde pro una, eademque sumi posset. Reliquas vero differentias O. CCCXXVIII. facile per se quisque dignoscet, si animum adve terit ad ea, quae sit pra non semel inculcavimus.
153쪽
Quoniam vero quotidiana continua lento passu incedit, dc dii rationis longitudine, syniplomatumqtie ab hecti- lenitate quandoque hdcticam , si minus primariam, symptomaticam certe , praese ferre potest ; tunc qua ratione discerni possit, etiam dicendum est. In he ctica calor, qui alioquin aequalis est , a pastu tamen increscit, dc post aliquot horas ad pristinum
grailum revertitur . In quotidiana vero, etiam si nihil cibi assumptum fuerit, aut jam multum tem poris posit daptum cibum praeterierit, vespere tantummodo intenditur, & ad mediam usque noctem invalescere pergit' deinde selasim mitescit ita, ut mane temperatissimus videatur . Pulsus in hec cadurus, dc contra fus f epe est; in quotidiana mollis, Ec latus. Cutis ita illa squallet, de re siccatur; in hac nequaquam. Flectica primaria continentium, quotidiana continua remittentium morem , & natu iam sectatur; dc quamquam prior, ubi sumpto matica est, accessionibus, remistionibusque s iis propius ad quotidianae similitudinem accediat, ab hac tamen longe abest erratico typo ; dc alterius morbi praesentia, quem ea consequitur, dc comitatur. Largiar vero si urgeas, amphemerinam, sive quotidianam continuam plerumque eam esse, sed syla , plomaticam, dc Vagam. Demum hecticam caussae antecedunt , quae valde calefaciunt , atque ex sic cant ; quoti ita nam contra quae refrigeiant, laocant. augentque humiditatem .
154쪽
Longa , 8c curatu difficilis plerumque esse con suevit , atque adeo non prorsus vacat periculo Quo magis corpus lentis crassisque humoribus ic tet, & quo hi tenacius cohaerent, uberiusque san guinem inficiunt , aut canaliculos minimos penitus opplent , ac obstruunt , aut altius in .ela ulis , cellulis , membranisque coacervantur , & lentes cunt, eo diutius trahitur, pertinaciusque naturae, atque artis viribus obnititur. Quas ob caussas non unum ei tempus est , quo finiatur . Nunc eiram quadragesima tantum die solvitur , nunc demum sexagesima: Interdum etiam ultra hosce fines ex
tenditur . Principium igitur morbi fero ad vigesimam usque diem pertingit . Longior plerumque
est, quae tardibri, mitiorique motu procedit, qua que nulla humarum Corruptione , alit acrimonia , bilis mixtione, ut veteres ajobant, incitatur. Citius contra ad finem ea perducitur, in qua plures subinde evacuationes sequuntur. Periculi vero dit-
serentiam faciunt ipsa symptomata . Si enim protinus ab initio vires vitae prosternuntur , & simula petitus deficit quoniam moro1 duiturnitati ferendae impares aegri tum videntur) timeri profecto egitium potest, idque eo certius, quo viribus Jam fractis, & deiecto appetitui longiores , grasso reloue accessiones, dc somni profundiores accesserint , nam conjicere hinc licet , nsn solum ventricuissensum a pituitosa colluvie obtundi , sed cerebrum etiam ipsam ejus copia obrui. Ubi autem ilia pro cul absit, spes est fore, ut morbus felicii r termi
netur, Maligna, epidemica, ct cum putredinis
155쪽
I Ignis conjhi iacta, lethalior est, quam benigna, sporadica, & pura . Imo tunc intra brevius , quam communiter sblet, spatium occidere etiam potest. NIn raro diuturnitate hepatis obstructiones , ca-chex iam , hydropem accersit, vel in hecticum 1ec dariam migrat; in quam proclivior est, majus que discrimen affert illa, quae cum alicujus visce-xis labe, aut alis peculiari morbo complicatur.
Cum in hujusmodi febre pituitosus humor abun- Indiaatio let , &lym p., a lentore, & spissitudine peccet, mu- cuique iners ubique excedat; dc siimul solidae par
tes laxitate, atque atonia laborent ; mox liquet , liquores illos attenuandos solvendos, excernendos que esse, has excitandas, roborandas, firmandas. Remedia, anguinis millio vix locum habet; nisi plet hora , fu i'
aut inflammatoria diathesis praesto sit, aut aliquod Dieatio ' 'grave tympio ma superveniat, quod eam requirat.' 'Cucurbitulae scarificatae canitis dolorem, aut si, po- p prii, rem egregie discutiunt , itemque fricationes, bal si' 'nea pedum, epit pastica, atque alia id genus revel lentia. Si vero profundior ibmnus teneat, cantharides occipiti, pone aures, brachiis, aut cruribusi apponi debent. Idis enim tenax , viscidusque humor non solum resolvitur, verum etiam aliorsum avocatur , ςxcernitur , ipsaeque vi- vires exci-
156쪽
Purgantia tam initio in orbi , quam per tot tinet ejus progressum iubinde iterata cum primas vitas a mucosa taburra liberant, tum reliquam in vasiis contentam , & circumeuntem liquant , educuntque . Interdum tamen necesse ea eam incidentibus, saponaceisque medicamentis excretioni paratiorem reddere; quod in primis expedit, ubi ven triculus muco tenaciori scatet; quin imo emeticis, breviori scilicet via, excutere; potui item dare ,
quae attenuant, aperiunt, atque evacuationem uri
nae, sudorisque sollicitant, qualia sunt decocta ex radicibus aperientibus, aut leniter aromaticis, lignis blande sudoriseris , aut herbis amaticantibus parata. Sales fixi lixiviales glutinoibs humores omnes potentissime di sibivunt; post hos veniunt sales medii, liquor cornu Cervi succinatus , spiritus MIN DERERI , itemque spiritus, &sales volatiles, Oxymel simplex, aut Scilliticum, Kermes minerale ,
& quam plurima hujusi di . At si cum hac febre
complicetur diathesis inflammatoria , aut malignitas , aut Venenatum , putridumVe mlasma , aliquantum profecto varianda curatio est , prout nempe complicationis genus , atque adjuncta symptomata postulare videntur. Tunc autem in memoriam re vocentur , quae supra variis in Iocis praecepta fuere . Victus porro ratio indicationibus respondeat. In univeistim tenuis , aperiens , blande reficiens sit, oportet; neque in ea vinum penitus interdicendum est.
157쪽
Interdum quotidiana continua illud peculiare habet, ut uno eodenaque tempore, qui ea laborant, nis dea-
calorem simul', dc frigus querantur. Hanc speciem GALE Nus Dialam nominavit . Duplex autem a SE NERTO a) statuitur, vera, ct fpureta. Epialamurram a pituita acida, ct vitrea, spuriam vero a
pituita, & bile simul commixtis gigni, sibi imaginatus est. Sed ut caussa meram hypothesim sapit, sic hujusmodi Sennertiana distinctio supervacua omnino est . Qui vero calor, & frigus eodem tem pore ab aegris percipiatur, racia convenit inter Ue teres scriptores. Si quid conjectura valeo, probabile equidem crediderim, frigoris pocius sensum , quam veru in frig is illud esse . Nam irritatis cu-taneis nervis, intimeque spastice assectis talis idea in sensoris communi excitari potesst , ut aegrotan tes se frigere credant ; mutato nempe sic cerebri meditullio , quemadmodum mutaretur a vero frigore nervis applicito. Calorem porro si inui, frigus percipi, dum non omnes stimul nervi per ambitum corporis discurrentes spastice assiciuntur . illaesiis quippe sensus caloris , spasmo vero correptis sensus frigoris insit leat, necesse est. sa) L. C.
Rara ortinino est Epiala; cui curandae proponebant Veteras validiora attenuantia, incidentia, &Fardiaca calefacientia ; quia materialem caussam,
158쪽
ex qua oriri eam putabant, crassiorem & glutin, s1orem sibi fingebant. Sed verosimilius est, lentori frigido acrimoniam adjungi nervos peculiariter irritantem . Ceterum eadem propemodum servanda sunt, quae ad quotidianae continuae, sive phlegmaticae modo expositae Curationem commendavimus; quamquam mitius purgare praestet in Epiala, quia in hac vires magis languent, nec fortiora cathar-tica facile feruntur. Quare id, quod una vice eL fici non licet, partitis fiat, & lenibus medicamentis, quae alvum ducunt, & causi tam obstruentem, atque irritantem paullatim detrahunt. Febris Sinnovalis humorofa Avicennae
Scire quoque interest , Avicennam duas febris snc aris differentias instituisse , nempe syncopalem minutam, & syncopalem humorosam, illam CX bilioso humore, hanc ex pituitoso genitam. Utra que sic nominatur ob Syncopem, quae accessionibus lsupervenit. distinguitque hanc speciem a reliquiS Posterior igitur, videlicet f=ncopalis humorosa, cum lin ea ob humoris pituitosii copiam, & oris ventriculi debilitatem febre ingruente in syncopem aegri incidere credebantur, quotidianas in modum decurrens huc quoque spectat . Haec dissicillima curatu habita est, quia neque purgationem , neque mis' sionem sanguinis ob virium dosectionem admittit . Quare GALENUs sblis frictionibus utendum esse voluit cum ad ira orbificam materiam resolvendam , tum ad eamdem evacuandam. Videtur tamen clysteribus, blanditque eccoproticis locum reliquisse , α, post pravorum hun rum sarcin a imminutam ,
159쪽
CoN TIN, REMITTE N Τ sicque periculum syncopes amotum, incitentibus. in primis oxymelli, hydbpo, cinnamoino; de demum etiam alvi ductioni, quemadmodum in quotidiana pituitos a Veteres facere consueverant. Illud vero animadvertere debeo , quod syncopales ejusmodi febres tam quotidianae, quam tertianae ibmiles, plerumque sunt de genere intermittentium,& praecipue spectant ad comitatas perniciosas TOR-ΤII, eodemque modo cito, dc feliciter curantur . Quod ad victus rationem pertinet, parciorem esse volebant, atqM ex alimentis tenuioris substantiae,& concoct u facilibus comparatam. Potui vero aut victum , aut cere visitam, aut hydromel concedebant . Quotidians continuae Dotomatica .
Ad quotidianam continuam veterum, uva pitullitosam, aut plegmaticam transferendae sunt conti nuae symptomaticae a vitiis glandularum conglobatarum , dc conglomeratarum, a strumis, scrophulis, bubonibus, rhachiride, scorbulo, cachexia, lue venerea, aliaeque ab ETTMULLERO lymphaticae dictae, aut a SYLVIO u) inomybatteas glandulares, pancrφaticas ori faliva es distincta, iternque omnes
Antae, sive hecticae 6 tomaticae I CCCXIII.
CCCXVI.) sive phthisiicae, ut passim nominantur. Harum autem curatio partim a morbi primarii , unde oriuntur, partim a generali quotidianae pituitosae curatione desumitur. Est qhodii in quotidiana
genus ETTMULLERI quod quoque pexti
net . Id lue venerea laborantibxis, Ili morbus ingravescit, aut ubi decoistis iudoriferis nimium, aut
160쪽
34 is enim venerea lympha viscidor, acriorque peccare videtur, eaqtie glauclulae salivales, aliaeque partes , in primis circa guttur male plectuntur. Febris inde orta, etsi lymphatici generis, cum tamen ad phlo: gi licam diathesi in vergat, exposcit tanguinis missionem, diluentia, temperantia, & demum mercurii prudentem usum .
FEBRIS C ATARRHALIS. 'L CCCXL.
illivi quotidianae continuae febris gemis, quocutricatarrhales capitis, narium , faucium , pectoris,eaffectiones vel ab initio Conjunguntur , aut quod easdem ut caussam, proxime subsequitur, turrbalis passim apud cliuicos scriptores 119men obtinuit. Nonnulli tamen, &praesertim Gemnanor uino plerique huic denominationi notam addideruuit benignitatis , catarrhalem benignam eam appellantes . ne scilicet cum alia febre confunderetur, cui catarrbalis maligna, seu p techizamis nometa ab iis tribuitur, et sit, ni fallor, improprie, cum hac appellatione febrem epide micam , & malignam natu rae omnino diversae , alteriusque generis, uti infra ostendam, complexi esse videantur. Alii, ut G OK-ΤERILIS , & FRACasSINItas pro cutarrhatis maluerunt omphaticam febrem dicere, quod a se rosis . lymphaticisque congestionibus , defluxionibusque circa caput, fauces, aut pectus recens obortiS Videretur proficisci. Hoc tamen nomine aliam, ut patet, quotidianae speciem designant, quam eodem de-