장음표시 사용
31쪽
in eximio opere, in quo Varronis omnem doctrinam exposuit, illud caput de moribus apum tantis effert laudibus ut cum quarto Georgicorum libro illud conferre non dubitet . Amplissimam certe laudem et nimiam fortasse, de qua tamen nil imminuere velimus, si nusquam impar locis de omithone et apibus oratio Varronis fuisset. Liber de villaticis pastionibus hanc servat dialogi formam, quam in superioribus libris jam usuri palam vidimus. Nec est necesse referre omnia facete dicta inter actores de PGpone, Memla aut Prassere, quippe nihil inter ea differt et oco istos quos jam Scrofa aut accius protulit. Postquam de avibus et piscibus dissertatio finem cepit, tertii
libri, pro Varronis scenica ratione, curriculum subito clauditur novo quodam casu nec minus inexspectato, quam ista irruptio libertinorum quos jam novimuS. Et ibi unus ex actoribus Axius colloquitur, Piscinam struit in quam, refrigerandi causa Neptunum Baianum induxit, quum ei Varro et piscinam et vocem tali sententia repente intercludit: a Strer vim est tonnant, ii Musi hon obserearetae que Varron ait adopteries labies qui avalent cour de so terniis surria genisation des Oisecivae des mea, car Cestruinti qu i nomme les abeillesari enga Vesamaleur de la langue latine a lis dans rorigines le hapitreriout entier, qui est,rit par un vicillare octogo ire ave heaucorum de rem etd eleganee, etc., Durea de La Malle, Eoonomia politique dea Ro-mium t II, P. Ros.
32쪽
- 2 pitus a dextra, et cum lata candidatus noster designatus aedilis se in villam. Cui nos occidimus, et gratulati in Capitolium prosequimur. Ille inde eundo suam domum, nos nostram o Pinni noster, sermonem de pastione villatica summatim hoc, quem exposui habeto. BIIac victoria candidati, cui actores colloquii favent, Varronis tertius liber terminatur. Et nos finem imponamus huic expositioni nobis quidem breviori caeteris vero longiori forsitan Atilii materia quid ferat considerare velint. Et nunc, quoniam nisi spe fallimur, quisque fingere sibi potest, quae sint Varronis colloquia, qui Personarum habitus, et quo pacto inter se philosophe tur et jocentur, etiamsi propositum plane rusticum habeant, jam dissertationem aggrediamur. N. Quis vero ipficietur post hanc summam de Re Rustica librorum expositionem, eomm esse Partem aliquam quae vere litterat dici possiti Scilicet
animadvertimus Varronis orationem, nunc sceniacam, nunc Satyricam, nunc etiam agricolationii factae potenti carmine Virgilii, ut ait Columella,
33쪽
Quinimo, haec dialogi forma, qtiam sibi Varro
adoptavit, ad litteras ipsa nonne omnis pertinet pQuae quidem per se satis aperte declarat non tantum Tellurem, Cererem, aut Floram, rustica nUmina, sed etiam Cassiopem et Thaliam a Varrone advocatas fuisse. Quod si cui dubium sit, respiciat tantum libros veteris Catonis. Quam inornatus et vere rusticus ille est, et a musis omnino abhorrens Catonis tale est dicendi initium V Praedium quum parare cogitabis, sic in animo habeto, uti ne cupide emas, neve opera tua parcas vivere, et ne satis habeas semel circumire . v Ubi nunc Varronis illi praefationes tam accurate omnibiis historiae mythologiae vel etiam e mologiae ornamentis distinctae ibi colloquii ambages, ocularia
dicta, rustici actores, Stolo Scrofa, accius, et illae feriae pastorales, sementivae aut palites, circa Masludit Varronis illa disceptandi festivitas Nil tale
apud Catonem reperies, qui pro ingenio peculiari et aetatis asperitate, solummodo praecipit et docet. IIoc voluit Varro et aliud insuper quod quidem et vincere aggrediemur, et victuros nos confidimus. Verum ante omnia dicendum est aliquid de hac dialogi forma, e qua constat quidquid in Varroi is opere ad nostram hanc disputationem pertinet.
34쪽
Antiqui dialogi campum, ut ita dicamus, uno aspectu comprehendenti, duae praecipuae apparent divisiones, quibus omnis philosophia, dialectica aut eloquentia continetur. Prima nimirum acta mica aut omnino Platonica dici debet, quae divina eloquendi et philosophandi facultate, aut etiam Debhic numine, ut ait Cicero, ad mentem hum
nam terrenis a regionibus avocandam videtur instructa: omnino varia, multiplex, incessu nunc humilis, nunc sinuosa, nunc sublimis, de cunctis
rebus dubitans, nil affirmans, nil constituens. At ipse Varro, ut usurpemus ea quae Tullius de S crate aut Platone dicit: Ita disputat ut nihil assidimet ipse, refellat alios; nihil se scire dicat, nisi id ipsum eoque praestare caeteris quod illi, quae nesciant, Scire se putent; ipse, se nihil scire, id unum sciat ob eamque rem se arbitrari ab Apolline omnium sapientissimum esse dictum l. Quid autem ad laudem horum sermonum Subjici possit, Ilippiae scilicet, Protagorae, Gorgiae et Euthydemi, qui infixi sunt in omnium mente, et in quibus interdum platonicae illi altitudini ven res Aristophanis admiscentur Cui non obversatur animo vis illa argumentandi, cui non jocandi et gantia, propriaque Socratis et singularis ironia, quibus legentem divini vere isti collocutores gradatim ad coelum evehunt p
35쪽
- 23 Concedatur nobis ad hoc praefiniendum colloquii genus una vox exilis quidem, si respicias ad Platonis ingenium, hic vero sufficiens, quoniam tantum de forma dialogi agitur haec prior igitur dicatur censera. Altera dialogi ratio, cui, ut facile concipitur, nonnulla cum priore convenuint, non eamdem tamen speciem habet. Illa sermonis forma nullo modo est figurata, sed plana, simplex, mentis divinationi nulla aut pauca tribuit Scilicet in philosophicis Xenophontis libris Socrates colloquitur; sed non est ille vir ingenuus, humilis vel etiam stolidus , quem fingit Platora Socrates ille Xenophontis dissertationem et praecepta ultro amplectitur, magistri partes suscipit, nec dubitat loqui de semetipso aut de numine familiari, ut pauca haec demonstrant excerpta ab his libris, quibus tam inepte memoriabili inscriptum est. Σωκρατη δε
Inde est igitur alterum hoc dialogi genus, quod a platonico sermone hoc differt, quod orationis modum servare potius, quam volitare et mentem huc et illuc trahere laborat. Ηanc formam in Xe
36쪽
- 2, nophontis libris eximie expressam reperimus, Sed
splendidior etiam et planior in philosophicis Tonii sermonibus apparet suam enim admirabili et quendi ratione aut styli familiaris abundantia Tullius viros antiquae Romae convocat, Moevolam, Chionem, Scipionem, Laelium,iortensium et nostrum hunc Varronem at non idcirco conveniunt hi viri, ut inter se dialectice dimicent, sed praecipue ut aliquam philosophiae partem vicissim tueantur et exponant. Unde fit ut unusquisque collocutor academia S, Stoicus, peripateticus aut epicureus dici possit. Itaque, si veluti priori, sua et illi dialogi formae appellatio concedatur, Orcit iam eam dicamus. Ad utram autem dialogi formam, scenicam Anoratoriam, sermones Varronis referendi sunt Platone an Cicero eos sibi vindicare debet iocerat considerandum. U. Quod si ad prooemia cujusque capitis omnem sententiam referamus, scenicum et ad arbitrium Phranimio plane accommodatum Varronis opus habeatur Libros enim exponendo animadvertismus quo pacto nodus colloquii abrupte necteretur;
37쪽
collocutorum vidimus hunc dicentem aut silentem, illum intrantem aut exeuntem, nullo scriptoris misnisterio scenam demum inopinatis eventibus absolutam demirati sumus. Scenicus igitur est Varro Maud ita omnino.Quippe in hac colloquii fugitiva mobilitate non
diu personas constituit. Ubi libri alicujus aut capitis initium dicendi exactum est, in omnia ES rustica confestim invadit, nec colloquuntur inter
SeSe actore Pro persona, Pro Cena, sed tantummodo pro Re Rustica. Unus dicit et alter respondet prout de seminibus, pecudibus leporariis, piscinis aut omithonibus, agitur. Qui vero scenicus usque ad inconstantiam erat sermo, jam fit usque ad ariditatem didascalicus, et pro illo arrone fere Platonico, quem primordia librorum promiserant, adest nihil amplius quam gravis et locuples agricola, Apuleius et Reatinus, maritus Fundaniae, non ad aliam rem quam ad fundum conjugalem 'iacmosum iacientam intentus . Istae igitur partes, ut agnoscimus, prorsus diversae inter se et forsitan dissociabiles in libris de Re Rustica luctantur. Et ex eo quasi ingenito vitio, totum opus aliquid incerti et male inchoati contraxit. Neque hoc duplicis materiae vitium plane vincere potuit Varronis ingenium, nec doctrinae
38쪽
- 26 copia, nec illa sermonis agrestis venUstas, ius plurima exempla unusquisque liber nobis suffecit. Inde autem facilius separabimus, in Varronis opere, ea quae ad rem rusticam Spectant, et ea quae, si dici potest, ct rem litterariam attinent. Nec tamen interea non fatebimur nimis rusticanum et quibusdam eximiis locis non ita aptum urPonis ingenium deficere, quum ad litteras se convertit. Itaque inopinatos istos collocutorum adventus, cognomina currilia scriptoris gravitati parum consentane jam reprehendimus. Et quis ad con quium Scrofae, Merulae aut Vacci ultro accedat, quum ad hanc majestatem et elegantiam sermonum inter Catonem, Scipionem et Laelium a Cicerone invitetur Aliquid in quodam libro Ciceronis periucundo dicit Cato de voluptatibiis agricolarum, a quibus incredibiliter delectatures sed non ut Varronis collocutor insulse halia suam suavis fit illius sermo, quum dicit de terra ta Quae nunquam recusat imperium, nec unqilam Sine usura
reddit, quod semel accepit . , Nec Cicero de ficto cognomine cujusdam personae transitum aut comesusionem deducit, sed de Catonis ipsius aetate et indole et Ea ipsa quae dixi fuisse sentio longiora.
Ignoscetis autem: nam et studio rerum rusticarum provectus Sum et Senectus est natura loquacior L n
39쪽
Ea est pura venustas, et erimi figura antiqui cobloquii. Iam vero quid fiet de Varronis sermonibus, si eos cum platonicis conferamus Nescimus quo pacto primi libri de Re Rustica initium nos ad Godigiam ineuntem retulerit Sementivis feriis, arrinnis actores convenere, quia de seminibus agitur:
et apud Platonem de festo aliquid dicitur; quod
autem festum Non sementivum prorsus aut Pa torale, cui nimium aperte alludatur. Multa videlicet et praeclara quae paulo ante Gorgias exposuit , haec festum significant. ac una re inexspectata jam in aliam regionem colloquii et sententiarum Plato nos evexit. AEditui etiam istius meminerimus, quem Varro in primum librum induxit, non ob aliam rem quam ut trucidaretur, quippe claudendus erat agrarius sermo In Protogaram Plato inducit non aedituum, sed anitorem collocutor autem ille congruit omnino cum materia Fungitur munere, ut ita dicam,
magis herili Platonis janitor, quam Varronis aedia tuus. Quid lepidiusquam illa anitoris obluctatio, qui amovet Socratem et familiares vestibulum obsidentes, ut Protagoram, Ilippiam et Prodicum audiant negat ingressumdanitor, quia sophistas
40쪽
Talia suppeditat dialogi forma, hos sales siquiSitos natUrae consentaneos, quum ex ipsa defluunt et pro materiae ratione scena, perSonae et
colloquii vices Aliud autem est de incertis se monibus actoribusque supervacuis quos scriptoris propositum non admodum postulabat; verum haec infra. Qualibet autem ex parte libros de Re Rustica cum his poene divinis Platonis sermonibtis confer mus, plurima necessario desiderantur. In tertio libro jam vidimus Varronem et sodalem, comitiis aedilitiis, dum dirimantur suffragia, potius villae publicae uti umbra, quam privati Candidati tabella dimidiata . In hac villa conveniunt eos Cornelius Merula, Fiscellius, Pavo Reatinus, Minutius Pica et M. Petronius Passer, et, ut ait unus e collocutoribus ocandi occasionem arripiens, in hoc ornithone quia ibi sedent aves)sermo de villaticis pastionibus orditur. Libuerit ab ipso Varrone quaerere, quam ob causam ad hujus libri scenam et sermones villati-