Tractatus pathologicus

141쪽

TRA TAT PATHOLOG. 1 possent ad certa capita haud incommode re, O ari; I'. quidem , impura fiunt si alienae humorum , v. g. bilis . Urinae guttulae admisceantur, ut accidit cum

humores illi ab obstructis in farctisve suis

Colis praeclusi, coguntur intra sanguinem praeter naturam subsistere, adeoque cum

fermentis digestivis connubium inire ;ta . salina erunt, sulphure , acida Veliacido falsa , solito nimis acria vel salso- acria salsa demum vel si o- muriarica, si anguini, a quo scaturiunt, CUjusque indolem referunt, simili congenerque

di hesis insit

Tertio , duo agnoscimus con sentiaei in fermentis digesti Uis , si uicitatem scilicet, aut crassitudinem nimiam Fluiditatem nimiam inseri, a ab usu potu lentorum quae fermenta nimis diluunt; b vitium ipsius finguinis V g. natura serosus sit, ii ab allialibus aut also acribus, salsis aut muriaticis dissolutus : si a praegre is fermentationibus attritus sit. Contra cras itudinem immodicam producit, a parcior haustus potulent Oxum b ventriculus aestu fervidior

quique proinde tenuiore fermentorum

partes distipat L chvitium sanguinis ut

142쪽

De causis Morbor uim compositorqm, Dola Posi T ii morbi sunt, qui e ver

sa partes eodem tempore, Vel easdem

multiplici ac diverso vitio mul, labe

factant. Inde ergo consequens est com positos quoscumque morbos viginem ducere , vel ab unica causa , quae simul morbos duos, pluresve inserat vel a si multaneo duarum vel plurium causarum Concursuri quarum singulae suos effectus propriosque morbos producant. Prioris casus exemplum est , tumor quilibet, qui partes quasvis solidas multifariam laedit ipse enim sit a praetern turali humorum quorumlibet stagnaturi ne, quam inducit canalium, sive duc-- tuum coarctatio quaevis; de ab hae unica causa sit 10 partis insatio, adeoque morbus in magnitudine G2'. nati ae figurationis depravatio, atque adeo morbus in figurata unde liquet causam

unicam plura vitia solidis partibus inser, re posse.

143쪽

Alterum rei ejusdem Xemplum prae bet febris quaecumque : causa enim uni- Ca, qua eXcitatur , tres suidorum morbos simul producit , nimirum ' intendit motum partium sanguinis inter

se IS. accelerat motum circulatorium 3'. auget rarescentiam , atque lethOram spuriam inducit. Posterioris vero casus Xempla sere sunt innumera , ut particulare morborum historias perlegentibus satis notum est at instar omnium unum sit , peripneumonias v. g. fit illa simultaneo concursu duarum causarum , unius quae solidas, alterius quae liquidas corporis partes assicit prior est obex quivis sanguini per pulmones circulanti appositus : unde accidit tumor inflammatorius pulmonum , adeoque multipleX solidorum morbus consequitur , in magnitudine scilicet figura, c.; posterior vero est lucta major principiorum sanguinis fermentativorum,unde febris X- Citatur, adeoque multiplex advenit fluis dorum morbus, in fermentatione intensa , in circulatione accelerata, in ple thora notha inducta, c. Inde manifeste liquet compositos omnes morbo

144쪽

originem necessario trahere , vel a cat s unica quae plures coeffectus simul producat, Vel a pluribus concausis una Concurrentibus, quarum singulta suoc propriosque effectus habeant.

CAPUT ALTERUM.

De causis accidentaks morborum differentias inferentibus. ART. LDe eaus differentiarum quaera motu

desumuntur. Ura A quaevis morbifica , vel estim materialis , nuda scilicet , meraque qualitas Vitiosa , corporis partibus impressa , motus V. g. Uel est materii. lis , praVa nimirum , Corruptaque materies , sanguini quomodocumque transufusa cacochylia , . g. Contagium Venereum pestilentiale , c. sed ' ea causa , qualiscumque fuerit , ubi primum agit in corpus , debet certum eis

145쪽

sectum producere Pan clim per aliquod tempus Continuata Viget ejusdem adtio in partes corporis , debet , gradario incremento, effectus inde productus intendi ' quando causa ad summum energiae gradum producta est , debet aliquandiu eadem vi, intensione. larere; 40 demum causa inde sensim , vel

per artem, Vel per naturam , Vanescente, debet proportione effectus, quem intulit , imminui, declinare. Hinc necessaria consecutione evidens

est, quatuor distincta dari tempora in

morbis , e quibus convalescentia datur , principium scilicet , augmentum statum is declinationem , qualia in Creteris quibusvis naturae operationibus observare est , quae statas , similesque initii, augmenti , consistentiae .declinationis successiones habent: at si mor

bus morte terminetur , Una aut altera.

periodo, declinatione nempe solet deficere , vel statu simul, declinatione, prout letho praecipiti morbus incipiens vel stans concluditur.

146쪽

repetuntur.

1VI onsonu duratio potest dupliciter considerari , vel ut diuturna

vel ut continua unde duplex morthorum differentia. Primo quidem ratione diuturnitatis , Causa omnis morbifica , vel est contu maxin aegre destructibilis , vel natura mobilis, dimatu facilis Prioris generi, sunt , vitia quaecumques solidis partibus insita posterioris vero , vitia quae partibus suidis, ex se mobiliori. bus , propria sunt inde est quod illa morbos longosin chronicos , haec verbmorbos breves soleat Iroducere. Ea autem causa , fluidis impressa, ex se cito dissiabilis, vel parvas turba ciet, levioresque functionum laesiones infert

quia pauca Mitis,in tunc morbos simpliciter breves vel turbas maximas ex- Citat, summamque producit functionum laesionem quia multa essicax, de tunc morbos acutos facit. Solent a

147쪽

Tn Ac TΑΤ. ATHOLOG. IIItem morbi illi acuti, pro varia durationis periodo , a racticis distingui,

in perperacutos , peracutos , Cuto ,

simplieiter , acutos ex decidentia , ut in praecedentibus abunde explicatum

fuit.

20. Ratione continuitatis , morbifica causa alia est , quae semel in motum Corpus continuata actione impetit, si semel cessaverit , non amplius reditura illa morbos continuos : alia vero quae per alternata Vices cessat reditque illa morbos intermittente inducit si autem statu sint illorum recursuum peri'di , morbi inde ψriundi, intermittentes c periodici Ticontra incertae fuerint , morbi interimittentes erratici suturi sunt,

148쪽

nunc magna , nunc parVa , turbas

Concipiet , atque inde morbi vel magni, Vel par,i. Magna auten turba , quae magnos

morbos constituit triplex esse potest , primo quidem magna , sed sine gravio. ribus symptomatibus , morbique quos facit benigni inde dicuntur id autem a triplici capite repetendum est, a ex eo quod causa magna quidem sit , sed non summa b ex eo quod sanguis, 'Caeterique humores, rite constituti sunt, unde ab adveniente Causa minus depravantur L c ex eo quod Viscera omnia, quae in triplici ventre continentur, ita libera vegetaque sint, ut ab aestuante sanguine infarciri non possint.

Secundo, turba humoribus inducta magna non solum est , sed funesta otiam symptomata inVehit , quae tamen

149쪽

propriis suis signis , urinae scilicet

pulsus depravatione judicantur I unde morbi , quos infert magni simpliciter dicuntur Did autem ex triplici fonte videtur deduci se a ex eo quod Causa major Messicacior sit quam in praece

denti casu; b ex eo quod sanguinis

diathesis ex se peior sit, adeoque majus vitium contrahat c ex eo quod viscera interanea pejus se habeant , at, que adeo aestuante sanguine facilius opprimantur.

Tertio demum turba , quae sanguini inducitur , gravissima tunesta inducit

symptomata , sed quae neque urinae neque pulsus statui ullatenus respondeant, cum illa sere naturalis sit tunc autemniorbi maligni, vel insidiosi Mincupantur I Ea autem malignitas videtur induci, Vel a causa quae tacito progressu in sanguinem agat, coagulando Vel a causa quae cerebrum statim Opprimat, inflammatione, atque de in Vires suas in sanguinem pacatius Xerat , propter imminutum spirituum fluxum , ut in febre maligna. Solent autem a Practicis maligni mor.

bi distingui in Onenatos i qui a Veneno

150쪽

etao OHAN. AsΤRUCassumpto, aut a cacochylia corrupta de Veneni energiam aequante ortum habent: pestilentes , qui ab aere pravis ia malis insecto , aut ab alimentis vitio. sis , Corruptaeque indolis producuntur r& contagiosos , qui contagio, sive maligno effluvio e corpore aegrotantium exhalante inferuntur : id autem miri ea in re subest, ub tenuissima lasmata acri confusa Euvia subtilitam ex aegro exhalantia , totam sanguianis massam possint eo modo inficere verum id naturae Viribus nequaquam repugnare liquet , e Certo, nimis frequenti Xperiment , quo Vel gutta unica sermenti hydrophobici aut venere , sanguini instillata , totum cruorem cito vitiari corrumpi compertum