Tractatus pathologicus

151쪽

tu deducuntur.

JΑΜ supra docuimus animati corporis functiones triplicis generis esse ratione utilitatis alias scilicet vitae sustentandae minus utiles ; alias vitae utiliores , sed tamen non absolui necessarias : alias denique plane vitae necessarias. Hinc explicatu facilis morborum disttinctio, in salutares , periculosos , lethale si enim functiones tantum primi generis laeserint S e se breves sint, salutares , si vero functiones secundi generis graViter perVertant , periculos demum si functiones tertii generis graviter labefactent, aut ipsas etiam secundi generis functiones gravissime , vitioque rebelli corrumpant, lethales futuri

sunt.

Nequaquam tamen in statuenda morborum prognosi , ita soli affectuum Daturae attendendum est , quin simul

quoque aegrotantium Vires , temperatu Iam , aetatem , constitutionem eXplora-

152쪽

raro morbi eVentus plane dependet, ita ut hae salutarem quandoque morbum illum faciant, qui plerumque lethalis est. .contra lethalem , qui natura saluta,ris esse consueVit. ART. V.

De cauis diffserentiarum quaera subjecto

dependent. Ure variae sunt differentiae , quae a sub ljecto repetuntur, sic a variis causis deducendae sunt. Itaque primo , causa morbifica, vel humores assicit , qui per universum corpus distribuuntur , ut sunt sanguis lympha , spiritus animales PVel humori cuidam peculiari, certaeque tantum parti insita est prior morbos universales , posterior ero particulares producit. Secundo , causa morbifica , vel internis visceribus insidet , aut humores qui vasis coercentur , assicit tunc morbos internos : Vel parte tantum

153쪽

ΤΗΑeTAT PATHOLOG. I 23 eupat tunc morbos Xternos facit. Tertio denique , Causa morbi particularis , vel huic ipsi parti, cui morbus insidet , primario indita fuit mo bus ille idiopathicus dicitur e vel se-Cundari tantum aliunde per svmpathiam communicata est, .morbus inde inductus sympathicus appellatur. Quo autem modo , quOVe mecha nita , ea sympathia fiat , qua Orbi ab affecta in sanam partem propa gantur, superius fuse docuimus quamobrem rem eandem tractare hic omittimus . ne rambem Videamur recoquere.

tempore desumuntur.

d 1 on non Umali a primordiis generationis inditi sunt , alii vero post

exclusionem tardius , celeriusve superveniunt; priores, ut supra dictum est, congeniti, sive connatici posteriores adventiti appellantur. Causae morborum adventitiorum sunt causae omnes procatarcticae sive externae

154쪽

1 a Jo HAN. AsΤR Usquarum ericacia jam superius abundὀexplicata fuit.

Causae vero morborum congenitorum

possunt esse duplicis generis aliae scili-Cet quae foetui extrinsecus adVeniunt dum Con rmatur , aut utero Conclusus latitat sic fiunt monstrosi partus ex Conformationis vitiora sic ex casu lapsu ictuve parentis gravidae foetus claudi vel gibbi fiunt sic nimia thoracis constrictio , qua nobiliores foeminae abuti solent , Varos et algos

pueros facit morbi eo pacto inducti, congeniti, sive connati simpliciter di

Cuntur.

Aliae vero a male sanis parentibus in ei abryonem transmittuntur, Minde morbos Vario procreant, quos athologici haereditarios vocant sic asthmatici, asthmatic' epileptici , pileptico : calculosi , calculosos i phthisici' phthisicos liberos procreant. Ea autem propa gationis ratio inter abstrusissima Maturae mysteria recensetur , neque immerito sanea sed clim generalis conformationis mechanismus nos plan lateat , quid mirum si particulares conformatio

nix modificationes nos ipsis lateant t

155쪽

TRACTAT PATHOLOG Iasid unum cetio novimus, libero paren tum alterutri externa oris facie similes csse , unde consequens estis internarum partium structiira dispositione iisdem respondere liquet praeterea Xmorum conformitate , ingeniique militudine , quae inter parentes liberosque solet intercedere , amnem sis utrobique sanguinis, spirituumque tum naturam , tum proprietatem Quidni igitur , ex simili viscerum conformatione , lassini sanguinis, caeterorum que humorum crasi, congeneres morbos in liberis expectemus quibus parent

ipsi affecti fuerint

A RIPLICE tantum differentiam a gnoscimus ratione loci , unde morbi

Endemii , vel Epidemii vel Sporadici

dicuntur.

Primo quidem indemii fiunt a causa quavis communi , sed quae tamen e culiari cuidam regioni propria sit, V. g.

156쪽

ra Irin AN A sum UiI'. ab aeris temperatura sic salsior caridior aeris constitutio in Occitania in

feriore phthisim huic regioni endemiam

facit; ' a vitio cibariorum; sic salsamenta , quibus Nautae Batavi vesci solent, corbulo ingenerando conserunt, β' a potulentis sic aquae nivales in subalpinis regionibus bronchoceles sic apud Pictones vina immitia, immatura colicum dolorem Pictonicum inserunt ' a Vivendi ratione : sic vita

abstemia chloros puellis Monspellem si bus emcit sic Hispanis neglecta syphilis strumas endemica procreat. Secundo , morbi Didemi pendent a Causa quidem communi in plures grassante , sed quae regioni nulli peculiariter addicta sit , in omnes aeque possit communicarici causa autem illa communis multiplex esse potest '. aer lasmatibus infectus ut ii recenti terrae suffossione : in corruptela cadaverum insepultorum , quae pugna CeCidere demum in contagio a regione in regionem sensim prorepente ; 2'. ciba ria vitiata : sic fruges , tempestatum

errore immaturae, aut praVae, morbos

populares solent accerseres θ' alimenta

157쪽

TRACTAT PATIIo Los. I a Tinsolentia , quae malesuada fames in victum advocat, dum statiora deficiunt: sic pestis famem sequitur. Tertio, morbi sporadici producuntur

abusu causarum Xternarum , sive pro- Catarcticarum, quae, ut Vari Varia sub

iecta assiciunt , sic quoque Varios etiassectus in varii subjectis excitant.

158쪽

TRACTATUS

PATHOLOGICUS.

SUMPTOMA , ut Vox ipsa graece senat , est ea quaevis oeconomiae naturalis depravatio , quae rei cuique praeternaturali supervenit. Inde, cum tria sint e numero rerum praeternaturalium , Orbu , causa morbi in ipsum symptoma, consequens est posse symptoma , morbo , Vel causae morbi , vel alteri symptomati supervenire unde communi symptomatum

differentia , in symptoma morbi irin

159쪽

Sico'. difficultas spirandi in perip-neumonia , est sympto in morbi ; sica'. prava digestio ab ingurgitatione nimia , es symptoma causa ; sic Q. mar-Cor a laesa nutritione , aut febris a retento humore crementiti sunt symp- tomata symptomatum. Possunt tamen depravationes illae quocumque modo super enerint , ad functiones laesas , ad vitiatos humores qui excernuntur, mad mutatas qualites , Omnes facile reduci ; quocirca hanc ultisnam Pathologiae partem in tres Sectione partiemur , quarum prima de laesionibus functionum, altera de vitiis excretorum , tertia demum de mutatis qualitatibus get.

160쪽

Li Q UAE TAEXThysiologia ad naturale

functionum eXercitium, tria requiri, IV ut fiant : 2'. ut fiant certa vi energia 3'. ut ordine debito, modoque conveniente fiant. Quapropter , argument a contrariis

deduci o , manifestum est unction uir,eXercitium posse quadrupliciter laedi 1'. si ab oleantur ra'. si imminuant urinignavius fiant: ' si praetermodum intendantur A'. si erroneo, depravato

Haec ergo singula in singulis functionibus considerari debent , quamquam. non omnia haec sint in omnibus multae sint e functionibu , quae morbos intendi minime possim , ut sequentibus apertius liquebit. Caeterum , cum unctiones univerta