Tractatus pathologicus

131쪽

mi partium salinarum extricatione sulphurum compedibus ; qualis ex san. guinis dis lutione solet secedereri priores autem causae salis copiam in sanguine ver augent, posterior Ver as, parenter tantum Sanguis fulphureus est.

a chylo sulphureo ; byretentione humoris cujuscumque sulphurei intra sanis inis massam , bilis , V. g. c a debiliori sanguinis motu, quo sulphurum stamina , minus concisa , sensim crasse si Cunt, ac tandem caeteris principiis prae- dominantur causae illae sanguinem sulphureum veresquidem, haec apparenter tantum facit. Denique sanguis terreus

est, a e terrea chyli diathesi ; byex

immoderata difflatione principiorum ac tuosorum, aquei nempe,salini, Tulphuphure , quam promoVent Xercitia ni mi , vigiliae diutilis protractae , animi pathemata Vehementiora , c. '. Sanguis ratione qualitatis est acidus aut sal-so- acidus, acris, aut sal -acriS, falsus, aut salso- muriaticus; Sanguinem acidum aut

falso acidum iaciunt, a chylus acidus , aut salso acidus; byretentus humor quis piam acidus , puta semen prolificum i

132쪽

castamque Vitam vivunt c acida lasemata sanguini quomodocumque in sui V. g. impuro Concubitu in lue Venerea &c. d debilis cruoris actio , quae ac, dis quae chylo naturaliter instant atterendis in alio-acria convertendis impar , aut parum apta sis unde illa na turam pertinacius retinent. Contra fanguinem acrem aut salso- aerem essiciunt ,

ahchylus acris , aut falso-acris b retentus humor quilibet acris, aut salsi acris , ut insensibilis perspiratio , bilis &c., chmiasmata acria, aut falso-acria , sanguini qualicumque via immissa , ni in imprudenti substantiarum acrium deglintitione; o valida cruoris actio, qua acida chylo subministrati salia in acrem

tantur. Demum sanguinem falsum , sal,

fo- muriaticum , ammoniacum reddunt ,

a chylus salsus , vel salso-muriaticus; byretentus humor salsus , V. g. sudor ; c aer marinus, subsalsus , qui iterata respiratione sanguinem simili labe sensim inficit , ut in diuturnis navigationibus; d praegressa validior, vel

133쪽

T A C ΤΛΤ ΡΑ ΥΠΟ Ε o G. 63 diuturnior actio qua sanguinis alia in

acerrimum liquamen degeneraVere.

Tertio , sanguinis con sentia tripliciter vitiatur a s sanguis tenuior Hu-xiliorque si b si crassior spissiorque sit in quasi resinosus c si in soccos. grumos V coaguletur Sanguis autem tenuior, Iuxiliorque evadit, a si serosior fuerit; b si dissolvaturin carminetur vi

energia partium acrium , aut sals acrium luxuriantium; c si concidatur a salibus salsis , aut muriaticis prae-

dominantibus I d si atteratur validio. re actione , qualis in febribus. Contrἁvero cra sitor spissior aequa si resinosus . sit , a si praeter naturam fibrosus fuerit b si serum , quod sanguini inesso

debet, absumatur febre lenta, eXercitiis, Venere , Vigiliis , calore externo , animi pathematibus Vehementioribus , anxie. tate, sollicitudine , c. c si serum a sanguine exhauriatur , Vacuationibus nimiis sudoris, urinae, succorum inteo tinalium in diarrhoe , C. Tandem sanguis in grumos concrescit acidis aut salso acidis spiculis foetus sit ex causis anirecensitis.

Quarto, motum in sanguine geminuta

134쪽

agnoscimus, partium sanguinis inter se

scilicetin circulatorium gemina proin de futura sunt cruoris Vitia ratione motu3, nimirum ratioti motus partium inter se .motus circulatorii Motus autem partium inter se intenditur, vel imminuitur;

Intenditur a a nimia principiorum mobilium, quae sanguini insunt, copia ,

quam causae omnes inferunt modo evpositae , ubi de vitiata sanguinis quam litate I bya nimia eorumdem principio rum mole, crassitie , ut in sanguine cras , siccoque , unde validior motus wastrictus major I c a nimia eorumdem extricatione , ut in distatuto sanguine unde facilius, liberiusque congrediuntur; d a nimia morumdem admiXtione et intima , qualem inserunt aer calidior, vigiliae diuturniores , anima pathemata vehementiora, exercitia immodica , dolor acuti O , C. quae Omnia sanguinis principia varie conquassant. Contra vero imminuitur causis Contrariis , videlicet, a paucitate principiorum sermentativornm , ut in diathesi subphureain terrea; b tenuitate eorumdem , ut in diathesi seros , aut nimia

sanguinis dictolutione 9 c implica ono

135쪽

TRACTAT ΑΥΠ LOG Io Ieorumdem intra sulphurum stamina, ut in diathesi fibros , sulphure nimiaVesanguinis coagulatione I d defectu causarum supra recensitarum quae majorem principiorum congressum conciere a lent Pari prorsus modo , chaeulatorius sanguinis motus intenditur, vel imminu, tu ; Intenditur, a citatiore cordis motu,

quem sanguis irritando, vel distendendo sollicitat, dum solito acrior est , aut impensius exaestuat L b ab aucta tenuitate fluxilitate sanguinis, qui inde trusioni promptius obsequitur; cha validioribus

musculorum contractionibus , quae an guinis circuitum accelerant, ut in immodicis exercitiis d ab intensiore sermentatione , quia rarescentia , quae sermentationem sequitur, sanguinis progressum motumque urget. E contrario

imminuitur a si cor rarius , segniuLque pulset ex leviori irritatione, aut distensione , quam sanguis insulsus, pacatusve inferat; b si sanguis crassus , sebrosus, viscidus propellenti cordi foditius reluctetur c si nulli, vel segnes sint, musculorum contractivi nisus , ut in illis, quibus vita deses sedentarias

su demum , si palva debilisque sit san:

136쪽

guinis rarescentia , qua proinde circula: torius ejusdem motus parum promoVea tum

De causis morborum I mphae II x nota semel sanguinis rasio humorum secundariorum , qui a sanguine secedunt , rasim explicasse haud dissicile est , ut sequenti lymphae de fermentorum digestivorum exemplo abunde liquebit.

Lympha videlicet , sicut sanguis

quadrupliciter peccare potest, quanti-zate, qualitate con entidis motu. Primo , quantitas vitiosa est , si exupe-ye . vel si deiiciat; Exuperati auten , a

si sanguis copios abundaverit; b si

sanguis serosus , tenuis fluxilis sit , qui lympham , quam habet, facilius dimit. tat c si partes corporis solidae egetae sint Iin jugi spirituum fit u irradientur Dunde Optata lymphae secretio si- Cius succedat , uberiorque sit. Descit Vero , a si sanguis paucus vasis insit; b si sanguis , qui vasis inest , fibrosus, eua crassus, viscidusque sit, quique proin

137쪽

T ΑΟΥ ΑΤ ΡΑ ΥΠΟ Ο G. IOIde lympham .paucam habet in quami habet, aegi d dimittit; c si partes organicae spirituum fluX defraudentur , undoecollapsae secretioni lymphae reluctent m. Secundo , totidem lymphae vitia sunt, ratione mutatae . qualitatis, quot ipsius sanguinis' sed quae pari ratione , ad generalia eadem capita revocari possent. Itaque ' lympha impura esse potest impura autem redditur miscet partium , vel puris , quas ab internis abscessibus, vel ulceribus, vel sanguinis, quas a majoribus suggillationibus , Vel mercurii, quas a Neapolitano ungent cuti applicato sugit circulando. Lympha 2'. potest esse aquosor, vel glutinosior, tenacior

queri quo tor est ah si sanguis , undescaturit aquosior sit; b si balneatio frequens adhibeatur , aut aer summopere nebulosus sit , adeoque X inde per Cutis Poros, quos de guttulae insinuentur ad lympham diluendam ; Contra Vero glutinosior se tenacior futura est, a si sanguis fibrosus, aut Crassus , viscidusque fuerit; b si calor externuS , quo Corporis habitudo uritur, aquosiore lympii Spartes diisset, dissipetque 3'. Lympha sit salina , subhurea , terrea, acida auz

138쪽

s, o acida , acer aut salso acer, fasa me falso - muriatica sed ea vitia singula con similibus sanguinis vitiis pendent squidem principiat , ut vulgari fertur aXi mate, redolent naturam principiorum , atque adeo e supra dictis repetenda

sunta

Terti , lympha ratione con sentia trifariam morbosa esse potest , I . si flu-Σilior tenuiorque; ac, si ficcior, spissior que 3 . si coaguIata sit Lympham solito suxiliorem faciunt a sanguis nat

raderosior bo sanguis ab alhalibus disesolutus cxsanguis nimium divisus; d bdemum validiores musculorum ContraC-tiones, ut in exercitio immodico, quae

lympham subigunt, atteruntque Conmtra sicciorem lympham reddunt, i exsicca sanguinis diathesi; bycalor extermnus , quo lympha, dissiatis aqueis partibus, sensim exarescit. Demum lympha

coagulatum, Vel ab acidis quae a sanguine acido accipit, vel ab acidis quae per cutis poros admittit, Vel in concubitu impuro quo Syphilis vel lues venere contrahitur. Quarto, motum unicum in lympha admittimus, circulatorium nempe qui pot

139쪽

test morbos vel accelerari vel remitti , acceleratur aha celeri sanguinis moti, cui lymphae motus correspondet; b a validioribus 4requentioribus musculo-Tum contracitionibus , ut in exercestiis , quae lympham urgent , promo Ventque z

c a vegeto nisu partium systallico , quem jugis uberque spirituum fluxus producit unde lympha celerius fortiusque eX primitur; aha fluxilitate lymphae ipsius me , qua se causarum propellentium H caciae magis obsequiosam praebet. E contra exvittitur causis contrariis , a tardo segnique sanguinis motu b imbecillibus, aut raris, musculorum contractionibus, ut in desidibus. Ohfracto & debilitato partium tono, Ut in Xtenuatis, exhaustis paralyticis; d denique lymphae ipsisus crassitudine , aut coagulatione , quibus promo Venetium causerum actioni refractaria est.

140쪽

De causis morborum fermentorum digese

A ERMENTAchylopcea, sive digestiva, quae duo sunt, aliva de succus stomacha Iis , tripliciter ad luminum Teccant v quia Π tisate nempe, qualitate .cosi enitis in illis enim peculiarem nullum tru-

sonis motum agnos imuS. Primo quolitas autem Vitiosa et

vel excessu , vel defectu Excelsus acci dit, a si sanguis copiosus abundet, si

tenuis fluxilis sit, partesque re rementitias, qua recondit in sinu. facile di . itat; b si organa secretoria libera pateant, jugique si urn HuX tendantur DefecZus vero producitur , a vitio sanguinis si paucus fuerit : aut si Cri Tu , Viscidus Q coagulatus sit; bb vitio organorum secretoriorum: si ex. Obstructione , vel comprellione impervia sint, aut si influentium spirim collapsa sa nt. Secundo multiformia fermentorum digestivorum vitia penes qualitatem δ