장음표시 사용
71쪽
LIBER I CAP. 10-13. Tiberioque etiam in rebus quas non ocule rei, seu natura sive adsuetudine, suspensa semper et Obscura verba tunc Iover nitenti, ut sensus suos penitus abderet, in incertum et
ambiguum magis implicabantur a patres, quibuis unus metus si intellegere viderentur, in questus lacrimas vota effundi; ad deos, ad emgiem Augusti, ad genua ipsius manus tendere, eum proferri libellum recitarique iussit opes publicae con-ibtinebantur, quantum civium sociorumque in armis, quot classes, regna, provinciae, tributa aut vectigalia, et necessitates ac largitiones. quae cuncta sua manu perscripserat Augustus addideratque oonsilium coercendi intra terminos imperii, incertum metu an per invidiam. 2012. later quae senatu ad infimas obtestationes procumbente dixit forte Tiberius se ut non toti rei publicae parem, ita quaecumque pars sibi mandaretur, eius tutelam suscepturum tum Asinius Gallus 'interrogo inquit, caesar, quam partem rei publicae mandari tibi velis L percusus inprovisa sinterrogatione paulum reticuit dein collecto animo respondit nequaquam decorum pudori suo legere aliquid aut evitare
ex eo, cui in universum excusari mallet rursum Gallus etenim vultu offensionem coniectaverat non idcirco interrogatum ait, ut divideret quae separari nequirent, sed et sua con losessione argueretur, unum esse rei publicae corpus atque unius animo regendum addidit laudem de Augusto Tiberiumque ipsum Victoriarum suarum quaeque in toga per tot annos
egregie le-sset admonuit nec ideo iram eius lenivit, pridem invisus, tamquam ducta in matrimonium Vipsania M. Agrip-15pae filia, quae quondam Tiberii uxor fuerat, plus quam civitia agitaret Pollionisque Asinii patris ferociam retineret. 13. Post quae L. Arruntius haud multum discrepans a Galli oratione perinde offendit, quamquam Tiberio nulla vetus in Arruntium ira sed divitem, promptum , artibvst egregiis et pari fama publice, suspeotabat quippe Augu3tus supremis sermonibus cum tractaret, quinam adipisci principem. locum suffecturi abnuerent aut inpares vellent ea idem 'ssent cuperentque, M'. Lepidum dixerat capacem sed aspernantem, Gallum Asinium avidum et minorem, L. Arruntium non indignum et, si casus daretur, ausurum. de prioribus
72쪽
10 CORNELII ACITI ANNALIUM 1οeonsentitur, pro Arruntio quidam n Pisonem tradidere: omnesque praeter Lepidum variis mox criminibus atruente Tiberio ircumventi sunt etiam Q. Haterius et Mamercus Scaurus suspicacem animum perstrinxere, Haterius eum dixisset quousque patieris, Caesar, non adesse caput rei, pcthli- 15 caer . Scaurus quia dixerat, spem esse ex eo non inritas fore senatus preces, quod relationi consulum iure tribuniciae potestatis non intercessisset in Haterium statim invectus est Scaurum, cui inplacabilius irascebatur, silentio tramisit. lessusque clamore Omnium, expostulatione singulorem stexit 20 paulatim, non ut lateretur suscipi a se imperium, sed ut negare et rogari desineret constat Haterium, eum deprecandi causa Palatium introisset ambulantisque Tiberii genua advolveretur, prope a militibus intersectum, quia Tiberius casu an manibus eius inpeditus prociderat. neque tamen periculo ta-astis viri mitigatus est, donec Haterius Augustam oraret eiusque curatissimis precibus proteger tur. 14. Multa patrum et in Augustam adulatio. alii parente', alii matrem patriae appellandam, plerique ut nomini Caesaris adscriberetur 'Iuliae filius censebant ille moderandos seminarum honores dictitans eademque se temperantia usurum in iis quae sibi tribuerentur, ceterum anxius invidia et muliebre fastigium in deminutionem sui accipiens ne lietorem quidem ei decerni passus est aramque adoptionis et alia huiusce modi prohibuit a Germanio Caesari proconsulare imperium petivit, missique legati qui deferrent, simul maeati- 10 tiam eius ob excessum Augusti solarentur quo minus idem pro Druso postularetur, ea ausa quod designatus consul
Drusus praesensque erat candidatos praeturae duodecim nominavit, numerum ab Augusto traditum et hortante senatu ut augeret, iure iurando obstrinxit se non excessuram.
15. Tum primum e campo comitia ad patres translata sunt: nam ad eam diem, etsi potissima arbitrio principis, quaedam tamen studiis tribuum fiebant neque populus ademptum ius questus est nisi inani rumore, et senatus largitio nibus a precibus sordidis exsolutus libens tenuit, moderante Tiberio ne plures quam quattuor candidatos commerularet, sine repulsa et ambitu designandos inter quae tribuni ple-
73쪽
LIBER L CAP. 13-17. 11bei petivere, ut proprio sumptu ederent idos, qvi de nomine Augusti fastis additi Augustales voeareriar sed decretasseeuninis aerario, utque per circum triumphali vesteio uterentur curru vehi haud permissum mox celebratio annua ad praetorem translata, cui inter cives et peregrinos iurisdicti evenisset. 16. Bio rerum urbanarum status erat, cum Pannonicas legiones seditio incessit, nullis novis causis, nisi quod mutatus princeps licentiam turbarum et ex eivili bello spem praemiorum ostendebat castris aestivis tres simul legiones habebantur, praesidente Iunio Blaeso, qui fine Augusti et ina-stiis iboei auditis ob iustitium aut gaudium intermiserat ο-
lita munia e principio lascivire miles, discordare, pessimi cuiusque semonibus praebere aures, denique luxum et otium cupere, disciplinam et Iaborem aspernari erat in castris Peroemiius' nidam, dux olim theatralium operarum, dein me Φοgarius miles, procax lingua et miscere coetus histrionali studio doctus is inperitos animos et quaenam post Augustum militiae condicio ambigentes inpellere paulatim nocturnis conloquiis aut ex in vesperam die et dillipsis melioribus deterrimum quemque congregare. 1517. Postremo promptis iam et aliis seditionis ministris velut contionabundus interrogabat, cur paucis centurionibus, paucioribus tribunis in modum servorum oboedirent quindo ausuros exposcere remedia, nisi novum et nutantem adhuc principem procibus vel armis adirent satis per tot annos signavia peecatum, quod tricena aut quadragena stipendia senes et plerique truncat ex vulneribus corpore tolerent ne dimissis quidem finem esse militiae, sed apud vexillum tendentes alio vocabulo eosdem labores perferre acti quis tot casus vita superaverit, trahi adhuc diversas in terras, ubi per ionomen agrorum Nigines paludum vel inculta montium accipiant enimvero militiam ipsam gravem, infructuosam denis in diem assibus animam et corpus aestimari hinc Vestem arma tentoria, hinc saevitiam centurionum et vaeationes munerum redimi. at herculo verbera et Vulnera, duram hiemem 15'exercitas aestates, bellum atrox aut sterilem pacem sempiterna ne aliud levamentum quam si certis sub legibus mili-
74쪽
12 ORNELII TACITI ANNALIUM lia iniretur, ut singulos denarios mererent, sextus decumus stipendii annus finem adserret, ne ultra sub-Vexillis tenereneto tur; et isdem in castris praemium pecunia solveretur aupraetorias cohortes, quae binos denarios acceperint, quae post sedecim annos penatibus suis reddantur, plus perieulο-rum suscipere non obtrectari a se urbanas excubias sibi tamen apud ho ridas gentes e oontuberniis hostem aspici. 18. Adstrepebat vulgus, diversis incitamentis, hi verberum notas, illi canitiem, plurimi detrita tegmina et nudum corpus exprobrantes postrem eo furoris venere, ut tres legiones miscere in unam agitaverint. depulsi aemulatione, quia suae quisque legioni eum honorem quaerebant, alio vertunt atque una tres aquilas et signa cohortium locant simul congerunt caespites, exstruunt trihunal, quo magis conspicua sedes foret properantibus Blaesus advenit, increpabatque ac retinebat singulos, clamitans mea potius caede imbuite 1 manus leviore stagitio legatum interficietis quam ab imperatore desciscitis aut incolumis fidem legionum retinebo, aut iugulatus paenitentiam adcelerabo. 19. Aggerabatur nihilo minus caespes ianique pectori eius usque adcreverat, cum tandem pervicacia victi inceptum Omisere. Blaesus multa dicendi arte non per seditionem et turbas desideria militum ad caesarem serenda ait, neque e teres ab imperatoribus priscis neque ipsos a divo Augusto tam nova petivisse et parum in tempore incipientes principis curas onerari. si tamen tenderent in pace temptare quae ne civilium quidem bellorum victores expostulaverint, cur contra morem obsequii, contra fas disciplinae vim mediten- 10 tur decernerent legatos seque coram mandata darent adclamavere ut filius Blaesi tribunus legatione ea sungeretur peteretque militibus missiondm ab sedecim annis cetera mandaturos, ubi prima provenissent proseoto iuvene modicum
otium sed superbire miles, quod filius legati orator publi-
15 cae causae satis ostenderet necessitate expressa hae per modestiam non obtinuissent.
20. Interea manipuli ante coeptam seditionem Nauportum missi ob itinera et pontes et alios usus, postquam turbatum in castris accepere, vexilla convellunt direptisque ρο-
75쪽
LIBERI CAP. 17 3. 13ximis cis ipsoque Nauporto, quod municipii instar erat, retinentis centuriones inrisu et contumeliis, postremo verberi bbus insectantur, praecipua in Aufidienum Rulum praefectum eastrorum ira, quem dereptum Vehieulo sarcinis gravant aguntque primo in agmine, per ludibrium rogitantes an tam immensa onera, tam longa itinera libenter serret quippe Bulus diu manipularis, dein centurio, mox castris praefectus, 10 antiquam duramque militiam revocabat, intentus operis ac laboris et eo inmitior, quia toleraVerat. 21. Horum adventu redintegratur seditio, et vagi circumiecta populabantur Blaesus paucos, maxime praeda onustos, ad terrorem ceterorum adfici verberibus, claudi carcere iubet: nam etiam tum legat a centurionibus et optimo quoque manipularium parebatur illi obniti trahentibus, prensare cir 5eumstantium genua, ciere modo nomina singulorum, modo centuriam quisque cuius manipularis erat, cohortem, legionem, eadem omnibus inminere clamitantes simul probra in legatum cumulant, caelum a deos obtestantur, nihil reliqui faciunt quo minus invidiam misericordiam metum et iras per 10 moverent adcurritur ab iniversis, et carcere effracto solvunt vincula desertoresque ac rerum capitalium damnatos sibi iam miscent.
22. Flagrantior inde vis, plures seditioni duoes et Vibulenus quidam gregarius miles, ante tribunal Blaesi adlevatus circumstantium umeris, apud turbatos et quid pararet intentos vos quidem inquit his innocentibus et miserrimis lucem et spiritum reddidistis sed quis iratri me vitam, quis stratrem mihi reddit quem missum ad vos a Germanico exercitu de communibus commodis nocte proxima iugulavit per gladiatores suos, quos in exitium militum habet atque armat. responde, Blaese, ubi cadaver abieceris ne hostes quidem sepultura invident cum osculis, cum lacrimis dolorem meum 10 impleyero, me quoque trucidari iube, dum interfectos nullum ob scelus, sed quia utilitati legionum consiliebamus, hi sepeliant.' 23 Inoendebat haec fletu et pectus atque os manibus verberans mox disiectis quorum per umeros sustinebatur, praeoeps et singulorum pedibus alivolutus tantum consterna-
76쪽
14 CORNELII TACITI ANNALIUM tionis invidiaeque concivit, ut pars militum gladiatores quis e servitio Blaesi erant, pars eteram eiusdem familiam vincirent, alii ad quaerendum corpus effunderentur ac nitropere neque corpus ullum reperiri, et servos adhibitis eruciatibus abnuere aedem, neque illi fuisse umquam fratrem pernotuisset, haud multum ab exitio legati aberant tribunos ta- 16 Men ac praesectum castrorum extrusere sarcinae fugientium direptae, et centurio Lucilius interficitur, cui militaribus facetiis vocabulum cedo alteram indiderant, quia raota vite in tergo militis alteram clara voce ac rursus aliam poscebat. cetoros latebrRe texere, uno retento clemente Iulio, qui peris serendis militum mandatis habebatur idoneus ob promptum ingenium quin ipsae inter se legiones Octava et quinta decuma ferrum parabant, dum centurionem cognomento Sirpi- eum illa morti deposcit, quintadecumani tuentur, ni miles nonanus preces et adversum aspernantis minas interiecisset. 24. Hae audita quamquam abstrusum et tristissima quaeque maxime occultantem Tiberium perpulere ut Drusum filium cum primoribus civitatis duabusque praetoriis cohortibus mitteret, nullis satis certis mandatis, ex re eonsulturum.
5 et cohortes delecto milite supra solitum firmatae additur magna pars praetoriani equitis et sbora Germanorum, quitum custodes imperatori adqrant simul praetorii praefectus Aelius Seianus, collega Straboni patri suo datus, magna apud Tiberium auctoritate, rector iuveni et ceteris periculorum 10 praemiorumque ostentator Druso propinquanti quasi per officium obviae fuere legiones, non laetae, ut adsolet, neque insignibus sulgentes, sed inluvie deformi et vultu, quamquam inaestitiam imitarentur, contumaciae propiores. 25. Postquam vallum introiit, portas stationibus firmant, globos armatorum certis astrorum locis opperiri iubent: ceteri tribunal ingenti agmine circumveniunt stabat Drusus silentium manu poscens. illi quotiens oeulos ad multitudinems rettulerant, vocibus truculentis strepere, orsum vis caesare trepidare murmur incertum, atrox clamor et repente
quies diversis animorem motibus pavebant terrebantque. tandem interrupi tumultu literas patris eoitat, in quis perscriptum erat, praecipuam ipsi sortissimarum legionum eu-
77쪽
LIBER I CAP. 23 28 15ram, quibuscum plurima bella toleravisset ubi primum a soluctu requiesset animus, acturum apud patres de postulatis eorum misisse interim filium, ut sine unctatione eonoederet quae statim tribui possent cetera senatui semanda, quem neque gratiae neque severitatis expertem haberi par esset. 26. Responsum est a contione, mandata clementi centurioni quae perferret is orditur de missione a sedecim annis, de ,raemiis finitae militiae, ut denarius diurnum stipendium foret, ne veterani sub vexillo haberentur ad ea Drusus cum arbitrium senatus et patris obtenderet, clamore turbatur. cur venisset neque augendis militum tipendiis neque adlevandis laboribus, denique nulla bene laetendi licenti, at
hercule verbera et necem unctis permitti Tiberium olim nomine Augusti desideria legionum frustrari sollitum easdem artes Drusum rettulisse numquamne nisi ad se filios fami 1oliarum venturos novum id plane quod imperator sola militis
commoda ad senatum releiat eundem ergo senatum consulendum, quotiens supplicia aut proelia indicantur an praemia sub dominis, poenas sine arbitro esse' 27. Postrem deserunt tribunal, ut quis praetorianorum militum amicorumve caesaris occurreret, manus intentantes, causam discordiae et initium armorum, maxime infensi Cn. Lentulo, quod is ante alios aetate et gloria belli firmare Bru- sum redebatur et illa militiae flagitia primus aspereari nec multo post digredientem eum caesare ac provisu periculi haberna castra repetentem circumsistunt, rogitantes quo per geret, ad imperatorem an ad patres, ut illic quoque commodis legionum adversaretur simul ingruunt, saxa iaciunt illinque lapidis ictu cruentus et exitii certus adcursu multitudinis loquae cum Drus advenerat protectus est.28. Noctem minacem et in scelus erupturam fors lenivit: nam luna claro repente caelo visa languescere id miles rationis jgnarus omen praesentium accepit, suis laboribus delectionem sideris adsimulans, prospereque cessura quae per verent, si fulgor et claritudo deae redderetur igitur aeris. sono tubarum cornuumque contentu strepere prout splendidior obscuriorve laetari aut maerere et postquam Ttae nubes moere visu ereditumque conditam tenebris, ut sunt
78쪽
16 CORNELII TACITI ANNALIUM mobiles ad superstitionem perculsae semel mentes, albi -- 10 ternum laborem portendi, sua lacinora aversari deos lamentantur utendum inclinatione ea caesar et quae casus obtulerat in sapientiam vertenda ratus circumiri tentoria iubet: accitur centurio clemens et si alii bonis artibus grati in vulgus vigiliis, stationibus, custodiis portarum se inserunt, 15 spem offerunt, metum intentiunt. quousque filium imperatoris obsidebimus quis certaminum finis Percennione et se buleno sacramentum dicturi sumus Percennius et Vibule nus stipendia militibus, agros emeritis argientur denique pro Neronibus et Drusis imperium populi Romani capessent 7 et quin potius, ut novissimi in culpam, ita primi ad paenitentiam
sumus 7 tarda sunt quae in commune expostulantur privatam gratiam statim mereare, statim recipias. oommοιis per haec mentibus et inter se suspectis, tironem a veterano, legionem a legione dissociant. tum redire paulatim amor obsequii: et omittunt portas, signa unum in locum principio seditionis congregata suas in sedes reserunt. 29. Drusus orto die et vocata contione, quamquam Tudis
dicendi, nobilitate ingenita incusat priora, probiit praesentia:
negat se terrore et minis vinci flexos ad modestiam si videat, si supplice audiat, scripturum patri ut placatus legionum 5 preces exciperet orantibus rursum idem Blaesus et L. Apronius, eques Romanus e cohorte Drusi, Iustusque Catonius, primi ordinis centurio, ad Tiberium mittuntur certatum inde sententiis, cum alii opperiendos legatos atque interim comitate permulcendum militem enserent, alii fortioribus reme- 10 diis agendum nihil in vulgo modicum terrere, ni paVeant; ubi pertimuerint, inpune contemni dum superstitio urgeat, adi ciendos ex duce metus sublatis seditionis auctoribus promptum ad asperiora ingenium Druso erat vocatos Vibulenum et Percennium interfici iubet. tradiint plerique intra taber-13 naculum ducis obrutos, alii corpora extra vallum abieeta
30. Tum ut quisque praecipuus turbator conquisiti, et pars eXtra castra palantes, a centurionibus aut praetoriarum cohortium militibus caesi quosdam ipsi manipuli oeumentum fidei tradidere auxerat militum curas praematura hiems
79쪽
imbribus continuis adeoque saevis, ut non egredi tentoria, scongregari inter se, vix tutari signa possent, quae turbine atque unda raptabantur. durabat et formido molestis irae, nec frustra adversus impios hebescere sidera, ruere tempestates non aliud malorum levamentum quam si linquerent castra infausta temerataque et soluti piaculo suis quisque 16 hibernis redderentur. primum Octava, dein quinta decuma legio rediere nonanus opperiendas Tilmri epistulas clamitaverat, mox desolatus aliorum discessione inminentem necessitatem sponte praevenit. et Drusus non exspectat legatorum regressu, quia praesentia satis considerant, in urbem urediit.
31 Isdem serme diebus isdem causis Germanicae Iegiones turbatae, quanto plures, tanto violentius, et magna spe fore ut Germanicus caesar imperium alterius pati nequire 'daretque se legionibus vi sua uncta tracturis. duo apud ripam Rheni exercitus erant: cui nomen superiori, sub C. Sili legato, inferiorem A. Caecina curabat rogimen summa rei penes Germanicum, agendo Galliarum oensui tum intentum. sed quibus Silius moderabatur, mente ambigua fortunam seditionis alionae speculabantur inserioris exercitus miles in rabiem prolapsus est, orto ab unetVicensimanis quin-10tanisque initio, et tractis prima quoque ae Vioensima legionibus nam isdem aestivis in finibus Ubiorum habebantur per otium aut levia munia. Igitur audit fine Augusti emacula multitudo nuper aeto in urbe dilectu, lasciviae sueta laborum intolerans, implere ceterorum rudes animos venisse 15 tempus quo veterani Muram missionem, iuvenes largiora stipoendia, cuncti modum miseriarum exposcerent saevitiamque centurionum ulciseerentur. non unus haee, ut Pannonicas inter legiones Percennius, ne apud trepidas militum aures, alios validiores exemitus respicientium, sed multa seditionis asOra vocesque sua in manu sitam rem Romanam, suis victoriis augeri rem publicani, in suum cognomentum adscise imperatores.
32. Neo legatus obviam ibat: ' quippe plurium vaecordia constantiam exemerat repente lymphati destrictis gladiis incenturiones invadunt ea vetustissima militaribus odiis mate-
80쪽
18 CORNELII 4CITI ANNALIUM ries et saeviendi principium prostratos verberibus mulcant, 5 sexageni singulos, ut numerum centurionum adaequarent tum convulsos laniatosque et partim exanimos ante vallum aut in asinem Rhenum proiciunt. Septimius cum perfugisset ad tribunal pedibusque caecinae advolveretur, eo usque flagitatus est, donec ad exitium dederetur. Cassius Chaerea, mox 16 caede Gai Caesaris memoriam apud osteros adeptus, tum adulescens et animi ferox, inter obstantes et armatos ferro viam patefecit non tribunus ultra, non castrorum praefectusius obtinuit vigilias, stationes, et si qua alia praesens usus indixerat, ipsi partiebantur id militares animos altius con-15 iectantibus praecipuum indicium magni atque inplacabilis motus, quod neque disiecti nec paucorum instinctu, set pariter ardescerent, pariter silerent, tanta aequalitate et constantia, mi regi crederes. 33. Interea Germanico per Gallias, ut diximus, census accipienti excessisse Augustum adfertur neptem eius Agrippinam in matrimonio pluresque ex ea liberos habebat, ipse Druso fratre Tiberii genitus, Augustae nepos, set anxius occul- tis in se patrui aviaeque diis, quorum causae acriores, quia iniquae quippe Drusi magna apud populum Romanum memor B, credebaturque, si rerum potitus foret, libertatem redditurus: unde in Germanicum lavor et spes eadem nam inveni civile ingenium, mira comitas et diversa ab Tiberii sermone Vultu, 1 adrogantibus et obscuris accedebant muliebres offensiones
novercalibus Liviae in Agrippinam stimulis, atque ipsa Agrippina paulo commotior, nisi quod castitate et mariti amore quamvis indomitum animum in bonum vertebat. 34. Sed Germanicus quant summae spei propior, tanto impensius pro Tiberi niti, seque et proximos et Belgarum civitates in verba eius adigit dehinc audito legionum tumultu raptim profectus obvias extra castra habuit, deiectis in ter ram oculis Velut paenitentia postquam Vallum iniit, dissoni questus audiri coepere et quidam prensa manu eius per speciem exosculandi inseruerunt digitos, ut vacua dentibus ora eontingeret: alii urvata senio membra ostendebant. adsistentem contionem, quia permixta videbatur, discedere 16 in manipulos iubet: si melius audituros responsum vexilla