장음표시 사용
101쪽
79. Actim deinde in senatu ab Areuntio et Ateio, an ob moderandas Tiberis exundationes Verterentur flumina et i cus, per quos augescit auditaeque municipiorum et Ooloni rum legationes, orantibus Florentinis, ne Iani solito alveo demotus in amnem Arnum transferretur idque ipsis perniciem adferret congruentia his Interamnates disseruere pessumituros secundissimos Italiae campos, si amnis Nar id enim parabatur in rivos diductus superstagnavisset nec Reatini silebant, Velinuin lacum, qua in Narem effunditur, obstrui
recusantes, quippe in adiacentia erupturum optume rebus is mortalium consuluisse naturam, quae sua ora fluminibus suos cursus utque originem, ita fines dederit spectandas etiam religiones sociorum, qui sacra et lucos et aras patriis amnibus dicaverint quin ipsum Tiberim nosse prorsus accoli. st viis orbatum minore gloria fluere seu preces coloniarum is seu difficultas operum sive superstitio aluit, ut in sententiam Pisonis concederetur, qui nil mutandum censuerat.
80. Prorogatur Poppaeo Sabin provincia Moesia, additis Achaia ac Macedonia id quoque morum Tiberii fuit, continuare imperia ac plerosque ad finem vitae in isdem
exercitibus aut iurisdictionibus habere causae varie traduntur alii taedio novae curae semel placita pro aeternis se vavisse, quidam invidia, ne inres fruerentur; sunt qui existiment, ut callidum eius ingenium, ita anxium iudicium neque enim eminentis Virtutes sectabatur, et rursum Vitia derat ex Optimis pericultim sibi a pessimis dedecus publicum metuebat qua haesitatione postremo e provectus est, ut 1. mandaverit quibusdam provincias, quos egredi urbe non erat
81. De comitiis consularibus, quae tum primum illo principe ac deinceps suere, vix quicquam firmare ausim adeo diversa non modo apud auctores sed in ipsius orationibus reperiuntur modo subtractis candidatorum nominibus originem cuiusque et vitam et stipendia descripsit, ut qui forent inte, legeretur aliquando ea quoque significatione subtracta a didatos hortatus, ne ambitu comitia turbarent, suam ad id curam pollicitus est plerumque eos tantum apud se professos disseruit, quorum nomina consulibus edidisset posse et alios
102쪽
M ORNELII TACITI ANNALIUM 1ο profiteri, si gratiae aut meritis confiderent speciosa verbis, re inania mi subdola, quantoque maiore libertatis imagine tegebantur, tanto eruptura ad infens ius serititium.
BREVIARIUM. cap. 1. Initia belli Parthici Phraates Vononis pater. 2. Vonoue popularibus invisus. 3. Ab Artabano pulsus, ad Armenios profugus. 4. In Armenia mutatio regum. 5. Germanicus invidia Tiberii revocatus Germanos confestim aggredi parat. 6. classis eius Rhenus T. Irruptio in Chattos Ara Drusi restituta. . Fossa Drusiana Amisia. In rebelles Angrivarios animadversum. . Arminii cum fratre colloquium. 10. Inde ira et iurgium. 11. visurgim transeunt Romani Batavorum discrimen. Chariovalda caesus. 12. Germanicus militum animos explorret. 13. Transfugis praemium pronuntiatum a Germanis, mox RStris Romanis adsultatum. 14. Germanici somnium. 15. iv et Arminii orationes ad suos. 16. Locus pugnae, campus Idisimiso Aci rum instructio. 17. Faustum augurium Fuga Germanorum et clades. 18. ropaeum positum. 19. uno dedecore accensa gens bellum resumit. 20. Acriter pugnatum. 21. Vincunt tandem Romani, quamquam ambiguo equitum proelio. 22. onumentum ei titulus rerum magnificus. 23. ilites classe revecti. 24. Ex tempe state calamitas et paene exitium. Recollecti naufragi. 25. Hac fortuna erectos denuo Germanos aggreditur Germanicus caeditque, simul aquilam Varianam recipit. 26 Tum rebus infectis avocatur a Tiberio. 27. Iabo Drusus ab amico delatus. 28. Accusatus in senatu. 29. 30. cum patrono non reperiret nectam sceleris quam vaecordiae conrinei posset, noVο iure servos torqueri in suum caput vidit. 31. Iam trustra orato principe Libo se ipse confecit. 32. Inde unctum sententiae sena
103쪽
torum. Astrologi et magi ex Italia pulsi. 33. Luxus publicus leviter coercitus, quem defendit Asinius. 34. Pisonis libertas, Urg laniae potentia. M. De rebus proferendi certamen in senatu. 36. Asin, sententia de comitiis, a Tiberio reiecta. 37 38. Hortali levamentum inopiae suae poscentis orationem aspere excipit Tiberius, tamen liberis eius nonnihil largitur. s. Clementis servi facinus. Is Postumum Agrippam se mentitus principi curam inicit, 40. sed Sallustii Crispi dolo captus occiditur. I. Romae dedicθntur nova
Anno proximo triumphat Germanicus 42 Arehelaus rex Cappa docum in urbem accitus perit. 43. 0riens turbatus committitur Germanico Pisoni feroci homini Suria M. Drusus in Illyricum missus, Suebis contra cheruscos auxilium petentibus. 45. Ita inter se discordes Germani accinguntur ad pugnam. Arminii ad suos oratio. 46. arobodui item ad suos intro proelium, aroboduus pro victo. 47 48. errae motus in Asia. Eo amictos sublevat Tiberius, in alios non minus liberalis. 49 Templa quaedam dedicata. 50. Varilia maiestatis postulata. l. De praetore substituendo contentio. 2. actarinatem et agi am bellum in Africa moventes fundit Camillus. Triumphalia ei decreta. 53. Germanici variae itinera. 54. consulit in reditu clarium Apollinem. Oraculi ratio. 55. Piso et uxor Plancina Germanicum insectantur etiam castra corrumpunt. 56. Germanicus Armeniae re-
gem, Cappadociae et Comnagenae legatos imponit. T. Pisonis insolentia in congressu, consilio , conviviis. 58. Vonones Suria demotus lis Germanicus Aegyptum petit, improbante Tiberio. 60. Canopus Thebae priscae. l. Statua emnonis, pyramides et alia 62. Germanorum discordiae, astu Drusi. 63. aroboduus vi ea-tualdae pulsus confugit ad Romanos. Eadem mox fortuna Catualdae. 64. Rhescuporis Cotye fratris filio oppresso, Romanam divisionem egressus, illius partem appetit. 65. Ipso per fraudem comprehenso universam Thraciam occupat. 66. Hinc vocatus ad causam dicendam Cotyn occidit. T. Romam perductus et damnatus 68 VοΠΟ-nes fugam tentat; at deprehensus eonfoditur. 69. Germanicus aegrotat, scelere, ut creditur, Pisonis, 70. cui amicitiam renuntiat Vetere more. 71. 72. --ata familiaribus ultione datisque coniugi monitis moritur. 73. Alexandro agno comparatus et praelatus-74. Sentius Suriae praeficitur. 5. Agrippina properat in urbem. Pisoni Germanici casu exsultanti reditum in Suriam dissuadet silius; T. 78. suadet contra Domitius celer ac persuadet. 79. Piso vim parans in successorem Sentium obviam fit Agrippinae. 80. Castellum occupat, aciem struit sed pellitur a Sentio. 81. Tandem tutum ei iter Romam conceditur. 2. Ibi magna ob necem Germanici ira et luctus. 83. Honores ei decreti. 84. Livia Druso gemellos parit. 5. Scita in libidinem mulierum Pulsa sacra Aegratia et Iudaica M. capta Vestalis. 87. Frumento pretium constitutum.
104쪽
Νovos honores aversatur Tiberius. 88. Aminii caedes et praeconium.
Haec gesta annis quattuor, coss. a. Statilio Sisenna auro ei L. Scribonio Libone, C. Caelio Rufo et L. Pomponio Flacco, Ti. Caesare Aumsi III et Germanico caesare II, Μ. Iunio Silano ei c. Norbano Flacco.
1. Sisenna Statilio Tauro L. Libone consulibus mota orientis regna provinciaeque Romanae, initio apud Parthos orto, qui petitum Roma acceptumque regem, quamvis geniis Arsacidarum, ut externum aspernabantur. Is fuit Vonones, sobses Augusto datus a Phraate. nam Phraates quamquasti depulisset exercitus ducesque Romanos, cuncta venerantillae officia ad Augustum verterat drtemque prolis firmandae amicitiae miserat, haud perinde nostri metu quam fidei popularium diffisus. 2. Post finem Phraatis et sequentium regum ob internas caedes venere in urbem legati a primoribus Parthis, qui ο-nonem vetustissimum liberorum eius accirent magnificum id sibi credidit caesar auxitque Opibus et accepere barbari laetantes, ut ferme ad nova imperia mox subiit pudor degeneravisse Parthos petitum alio ex orbe regem, hostium artibus infectum iam inter provincias Romanas solium Αrsacidarum haberi darique ubi illam gloriam trucidantillae crassum, exturbanisum Antonium, si mancipium Caesaris, 10 tot per annos servitutem perpessum, Parthis imperitet ac cendebat dedignantes et ipse diversus a maiorum institutis, raro enatu, segni equorum cura quotiens per urbes nee deret, lecticae gestamine fastuque erga patrias epidas inridebantur et Graeci comites ac vilissima utensiliu anulo 15 clausa. sed prompti aditus, Obvia comitas, ignotae arthis virtutes, nova vitia et quia ipsorum moribus aliena, M'inde odium pravis et honestis. 3. Igitur Artabanus Arsacidarum e sanguine puci Da has adultus excitur, primoque oongressu fusus reparat res
regnoque potitur victo Vononi perfugium Armenia fuit oua tunc interque Parthorum et Romanas pes insida hoscelus Antonii, qui Artavasden regem Armeniorum sp eamicitia inlectum, dein catenis oneratum, postrem inthi 'cerato eius filius Artaxias, memoria patris nobis insensu ,
105쪽
LIBER M. CAP. 1--6. 43 Arsacratarum vi seque regnumque tutatus est. Occiso Artaxia
per dolum propinquorum, datus a caesare Armeniis Tigranes deductusque in regnum a Tiberio Nerone. nec Tigrani diu- 16 turrium imperium fuit neque liberis eius, quamquam sociatis
more externo in matrimoniunx regnumque.
4. Dein iussu Augusti inpositus Artavasdes et non sine clade nostra deiectus tum Gaius Caesar componendae Armeniae deligitur is Ariobarzahen, origine Medum, ob in- tignem corporis formam et praeclarum animum volentibus Armeniis praefecit Ariobarzane morte fortuita absumpto stir spem eius haud toleravere temptatoque feminae imperio, cui nomen Erato, eaque brevi pulsa, incerti solutique et magis sine domino quam in libertate profugum Vononen in regnum accipiunt sed ubi minitari Artabanus et parum subsidii in Armeniis, vel, si nostra vi defenderetur, bellum adversus Par- 16 thos sumendum erat, rector Suriae creticus Silanus excitum custodia circumdat, manente luxu et regio nomine quod ludibrium ut effugere agitaverit Vonones, in loco reddemus. 5. Ceterum Tiberi haud ingratum accidit turbari res orientis, ut ea specie Germanicum suetis legionibus abstraheret novisque provinciis inpositum dolo simul et casibus obiectaret. at ille, quanto acriora in eum studia militum et aversa patrui voluntas, celerandae victoriae intentior, tra-5ctare proeliorum vias et quae sibi tertium iam annum belligeranti saeva vel prospera evenissent landi Germanos acie et iustis locis, iuvari silvis, paludibus, brevi aestate et praematura hieme suum militem haud perinde vulneribus quam spatiis itinerum, damno armorum adfici lassas Gallias mi 10nistrandis equis longum impedimentorum agmen oportunum ad insidias, defensantibus iniquum at si mare intretur, promptam ipsis possessionem et hostibus ignotam, simul bellum maturius incipi legionesque et commeatus pariter Vehi integrum equitem equ'sque per ora et alveos fiuminum mediario in Germania lare.
6. Igitur huc intendit, missis ad census Galliarum P. Antio. Silius et Anteius et caecina fabricandae
praeponuntur. mille naves sufficere Visae properatae-
breves, angusta puppi proraque et lato utero, quo
Vitellio et c. melassi praepol
106쪽
44 CORNELII TACITI ANNALIUM botellius fluctus tolerarent quaedam planae carinis, ut siue uox siderent plures adpositis utrimque gubernaculis, comverso ut repente smigio hinc vel illinc adpellerent multae pontibus stratae, super quas tormenta Veherentur, simul aptae ferendis equis aut commeatui velis habiles, citae remisio augebantur alacritate militum in speciem a terrorem insula Batavorum in quam convenirent praedicta, ob faciles adpulsus accipiendisque copiis et transmittendum ad bellini oportuna. nam Rhenus uno alveo cominuus aut modicas insulas circumveniens apud principium agri Batavi velut in 15 duos amnes dividitur, servatque nomen et violentiam cudi sus, qua Germaniam praevehitur, donec Oceano misceatur ad Gallicam ripam latior et placidior adfluens - Vers cognomento Vahalem accolae dicunt , mox id quoque vocabulum mutat Mosa flumine eiusque inmenso ore eundem in oea-20 num e uiditur.
7. Sed Caesar, dum adiguntur naves, illam legatum cum expedita manu inruptionem in Chattos facere iubet ipse audit eastellum Lupiae flumini adpositum obsideri, sex legiones eo duxit. neque Sili ob subitos imbres aliud actum 5 quam ut modicam praedam et Arpi principis chattorum comiugem filiamque raperet, neque Caesari copiam pugnae opsessores fecere, ad famam adventus eius dilapsi tumulum tamen nuper Varianis legionibus structum et veterem aram Druso sitam disiecerant restituit aram honorique patris prinio ceps ipse cum legionibus decucurrit tumulum iterare haud visum et cuncta inter castellum Alisonem ac Rhenum novis limitibus aggeribusque permunita. 8. Iamque classis advenerat, eum praemisso commmtu et distributis in legiones ac socios navibus lassam, cui Drusianae nomen ingressus precatusque Drusum patrem ut se eadem ausum libens placatusque exemplo ac memoria com filiorum atque Operum iuvaret, lacus inde et ceanum usque ad Amisiam flumen secunda navigatione pervehitur classis Amisiae relicta laevo amne erratumque in eo quod non subvexit aut transposuit militem dextras in terras iturum ita plinres dias efficiendis pontibus absumpti. et eques quidem ac le- 10 giones prima aestuaria, nondum adcrescente unda, intrepidi
107쪽
LIBER II. CAP. - 11. 4btransiere postremum auxiliorum ganen Batavique in parte
ea, dum insultant aquis artemque nandi stentant, turbati et quidam hausti sunt metanti castra Caesari Angrivariorum defectio a tergo nuntiatur missus ilico Stertinius cum equite et armatura levi igne et caedibus perfidiam ultus est sin Flumen Visurgis Romanos Cheruscosque interfluebat. eius in ripa cum ceteris primoribus Arminius adstitit, quaesitoque an caesar venisset, postquam adesse responsum est, ut liceret cum fratre conloqui oravit. erat is in exercitu cognomento Flavus, insignis fide et amisso per vulnus oculo paucis ante annis duce Tiberio tum permissu progressusque salutatur ab Arminio qui amotis stipatoribus, ut sagittarii nostra pro ripa dispositi abscederent postulat, et postquam digressi, unde ea deformitas oris interrogat Datrem illo locum et proelium referente, quodnam praemium recepisset exquirit. Fla 10vus aucta stipendia, torquem et coronam aliaque militaria dona memorat, inridente Armini vilia servitii pretia 10. Exim diversi ordiuntur, hi magnitudinem Romanam, Opes caesaris et victis graves poenas, in deditionem venienti paratam clementiam neque coniugem et filium eius hostiliter haberi ille fas patriae, libertatem vitam, penetralis Germaniae deos, matrem precum sociam ne propinquorum se adfinium, denique gentis suae desertor et proditor quam imperator esse mallet paulatim inde ad iurgia prolapsi quominus pugnam consererent ne flumine quidem interiecto ο-hibebantur, ni Stertinius adcurrens plenum irae imaque et equum poscentem Flavum adtinuisset cernebatur contra mi 10 nitabundus Arminius proeliumque denuntians; nam pleraque Latino sermone interiaciebat, ut qui Romanis in castris ductor popularium meruisset. 11. Postero die Germanorum acies rans Visurgim stetit. caesar nisi pontibus praesidiisque inpositis dare in discrimen legiones haud imperatorium ratus, equitem vado tramittit praefuere Stertinius et e numero primipilarium Aemilius, distantibus locis invecti, ut hostem diducerent quas celerrimus amnis, chariovalda dux Batavorum erupit eum cherusci fugam simulantes in planitiem saltibus circumieetam traxere dein coorti et undique effusi trudunt adversos, im
108쪽
46 CORNELII TACITI ANNALIUM stant cedentibus .collectosqiae in orbem pars congressi, quii dam eminus proturbant chariovalda diu sustentata hostium saevitia, hortatus suos ut ingruentes catervas globo perfringerent, atque ipse densissimos inrumpens, congestis telis et suffosso equo labitur, ac multi nobilium circa ceteros vis sua aut equites cum Stertini Aemilioque subvenien-15 te periculo exemere.
12. caesar transgressus Visurgim indicio perfugae eo-gnoscit delectum ab Armini locum pugnae convenisse et alias nationes in silvam Herculi sacram ausurosque noctu nam castrorum oppugnationem. habita indici fides et cerne bantur ignes, suggressique propius speculatores audiri rem, tum equorum inmensique et inconditi agminis murmur attulere igitur propinquo summae rei discrimine explorandos militum animos ratus, quonam id modo incorruptum foret, se- eum agitabat tribunos et centuriones laeta saepius quam coma perta nuntiare, libertorum servilia ingenia, amicis inesse adulationem si contio vocetur, illic quoque quae pauci ineipiant reliquos adstrepere penitus noscendas mentes, cum secreti et incustodit inter militaris cibos spem aut metum proferrent. 13. Nocte coepta egressus augurali per occulta et vigilibus ignara, comite uno, contectus umeros ferina pelle, adit castrorum vias, adsistit tabernaculis mitturque tam sui, cum hic nobilitatem ducis, decorem alius, plurimi patientiam, co-5mitatem, per seria per iocos eundem animum laudibus fer- rent reddendamque gratiam in acie laterentur, simul perfidos et ruptores pacis ultioni et gloriae mactandos inter quae unus hostium, Latinae linguae sciens, acto ad vallum equo voce magna coniuges et agros et stipendii in dies, donec bel- 10 laretur, sestertios centenos, si quis transfugisset, Arminii nomine pollicetur. incendit ea contumelia legionum iras ve- iret dies, daretur pugna sumpturum militem Germanorum agros, tracturum coniuges accipere omen et matrimonia ac pecunias hostium praedae destinare. tertia ferme vigilia ad-15 sultatum est castris sine coniectu teli, postquam crebras Pro munimentis cohortes et nihil remissum sensere. 14. Nox eadem laetam Germanico quietem tulit, viditque se operatum et sanguine sacri respersa praetexta pul-
109쪽
LIBER II. CAP. II - 16 47chriorem aliam manibus aviae Augustae accepisse. motus omine, addicentibus auspiciis, vocat contionem et quae sapientia provisa aptaque inminenti pume disserit non cam spos modo militi Romano ad proelium bonos, sed si ratio adsit, silvas et saltus nec enim inmensa harbarorum scuta, enormis hastas inter truncos arborum et enata humo virgulta perinde haberi quam pila et gladios et haerentia corpori tegmina. denserent ictus, ora mucronibus quaererent: non1ο loricam Germano, non galeam, ne scuta quidem ferro nervove firmata, sed viminum textus vel tenuis et lucatas colore tabulas primam utcumque aciem hastatam, ceteris praeusta aut brevia tela. iam corpus ut visu torvum et ad brevem impetum validum, sic nulla vulnerum patientia sine pudore 15 flagitii, sine cura ducum abire, fugere, pavidos adversis, inter secunda non divini, non humani iuris memores si taedi viarum ac maris finem cupiant, hac acie parari propiο- rem iam Albim quam Rhenum neque bellum ultra, modo se, patris patruique vestigia prementem, isdem in terris victorem resisterent.
15. 0rationem ducis secutus militum ardor, ignumque pugnae datum. nec Arminius aut deteri Germanorum proceres mittebant suos quisque testari, hos esse Romanos Variani exercitus fugatissimos, qui ne bellum toleraren t seditionem Induerint quorum pars nusta Vulneribus terga, pars olluctibus et procellis fractos artus insensis rursum hostibus, adversis dis obiciant, nulla boni spe. olassem quippe et aVia Oceani quaesita, ne quis venientibus occurreret, ne pulsos premeret: sed ubi miscuerint manus, inane victis ventorum remorumve subsidium. meminissent modo avaritiae, crudeli 16tatis, superbiae: aliud sibi reliquum quam tenere libertatem aut mori ante servitium' 16. Sic accensos et proelium poscentes in campum, cui Idistavis nomen, deducunt is medius inter Visurgim et colles, ut ripae fluminis cedunt aut prominentia montium resistunt, inaequaliter sinuatur pone tergum insurgebat silva, editis in altum ramis et pura humo inter arborum truncos scampum et prima silvarum barbara acies tenuit soli cherusci iuga insedere, ut proeliantibus Romanis desuper i
110쪽
48 CORNELII TACITI ANNALIUM currerent noster exercitus sic ineessit auxiliares Galli Germanique in fronte, post quos pedites sagittarii dein quat- 1 tuor legiones et cum duabus praetoriis cohortibus ac deIecto equite Caesar exim totidem aliae legiones et levis armatura cum equite sagittario ceteraeque sociorum cohortes intentus paratusque miles, ut ordo agminis in aciem adsisteret. 17. Visis Cheruscorum catervis, quae per ferociam Proruperant, validissimos equitum incurrere latus, Stertinium eum ceteris turmis circumgredi tergaque invadere iubet, ipse in tempore adfuturus. interea pulcherrimum augurium, octos aquilae petere silvas et intrare visae imperatorem advertere. exclamat irent, sequerentur Romanas aves, propria legionum numina simul pedestris acies insertur et praemissus eques postremos ac latera impulit mirumque cin duo hostium
agmina diversa fuga, qui silvam tenuerant, in aperta, quii campis adstiterant, in silvam ruebant medii inter hos Cherusci collibus detrudebantur, inter quos insignis Arminius
manu Voce vulnere sustentabat pugnam indiu ueratque sagittariis, illa rupinrus, ni Raetorum Vindelicorumque et Gallicae cohortes signa obiecissent. nisu tamen corporis et imis petu equi pervasit, oblitus aciem suo eruore, ne nosceretur. quidam adgnitum a Chaucis inter auxilia Romana agentihus emissumque tradiderunt virtus seu traus eadem Inguiomero effugium dedit ceteri passim trucidati et plerosque tranare Visurgim conantes iniecta tela aut vis fluminis, posuemora moles ruentium et incidentes ripae operuere quidam lupi fuga in summa arborum nisi ramisque se occultantes admotis sagittariis per ludibrium figebantur, alios prorutae arbores adflixere. 18. Magna ea Vietoria neque cruenta nobis tuit quinta ab hora diei ad Ootem caesi hostes decem milia passuum cadaveribus atque armis opplevere, repertis inter spolia eorum catenis, quas in Romanos ut non dubio eventu portave- rant miles iis loco proelii Tiberium imperatorem salutavit struxitque aggerem et in modum tropaeorum arma subscriptis victarum gentium nominibus imposnit. 19. Haud perinde Germanos vulnera, uetus, excidia quam ea species dolore et ira adfecit qui modo abire sedibus, trans Albim eoncedere parabant, pugnam Volunt, arma