장음표시 사용
121쪽
rosi cHIRII F ORTUNAT. biguis explicauit: re tamen cum omne uerbum ambiruum fit,nemo uerborum ambiPitatem nisiuerbis sed iam coniunctis quam ambigκa non erunt explicabitNt enim si dicerem,omnis mistes bipes est, non utim frigeretur ut cohors ex
millitibus utit bipedibus ilia constaret:Ita quum
dico ambiguum 4be omne uerbu, non dico sen tentiam, non disi utationem,qκ κis verbis imAmbiguita texantur.omne igitur ambiguum verbum, non ι- genera ambigua dilutatione explicatur. Nuncam,' ' guitatu genera videamus, quae prima duo siunt: Unum in s etiam quae dicuntur: alterum quod .
in ηs solum quae scributar, dubitationem facit. Nam si quis cκdierit acies: reliquis legerit,p test incertum habere,nisi per sistentiam claτes
cat, virum acies militum, an ferri,an oculorum,
dicti uel scripta sit. At uero si quis inueniat si ri
ptum, uerbi causa,leporem,nec appcreat qua fetentia positium est,profecto dubitabit utrum penultima huius uerbi hilaba producenda sit, beo quod est lepos,an ab eo quod lepus coni. pienda , qgam scilicet non pateretur ambagionem, sit accubatiuum huius nominis casium uo ae loquentis acciperet,quod si suis dicat etiam loquo
122쪽
laquentem male pronuncirre potvisse,iam non ambiguitate , sed obbcuritate impegirethr audatorum . Ex illa tamen genere, quod ambiguo simile , quia male Latine pronnnciatum Merbum, non in diuersas notiones trahit cogitatem,sed ad id quod apparet, imρellit. C um igitur duo ista genera inter se plurimum Assent: Primum genus rusus in duo diuiditur. Nam quicquid dicitur re per plura intelligi potest,
eadem scilicet plura, ακt no solu vocabulo lino, sed una etiam desinitione contineri queunt:agitantu communi tenentur vocabulo, sed diuersiis expeditionibus explicantur. D quae una de nitione includuntur unigora nominantar. Illis au Vniuoca. te quiebub uno nomine necesbe in diverbe desiniri, σε uiuocis nome est. Prius igitur consilideremus linivoca, ut quoniam genus hoc iam definitione patefactum est, illustrentar exem rus. Hominem qκu dicimus, tam puerum dicim quam iuuenem quam senem, tam filii tum quam sapientem, tam magnsim qκam parulim, tam ciuem quam peregriuum,tam urbanuquίm agrestem, tam qui iam fuit 3 qui nunc est,ta seedentea stantem,tm diuite ε pasiperem, id agetem ali Acqui ca
123쪽
xos c HIRII FORTUNA quid quam ce sentem, tam grantem quam maerentem quam nextrum. Sed in his omnibus dictionibus nihil est , quod non ut hominis nome recepit, ita hominis de*nitione claudatur. Nam definitio hominis est,cnimal rationale mortale. Nunc ergo quisquam potest dicere mimal rationale mortale,iuuenem tantum non etiεm puerarat lienem esse,aut bapientem tantum non etiam stultum, immo re ipsa re caetera quae numerata sunt, ut hominis nomine, ita etiam de troe eo
tinentur. Nam 'e puer, fige stultus, siue pauper, siue locuples, siue uigilans , siue etiam
dormiens :s cnimal rationale mortale est, nee homo est, est autem homo. Illa igitur deflnitione contineam necesse est, et de caeteris quidem nihil ambigitur. De puero autem paruo aut stulto seu prosus fatuo, agi de dormiente vel ebrio,
Aelfurente dubitari potest, quum possent esse animalia rationalia.Potefit omnino defend Media alia propercntibus longum est,ad id quod etitur,illud nuc est, esse istam des nitionu bominis
recta et rata,nisiois homo eadem cotineatur σpraeter homine. Haec sit igitar uniκoca,quae no
124쪽
otione claviantur,quavis re intersie propriis nominibus re defnitionibus distingui ρο int.
Diuerscenim nominapuer,adolescens, dines et
ecuper, uber referuus, oesquid aliud differεtutrum est ideo diuersi inter se proprias de Mitiones habent. Sed ut illis linum commune n men est homo ere animal rationale mortale, ἀ nitione comκne est.Nune aqκivoca Aide mus. Ambiguitarum perplexio prope infitita fruescit, conabor tamen ea se genera certa di- inguere, utrum autem conarum meum secvLtas sequauritu iudicabis. Ambiguitatum igitur, quae ab riuocis ueniat,prima genera triasit: in ab rete,alterum ab Uu , tertiam ab utroque. Artem nunc dico propter nomina, qua in uerborum disciplinis uerbis imponuntur.Aliter enim desinitur apud Gramatios quid ' aequι- Mocim,re tamen unu hoc quod Eco Tullius et nomen est,repesia lus re aequino mili
fige si quis ex me flagitet ut 'iam quid sit
Tullias, cuiuslibet notionis explicatione re octo. Possium enim recte dicere. Tullius e in men quo signiscatur homo, summus quidamum aror, qui Catilina coniurationem eo jd prei it
125쪽
o CHIRII FORTUNAT. prefit. subtiliter citende me nomen ipseum de
nige. Nam si mihi Tullius isse ille, qui sit uiueret digito demonstrari' o bet, desistentas foret, no
dicerem Tullius est nomen, quo signiscatur bomosed dicerem. Tullius est homo, mira caetera adilingerem.Item res ondere posbum hoc modo:Tullius est pes iact3Ius, his literis constans. Q denim nuc opus est, eas literas enumeraris licet etia illud dicere:Tullius cflverba,per quae aequivocabini interbe omnia, re cum hoc ipse
quae supra dicta siunt, oe siquid aliud inueniri
pote A. Cum igitur hoc unum quod dixi, Llius fecundum artium vocabula tamen Marte mihi idem finire licuerit, quid dubitamvs esk -- biguorsim genus ex aequivocis uenientia, quod merito dici posset ex erte contingere . Diu mus enim aequivoca essee , quae non ut uno nomine ta etiam una de nitione posint teneri. Vide nκnc alterum genus, quod ex loquendinus uerbo- vfiu uenire memoravimus. Vsivm nunc appella , illud ipsium,propter quod verba cognoscimus. Quis enim verba propter ver conquirate colligat Itaque iam construe aliquem sic G-dire, sit e motκ, fit nihil e partibus orationis:
126쪽
-ma de metris quaeri,aut de verborum aliqua diseciplina,tamen adhuc potes i. quum dicitur niatius aeqviaocorum ambiguitatem impedire.Haec enim omnia oei e qui fuit summus orator , reeiuspicta imago, vel statua, uel codex quo eiustiterae continentur: resti quid eri in eius setabcbro cadaueris significare pol. Diuersis enim notionibus dicimus: Tullius ab intentu patria liberauit, re Tulli' totus tibi legetas est, et Tul lius hoc loco sepultus est. Vn- enim nomen, sed diuersis haec omnia definitionibus explicandabunt. Hoc igitur nnus aequiliocorum ess,in quo iam nulla de disciplina uerborum orit
ambiguitassed de ipsis rebus, quae significatur:
At si utrumque confundat audientem vel legetem siue quod ex arte, sine quod ex loquendi
su dicitur,non ne tertium genus recte enum
rabitur cuius exemptu in bumma quod aperti appareat,ut si quis dicat multi ductγlico metro scripsstrant, ut est Tulliμs. Iam hic incertum utrum Tulli'pro exemplo dactsi pedis, an dact lici poetae possitum e fi, quorum illud ex arae, . a hoc ex Uuloquedi accipitur . Sed in simplici,
127쪽
maticus audientibus disicipulis enunciet, ut fi pia ostendimus. Cum igitur haec genera mentis festis interferationibus disserant, rasum pris munus in duo diuiditur.Quicquid enim ex te uerborumfacit cmbiguitatem, pretim sibi pro exemplo qbe potest, partim non potest. Cuenim desiniero, quid signiscet nomen, possum hoc ipsum exempli pratia supponere . Etenim hoc quod dico nomen est, hac enim Iepe per casus flectitur,quum dicimus nomen,nominis,nomini,et caeteraatem cum definio quid significet da lus, unam longam hilabam re duas deinde breues enunciamus . At uero cum defnitur
adverbium quid signiscet, no potest hoc ipsum
in exemplam ducere. Etenim quum aDerbi dicimus,haec ipsia enuntiatio nomen est, ita se eundum aliam notionem aduerbium liti aduerbium est, oenomen estnomen: fecundum aliam vero,adverbium non est adverbium, quia nome
128쪽
DIALEc Tuc A. isi quia da lus in . Secundum item genus qvodi praeter disciplinas verborum ad loquendi usium dictum est pertinere, duas habet formas Nam aequilloca indefvnt, aut ex eadem oriri one, agi ex diversa : Ex eadem origine cppello, quae qκamuis lino nomine ac non 3ub una de'
nitione teneantκr,vno tamen fonte deminant:
ut est illud quod Tullius, er homo,er statua, et Tudius. codex, et cadauer intelligi potest.Nam possint quidem ista una definitione concludi, sed i men unum habent pontem, ipsium scilicet veru hominem, cuius erilla statua , oe illi Iibri, ω illad cadauer est. Vt quum dicimus, nepos' Nepos.
Ionge ex diuersa origine silium silii, or luxurio
sum signiscat. Haec ergo diri incta teneamus, et uide illκd genus,quod ex eadem origine appeti Io, in quae iterκm diui datur. Nam diuiditur in
duo, Morum gnum translatione, alterum declinatione contingit. Translationem voco,qvlim
uel similitudine unum nomen ' multis rebus, Mi Tullius, er ille, in quo magna eloqgenafuit, o mira eius dicitur . vel ex toto qκκm pars
129쪽
x 4 c HIRII FORTTNAT. cognominitur, ut quum cadaver eius Tullius dici potest. uel ex parte torum, ut quum tecta discimus totas domus. Aut a genere syeries, verba enim principaliter omnia dicuntur quibus loquimur : sed tamen verba proprie nominata sunt, quae per modos re tempora desinamus.
Aut a syecie tenus: nam cum scholastici non solum proprie, bed π primitus dicantur, γ, qui edhuc in scholis sunt, hi omnes tamen qui in literis vivunt nomen hoc ψurpant. Aut ex est ciente, effectum, ut, Cicero in liber Ciceronis. Aut ex effecto efficiens,ut terror, qui teriorem facit. Alit aliquid continente quia con tineis ut domus, etiam qui in domos sint dicuntur. Aut conuersa vice, ut castanea etiam crbardicitur, uel sit quid aliud inueniri potest, quod
ex eadem origine quasii transferendo cognominetur. Vides ut arbitror s facit in uerbis ambiPitatem. Quae autem ad eandem originem
pertinetia declinationis ambigua esse diximus, talia siunt. Fac uerbi causa quenquam dixisse pluit, oebaec diuerse ut demendasiunt. Ite cribere qui dicit, incertum hi, utrum infinito Eui,an imperatio pastui pronunciaverit:M
130쪽
mo quamuis unum nomen sit, er una enuncia- ,ο,tamen si aliquid ex nominativo,aliud ex uocativo ε doctus er docte ubi enunciatio diverinsas doctus: aliud est quum dicimus doctu mancipium, liκd est quum dicimus, doctus,ille, cidii tutauit. Declinatione igitur ambiguitas orta Ambigvum est. Nam declinationem nunc appello quicquid ex decis siue per uoces, siue per significationes flecten, nom. do verba contingit, hic doctus enim er docte etiam per voces flexum est, hic autem homo erhomo per solas firificationes. Sed hoc genvs ambiivitatum minutatim cocidere ac persequi, pene infinitum est, itaq- locum ipsum hactenus notasbe buffecerit ingenio prae ertim tuo .Vide nunc ea,quae diversa origine ueniunt. Nam eri a diuiduntur adhuc in dMas primas formas, quarum Mna efi, quae contingit diuersiitate lin-gκarum . Quomodo dicimus, tu, hae una vox
aliud apud Graecos , aliκd cpκd nos signiscat: quod genus nominandi omnino fuit. Non enim praescriptu est unicuit quot linguas nosseet,alit quot linguis dilutaret. Altera forma est, qκα iam in una lingua facit ambiguitatem diuersa tamen eorηm origine , quae in lino tamen voca-