Nicephori ... Compendiaria de arte disserendi ratio, omnium eruditorum iudicio absolutissima, Georgio Valla Placentino interprete. Chirii Fortunatiani Consulti Dialectica cæteris omnibus & doctior & argutior. Georgii Vallae Placentini De expedita rat

발행: 1542년

분량: 183페이지

출처: archive.org

분류: 철학

31쪽

as ηNFOEPHORI. lepus gero mobile. Atqui quies motu praecedit, ω principiu ortu i umer immobilitas motu. Facere aute antecedit Pati gonia agere 3 pati

circumponitur, bis ponitur, circumponi qκos absi poni non sinuenire. nimirum circupolitus ipse quoq- copositus quodammodo est iuxta

quendam copossiti essee situ,ut statas, si io,recu pina satis.hbentiae igitur buu est, non bubripere m

proprium. gis o missis, non enim magis animal homo iQualitatis. aequκs: Qualitatis autem bubripere magis oe minus,albussiquide magis oe minus dicitur itidem mclitatis. nigra re caeterae qgalitates. Qualitatis propriu. . est, qκcle o inaequaIe.ut, lithme, cubitum, inaequalis.tres aut palaestrae, sipitabamae aequa Ies.re quini iace,in Adia. bis uero quini, Ad aliquid aequalia dece. Eius aut quod est ad aliquid pro- proprim, priu est opposita colligerema patre existetris enasilius:σdomino existente, est ena siemus. Vbi aut proprium, compraebensio siue ambitus,

Quando uero, non permanere: Facere porro,

32쪽

DIALEcTICA. 1 quidem ut diximus,in corpus er corporis eratera. Corpus in animatum re anima rarens:

Animatum,infensibile rebensiu uacκκm.Sensi bile,in animal π Poopb3ton:non contra diuidendo quidem sed diuiditur tame Animal in rationalere ratione carens . rationale autem,inmortali: re mortis expers. Mortale in bubiectas sibi lectes, hominem, eqκum, bovem, σreliquas species autem in singularia, re unum quod superius contra diuisorum peculiares diuisiones habet ad indiuidua Us ac singularia

propemodum progredientes . Quantitas inbe- Quantita-ptem diuidi rar,lineam Aperficiem, corpus, Io- tis divisio. cum, templis, nMmerκm, re orationem,Et quantam quidem aliud in continuum aliud discre

creti uero numerus et oratio. Item quBi: quo iam in situm habentium adsie inuicem ereum quae in ipsis constiterat particκlarum, ut linea, superficies,corpus, loclis '. quoddam autem, non habentium silium ut numerus, tempus, oe oratio . Nam licet continuκm fit tempus, tamen ADtum non habet, quod non persiet. Quod autem

33쪽

ἀ quom etiam quattuor inuestigatae bunt scia

entiae e nam continuum uel immobili est , tum

facit Geometriam, uel mobile re facit Astronomiam. Discretum porro, uel per bese iusticiturre facit Arithmeticam.vel ad alteram habet reo ualitatis λοηem, .secit Μussica.Qualitas diuiditar in , diuisio. botrum, O cffectionem,pasibilem qualitatem γ payonem,potentiam re impotentiam, se Hostusseram,o formam.Est autem habitus intensito assectionis oe in sese permanetis, qκa μνιμο τα

vocant, restabilimentum ex iugi oe exercitata affectione, ut in natur translata,et fecuda quaedam,ψu comparas,natura.Dicut autem habit etia per naturam nobis insita: nedu ab affecti ne, et promotione nobis ingenita, ut vis', et reli-qκibensius flunt.Payua qualitas similiter pasto nis est incremetu Ο inteflo et difficulter delebitis est frmiuia, uel etiam indelebilis. vibus est, fecto Arrctoteles, Habitu quide et UfeEtione in uirtutibus accipere oe disciplinis, depraebens bilibusque disciplinis. Pasionem vero repa fissum qualitatem in ira π odio, re intempera tia, re reliquis Miciosis perturbationibus, orex ungore affectibus. Caliditates aut e re frit

34쪽

. ditates nune in babitu oe affectione ponit, nsic. autem in pagiga qualitate , passione. Dicen- dum que est, quod qκatenκs participes, habitas, i ipsas appellauit, quatengs autem affectum inji-

eiunt, pa*iuas qualitates has nominavit. Cum , in firmitudinem re in una coierint. Mediocris nami participatio vel alteratio,as Elio, vel peraturbatio nominata H. Proinde a participando habitus dicatur, uel affectio , merito qliidem coliditas. Ab alterando alitem,pas ilia qualitas vel pa Io. Potentia alitem dicitur, silcκt in infinis Potentia. ,κt cum dicissis potentia cursorem est e, potentia Philosiophum,stomnino cum in praesentia non habuerit, quod poli mercere, at temporalibus acclibus contingens ut id . posit efficere. Impotentia alitem, quando non Impotetis. capax est naisira ad aliquam olim obeundam actionem, ut homini volare imposibile est, σου vitae in cqua gitam agere equosermocinari, γ qκαcunt natura impossibilia 1 unt .Figura Figμω, dicitur talis expresio, oe linearis effictio. For, kρ ma extrinsecus promines coloris qualitas, idea, et informatio, et Iterpolata coloratio, et simplici

35쪽

qui figuram in rebus inanimatis accipiant, foris mam alitem in rebus animatis: alii porro figura quidem fastigiose cedentem, formam gero super Druso Ad nam bupe ciem, uocent. Ad aliquid porro ge Aliquid. neralius diuisium quadrifariam digiditur,culpententiae Grammatici quoiastipAlantur, natura, ubi diuisio fortuna,arte,σ ele tione. Vbi diuiditur,litq-

anae,pone, dextro sim, et sinistrosum. Sed borum ρngula Mariantar. Nam eius qModest=κrsum, mκltae differentiae in nκbibus, in aethere:

in astris, ad polum us: Supra polum π deo sium Amiliter , in*nities in in*nitum

Quando particκlarioribus locis Mariantur. Quando dudiasio. viditur in praesens, praeteritκm, σμtarum:Te. pκs praesens indisi ibile: Praeteritum in nollem Facere. σbuturum in quint. Facere diuiditur in rem orationem, re intellectκm siue bensium int Agere. riorem. Actio in per manum. Exercitisim in per arma re infirumenta eEtionum ,σper pedes, singula horu in peculiares actitatiori . petr . Sermonis liculariter bas. Sermo alite in Graecam,tati iriusio. nam Barbaram linguam, quarum quaelibet linguas uarias ac differentes habet . Intelle. ctus

36쪽

DIALECTICAM Wactus autem in intellectus infinitos ornantium re exornantisim . Sub eo enim quod in facere er oratio er intelleEtus est, quippe quae amones signi partis rationalis: Dicimus pquidem quid facit ille sermocinatur ne an δὴ erillintellectum excutit, colloqxitgr. Pati porro in ea risidia quae in animabunt er quae in corpore, ex ho- fio.

rsim unumqκodlex actione alterius patietari

vel in bipertita actioe quae porro in infinitas passionum ecies diuiduntur. Compostum clitem compositieskin tria diuiditur, Statum, Ssionem, Recubi diuisio. rum,quorum *ngula di ferent s variantur. NaStatus distinctus est uel in tota planta, vel in extremis digitis, uel in rectis ilibus, vel geniculantibκs ascen fibus ,aeqvalibus, Erin aequalibus,inmbobus pedibus, vel uno innixa crure . Sesilotatem similiter, recta,prona upinata in restanPl4 genuum figura, uel obto anguli, vel acuti guli et uicipim pedibus, vel aliter affectis. Retabitus similiter supinus recumbit, pronus, Obliquus,extensim se commovens, vel inflexu ,vel in contractam figuram, et simpliciter Maria nec

uniformis diuitis: Item diuiditur compositu P, pusionem, ut in frumento est uidere, harena, b 3 oleo,

37쪽

αν N. c E PN O R Ioleo,aqua, reliquis quaecunt compositi e ,siunt quae aridae uel etiam hκmidae cognita seuntnalliroe.Enimvero etiam navigare eius quod est compossitum est e, estin lino ac rete ρο stupellecti Habere di- libus. Habere in permutationem diuersam diui ditur icut subditum est armatum, tectum essee, in interposiitione, ut in modio infidelia reliquis que ualsis. Dicimus enim modilim habere triticum,uel vinum 'dellam: Et inpoβsionem , ut opes habet , iligumfert uel habet, id genus

I C V Υ ab elementis ad comis possitas dictiones orationes ita a praedicamentis progredientibus eundum ad id quod de locu-- tiones. Elementorum siquidem rationem nomina et verba fine complexu in hecta retinent, quae etiam dictiones nominantlir. Complexa vero,rationem habent f3llabarum, o alentes, uel negativae diratur, non, negandi particula uel apposita verbo, vel ab eo abieta, uel definitione, vel modo materiae constant. De termis

38쪽

DIALECTI c A. terminationum alitem lectes duae: uniuersalis . praedicatoria sive aiens omnis :ρο Negativa huius,no omnis: Particκlaris praedicatori aliquis re negatiua blitus,nullus sit sint cum negativis Iaatuor . At cur nam eius quod est omnis non icimus nullus esse negativam , bed non omnis

rusus ei quod e t aliquis,Quur non alique dicimus esse negatilia sed nullus, Nepe glei quod

e fi omnis contradictorie opponitur non omnis. Cortrarie autem nκllus, re ei quod est aliquis: Contr dictoriae quidem opponitur nullus: Sub contrariae uero non aliquis. Atqui contradictoriae oppossita magis bunt negatiuae, quippe quae non coincidunt in album neque in verum, bed in omni materia aiente uera, necesbe eri negotiuam falsam eskfalba asitem aiente negativam nec bario falsam 4be . Quae vero contra riae uel bubcontrarie opposita bunt in materia

contingenti eorum quaedam simul balba bunt:

quaedam simul uera . Tertia porro materiae fi necesseria ut res birare hominem. Contingens ut deambulare hominem . Imposibilis ut volare hominem , in quarum nulla simul uera

sunt contradictoria, uel simul falsa idque ex- , 4 pro

39쪽

s4 NIc EPHORI proposivionibus coniectari potest. Omnis ho- . more irat, verum: non omnis homo restinat, Fibum: Omnis homo ambula falsi:No omnis homo amblila verum: Omnis homo volat,bal sum: Non omnis homo volat, uerum: NassinκLias etiam non aliquis. Illud aliquis homo res tarat,uerum: Nam si omnis etiam aliquis: Nullus h omo resipirat alsu:alios homo ambula, uerar Nullus homo ambulat Ebum: Alias homo volat, fusum: Nullus homo volat,verum.Ita igitur habent contradictorie opposita, quae uero conintrarie considerandum ut in contingenti simul

falsa bini: Omnis homo ambula: Nullus homo ambulat, ambosalsa. Quae autem bubeontrarties ut uera bunt, cliquis homo ambulat.Non alia quis homo ambulat, verabunt ambo. Quilibet eurem re aliquis subalterne habent, quemadmodum, Nullsis ad non aliquis :quorum quilibet et aliqκis in necessaria maeria vera sunt. In impossibili autemsimul falsased in contin enti, ali

rum quidem gerum est, alterum gerofalbum. At

nullus re non aliquis,in nece seria, siimul fallia sunt an imp ibili uero simul falba seed in cotin genti altera quidem uera est,clteru geresa um

40쪽

DIALECTICA. V: ut solas contradictorias propositiones semper in omni materia se opplignantes inuenias, nec ad unsim concArrentes, Sed semper alterutravera, nece*ario altera silibalba . Quemadmoda fine definitionibus re cum defnitionibus cientes dicκntur'negat iliae:ita etiam abfu modiser cum modis. Modi alitem bunt hoc ipsum nece serium es e dicendo expresbκm, π contingens e se, re impo'ibile essee. Si itas fine detem minationibus re modo materiae: hoc efit, necesse sarium essee, cotingens esse, imp ibile est e, propositio proferatur i verbo alens oe negativa

iudicantur addita Mel ab&ta,non, negetndi perticula, At, homo ambulat, aiens, homo non cmbulat, Negatilla: Determinatione autem aliqua apposita ab eaqκaebunt arentes vel negatiuae iudicantur, praeposita hκic negandi particula:vel etia ablata,ut: Omnis homo ambulat, no omnis homo ambulat: Aliquis homo emblliat, Nullus homo ambκlat, Modo alitem materiae propositioni annexo excellit magis quod ab hoc aientiam uel negationem insigendo, ut: Nece*e omnem hominem res mirare, non necesse omnem hominem resticare: Contingens omnem hominem

SEARCH

MENU NAVIGATION