Nicephori ... Compendiaria de arte disserendi ratio, omnium eruditorum iudicio absolutissima, Georgio Valla Placentino interprete. Chirii Fortunatiani Consulti Dialectica cæteris omnibus & doctior & argutior. Georgii Vallae Placentini De expedita rat

발행: 1542년

분량: 183페이지

출처: archive.org

분류: 철학

41쪽

disseerere: Non contingens omnem hominem disberere Imposibile omnem hominem volare: Non imp ibile omnem hominem volare.Nam si uniuersalis determinatio accommodatur caea,terum non ex ba, bed i modis negatio re cientiast. Sed quoniam omnis propos tio ex nomi-omu pro ηε, uerbo-Dicendum quid sit nomen, posti0 fluid uerbum, re quid indefinitu nomen, επ

. Ab qgis, indeprimm uerbκm,oe quid c us nomi- nis re quid uerbi. Nomen igiturin: At, homo. Verbum autem, ambulat. Indefinitum nomen, hocce non bomoundestitum uerbum non ambulat . Casus nominis Munt obliqui, casin a tem verbi praeterita ac futura. Caetervm in . defisitum uerbum negation facit, Indefinitualitem nomen neutiquammam non homo ambulat,non negatiua sed aiens est, ex indefinito nomine.Proinde a nomine et uerbo deserto uel in . defnim, determinatae vel indeterminatae aienis res uel negatiuae ex bubiecto π praedicato propositiones dicuntur. Si autem uerbsim in no men fuerit e fi immutatum, tum verbo nobis opus est , ad perfectam alentiam vel negatio nam : homo iustus est, ecce turificatur ut ita

42쪽

t,1 A L E c f. I G A. arcioqui permittatur: Verbum conae mm est in nomen iustus'ob boo,est uerbo, egemus ad alentis perfectionem: π rursus negatiga, homo ἐκ- fius non AE: dicuntur que huiusmodi propos, tiones ex tertio appredicato fixe adiacente. Harum autem βpecies bunt tres , simplex, ex tran/msitione, er priuatoris Simplex gaidem, quae iam dicta, ut, homo igstus est, ore eius nega tiua e homo iuris non eR. Ex tra Uitio ne autem, homo non iκβκs in, hoc enim,non luctus,non negatio , sed cientis est ex tra positione: dicitur etiam nurus negatio homo non iufius non est. Priuatoria autem, lit: homo iniu/εις est, reeius negatiua homo iniustus non

est. His ita definitis insticiendum nobis esbe iacimus omnes propositiones quos nam demum sint. Quae igitur ex praedicato obuisiecto defisito nomine , indefinitae propositiones bunt ἐκ ae: una praedicatoria, hoc em iras, Homo ambulat: altera abnegativa, Ηο-mo non ambulat, Quae autem cum determinationibus, aliae quattuor. Vniuersalis ciens, Omnis homo ambulat:ParticκIctis negativa, Nooli homo ambulat, iures fueritiua,Nullus homo

43쪽

homo ambulat: rarticulaeris aiens, Aliquis bo-mo ambulat. Ecce tibi siex. Ex indefinito autem nomine,atiae sent sex Non homo ambulat,Nohomo no ambulat, Omnis no homo ambulat Noomnis no homo ambula null'no homo ambulatiles homo no ambula,ecce id duodecim.ta tentio aute appraedicato simplices quide aliae duodecim:Εx tra hositione rurist alis duodecim,et negatiuae similiter duodecim:quater igitur duode cim quadragintracto.Hisb c'ciantur modi ex no quos modo, quadragintcocto sunt, ut sint centum quadraginta quattuor, quibus adiectis quadraginta Ocio quae sine modo μη adcenta

nonagintaduas exta sunt.His in tribus temporibus bubstractis,praesens,preteritum, uiuem omnes quingent ptuaginta lex et hosteduntur, net his plures est inuenire propositio

nes,nisi forte aliquis eas,quae in gno quoltempore disterentes Aunt,uel etiam nominis casibus illis veti annumerare,quae a nobis quod num ratu operosiores quam cognitu Almiciliores riderentur,explosaesunt, quod minus ilectione dignae rideretur.Sicut etiam singulares,q.-

ναι Aristotries in Bllogismoram expositione

44쪽

D IALECTΥ c A. Zminime usius est: ab uniuersalibus re perpetuis filo fimos texens,quibus singulares qκοφ cm- mixtae in ficiuntκr. Latere autem nos non deo Sola oratio bet, quod indicatilla folκm syecies orationis pro iudicativa -possitionibus est utilis, utpote etiam sola ad alen, IT M

tiam re negationem tendens: non imperativa, μμ 'non optativa, non Mocaliga,nel interrogatiga, harum squidem nihil ad alentem orationem vel negatiuam exclidendam est idoneum. DE FIGURIS V N DEhllogismorum ortus, o doctrina.

i morsim ortum, siue disciplinam lati inuentione ueniamus, quos faciem diximus gerere dictionis Nam sicut dictiones bententiam Simile. ejiciunt oe notionem, Ita f3llogismi conclusionem er exquisiita problemata conficiunt, ac in apertam υ disculpum perducunt. Omnis igitur hilo fimus ex duabus saltem propositionibus

constat, maiore ac minore Maiorem qκidem voco, cuius terminorum sinus praedicatus' in coctussione. Minorem ratem,cgius bubiectus si,ut

45쪽

yo . N I c E P Η o R Iesbentia omni animali, animal omni homini, . ita igitκr Omni homini. ecce praedicata est ben tia, oebubiectlis est homo in conclusione. In u-' N iracul igitAr propossit e sentia ipsa buit ma-- - - . ior proportio, possita asitem eri in ea quae dixit Ufentia omni animali. Haec nempe maior propositio in qua rusus homo ipsa erat minor. Apis possitus autem fuit in ea, quae dixit, animal oismni homini, quaesiuit minor. Terminus qu ' qκe primlis,pradicatsis in conclusione dicitur. Pofiremus autem subiectus. Medius vero On-biit in omni conclusiione. Quoniam litar, ut dictum est, omnis filogisimus ex Dabus propositionibus altem cofatur, maiore qge oeminore. Maiore t0tiens possita,qκotiens proposituο-mlim annMmeratio. totiens autem ipsi Minore. - g ηζM . ita quingentis septuaginta sex miο,ribus propossitionibus csim Minoribus multiplicatis euenit totos fγllogisticos oe a 3llogistos

modos congregari in m=riadas triginta tres

mile septingeros septuaginta siex. Significat au

nu . te, Myrtas una, dena milia. Ex modoru alite mixtura dκodecies ruri totide colligutur: vel enim maiore appositioe necessήria postisa Minore Aero vel

46쪽

DIALECTICA. vel cotingete vel imp ibili velΜdiore existete Minore vero necessaria, vel cotingente,vel imis possibili, vel Maiore cotinge te, Minore necessa ria uel existete, Mel impo*bili, vel Maiore imposibili minore aute nec laria uel exissete, vel cotinge te. Duodecies multiplicatur omnes prael dicti ut simul omnes smixti, oe mixti in m3riadas tricenas nonaginta octore mille tricenos duodecim perveniant abboluendi. Nam si trina Triplex dicimus este materia,nectaria, contingentem materis. et impομbilem. Contingente certe Aristoteles in duo diuist in euenitentem oessituram: seinuenientem quidem exilientem nominant, futura Mero proprie cotingentem. Ex haru alite qgat inor mirilira per corugationes, shllogisimos inmixtionib' exponit. CE ital trinae fini figurae Tres figo

plicati enumeratorsi omnes fui, ut omnino sint i numero quidemγriades mille centu nonaginta qMatilior ac tria milia nogenti trigila siex 3llo

gistici pariteri a 3llogisti. In prima quide fg ra m3riades fiexaginta sex et ter malle quingeta εnquaginta duo f3llogismi. In fecuda similiter

totide. In tertia m=riades centsim denae ac enae

47쪽

3α NICEPHORI nongenti ae viginti,cefmul omnes filogistisi mriades ducenta quadraginta tres, re ter mille viginti quainor Reliqui cute afllονῆ πι- raedes octingentae quinquaginta una nongenti duodecim:ulsit ad abliuifici ratio f3llogissicorum modoram in prima ubecundas ura bubqκina multiplicatione, in tertia autem sub duplicatione ter quinquies. Fiunt porro dii quot exaolluistis f)llogistici propter cotingentis maistinam in contingente materia, quae in sie non couertitur in aliis collersa materiebus,ut deinceps ostendetur,et qui ex ablatione ignabensium materiae tot fuerint hilogismi ac no plures, qui cutem in materia perstem et singulares oe qui insitate. bos resoluti insinitiessiunt infiniti. Nam quem-

admodum in metorica flatus numero certo copraebenduntar, singulares autem in his incidentes, in in tum producuntur,ita etiam hic sanescientia huiusmodi hilogisimorum numeram Ostendit: at qui sitngulares oe ex eis incidunt igniti sunt ac numero ullo compraebendi non possunt. Cum ergo hi tot Mnt Aristoteles hexa- da

48쪽

DIALECTICA.

'icilis accipiens, Vnam quidem ex duabus in determinatis, Quallior alite ex indeterminatis

in nomine determinato,in his filogismos explicat exemplis, quo ab his reliquos quot indicet. At quoniam hilogi nus, ut dict- est, ex L bus saltem propositionibus conficitur, maiore oe minore, sexies ilixtas tum modum posita,

maiore tantiadem. Porro minore et annexa, fe-

xies sex, triginta se uni P ita namq- maiore propositione uniuersali ciente, oe minori illata unigeri aliarete, vel liniuerbali negativa, uel particulari allete, vel particulari negativa, uel in definita aiete, vel indefinita negativa, sex hinc sis

ta malore universali negativa, Erinductam o

res exies, sicut dictu est, abis ut siex Rursus po-

pita maiore particulari alete:minore siexies silmiliter illata,abii porro recensiebsintvr siex. Ac rurhus possita maiore particulari negativa, minore uero, Midictu est, siexies illata exa procreatitur. Item positita maiore indefinita alente, σβexi h c grinera minore etia hinc siexfunt. et indefinita negatiua maiore pollita, o ea lit=κ-ς periiss

49쪽

34 NI c EPHORI perius sexies minore prolata,itidem alii emem gunt siex. Ecce siexies siex,omnes triginta sex fr

hisiunt modi f)llogistici re a 3llogisti. Horum in prima quidem Agura, sex bunt f)llogistico

assillogisti autem triginta.In siecunda quoquomι liter. In tertia uero decem fγllogistici, oe Miginti sex affllogisti. Quantum autem ad cullislibet .

Durae cognitionem pertinet.In prima nimirum fgκra, medius quidem terminus primo fu-cietur termino, de extremo autem praedicatar. In secuta figura, medius terminus de ambobκs extremis praedicatur. In tertia uero figura,mediκs. terminus ambobus bubiicitur extremis. Ex tribus enim terminis salte omnis f3llogismus constat. Quemadmoduex duabus propostionibus, medio termino ambabus propositionibus implexo ob hoc plures propositionum bunt termini. Nodi pri

siunt.Primus ex duabus universalibus alentibus propositionibus, uniuersalem aientem colligit conclusionem,ut,

50쪽

Mentia omni animali, Animal omni homini, Essentia igitur omni homini.

secκndus ex maiore universati negativa oemi a ηore κniuersali alente, linigerbalem negatillam colligit conclusisonem,ut, Animatum nulli inanimato, Inanimatum omni lapidi, Ergo animatum nulli lapidi. Tertivs ex maiore universali alente re minore 3 particulari aiente, particularem cientem colligit cones sonem, ut, Anithul omni homini,

Homo alicui albo,

Animal ergo alicui albo. Quarilis ex malore liniversali negatiuare mi- Φnore particulari aiente, particularem negatigacolligit conclusitionem, ut, γ Animatum nulli inanimato, Inanimatum alicui albo, Animarum igitur non omni albo. Q ntus ex maiore universali alente ρο mino- sta indefinita alente, indesinita aientem colligit'

SEARCH

MENU NAVIGATION