Nicephori ... Compendiaria de arte disserendi ratio, omnium eruditorum iudicio absolutissima, Georgio Valla Placentino interprete. Chirii Fortunatiani Consulti Dialectica cæteris omnibus & doctior & argutior. Georgii Vallae Placentini De expedita rat

81쪽

εs Nic EPHORIre ambulare.at composilium paralogismu feci Per diuisitonem. Vt qginqMe dgo re tria, in numeros diuidi non possunt, quinque igitur in nκ- meros diuidi no possunt, hoc falsium. Evenit a tem fisum a diuidente quini in propositione in duo ct tria per se neutrum in numeros diuidi potest. Nam duabias in unitates diuitur, atqui

unitates numeri non bunt. Et trinitas in unitateo dualitatem Dualitas autem numerus non numeri. inde a partibus oe circa totκm conclusio enuntiatur. Per accentum, ut,

Qui eecidit Iapsius est, Milo Clodium cecidit, Ergo Milo lapsius est. Per figuram autem dictionis hoc modo. Discere exercitatorium est, Mercere aut circa dis iplina docere est, Ergo discere docere est. PARALOGISMI EπTRA

dictionem. 'E R accidens, ut,

Socrates alter est i Corifico, Coriosius est homo,

82쪽

DIALECTICA. Socrates igitur aliud est ab homine. Non natura aliud, sed impressis proprietatibus. Atqui proprietates impressae praeter naturam, sunt non idem quod natura. Conclusio autem κb eis, quaestat praeter naturam μmens altersetatem ad naturam, intulit quod Socrates aliud ab homine fit. Per accidens quot illa, sit, Homo est animal, '

Animal vero gensis,

Igitur homo est genus. Rufus, ' i

Haec igitur e huiusmodi, per recidens habent captiosam conclusimnem. per accidens autem es Persicia citrur, qκod de animetu non per esseentii prae tu,

83쪽

6s N Ic EPHORI quaecκns praediccre feceris nomina indagenis do, quae non indiffinitione huic competunt. Quoniam igitur , homo e*entialiter bubiicitur

animali. De animali autem per accidens praedi catκr genus aesit etiam reliqua, hac de causea paralogumas contingit eorum, quae pradicantur de animali per accides, et quae cum homine coopulantur, qui esentialiter animali bubjicitur. Parulosi Qui aute per ubi sitimpliciter paratorisimi bunt, mi per Vbi uel quando, ea quae simi ubi, quod est simul prae uri Q 4D. dicata simpliciter, hoc est, proprie prαdιωμfuerint,lit Pater maior est caψα, Causa autem per natAram, Ergo pater maior per naturam.

Falsium est , quod causia copulata est ncturae siquidem pater maior est filio causa quae per naturam, quod ergo dictum est, paralogismum be-cit,ut dicitur hic paralogisnus per Abiana propterea quod ubi dictum est,re ibi simpIiciter et in composite dicta siunt , inde locam ecptioccepit. Neque enim omnia qκae simul praedic rahunt, proprie etiam praedicantur, nessi qκαl

proprie, ea etiam simul,bed illa re ut o pro

84쪽

DIALECTI A. Gprie praedicari poJκnt, quaecunt essentialiter praedicantur, lit, homo animal rationale, mortale,intellectus oescientiae capax. Haec enim proprieossimul praedicantur de homine. Nam homoer animal dicitur, π rationale re mortale Θ ssimul haec. Non tamen quaecunc per accidens praedicantur, ea etiam proprie π Mersim erunt , simul uerabunt, sed per alterum tantum, no sitis ubi oe simpliciter. Per elenchi autem inscitiam, ut duo bunt re non dupla, dupla igitur non dupla.igitur duo essee dupla renodupla, gere dicitur virlint alia ali alia ratione. Dupla siquidem seunt unius, trium autem non dupla, non tamen in una eademq. re erunt du

pla re non dupla. Si igitur in tali Mophismate siue

cumbat, per elenchi dicitur inscitiam, qui ergo norit quid nιm lsit elenchus no buccubuerit. DIenchus nami est contradictio linius oe eiusde non tBκm nominis, sed rei oe nominis, no An voci, bed eius de ex eis quae necessario data sunt, non annκmerato a principio per ide, oe ad idem identidem, oe in eodem tempore, qui ergo taIta omnia norit, non succumbet captioni per inoscitia elenchi. sit in propositio sophismate na quie 3 norit Paralagi'

mi per eleuchι institia.

85쪽

norit idem, ad aliud uti aliud no ide debere esscere, esses et no et te,no captabitur, ad id, qrpsi dupla dicere non epe dupla sed cDntim in- subit aduersius breu disberente dicado no recte dicis duo dupla protendens este re non dupl4, non enim ad ide dicuntur haec est sed ad aliud

ideat aliud. Quonia ad idem, noc emunitate duo dupla semper dicuntur, nec linquam non dupla esse dicerentur ta confestim in stas, non ad captionem deuolueris, verum quaesiuperi sde elenchi diffinitione dicita bunt, ad verbu r Elembus. cognoscamus. Elechus est cotradictio unius

eiusde. Si curae sit in si dis erere nobis in diibu

ratione proposita, praeter aequa instante deinbemAs se oppugnante covincere, re contraria enutiatum o tedere. hoc enim etiam cotradictiossicitur,no de alio at alio. nam si dicat Platone quide disserere, Socratem uero neuti , nihil fuerit litis contrariu ob hoc dicendo,contradictione adiecit, unius et eiusde no enim de alio ten

tat mentione tot facere elenchu proferedo: si quide no id elechus est, bed de uno'eode. Sed quoniam mκlta bunt nomine, κη u multa frequeo ter signif*ήt,sii cui uoces aiumca,At canis, et

86쪽

DIALECTI c A. τε huiusDOdi,alia distat non nomines ed re, non soIum enim, inqt, nomelinu se oportet,seed etias igni Pas re una, b Aius enim causa no nominis solupobuit, cu unum nomen siit, sed multa significas: Ac ita contraria aliquis dicens, nomentie tur, sit canis latrat terrestris,siquide latrat, marinus vero non latrat Rufus quonia non stolu ex aequivocatione cotingit alique cotraria dicere, net ob id mentiri ed etia ab univocatione, lit, Animal ambulat, Animal non amblilat, contin

git siquide aliquod quide deabulare,aliquod aut

numerato,ait, eo qd'est in principio, hoces , non sumpto quod in quaestione possitu es . Hoc enim in principio ad demostrationis ratione,no enim perbe oportet indicare quod no per se. Q Madoquide net id elechus est, est sane huiu=modi,cumedilis terminus, q alicui extremoru ascitus fit denominatus aliter iuxta prolatione elatus, et vhuiusmodiu meditu textus fuerit ργllogismus, geluti in pblemate eius ql immortalis anima siti, natmelu incorruptilis, qJ' aeque ualet ac immorta-li,et texatur 3llogismus. Anima icorruptibilis, incorruptibile immortale, Anima igitMr immorta

87쪽

cipio, hoc emuod incorruptibilis. Uus, Anima est intellectus, Intellectus immortalis, Anima igitur immortalis. Idem enim est intellectus sive forte rectius animus uel mens, re anima ac siecunda propositio, quae fuit in quae ne, quod intellectus immor ratis,fed per idem inquit) βικnu et idem et neq- aequivocum, net univocum fuerit dictum,noque in principio siumptum fit,pro aliam allatia partem dixerimus ex e aliquid eidem,oeno

exifiere uerum dici contingit, ut, Aethiops niger, re no niger. nam in cute quidem niger est, aentibus alitem non niger. At etiam ad idem noad aliud,dit, dici debet hocce aliquid ψbe'no esse, quemadmodum praedictus paralogisimus, quod duo dupla et non dupla ad aliud siquidem,

et aliud hoc este dicitur, non oportet aute aliud, ac aliud, sed ad idem indicare et aientem re abnegantem dis=κtatorem,sit curet quidei sim couincere sibi contradicente. C dete' similiter in quit uel nes silem hoc potetia, illud vero aftg, quoniam ne ita quide est contradicere, na infantem

88쪽

DIALECTICA. 73tem dicendo locutilem re non locutilem, no est contradicere,qκippe, q potentia quidem sit locutilis,actu aute necdum re in eodem inqxit tempore.Nam quod alio ars alio tempore malum et non malu idem dicitur,non impo*bile est.Ηaee te omnias cire opus est ei, qui capi nolit,et ali/um captam velit carpere proinde nisii norit 'hoenes capere potuerit, eri e fallere studentibus poterit occlirrere: er perinde, hoc est, quod per Hecbi inscitiam uocauimus. Per conseques , ut, rara se Voransis noctu vagatur, miper con

Fallo enuntiatum esti, non enim necessee omnem noctu Magantem etia furem esse.dicitur autem p consequens, qκodseqviturfure uagari noctu, capi autem praepostere ac couersim potest, quodena noctu uetzs fit fur, re corripi argumeti rotio, quoniἄ no ita habere, collerteia depraeheditur. Per id qlest in principio quaeri uel flumere. y 'A .Fiunt quide ita eti1 totide modis, quot cotingit a principio quaeri, si e uidetvr carpere, quod non uri;

re, qμod nes perbe gertu est, et propositione

89쪽

omni animali: dicimκs ita, Si omni animali insit album, Animal uero omni animato, Animatum autem omni stirpi,i Animal igitur omni stirpi. . Quod est perquam ab burdum, net per hyρο- thesiis euenit,quae fuit album omni animali, sed per illam quae dicebat, quod animal omni animato, proinde non demolliratum est tali adductione. Propositκm fit autem hoc in eo quod supri, re in eo quod infra, hoc est, ad praedicatum terminum b3potheseos, re ad bubiectum in uistros. Porro bifariam in eo quod bupri, re in eo quod infra, hoc est,antepositu praedicatsim propositionum repos praedicatu,etrante jubiectare postsubiectu,ac consticue cum ad nullu hypothesieos terminum, qui per impossibile copulethllogis in,ut, Album omni animali,

90쪽

Sensibile omni inanimam, Inanimatum omni Arpi,

Sensibile igitur omni stirpi, quod β.bsurdum. Ecce ad nullum b3potheseos terminκm, hic perimpo=ibile collecitus est 1βllog mus . Per id

quod efit plures interrogationes una secere, ut, Paratu Socrates oe Plato homo est, qui igitur plures mus Per id interrogationes una facit , ita sophisema format, quod est Ille locratem o Platonem caedit, plures in Socrates oe Plato homo est, terrogatιo Ille igitur hominem, no homines caedit. μ'mDφι est in utros, siue fingulare et unu numero 'homine noscemus, fige eu e in lecte, in neutro horu vera est conclussio. Dicitur aute per plures interrogationes lina facere, qδκnuquod ubiecitu apprie eget interrogatione, alia quide de Socrate, alia aute de Platone fi debeat aliss acclirate restodere, re non confundet disserenas bubiectioν, nefallat. qaute comiscet disserentia bubiecta et tus de uno multa interrogas captauit resto dente, sit adactysiit eius interrogatioe tuq de κ