De lacedaemoniorum reipublicae supremis temporibus (222-146 B.C.) ...

61쪽

CAPUT III

Nabis tyrannus ciuitatis statum mutat opesque auget. In Graecia arbitratu suo se erit, Achaeos terret,

a Romanis vero debilitatur et ab Etolis interscitur. Quo loco Nabis ortus sit, quid prius egerit, qua ratione post Machanidam mortuum Frannidem occupavorii non dici potest 1i. Non erat inter juniores, quum de ejus uxore Αpega et genero Pythagora necnon filiis saeps nobis dicendum sit 2). Nihilominus quam Ρolybius ei acriter obtrectaverunt plerique historici, quamvis non pariter ac filius Lycortae haberunt quod ei Succenserent 3). Sane quidem Nabis sui potentis ot

pecuniae cupidus, Saevus et exquiSitorum suppliciorum avidus fortasse tamen aetate nostra admirationem movent, ut recentium imperiorum auctores, multi reges haud minus improbi, at solum melioribus temporibus nati Nabidi nim nec voluntas doluit nec sortitudo. Audacia Machanidam superans, ut ait Polybiu et κατα-

1. Si POLYBII locus, XIII, VI, 1 me non fallit, rerum abis potitus est statim postmachanidam devictum et occisum. 2. POLYB. XIII, VII, 6 XX, Iis 4. - LIV. XXXII, 38 XXXIV, 25. 3. POLYB. XlΙI, VI-VIII. - Cf. DIODOR., XXVII, 2 - LIV. XXXIII, 44 PAUSAN .,VII, VIII, 4 HERTZBERI, I, 48-49.

62쪽

optimatos ab Antigono restitutos afflixit et novas res a Cloomene factas resecit Opibus vero ita comparatis usus est ad imperium Spartanorum reStaurandum et potestatis suae manere contendit. Omnes Spartanos qui ei aemulari vel obsistere poterante medio inclementer sustulit. Ρelopem Lycurgi silium, et aetate admodum puerum, ad mortem dedit, ne quando adolescentiam ingressu generis sui meminisset 2ὶ Ex eis qui divites aut nobiles erant, alios Lacedaemone manere paSSu eSt ut ab ei pecuniam extorquere posset pro rei neceSSitate, alios, noxios magis et inutiliores habitos intersecit vel expulit et in ipsis locis in quae confugerant interdum necavit, ut sollicitudine so liberaret. Ceterum ab exsulum et proscriptorum propinqui manu Sabstinuit, et eorum SororeS, uxore et liberos agris donavit Solitudinem enim in civitate sacere noluit, at contra adhibuit curam ut frequentius habitaretur. Multis civibus in prioribus bellis occisis vel ab ipso proscriptis, non solum magnam multitudinem servorum id est, mea sententia, totarum liberavit, sed omne peregrinos qui in patria Suasi Vere non poterant, undique VocaVit, et eis civitatem aut pleraque civium jura donavit, uxoreS filiasque exsulum ac proscriptorum in matrimonium collocavit. rosecto quidem omnia bona in medium ut Cleomene non contulit, quum Lacedaemone manserint aliquo viri ditiores ceteris sed principibus partium suarum et adscripticii egentibus agros acuOS SSignavit 3ὶ Ea ratione, qui sub Nabidis regno fuerunt,

1. POLYB. XIII, VI, 2-3. I. DIODOR. XXVII, 1. 3. POLYB. XIlI, VI; XVI, III. 1-2 XXV, VIII, 3. - Iv. XXXIV,

63쪽

ploiiqus tantum ludium in eum habuerunt, ut, anno 195 .m, . Quinctius Flamininus, ad urbis portas

accedens, Lacedaemonios adversus tyrannum frustra

sollicitaret, et posterius lateretur Nabim aliter quam ruina gravissima ciVitatis non posse opprimi s).Αnt Nabidis regnum, nullum aerarium Lacedaemoniorum 6ipublicae erat. Huius rei memoriam civibus Archidamus rex attulerat quo tempore bellumleloponnesiacum mox erat incipiendum 2ὶ Aristoteles quoque

hoc vitium indicavit αυλως δὲ ἔχει καὶ περὶ ἁ κο υλ

Omnia a Nabido mutata sunt, illa violentia quam postu-

Nabim civium numerum auxisse, at solummodo reser eum servis liberatis et mercenariis militibus adscitis agros imo familiam dedisse; patro num et regem mergenariorum se constituit 'ia προστατηυ καὶ βασιλεα αυτο ἁυαδειξας . Vox patroni non vera esse videtur. anifestum est hos omnes tyranni adjutores non peregrinorum sed civium loco fuisse Deorum Nabis sui rem An Livii scripta sint dilucidiora nunc examinandum est. Qui refert Nabimis multitudinem auxisse M in alio loco clariore servos ab eo liberatos dicit . Lacedaemoniis adscriptos esse vocatos; adscribere civitatio signi sileat gallice odonne te roit de cite . . Si huic loco credis, peregrini non ita vocabantur. Attamen hi haud aliter ac servi liberali posterius tractacli sunt ab Achaeis et Romanis. Simul enim mercenarios et servos liberaios pepulit Philopoemen ei restituit Senatus. abide regnante, civis dignitatem non magni laclam esse credimus Hibertas et di anni gratia solummodo requirebantur. Aut Nabis mereenarios suos civitate donavit aut eis jura praecipua largitus est et eos ut cives revera tractavit. Tantum post mortuum tyrannum, ejus amicis jura illa in controversiam deducta suerunt.1.LI v. XXXIV, 33, 49.2. THUCYD. I, 80.3. ARIST. Polit II, VI, 23 Suse mihi, p. 129. - Cf. PLUT. Apophlegm. Lacon. Anaae Eurycr. Moralia, ed. Didol, I, 265).

64쪽

labat necessitas. In urbe tyrannus servaverat divites non metuendos, a quibus argentum et aurum extorquere

utilius quam exsilio eos mulctare existimabat. Quum res poscebat, unum ex divitibus in certam domus suae exedram venire jubebat, et primum sermonibus ab eo pecuniam petebat. Si quis eam abnuebat, copegam Vero aiebat, puto tibi persuasuram . um ostendebat machinam arte insigni structam, qua tyranni uxor fingebatur, et rebullem admovebat ad hujus simulacri pectus, ferreis clavis plenum quos veste pretiosae occultabant; brachiis simili modo instructis pressus et ad mammas

attractus, miser pecunia danda aut moriendum erat.

Ρol3bi iesio, multos ita sustulit 1 . Si ausaniae credimus, templa quoque diripuit Nabis, at, sententia

noStra, extra Laconiam, quum sine dubio deos civitatis coleroi 2 ot contra o finitimorum bonis copiose praedari soleret Maritimorum enim latrociniorum societatem cum Cretensibus ab eo initam esse, et iure atque sacrilegos per universamieloponnesum miSSOS'SSe quorum

lucri particeps esset, asserit olybius 3ὶ Memento autem haec tam misero tempore haud rara fuisse. 0uibus modis et fortasse quoque vectigalibus Nabis aerarium

complevit ii.

3. POLYB. XIII, VIII, 1-2. Tunc Cretenses piratae ob audaciam pernoti erant et DIODOR. XXVI l, 3. 4. PAUSAN. IV, xxIx 10. - Teste PLUTARCHO Philop. XV, 6ὶ post Nabim mortuum, ex pretio bonorum suorum venditorum, recepta sunt centum et viginti talenta Sane quidem pecuniam suam privatam publicae miscuit. Anno 195, intΘ conditiones in quas pax cum tyranno fiereta Quinctio conscriptas annotamus, talenta centum argenu in praesenti et quinquaginta talenta in singulos annos per annos octo. LIV., XXXIV,

65쪽

Quum multi peregrini in civitatem recepti et magnae opes in publicum redaciae essent, exercitum haud om- nondum Nabis habere potuit. Ρraeier alienigenos viros in Laconia habitantes et agris donatos, conducticios multos collegit, praecipue in insula Creta, cujus pars in rius ditione erat Livio enim teste, Nabis plures urbes in Creta habuit, ab ea mille delectos milites excivit,soxcentos Cretenses Romanis dedit et posterius, quum a Flaminino invaderetur, rursus mille comparavit 1i. Multis auctoribus, Nabis, Vere tyrannus, mercenariis praecipue confidebat. Ρublica pecunia, potuit quoque Spartae munimenta stabilius reficere, quae citatim et tumultuario opere

erant objecta tempore oppidi a Demetrio ot yrrho oppugnati Murum locis patentibus et planis exstruxito altiora loca difficiliaque aditu praesidiis armatorum

tutatus est 23

Doniquo Lacedaemonii tunc demum classo aluerunt. Antea, quanquam Vetu praeceptum parum Observabant

quod is rebus nauticis interdicebat 3ὶ nunquam tamensacultatem habuerant navium satis magnam 4ὶ Nabis classem comparavit, exigua quidem impensa. aves enim civitatibus maritimis ademit, juvantibus sine dubio Cretensibus. Nautarum peritorum a Creta et maritimis Laconiae oppidis excitorum opera usus est. Ut antiquitus,

1. Liv. XXXIV, 35; ibid. , 27; XXXII, 40. - Vidimus supra Lycurgum mereonarios Cretenses habuisse. Dittenberge titulum edidit, quo teste Areus Lacedaenioniorum rex 309-265 socios habebat partem Cretensium. Hujus insulae civitates acerrime inter se dissidere solebant. DITTEN-BERGER, subis 163, v. 26-27. Nabide regnante, pars Cretensium in ejus ditione tuit, pars fortasse ei obstitit. 2. PAUSAN. VII, VIII S. - LIV. XXXIV, 38. 3. PLUT. Instit Lacon. XLII. 4. De Lacedaemoniorum rebus maritimis v. WEBER, De Gytheo et Laced reb navat. p. 36 et seq.

66쪽

portus imperii praecipuus fuit Gythium quam urbem,

Nabido regnante, validam fuisse, terra marique munitam, multitudine civium incolarumque et omni bellico apparatu instructam, omniumque maritimarum rerum Lacedaemonii receptaculum refert Livius. Dum ad bellum Veniret, classe tyrannus usu est ad omnem oram Maleae insestam habendam, adeo ut cives Romanos in pace

capere et interficere piratae avdurent 1 . Ρer primum triennium, abis nihil aliud curavit quam ut reipublicae opes confirmaret 2ὶ Interim2Εiolos, non solum ab Lacedaemoniis sed etiam ab Romanis alias occupatis desertosthilippus ad petendam

pacem Subegit P. Sempronius proconSul serius venit. Τum, anno a C. 205, pax convenit, foederique ab

Romanis adscriptus est Nabis 3). yrannus tamen, bello parato, protinus ab anno 20 signa contulit, nescio qua causa inani praetexta 4ὶ In esseniam, Iacilem praedam, primum impetum fecit, quanquam Messenii, juxta atque Lacedaemonii, totis et Romanis jungobantur 5). Ita demonstravit se in animo habere ut in Ρeloponneso dominaretur, adversariis omnibus obtritis et prioribus foederibus calcatis Capita in quibus

Ρolybius hanc expeditionem exposuerat non nobi Servata sunt, at Solum caput in quo Zenonis Rhodii narrationem examinat et vituperat 6 . De hac rei'lutarchi et Ρausanis Scripta inter se satis abhorrent. Inscio sane et imparatos Nabis nocte invasit essenios, urbem occupavit et arcem oppugnare decrevit. Statim autem

1. LIV. XXXIV, 29, 32, 35-36.

2. POLYB. XIII, VI, 1. 3. LIV. XXIX, XII. 4 3. quid narraverit POLYBIUS, XIII, VIII, 3- . 5. POLYB. XVI, XIII, 3. - LIv. XXXIV, 32. - PAUSAN. VIII, , 5.6 POLYB. XVI, VI, XVII.

67쪽

Μogalopoli certior factus, hilopoemen Lysippum tunc

Achaeorum praetorem properavit adire, at nusso auxilio ab so impetrato, cives libente secum duxit, et, post aliquot horas, ab eo abis cedere coactus abiit 1 . Mox vero hilopoemen, quum metueret ne tyrannus imperium suum aut saltem rerum novarum cupiditatem proferret 2ὶ bellum redintegraro constituit. raetor in annum 201-200 creatus, certamini vires tam occulto contraxit ut Nabidis Oxploratores disturbaret, sensim copias in urbe Τegea collegit ut eas tando in insidiis circa Scottiam, uter egeam et Lacedaemonem, Sub Parnonis montis radicibus collocavit interim dolecta manus, per Sellasiam iter faciens Laconiam invaserat, jussa in insessa loca attrahere mercenario quos tyrannustollens praesidium posuerat. Qui enim, irruptione audita, statim advolant, Achaeos, ita ut erat praeceptum, pedem reserente insequuntur, in insidias irruunt et partim trucidantur, partim capiuntur 3ὶ Fortasso postea bullum diuturnum et Megalopolitanis finitimum do quo Polybius locutus est, a Nabido advorsus hilopoemenem et ejus legatum Diophanem agitatum est ij. Interim praetor magistratum deposuit, et vituperation oneglecta in Cretam iterum prosectus St, Summam rerum relinquens Cycliadae, qui illi nequaquam aequandu erat. Dilapsa cernen Achaeorum Ope S, Nabis bullum ursit, fines vastavit, et ad porta Megalopolis urbis castra posuit, incolas cogens moenibus Se tenere ei viarum Sol Semen ingerer 53.

1. PLUT. Philose. XII, 4 5. - PAUSAN. IV, xlx, 10 VIII, , 5. CL POLYB. XVI, XVII, 3. 2. Cf. LIV. XXXIV, 33. 3. POLYB., XVI, XXXuI-XXXVII. 4. POLYB. XXI, VII, 3. 5. LIV. XXXI, 25. - PLUT. Philop. XIII, 1-3, T.

68쪽

Eo tempore Romani, Ρcenis tandem subactis, Graecorum negotiis acerrime intervenire et Macedonum regρm

affligore decreverunt. Anno 200, idibus martiis, qua dis Ρ. Sulpicius Galba et C. Aurelius consulatum inibant, Ρ. Sulpicius omnium primum eam rem Senatui retulitolaollum paratum est adversus Philippum l) Qui vero tum acobat solus et destitutus, quia offenderat omnes

GraecoS, ut Achaeos, qui a Lacedaemoniis territi, auxilium ab eo rustra poposcerant Instante nunc periculo, rationem vertit si Achaeorum concioni SuperVenienS, certamen in Nabim se suscepturum eis pollicitus est, dum ei copias adversus Romanum suppeditarent. Hoc

propOSilum recusaverunt Achaei, tanto bello illigari nolentes 2ὶ Eodem anno, Eioli in Romanorum partes concesserunt 3 . Achaei eos equi cunctabantur, quanquam Nabis eos assiduo terrebat 4ὶ Ad extremum,

quum medio Se gerere non possent, et timerent ne terra a Lacedaemoniis, mari a Romanorum necnon Nabidis classibus acerbe vexarentur, exaudiverunt

Τ. Quinctium Flamininum, consulem anno 198 creatum, qui foedus cum eis secit otiosio fidum firmissimam eis attulit 3ὶ Nemo enim inter Romanos magis idoneus Τ. Quinctio orat qui Graecos caperstit illecebris

irretiret, quia Graecorum animum ei more nemo magiS referebat. Ut illi, erat servons, satis levis ei anuS, nativo lepore affluens ei ad persuadendum maXime concinnuS, nari emunctae, Versutus et acilis, et amae dulcedine succensus Graeci igitur, quum plerorumque

1. LIV. XXXI, 1, 5. 2. LIV. XXXI, 25. 3. LIV. XXX, 4 41.4. LIV. XXxII, 19, 21. 5. LIV. XXXII, 19-23

69쪽

- 55 Romanorum moribus agrestibus o serocibus dolociari non possent, similem Sui magno gaudio agnoverunt

Τ. Quinctium et mirifice diloxorunt 1ὶ Nabis vero non is orat qui Τ. Quinctii orationibus

duceretur. Constituit vero nec huic nec illi parti asson tiri a liberum se gerere, aut potius fidem mutare, ab altor ad alterum deficere et hoc modo lucrum facere certum. Quae ratio infinitam utilitatem regibus quibusdam aevi nostri attulit, sed semper cum Summo periculo est tractata, tunc scilicet exitio Iuli Lacedaemoniis. Ρhilippus, a Romanis eorumque Socii preSSUS, motuebat ne Argivorum finibus a se occupatis Macedones pellerentur. Itaque eas abidi offerre voluit, ea mente ut tyrannus amicitiam cum eo institueret, et adversus Romanum Argos servaret. Ρost Victoriam partem, oppida a Nabide occupata recuperari posse arbitrabatur. Anni 198l hieme, Ρhiloclum misit qui Argos Nabidi olinquondos o filias regis in matrimonio

tyranni filiis conjungendas offerret. De re intra se meditatus, abi non eam respuit, et prosehtus est ad Argos et oppida vicina praesidiis munienda 2ὶ Olim vero Cleomunus Argos niverat et hanc praeclaram civitatem, nunquam adhuc Spartanae ditionis firmiter factam in suam potestatem facile redegerat. At vero, testeilutarcho, non alia causa sui prosperi Successus illius, quam quod Cloomen favebant qui novas res moliebantur et

eum tabulas novas acturum Sperabant. Rex Vero, qui, ut dixi, novas res extra Laconiam proferre non curabat,

et Aratum tantummodo armis affligi posse arbitrabatur, spes Argivorum sesellit. unc plebe ab Aristotele quodam adversus Cleomenem accensa Lacedaemoniorum

70쪽

obediuntiam Argivi exuerunt 13. Hac re animo collocia Nabis plebi se probare voluit. Et enim, quamquam olybius et Livius hujus civitatis statum non diligentius nobis aperiunt, credimus plebem et optimates ium temporis ut olim inter se acerbe contendisse.

Argivorum civitatem per quosdam principes Philippo proditam esse fert Livius 2j. Hi optimates, ingenio proni ad tyrannos respuendos, quando hilippum

Argos Lacedaemoniis traditurum esse audiverunt, in concione nomen Nabidis dira exsecratione prosecuti Sunt. lebs Vero, quum adhuc tyranni consilia non plane cognosceret, mediam se gerebat. Itaqueihilippus populum in suffragium mittere non auSuMeSt, et Occulte, nocte, abis oppidum inivit, superiora loca occupavit et portas clausit. rima luce, ea res ut est nuntiata tumultu tota urbs mixta est, nonnullique optimates elapSi sunt, quum a tyranno Se conculcando esse haud immerito arbitramentur. Nabis enim divitum fortunas diripuit, in tormentis dilaceravit quos celare pecuniam suspicio suit, et uxori sua Apogae curam dedit mulierum Vestibus et ornamentis pretiosis spoliandarum Denique Nabis, concione adVocata, rogationem promulgavit unam de tabulis novis, alteram do agro viritim dividendo. Sic prosecto maiorum partum multitudinis sibi conciliavit. Dicet aliquis auctore Livio, Nabim recusavisse concionem dare liberam, id est nullo Spartano in urbe manente vel in concilio immixto. Quid mirum 'NOVae res nisi vi non servantur. Quam ob causam abis

1. PLUT. Cleom. XVIII, 2, XX, 3. 2. LIV. XXXII, 25. - Cf. FUATE DECOULANGES, Clia antique p. 439: Si en 19 Argos uvre se portes auxiacsidoniens, clest que te periplec domine. 9 Livio coutra teste XXXII, 25), optiniates composueriint artes ut urbem Philippo proderent, imo sunt mirati plebem non acrius

repugnare.