장음표시 사용
181쪽
DE INCONSTANTIA IN IVDICIIS. Quaest. XXXV.
diis Secundo, non habet locum regula in testibus de nouo repertis ad Text.in cap. I actor it , de exeept. Farinac. dicta quot. Z S .
et iv Tertio, licita est inconstantia, quando testes post conclusum in causa producuΩ-tur super nouis capitulis , Parisi dicto cap. Fratremtatis uum. I p. Faria. dicta quaest. I S.
aro Quarto, licita est inconstantia,quando quis te.npore conclusionis in causa testes ignorabat, Bartol. in Auth. quisemes R. la. C. de probat. ara Quinto, licita est inconstantia in cau
aa a Sexto, licita est inconstantia in causa criminali, maxime si ad dcfensam testes producantur, Bartol. d. Auth. atqtii semes
etas Septimo, licita est inconstantia, si pars
non opponat, FcIyn. in cap. cavsu , rare detestib. Fari n. dicta quaest. s. num. 26O.
aas Idem erit, si Iudex suam conclusionem reuocauerit, de qua quaestione dicemus infra, Farinacetdicta quas. S.num. 2 6. di et o ars octavo, licita erit ineonstantia, si procedatur per viam restitutionis in int grum, Odd. Menoch. de caeteri alietati a Farinacc. dicta quaest. S. Mum. ZZI. arci Nono, licita erit inconstantia , si magna suadeat, aequitas , Menoch. de Arbitriquast. I S. nam. aa. Farinace. dicta quia. I S.
aar Decimo, licita est inconstantia, si proeducantur testes legales, & nobiles, Farin post Monticellum de testib. qtin . S- n
aas Undecimo, licita est inconstantia, ubi tractatur de periculo animarum , ut post Barbat. Mil. dc Monticeli. tenet Farinac.
ARGUMENTUM.An in Testibus licita, vel illicita sit inconstantia, tam in ciuilibus, quam incliniinalibus, Et quid in causa haeresis.
sVM MARIUM. I Testis potest inconstans dictum fatim corrigere
2 Et qnamdo dicatur incontinenti se corruere ,
s Testit partem non adlocutus, sed aliam pers nam, d qua potuerit moneri, velfubornari,arum possit' corrigere. Testis eorrectio ad poclulationem partis non admittitur .s Testi dicenti se non fuisse allocutum cum parte, an , O quavdo credendum sit . Correctio testis quando per Iudicem si a
g Testir, arum post corrigere suum dictam, non
v Testis, qui vellet D eorrigere non allegando a fam erroris, tanquam suspectus de falso torqueri potest.
postgnam paxi illam acceptavit. ii Testis an, O quando possit fuam depositionem corrigere, quando miruat praesumptiosul
ra Testas ex in eruallo non potest esse inrauseant in suo dicto, nee illud corrigere. O Eid p publ/catas attestatimcg.
partem allocutus. is Testis porest quandocunque corrigere eius d positionem docto de errore. I 6 Testis ex catisa obliuionis an, di quando possit quandocunque eius dictum corrigere , er
I Obliuio restit ad eorrectionem admittendamas sit verisimilis necne statur arbitrio Iudicit .
Io Testis probata silet, an , , quomodo post
eorrigere suum dictum ante publicatas attestationes.
ao .Quid in teste nobili.ai Testis quando admittatur ad addendum aliquid suae depositioni.a a Tinis inconstans , ct sibi contrarius nihil pridathas uid se contrarius, ct inconstans stia una
Tectis sibi contrarius in una parte talis prafumitur in omnibus .as Testis varius in loco , ct tempore actus, de euius probatione agitur, non obat. 26 Testis contrarius non facit indicium ad inqui
a aud se agatur de teste r stico, Vel fimmee .as Contrarietas rastis Ablata non ce fetur ex eo, qtita sublata fuerit omnii exceptio , vel
182쪽
ics DE INCONSTANTIA IN IUDICIS . Quaest. XXXIV.
as Contrarietat testir non eonsistens in fid eam tialibus, sed in qualitatibus , ct accidenti-biit accessoriis non attenditur .go si huiusmodi qualitates pertineant ad negocium principiae. II Contrarietas tessit, etiam in non substantialisbus minuit eius fidem. sa Contrarietas imis in non fulseantiali, is, . quando tollat illius fidem .ss Contrarietat, vel varietas testit non attenditur, quando euenit per errorem , vel ignorantiam.
go Obliuio in teste , per quod tempus praes
3 s Uarietas testis se si modica, etiam in substanti ibat illius fidem non adimit. 6 Testis Darius an dieatur,qui in secundo examinc plus , aut minus deposuit, quam in primo. sp Testis infecundo examine, an ad Cugicndam contrarietatem post se referre ad pria
ss Et Iudice nolente admittere hane responsionem an possit inflare, quod sibi legatur primum examen , ct quatenus. Iudex notitillud legere protestari, quod si in primo examine iappareat aliter dictum, quam infecundo , ex nunc corrigit fecundum dictum, o fe refert ad primum .ssi Testi legendum est primum mamen, quamuir non fuerit publicatum. o Testis aut equam se subscribat, potest petere, ut sibi legatur examen. I Imo Iudex, et examinator debet ad id testem
a Testis post examen completum , revertens, Opetens sebi legi depositionem factam , illamque corrigi, vel mutari, an sit audiendus h
3 Tectis in fecundo examine potest se remittere ad primum, quamuis illud sit nullum . Qid ubi primum examen esset nullum ratione falsitatis . s Vel si primum examen esset extraiudiciale,
aut sine citatione partit . 6 Testiuis depositiones receptae covtra praceptum fudicis non attenduutur . et Testit iv eriminalibus, a i , quando pos tst referre ad primrim examen . si Sylas quod in omnibus criminibus a Notario legatur tecti fiscati ei ut depositio de verbo ad verbum ante interrogatoria per reum facienda. o Iudicis arbitrio relinquitur an , O quando testis in criminatibus post se referre ad
so Idando intret istud arbitrium, , quomodo se
gerere debeat Iudex in eo moderando. 3 I Testis examinatus coram arbitro in repetitione facienda coram fudice ordinario,von admittitur , quod se referat ad primum examcn .sa Testis examinatus in iudicio summario quatenus repet urin iuditio plenario nou admittitur , quod ad primum examen si re se rat
- Ss Testis suspectus non potest se referre ad pris
Ss Sed an post petere, quod sibi exhibeatur,
legatur primum examen .s, Testis inconstant, varius , ct contrarivs toris queri potes ad dignoscendum , in quo dicta persistat .s6 .Qid si nulla contra eum praecedant indicia 3 Clericus, veἰ Sue
s S Testis multipliciter varius , O inconnus multipliciter torqueri potest . 3y Non tamen ultra tres vices . do Testis in dicto itiditiali varius ab eo, quod diaxerat extra iudicium torqueri potest. oi si depositio extraiudici is esset vallata iuramento, vel in scripturam redacta . da Testis, qui facto non interfuit ex capite incomstantiae , seu varietaris torqueri non potest os Testae in caca ciuili ex capite varietatigiorqueri non potest.
66 Veliu causa ciuili habitare crimen annexum. 6 Testis depositio cum coutrarietatibus emissa in causa civili, reproducta per viam querela coram Iudice criminali operatur,
quod ab eo torqueri possit. 6s Et de qua contrarietate hoe sit intelligendum. oo Tinis inconstans, di sibi contrarius in non subsantialibus torqueri non potest . o .Quid se varietas consisteret in formalitato iterborum . I Teses in dignitate constitutus non torquetur propter varietatem, nisi in criminibus exceptis . a Testis promer varietatem non torquetur,
quando in fecundo dicto alietat causam, propter quam . primo recedat. 3 Tectis varius , ct jibi inconflans, sev contrarius puniri potest de falso . j Qid in teste vacillante . s Vel in teste timente, vel titilante. 6 Testis sibi contrarius , di inconstans, puniri potest de falso, etiam in alio iudicio . id si in alio iudicio contrarium deposuisset
calore iracundis . et 8 Testis sine iuramento deponens unum, ac cum iuramento deponens aliud, puniri adhuc
potes de falso. y . . id de teste, qui in iudicio plenario deponat
contra tum eiur, quod deposuerat in iudicio summario so et id de teste deponente in tormentis contrarium cius , quod deposuerat extra tor-
st Testis puniri non potest de falso, nee desteIIIonatu ex capite contrarietatit, quando
illa non versatur infabstantialibus .sa Testis, qui in iudicio valido dixit contrarium eius, quod deposuerat in iudicio inualido ,
183쪽
DE INCONSTANTIA IN IUDICIIS. Quaest. XXXIV. rc
ignorata illius inualistate . non potest pnnira de falso .gs Sed an euitat poenam flestionatus .s Falsi poena non intrat contra testem contrariuri , quando contrarietas processit per ignorantiam, vel obliuionem .is Qid si tectis contrarium deponit animo foco rrigendi .s6 Vel ex interuacto .s id si testis examinari non debuerat. ss Q id in teste rustico .sy Tectis rusticus non praesumitur, quod dolo in depositione sibi contrarius, ct inconstans
fueritisso Testis rusticus quando contrarius VI dolo cev- featur , arbitrio Iudicis remittitur . si Testis in iudicio deponens contrarium eius, quod extra iudicium deposuerat, an,
quando puniri possit poena false , vel fleb
ua Teclis inconstantis primum dimim est attendendum potitis , quim fecundum.
fuerit .s aeuid ubi fecundum examen fuit factum post
publicatum processum primi examinis . ys Ae quando tellii fecundo loco non erat exami-
s6 Testium plurium contrariorum primum di- mim attenditur potius, quam fecundum .s stis primum dictum attenditur potius,quam Iccvndum etiam in diuersis iudiciis,Winter diuersas personas.ss Multo magis inter easdem personas. yy Testis primum dictum eo facilius praeferti rfecundo , quando est geminatum , ct rari=
roo Testis fecun a depositio emanata cum animo corrigetidi primam praefertur primae,quando alias licita crat illius correctio .ror si prima depositio em auit per iocum, vel calore iracundiae
sor Vel constat de falsitate primae depositionis . Io I quando fecunda depositio est iurata , erprima abj Icte .ro .eid si pro prima depositione non iurata
ros Testis secunda depositio ratioue concludenti munita praefertur primae ratione carcnti, et et illam habenti von adeo e caccm .ios .eid si fecitda depositiost magis verisimilis. io Iestis fecunda deposito in i dicio plenario
prefertur primae contraria in iudicio sum
ros Sed ibi in hoc casu agitur de ferenda sententia neutri credendum est. Ios Testis secranda deposito in iudicio valido praefertur primae in iudicio inualido . IIo id in causa haresis .ri i cluid si fecunda depositio est indicet adminiculara, ct non suspecta. II a quavdo in sectinda depositione apparctver.im dixisse . Iis Et an in causa haeresis flandum sit secunda depositiovi testis , quai do in illa negatharasm , quam in prima fatebatur, o
II culpans alium, a quo fuerat infamatus de haeresi dicitur vehementer de haeres suspectus. Titi AEqualitas in iudiciis struanda est . III et estis vilis, perivri, vel suspem , an , di quando primo , vel fecundo dicto standum potius st in causa haeresis. iis Testis inconstans periurus, ct sibi contrarius in causa haeresis torquendus est ad videndum, in quo dicto persipat. IIo Tinem periurum torquendi maior est ratio , quam de aliis testibus inhalilibus. Iro Dissipositio generalis mandans admitti omnes testet inhab Ies non comprehendit periurum, vis de eo specialitcr cavea
iar Testis periurus revocans suum dictum Tela fidei in causa haeresis , an, O quando torquendus sit. ira Tectes alias inhabiles in causa hareses, an admittantur sine tortura .ras Tectis secunda dispositio in tortura praefertur
ra Sive incontincnti, siue ex interuallo scaenis dum dictum in tortura emanaverit. Ias Q id non citata parte . iaci Et an hoc procedat tam in tufficio ciuili, quam hi crimines.. Ia Tcstis sicunda dispostio in tortura debilitatur d prima extra torturam .ias udod se pluries fuerit illata tortura ob mulitiplicem tectis varietatem, attendendum, an , O quando si dictum emanatum in
ciale, 'sine iuramento .iso Testis depositio in tortura non praefertur primae extra torturam , quando tortura non fuit illata praecedentibus legitimi rindicissisi si mid ubi prima Dideretnr , magis rationabilis, seu verisimilis. is a Testis fecunda depositio in tortura, quando praeferatur primae . Is s tibi quis torquetur oti principalis quoad se , O tcstis quoad alios .is Testis primum dictum emanatum extra
torturam in articulo mortis praefertur se eundo emanato in torrera. Is s Periculum mortis est tortura animarum.
isti Testis non fotum eontrarii, fed ias in-hagitii secundum dictum in tortura non
Is Testis fecundum dictum in tortura non 'a- fertur primo, quarum o emanavit post publicationem primi dim , O postquam cum parte fiat auocvtus.lsa in do testis dira'sitio emissa in tortura praeferatur remis e .
184쪽
ics DE INCONSTANTIA IN IUDICIIS. Quaest .XXXIV.
iso Testi, depositio in iudicio praefertur depositioni extraiudiciali. I Dbi primum dictum extraiudiciale emanasset parte praesente .i i Vel ibi primum dictum iuraturum. I a ubi primum dictum extristidiciage est magis verisimila , vel coxiccturis admi
et g Testis primum dictum extraludisiare eorumsimmat a per scripturam , quando praeferatur sicundo iudiciali I T ins secandum dictum iudiciale debilitatura primo extraludisiali. I S Et arum Iudex ex eo post ferre sententiam , vel dcferre iuramentum in supplementi O, aut fumere indicium ad torturam .i 6 Testis primum dictum iudiciali attenditur potius , qAdm fecundum eximiuYIciale.
1 d se testis profiteretur, ferat tum in iu
dicio deposuisse.r g Vel si fecundum emanauerit in articulo moristis , vel in actu conscisionis S ramenialis .
et o Testis in articulo mortis, declarans feral-fum deposuisse non attenditur in praeiudi
Is a Tistis etiam principesis quoad se declarans in articula mortis falsum deposuisse praeiudicat fiseo, itaut ex illius depositione
iss Id id tibi primum dictum, ct inculpatio
Is Pauco hae declaratio dicatur facta in s liculo mortis, ut prosit inculpato. Is s Testis , Uel rei depositio tertio non praeiud cans in ciuili, mel criminali causa , adhue praeiudicat ipse tecti, vel reo . isti TVis dictam poclerius extraiudiciale an quando tollat primum , vel illi praeiadicet nondum lata sententia. IS Et quando praef.rri debeat iudiciali .
I Ss Interpretatio omnis finienda,υt testis inconstans ad co,sauriam reuocetur Iso Teclis varius, incor satis de iure non praesumitur. Ido Verba pro reducendit testibus ad concora diam , nedum improprie , sed-impropriissime Imni permissum est.
I 6r Imo admittitur interpretatio suppletiua, error intellectus stilavditos. I 6 a Concordia, ct conciliatio testium fieri non potest, quando contrarietas, O varietat
I 6s Testis varius ad concordiam redactus an solummodo evitet poenam falsi , vel etiam
probet , di num. Io S. I ud in causa criminati.roo Testit deponens factum affirmatiud in prima depositione , in secrenda diceus von recordari an posset eaec ari a contrarietate, CT au probet. 16 Obliuio hodierna non implicat de eo , qxod
16s Testis dicens prius se neri recordari, di de- ivde dierat se recordari, non exinde est
Idy Recordatio de eo, quod priux non recorda batur, dari potest . I o Testis, qui dixerat non recordari, dcponcns deinde se recordari posequam fuerat locutus eum parte, praesumitur suborngius, inon probat. r i .euid se risis noua memoriae cavsam non alligat. I a Testis, qui primo loco deposuerat dubitative, deponens deinde assertiue, en dicatur Darius, cra inconstans, O num. sq.I Testis, qui in primo examine deposuerat, se crederc, quascunt in fecundo deponat
scire , an, c, quando fidem mereatur, O
I s Scie vita hodie certa dari potest de eo, quod
I id de teste, qui primo dixit sibi videri, deinde se scire. I S Testis, qui primo dixit se scire, ac deinde
se credere censeatur varius , des potius probet, e ' quando I o Scire idom est ac credere in iis, quae nobis ia- notescunt per fidem. ISO Testis, qtii primo dixit nescire, Ur deinde dixit se credere, an sit varius, O iucθη-
ISI Testis varius an dicatur,qui prius dixit credere deinde non credere, ct num. Is s. Iga Hodie credere unum, crat aliud sane
bive simul. IS Testis varius non dicitur, qui pro ratio re suae fcientia allegat se vidisse, ct deinde se audiuisse, vel e contra . I Ss Testis et artus non dicitur, qvi primo deposuit si scire,es' postea se audiuisse,o an probet 186 Testis, qui primo dixit scire, di deinde
ii scire, an, o quomodo post com ordari. ISI Testis Darius an dicatar, qui primo deposait te esse fratrem producentis, O deInde non
IS S Testis , qui prius dixerat nescire, di postea scire an dici post contrarius. Igo Scire hodie potest, quod prius ignorabatur. Iso Testis, qui prius dixerat nescire, quatenus postea scire deponat , av prcumatur subornatus , se repetatur ad instantiam partis, vel se corrigat ex interuallo ipi si van alliget probabilem cacam seu vitae.
Iur Tescis alligans si fuisse praesentem actui , sedi limi nestare, quatenus deinde deponat scire au dicatur sibi varius , inconstans , ct
Ios Testis, qui primo dixit hoc tantum scire,er hoc lautum verum esse,quatenus deinde addat aliquid aliud, dicitur sibi contrarius, O ilicoris alli. Testis
185쪽
DT INCONSTANTIA IN IUDICIIS. Quaest. XXXIV.
ios Testis Darius an dicatur, qui examinatus in Palatio Potestatis dixit aliquid actum
fuisse in Palatio Episcopi , di deinde subdit illud idem gestum fuis in hoc Palatio. Is s Testis varius an dicatur, qui deponit maleficium fuisse commissum praesentibus Titio, di Seio, er deinde deposuit fulseeommissum nullo praesente .gm Testis varias an dicatur, qui dixit se vidi se possidere Titium per certum tempus , di deinde asserit Titium aliquando fuisse absentem, di quomodo, di quando possit
I yy Testis varius an dicatur, qui dixit aliquid
non fuisse factum , quia ipse vidissei, si deinde subiungat illud idem factum fuisse.
Ivs Testis varius an dicatur , qui deponit Martinum esse debitorem Sempronii in scutis sob. ct pro causa scientia asserat Martinum una die promisisse So. ct alia
isto si deponat elacatam codiciliarem fuisse expressam in testatore, O deinde d
am Testis Darius an dieatur, qui primo deponit asiquem non fuisse habitum pro filio legitimo , di deinde patrem illum trietet asse taaquam filium legitimum .aoi Tectis varius an dicatur, qui primo deposuit se vidisse designare aerificium , di delare se respexisse adificium . et a Qid primo deposuit pecunias fuisse solutas Patri suo , ct deinde fuisse solutas sibi.
aos Testis an dicatur varius, qui primo depo- fuit se fuisse monitum a Titio, antequam appropinquaret ad fenestram , ut adueristeret ad ea , que dici debeant, ct deinde deposuit , quod Titius capit ipsum pcrmanum , di duxit ad fenestram .eto Tectis Darias, di sibi contrarius dicitur, qui primo deposuit Uefecisse quaedam in molendinis , di deinde dixit se gubernasse molevdinum, in quo erant omnia .aos Testis varius an dicatur , qui de venditione deponens primo loco dixit se non cognouisse emptorem, di delude , quod venditio fuerit facta Titio. Ioci T estis varius an dicatur, qui primo loco deposuit pretium fuisse venditum Aut ioo. di deinde scut. ISo.
IN hac qiiaestione Farinace. de testib.
quaest. 66. par. . num. 22 T. procedit per conciusiones, quas hic breuiter rem re iton pigebit.
nenti posse esse inconstantem, dictumque situm corrigere, Alber. in I. qui fasso, L. Atestib. Doctor.in Auth. at qui segnes, C.de probat. ubi Cyn. Bald. & Salyc. Gloss. in cap.
per tuas, in verb. audien. dc ibi Doctor. de testib. late pili res adducens Farinacc. dicta quaest. 66. dicto num. aa . Seraphin. de priuil. De Inconstantia in Iudicus.
iuram. privit. III. num. i. Bellon. de potest. eorum, quae ivcotitinenti fiunt lib. I. cap. 2o.
a Sed quando dicat ut testis incontinenti se corrigere, variae sunt opiniones. Alii enim dicunt, tunc correctionem factam incontinenti censeri , si testis eam faciat, antequam e conspectu Iudicis discedat,
Alii vero antequam testis se examini subscribat, Gloss. in eap. ad misericcrsiam 3 2. I. quam notabilem valde dixit Alex. in I qui bona, S. si quisctipulatus num G. g. de damno infecto , Menoch. de arbitr. cas
Alii vero dicunt, quod incontinenti semper intelligatur, antequam testis sit allocutus partem, Butr. dicto cap. praetereanum. II. & alii Canonistae lath de testibur
3 d. priuil. Iai. Imo Gabriel ampliat, etiam quod sit allo tus aliquam aliam pcrsonam , a qua potuerit esse monitus , & subornatus, quod dictum reputat mirabile, si verum est, Seraphin. loco cit. num. I .in D. quod tamen Farinaccio non placet dicta quaest. 66. num. 23 . Et propterea, si velit se corrigere testis ad postulationem partis , non admittitur, Gloss. in Auth at quisemel in glosi. Fu. Tem Item quid si per se redierit, C. de probat. Farinacc. qui alios d. quaest.66.
s An autem credatur testi dicenti, se partem non fuisse allocutum, Felymis dicto cap. praeterea, Voluit minime credi, si tamen iureiurando id affirmet, omnino ei esse credendum , voluit Aretin. dacto ea .
vult hoc procedere, dummodo testis fit notae fidei, & authoritatis. 6 Alii voluerunt in continenti cste intelligendum ante publicatam attestationem, Seraphin. qui multos allegat d. privit. Iai num. s. vcris tertii dicunt, re d videndi sunt Text. in ea . per tuas, & ibi Imol. num. q. Addit. ad Felyn. ibidem num. a. littera A , vers. supradictis, extr. de testib. Gabr. dicta conclus ZI num. s. qui tamen dum eadem conclusione nu. M. dicit opinionem Rotae esse , quod incontinenti dicatur intra triduum, & allegat decisionem 2ys. alias io. de testib. in nouit, valdet allucinatu e , quia Rota ibi totum contrarium resoluit.
Alii denique hoc totum ret sidere in ar-hittio Iudicis, Hostien, ilicto cap. praeterea
186쪽
DE INCONSTANTIA IN IUDICIIS. Quaest.XXXIV.
m. II. Seraphin. d. primi. I 2I num . . versalu rursus, Menocli. de orbitr. d. cc. IOS. v. m. s. alios Barbos. de dict. dictione Iis. num. II. Bellon. potest. eorum quae Faut i continenti lib. l. cap. II. Db num. S.
Iudex tamen debet esse in hoc admidum diligens, ut intelligat, an correctio haec sit verisimilis , vel non , an hic testis potuerit alloqui partem , a qua subornariotuerit, vel non , dc an testis sit vir prius, Vci non, ut ex Alciato voluit Me
8 Ampliatur conclusio, ut licita sit inconstantia , & correctio incontinenti in testc, etiam quod non doceat de errore ,
qui alios dicta-66. num. 2 o. in c. con elusione . Quod ta men intellige, dummodo cau-y sam erroris alleget, alias non daretur in-c onstantia , neque correctio, Bartol. I. eos num s. vers. respondeo quod tectis , ad legem Cornel. de fallis, Innocent. dicro cap.prfitereanum. a. & ibi Canon istae, quos allegat Farina cc. dicta quaest.66.num. Di I. & si causam
Erroris non allegaret, ut suspectus de falso posset torqueri uti post Bossium voluit F
io Illicita tamen esset inconstantia, &correctio , si depositio iam esset a Pario acceptata , quia tunc non admitteretur, nisi errore probaro, Marsil. singul. II S. cum aliis per Seraphia dicto privileg. III.
ir Secundo, illicita est et inconstantia , si aliqua militarct praesumptio,quod esset subornatus, Seraph. dicto priuil. I 2I. Du. . in D. quod tamen dictum valde dubit bile rcdditur in correctione sacra incontinenti , scilicet antequam testis discedat Iiudicio, vcl ante examen siil,scriptum. Ia Secunda sit conclusio , testem ex interi ratio non posse esse in silo dicto incon-Is stantem, nec illud corrigere, Alber.
I. aeti falso num. I. vers Intcllige, de testibus, Cynus in Authen. Atqui semel, C.de probat. Canonistae in cap. Per mas , O in cap. Pr terea, de tesib. Gabr. dicto eo uctas a 2 vvm d. Bois. de pubi. proces. num. 28. I . Clar. S. fin. quaest. ss. Ders inartus casus est, Farin dicta quaest. 66. num. 22 S.I Amplia multo magis, si publicate cstcnt attestationcs , quia praesumitur testis cum Parte locutus,dicto cap. Per tuas,dc ibi IInol. num. . Addit. ad FClyn. ibidem littera A, detestib. Fariuacc. dicta quaest 66. min. as .i Dic primo, licitam esse incon stantiam si testis doceat de errore, tunc enim qu andocumque eius corrcctio substinetur, Couuarr. dicto cap. II. versc. C t rum
ibi, fed si testis, Menoch. dicto rara Ios.
num. T. cum ali is per Farinaec. d. quaest.66.
Id Idem erit,si ex causa obliuionis dictum fimm testis corrigat, quia tunc poterit ex interuallo se corrigere, Alciat. de pra
i et quod isto casu, an obi tuto sit verisimilis, nccne, statur altatrio Iudicis, dc ex Aret.
in dicto cap. Per tuas num. s. de probat. quod
is si testis dicit contraria, tunc d bEt causam obliuionis adducere, sectis si tantiam addit. Is Dic secundo , licitam esse inconstantiam in teste probatae fidei, quia iste poetest corrigere dictum suum , ant quam sat publicati dc iuret, quod de hoc cum
aliquo non sit locutus , Bald. d. ea . PVeterea nam s. de gestib. cogend. Careel. Cotta in memor. In vers. Testis regulariter non potest corrigere, Farinacc. dicta quaest 66. num. a T.
a g. vhi dicit, troc procedere in testoao nobili, dc quando agitur inter viles, & de modica causa. at Dic tertio, licitam esse inconstantiam, quando tractatur solum de addendo primae depositioni, dummodo tamen spont Eacccdat ad adrendam, non autem ad instantiam Partis, Gabr. ac alii a Farinacet
aa Etactus autem illicitae inconstantiae sunt et Primo, quod testis sic inconstans, di sibi cout rarius nihil probat, cap. Licet
as Etiam quod in una tantum parte sit sibi inconstans, & contrarius , quia in totum ad reputatur contrarius, & nihil probat,
Aret. in cap. In nostra num. s. ext r. de testi
& ibi Abb. num. a. Farinacc. qui alios dicta
as Loque magis proccdit concluso, si imconstantia, & varictas consistat in loco,& tempore actus, de cuius probationO agitur, Bart.Marsit. Monticeli.& Mascard. agi gati a Fari n. dictaquU.66. num. 2o. ac Non solutu autem non probat testis sibi inconstans,de Grearitis,sed nec etiamfa cit indicium ad inquirendum, Alciat. de praesumpt. regal. 2. praesumpt. Io. in D. Grammat. cons. I S. tartaraol. e-s I. 3 3 p. m. g. lib. 2. Farinacc. dicta quast. 65 num. a I. Ncc ab hoc inconstantiae cilinua y cxcusare potest tussicitas, vel simplicitas
187쪽
DE INCONSTANTIA IN IVDICIIS. Quaest. XXXIV.
testifieantis, Im An . in eap. Cem Da negis, ei ram. Bald. gnol. Tiraqueil. dc alii a Rubos. dicto eap. Cau'm mm.6. Perffare ite, de prebat. Imo sublata, vel proas hibita quacumque exceptione, vel reprobatione testium non censetur subi tus effectus huius contrarietatis,& incoinstantiae, Dec. l. Edita, et de eden. numera a. Cmnol. l. Ubi repugnantia nam. I. g. regia.tur. Barbos. dicto cap. Lacet causam num. 6. vers. Tertio intellige .ro At effectus istius inconstantiae cessabit, si varietas, dc contrarietas in substantialibus non consistat, sed in qualitatibus, circumstantiis, accessoriis, oc accidentibus, Bart. in dicta I. Eos nam. s. dc ibi Marsil. de Alber. g. ADU. cum aliis per Farin. dicta
quast 66. num. a . addo Rebutium de re-ymbat. test. num. Io s. Barbos in dicto cap. Licet causam num. 6. vers marsi intellige, O limita, Rota decis Io . num. I . parte T. recent. dc decis M. post Paul. Meli. in addit. ad controuers Castili. num. I S.
so Dummodo tamen huiusmodi qualitates,de circu instantiae non pertineant quin quomodo ad negocium principale, sed
sint extrinsecae, extraneae, dc impertinentes, Bart. dicta l. Eos nam. s. dc ibi Marsit.'racm. EI. PCtr. de fideicomm. dicta quaest. I a. niun os . cum aliis per Farin. dicta qu. 66. numero Z8. 2y. oe go. Imo etiam quod
si contrarietas consisteret in qualitatibus extraneis non tollitur in totum huiusino di effectus , quia testi diminuitur saltem de fide , Marsil. singuI.i Is .in D. vers. Item sciat, Menoch. de presumpt. Id. . praesum' tione 23. num. II. Farinacet. post Boss. dicta quaest.66. num. 3 I . Si vero testis sit aliqui ex causa Iudici suspectus , vel iurauit dicere veritarum sit per tota causa, vel illius depositio factum proprium concernat, set non cessabit utique effectiis illius inconstantiae, sed sibi contrarius etiam in accidentibus, nihil omnino probabit, Pctr. de
fideicomm. dicta quaest. II. nu.sti . cum aliis per Farinacc. dicta quast. 66 numero 23. 26.
as Secundo , cessabit effectus inconstantiae, si tostis varia , & contraria deposuit
per errorem,& ignorantiam, Bald. I.Si ex falsis, eirca D. C. de transact. Petr. de fideraramm. dicta quast. la. num. y6 . Farin. dicta quast.66. num. Ia. Iusta autem erroris causa in teste erit obliuio ex MIegatis 1 Farin. dicta quaest. 66. num. I . Obliuio uero im teste praesumitur non solum ex curis duorum , vel trium annorum, Cephal.eo fio . -m. S. vot. a. Riminat d. conf3-.num. II. et M. F. sed etiam ex lapsu unius anni, mensis , ves diei, Boss. de respons .
reo facienda num. I. Farinacc. conf Numero X g. lib. I.
De Inconstantia in Iudiciis . si varietas sit modica, modica enim varietas, etiam in substantialibus testi fidem
non adimit, Alex. conf3. num. Io. lib. I. Grammat. decis. 3. M. G. cum aliis per Farinac. dicta quast. 66 mm. 6.36 arto , cessabit huiusmodi effectus, si
testis in secundo examine plus, aut minus dixit , quam in primo, non enim tunc di
citur varius, Gram mat. co f. o. Numero go.
cum alijs per Farinac. qui dicit hanc opinionem communiter receptam, quamuis contrarium x elint Bald.& Pere. ab eo allegati, dicta quaest. 56. num.s . ct 38. sp Sed an testis , ut notam inconstantiae,& contrarietatis effugiat, possit in secundo examine id referre ad primum ASfirmativa respondendum est per doctrinam Abb. is cap. Cum in tua num. s. dc ibi Felyn. & alii lato exir de testib. cum aliis pcr Farinacc. dicta quast 66.numero gy. Et si Iudex hanc responsionem nolit miscipere, potest testis instare, ut sibi lcgatur primum examen, & si nolit legeria,ss protestari testis idem potest , quod, si in
primo examine quandocumque appareat aliter dictum, quam in secundo, cx nunc corrigit suum secundum dictum,&se , refert ad primum tanquam verius, quia tunc recordabatur de facto, Bart. dicta l. Eos mim. o. oe p. de ibi Marsil. num. S. 6. g. de fa f. Butr. in cap. Cum tua num. Io. 'in D. de ibi Abb. nMm. s. dc alij, quos refert, ac sequitur Farinac. dicta quas.66. numero m. O I. reiectis Baldo, Tindar. &Felyn. aliisque contrarium tenentibus, depraesertim Thesaur. decis Ias. ut ibidem
sv Quod primum examen debet testi legi, etiamquod non fitcrii publicatum, Bart.
dicta l. Eos num. T. Butr. dicto cap. Cum tua, ct ibi Felin. post num. I. de restib. Farinac. dicta quast.oo. num. .
o. Sed an antequam testis se subscribat examini, postat petere, ut ei suum examen legatur Diccndum est, non solum hanc petitionem eme legitimam , sed Iudicem , seu Examinatorem deputatum, i debere testem inuitare ad hoc, ad esse. etum corrigendi, addendi, vel mutandi examen, ut ex Bald. in I. DIt. C. Plus val quod agit, Felyn. & aliis resoluit Rota eis. I. post fecundum Delum. cons Faris. qime
a doctrina hidi habet locum, etiamquod post quatuor dies ab examine completo testis reuertatur ad petendum, quod sibi
situm legatur examen, Rota d. dec. I. Ra- mero a. licet isto casu homini resoluerunt, uod nihil de examine mutaret v, aut eleretur,sed quod in Proceta causae arabitrio Rotae relinquendum crat iudicare, quid esset de eo sentiendum, di quantum fidei, vel detrahendum, vel tribuendum: examini,dit quod interim Notarius adn
188쪽
DE INCONSTANTIA IN IVDICIIS. Quaest.XXXIV.
taret diem ne artim additiomina,vel mutatio mim per testes. 3 Quid retem, si examen primum sit nullum,an tcstis possit se remittere ad illud FaGrinniue respondet Bart. in dicta I. Eor
Quod ii ucllige, nisi examen sit nullum.
ratione fit sitatis, Menocli. loco citato numero Io. Farinac. loco cicato nu. I. Royas
s Secundo intellige , nisi primum examen sit nullum, ex quo extraiudicialiter, vel absque citatione Partis emanasset,
mero ubi de examine nullo facto con- si tra praeceptum Iudiciis imponentis tostibus, ut per extentii m deponcrent Quod procedere etiam in crimina libiis
sit. I I . n).m s. cum aliis per Farinac. dicta quaest. 66. num. qui tamen sub num. s. dicit, quod contrarium apud nos seruatur, , fors in male, cum testibus repetendis ad fauorem pisi i , non solum pedimittatur se referre ad primum Examem, , sed etia legatur illud a Notario de verbo ad verbum, prout Iacet, de etiam antequainterrogetur super interrogatoriis datis S pr a parte rei: quae consuetudo locum habet in omnibus cri ininibus; Arbitrio tame o iudicis esse relinquendum , quando T stis pollit se reserte ad primum examen , voluere Bartol. dicta l. Eos, & ibi Marsit.
num. . f. de falsis, XI cnoch. d. casu lo .numero II. Vbi monet Iudicem quoso modo se gerere debeat in moderando arbitrio, Farinace. d. qt ist.S6.tivm. O. di So. Huiusmodi tamen arbitrium intraret, quando iudex repeteret testem ad declarationem eius primi dicti dubij, ut per
Tiridar. & Farin. ibidem num. l. si Nec si testis examinatus CSct coram a Arbitro, & repeteretur coram Iudicet, Ordinario, Fclx n. d. cap. Cum In tua num. I.& ibi Aret in . numero f. detesib. Farinacc. ibidem num. 3.sa Nec, si examinatus in summario repeteretur in picnario, I aurCnt. d. decis Aue
Ncc denique si testis eiset persona suspecta , quia nec possct se referre ad primum examen , ncc petere illud sibi exhi
aliis per Farin. dicta quaest. 66. num. 33. ubi quod ita communiteres receptum, & in Practica seruatur . Licet quod is c testis non possit petere, ut sibi legatur examen, Videtur osse contra dccionem Rotae ql. pos d. a. vol. consiti. Faritia . supra it.
ibi enim licet testis allocutus fuisset Paristem , & se reddidisset suspectrum , nihil minus Rota voluit sibi legi examen S s Secundus effectus inconstantiae in teste est, quod Varius, vacillan ,aut contrarius potest torqueri ad videndum , in quo dicto persistat, Bald. iv I. Presb teri nu. 2.C. de Episc. o Cleric. idem Bald. in tract. de testib. par. a. num. a. Clar. S. fin. quaeli. 23 vers. Item testit varius, cum alijs per Farin. dicta
36 Quod procedit, etiamsi nulla alia praecedant indicia, quidquid enim sit in reo, certe in teste sola variatio, & inconstantia susticit, Foller. in prax. verb. Et se confitebuntur tertia parte tertia partis principes. num. . cum aliis per Fari n. d. quaest. 56. numero Ioo. di quaest Ty. num. S.
I Secundo procedit, etiam quod Testis sit Clericus , & Sacerdos , Glosi. in cap.
Presbyteri f. quaest. vlt. Clar. d. S. D. qu. 2 S. cum aliis per Farin. d. quaest. 66. num. Io I. d. quaest. v. num. s.
Dummodo torqueatur a Iudice Ecclesiastico, non autem laico , etiamquod coram ipso fuerit in depositione contrarius , Clar. d. S. D. d. quaest. 23. Capic. de-
rium , cpiod c lericus testis etiam vacillans , Ac contrarius non positi torqueri, tenent rclati a si rasso uis EI I . num. I S.
Ss Tertio procedit, ctiam in multiplictiortura, si inconstantia, dc contrarietas sit multiplex, Boss. de tori. test. nu. al. Cepoll.cons 6O. Itim IO. cum aliis per Farin. dicta quia. 66. xum. IC . qui num. I O . dicit, to
Sy turam non posse inferri, nisi usque ad
6o Quarto procedit, etiamquod inconstantia consistat in dicto extra iudiciali, ut puta si testis dicat in iudicio contrarium eius, quod dixit extra iudicium , Iacobi n. de S. Georgio I. . t fosso num. T.
g. de testib. cum aliis per Fari n. d. quaest.66. nu. Ios. addo Tuschum liti. V concI. 2 3. num. I. cum alijs per GuaZZin. defens. I p.
6I Tt hoc eo magis procedit, si dictum
extralii diciale ellet vallatum iuramcnto, vel redactum in scripturam , ut per Cepol l . conscio. num. s. di per Fari n. d. qu.66. num. IOT. O los. Cessaret tamen is e cisse. 6a et iis , si non probaretur, testem facto interfuisse, non enim sola inconstantia su ficit, Ilarsii. d. l. Eos, num . . g. ad I. Cor-Iiam de Dis post Bos s. & Gomes Farinac. d. quaest. Od. num II . ct dicta qu t. TO. n mero ia. addo Guagain. dicta defenf. I p.
6s Secundo, si sumus in causa ciuili , quia
testis non potest ex variatione, & inconstantia torqueri, Marsi l. d. I. Eos numero a.
189쪽
DE INCONSTANTIA IN IUDICIIS. Quaest. XXXIV.
Boss. de tori. testium nam. I . Farina c. dicta 56. num. II . GuaZZin. d. d e . I p. 6 cap. II. Etiamquod testes tui iussemodi essent vi lcs secundum Veriorem opinionem, de qua per Farinace. d. qu.ZO. Numero X . ovi e ' oo. Gubdin. dicto cap. I.
6s Si tamen testes essent serui, vel catasta, ciuilis haberet annexum crimen , nox, 66 possent excusari 1 tomim,ut de Seruis di
o I At licet in caiisa ciuili, de a Iudico ciuili non possit testis inconstans torqueri, si tamen cius depositio coram Iudice criminali reproduceatur per i iam queret. u, procul dubio a Iudice criminali possct
tis cederc in inconstantia varietate , seu contrarietate , quae versatur circa substantiam negocij, de sapiat apertam falsi
dy Tertio, cessat effectus isto, si inconstantia non sit in substantialibus, Boss. de tori.
e d. quas . o. num. I . late Guagain. dicta defcns . lo. cap. a. num.6. oe . ubi tamen ex
mente Baiardi, dc Deciani dicit, quod o quod hoc procedit, nisi tractaretur detoforma litare verborum, quia tunc qiiaelibet variatio fissicit. I Qui arto , creabit effectus respectu testium indignitatu constitutorum,hi enim non torquentur, propter inconstantiam, nisi in criminibus exceptiis, Boss. dc Clar.
a Quinto, cessabit effectiis, si testiis in heunta dicto allegat verisimilem causam , quare a primo dicto recedat, Berta Zol.
s Tertius es clus huius inconstantiae, quod testis se inconstans potest puniri de fallo, I. Qi falso, det ibi Gloss. in verb. Puniuntur, V. de testib. cap. falso . quasi . I. I. Eos, T. de falsit, Butr. cap. In tua tit . Io. Abb. Num.O. Clin. nuni. I . de testib. cum aliis per Farinacc. d. qu.56. num. 6.
md non Ibium procedit, ii incon
stantia consistat in contrarietate, sed ii vacillatione , Alber. d. I. ., i fasso uum. I.& Florian. in Summar. g. de te lib. Io. Andr.
in cap. Praeterea num. II. Hosticn. numero *.
Lutr. in m. I . de testib. cum aliss per Farin. d. quast. 66. num. s . qui declarat non pro s cedereui testis tantum deponeret timendo, vel titubando, ut ibi num. S g. 6 Secundo, procedit in inconstantia, &contraraetate, non solum in eodem iudicio a teste commissa, sed etiam in alio ii, dicio perpetrata, Part. d. l. Eos xv. . Ma sit. in D. g. ad i. Corn. de fals cum aliis per
dcposuerit, ac postea cessante iracundia aliud in alio iudicio inconstans testificetur, post Tindar Farina c. loco cit. num.62. s Tertio, procedit in teste, qui primo sine iuramento unum deposuit, dcindo cum iuramento aliud, Farinacc. loco cit.
o Quarto, procedit in Teste, qui in iudicio plenario deposuit contrarium eius, quod in iudicio summario deposuerat,
Lutr. In cap. Cum in tua nu. Io. dc ibi innoc. numero G. ext r. de te lib. Tindar. allegatus a Farinacc. d. quaest. 66. num. 6 .go Quinto, procedit, etiamquod testis dicat in tormentis contrarium eius , quod dixit extra tormenta, Clar. S., n. quaesi. e. vers martus est casis, Gabr. dc Tindar. 1 Farinacc loco cit. num.6 . qui declarat ex mente Gabr. quando ex interii allo testis dicit contrarium in tormentis, s ecussi incontinenti,& cx menteTindar. dummodo testis suum dicti ini in tormentis prolatum extra torturam rati tacet. si Cestabit t. imen primo effectus iste, si inconstantia, & contrarietas non sit in substMitialibus , Alber. I. Eos, num. I. T ad I. Corn. de sal T. Bois. Viti. ct Corrad. a Fa
rinacc. loco citato urem. 6o. qui num. TD. ex
Corrado dicit, hunc testem non cui tardis poenam stellionatus, quod voluit etiam Achil. Personat. de adipisc. possess. num. Is a. 8 a Secundo , cessabit celactus in teste, qui in iudicio valido dixit contrarium Cius, quod dixerat in iudicio nullo, si tamen, testis ignorabat inualiditatem iudicii, Tin
ss dicit, non euitare hunc testem poenam stellionatus propter periurium. g Tertio, cessabit effectus in teste inconstante, dc vario, atque contrario per ignorantiam, de obliuioncm , Farinacc. dicta
ss arto, cessabit effectus in teste, quisti contraria deponit animo se corrigendi, etiamquod depositio sit ex interuallo , ut ex Tindar. dc Boss. Farinac. dicta qu. . oci.
8 Quinto, cessabit effectus in teste , qui
examinari non debuerat, ex Tindar. Farinacc. dii a quaest. num. I. gg Sexto , cessat effectus inconstantiae in , teste rustico , qui non pra sumitur, quod, go dolo fuerit inconstans, Nait. cons. 386. num. S. lib. s. cum alijs per Farinace. dicta quaest.66. num. so. ubi refert contrarium te 'o nentes, dc hoc casu, an dolo rusticus me rit inconstans arbitrio Iudicis remitton
190쪽
DE INCONSTANTIA IN IUDICIIS. Qii est. XXXIV. I s
dum esse , dixit Magon. Acis Lucens gr. ium O. O seqq.si Septimo, cessabit crediiis inconstantiae, si testis contrarium deponat eius, quod prius dixerat extra iudicium , & c contra,
Florian. de Sancto Petro di a l. qui falsonum. a. f. de testib. Marsit. dicta l. eot num O. infinitos adducit Farinacc. loco cII. Num. 83.
od procedit etiamsi pars fuerit pra-sens , ex Tindaro , Farinace. num. 86. laoccasu tamen potest puniri testis poena stellionatus, Tindar. 5c Marsil. 1 Farin. dicta quaest. 56. num. ST. Si vetro cum partis praesentia causa concurrat, poterit tes Fis sic inconstans puniri de falso , ex dicta l. eos, F de fals Tindar. , & Farinacc. loco eit num. 8S. imo absque partis praesentia fidictum extraiudiciale sit in ratum, & iuramentum sit formiter praestitum , non euitabit testis poenam falsitatis , Cepol l. eonscio. num. s. o. I 2. quamuis verius Vise , quod solum isto casu testis puniatur poena stellionatus, dicat Tindar. per Farinae loco rat. num.o a. nisi dictum extraiudiciale esset verisimile, Parinace. Ioco eit. num o . Qi md tamen non haberet locum si dictum secundum iudiciale esset in tormentis confirmatum , Farinacc. cx Tindar. m. o . Vel si secundum dictum iudiciale esset emanatum ad correctionem, vel primum dictum esset dubitatiue prola
sa Quartus effecti is est, quod in hac inconstantia primum dictum, & non secundum attenditur, Alber. l. qui falso mens. 6.& ibi Bald. ante num. i. f. de testib. Gloss. in
ss Qui quidem effectus locum habet , ctiam
quod testis seciundo loco fuerit examinatus parte non opponente, Alciat. de prae
y Et multo magis, si testis contrarius fite .rit examinatus post publicatum proces sum, vel si secundo loco non debebat cxaminari, ut de primo dixit Boss. de opposit.
PS co tra testes num. I. ad D. de secundo Bosis. eodem loco num. s. dc de utroquc Fa-ri n. dicta quaest. 66. aeum. O . re M I.
O6 Pariter habebit locum cstectus iste in , pluribus testibiis , qui secundo loco examinati contraria in prioribus examinibus dictis deposuerunt, Alciat. d. praesumpt. EO.
sp Item habebit locum, etiamqm d simus in cliuersis clausis , instantiis , dc personis , ac iudiciis diuersis, ut beni Clar. S. D.
vs ampliat, etiamquod simus inter easdem
so Deniquc effectus iste locum habebit multo magis, si primum dictum sit geminatum, & ratificatum, Rotan . confvs. num. 33. b. I. Menoch. dc Brunon a Sole, a Farin. dicta quaest.66. num I I.
roo Cessabit autem primo iste eflectiis, quando secundum dic tum sitit cmanarum animo primum corrigendi, to tamen Casii, quo licita est correctio, Bart. dicta I. eornum. . dc ibi Marsil. num. g. C.ad i. mel de fals Farin. qui bene declarat . . 66.
Ioi Secundo cessabit, si primum dictum
emanasset per locum, vel calore iracundiae, Abb. in dicto cap exm tua num O. dc ibi Felv n. cum alijs per Farinacc. dicta qui s. 66. num. I s. in I 6. ubi dicit,
quia vix credit, dari lin lac casum . Ioa Tertio, cessabit essectus, si Iudici conis stiterit de falsitate primi dichi, x t post Timdar. idem Farina cc. loco cit. num. I T.
io Quarto, cessibit effectus, si primum
dictum emanatum esset absque iuramento, secundum vero cum iuramento, Neli. Ios de testib. num. IOS. nisi pro dicto non iurato concurrCrent coniecturae, ut post Tindar. Farinacc. dicta quUt 66. Imm. I v. .
Io Quinto , cessat essectus, si primum di-hum ratione carciret, vel ratione minus sufficienti vallatum erit, secundum vero concludenti ratione vestitum, ut post Tindar. dc Gabriel. Farinace. loco citato
io6 Sexto , cessabit effectus, si secundum dictum testis esset magis verisimile, quam primum, ut post Tindar. Roland. vulpelI. dc Fachineum, dicit idem Farinacc.
Io Septimo, cessabit effectus, quando i stis in iudicio plenario contrarium , dixit cius, quod dixerat in summario, ut post Tindar. Crot. dc Gabriel. voluit Farinacc
Iog dicit neutri dicto hoc casu standum esse, quando agitur de ferenda sententia. ID Octauo, cessabit effectus, quando testis in iudicio valido contrarium deponit eius, quod dixit in iudicio inualido,
Abb. dicto cap. eam in tua num. O. Felyn .mcxv. s. Imol. num G. de testib. cum aliis petFarinacc. dicta quas . . num. i S.IIo Nono, cessabit effectus , quando sumus in causa haeresis, tunc enim secum dum dictum, ac non primum attenditur,
ea . Accusatus, S.ticet, de Maret. in 6. Felyn. dicto cap. cum in tua ,.6. de temb. ciun alijs per Farinace. dicta quae'. 66. vum. IS . oetractatu de Hares quas. Is s. num. 86. addo