장음표시 사용
471쪽
Q v O SERVOS paulis ante Neronis, Sc. Quo modo contempto, id est qua mensura duum iugerum spreta ante seruos Neronis iuuat nunc habere piscinas ac culinas ampliores viridatiis sic legendum non viridariad huius spatii .i. duum iugerum. λω GRATUM' VE si non alique, Sc. Perinde ac dicatseminem haberi gratum prster eum qui possideat ampliores culinas ac piscinas me sura duum iugerum
uci ERVM VOCAB ATUR, QUOD, M. Varro iugerum duodetriginta pedum quadratorum mitiii an octingentos pedes capere testatur. Colu.rei rusti. v.
de iugero sic ait.Iugerum habet quadratorum pedum vi, ginti octo milia & octingentos passus, pedes habet quin, que. Actus minimus uet ait Varro)latitudinis pedes quaestuor.longitudinis habetpedes. cxx .Actus quadratus undi que finitur pedibus. cx κ. PILUMNI. &e. Apilo hoc est instrumento quo quippiam pinsitur in mortario. Subdit deinde pli., QUIN ET IN factis nihil religiosius confarreationis, Sc. Est enim contisti E. farreare contrahere, sanciretque aliquid sacrificio intermedio. Matrimonia mim2ε. farracea vocabat antiquitas a sertis communione,quod graecorum aliqui rea apis Hilei, pellant. Festus em mscribit laneo libo adhibito, genus id matrimonii eontrahi soli tum, unde dicta est farreatio,veluti dicas coniunctio,sicuti cum dissoluerenturnuptiae dissarreatio. Erat enim vetus diu que consuetum antiquis Romanistirrisin mentum, Uesut graecis hordeum, vetustissimam putantes frugem: eius in sacris piimitias dabant dici 4 vocate id incias.Et Romani pretiosissimular arbitrati sacrificia ignea inde oriebantur omnia. Nuptae enim nouar,farreu,hω est genus libi praeferre solebant. Et subdit pli. - AGRVΜΜALE COLERE, Reprehendebantur enim coloni qui male agrum colarent, qui Verb colonus erat bonus Ludabatur. Cato libro rei rusticae.Et virum bonum cum laudabant, italau: dabant. Bonum agricolam,bonumque colonum amplissime laudati existimabaotur qui ita laudabatur. IN TABUL IS CENSORIIS, &c. In duodecim legum tabulisiudicialium. Antiquitus certe summo honore rem rusticain habitamfuisse grauissimorum authorum monumentis constat. At mehercule, inquit Columella, vera illa Romuli proles assiduis venatibus, nec minus agrestibus operibus exercitata firmissimis prsuadest corporibus,ac militia belli cures postulauit, iacile sustinuit,durata pacis laboribus semperque rusticam plassiem prsposuit Urbanae. V enim qui in villisistra consepta morarentur, quam qui is
iis terram molirentur ignaviores habitos,sceos qui sub umbra ciuitatis intramo: nia desides cunctarentur,quam qui rura colerent, administrentve opera colono rum segniores .&c. Etjubsequitur. - NUNDINIS URBEM, M. Faeiunt adhaec ColumesqVer bδ,quae sic se habent. Nundinaxum etiam conuentus manifestum est propteream patos,Vinonis tantummodo diebus,Urbanae res agerentur, reliquis admini strarentur russicae.Etsubnectit Pthmus.
Canam λ Ysi V R I O C. A N ARIO, M. Augutium canatium dictum est,
auguriu ςWhymndQconstituerentur dies priusquam frumenta e vaginis erirent, Scanta*- δ vaginasperuenirent. Sacrificabantur enim canesrutilae antiquitus, camsa saeuitiae deprecandae*deris caniculae,quod ne ossicerettiugibusaei canes immlare solebant. de cecinitColumella.
472쪽
Et Ouidius quarto sestorum. . Hine mala rubigo Vitidis notorreat herbas, Sanguine lactantis catuli placatur Sextis., Pro cane sydem canis hic imponitur ars, Et quare fiatasit nisi nomen habet. lomella item catulo secere dixit, pro caniculς sacrificare: porris Cane legimus fuisse victimam expiationibus per accomodam. quo nomine a Iupercis quoque sacrificiorum titibus adhibebatur: ex his enim diuma fiebant,ac saetificium quod appellabantPetiscylacismum.Festumverb a canum cede,cynophotis dicebatur. Et subdit paulo infer Ph. γω Q VIPPE ETIAM . LEGE STOLONIS,&e. Non obfuerit hic subnexuisse verba Varronis a cuius promptatio haec desumpta videntur. Nam aitaibro primo Rei Rustics. Stolonis illa lexclus vetat plus qui genta iugera habere ciuem romanum,& qui propter diligetiam culturae stolonum confirmauit cognomen,quod in eius fundo nullus reperiri poterat stolo,quod ego diebat circum arbores: e rassicibus,qugnasceretur e solo:quos stolones appellabat. Eiusdem gentis. C. Licinius inbunus pigbiscum esset post reges exactos annis trecentis sexagintaqumque, primus populum ad leges accipiendas in septem iugera forensia e comitiis eduxit. Liuius eum Licinium etiam, ait, lege sanxisse nequis amplius quam quinquaginta Uti iugera possideret, & sua lege danatus est Liuius h , libro septimo. Columella item libro rei rusticae primo: ius rei ita meminit scitae. Mox etiam cum agrorum vastitatem victoriar nostis, & internitiones Eoostium fecissent. minosum tamen senatoti fuit, supra quinquaginta iugera pose sedisse,suaque lege. C. Licinius danatus est, quod agri modum, quem in magistras tu rogatione tribunitia promulgauerat immodica possidendi libidine transcedi seselmec magis quias erbum videbatur tantum loci detinere,quam quia flagitiossum,Pos hostis profugi edo desolasset agros nouo more crue romanum supra indires patrimonii possidendo deserere. Et subnectit Ri. γω MANII QUIDEM CURII, Sce. Allusisse videtur ad Colu.assertionem ita,libro antelato inquienu tis. Ideoque post reges exactos Liciniana illa iugeraseptena,qus trib.plinis viriti diuiserat,maioresquςstus antiqui retulere,quam nuc nobis amplissima vervacta. tanta quidem Cutius dentatus prospero ductu parta victoria,ob eximiam viri rem deferente populo pr ii nomine quinquaginta soli iugera supra consularem, triumphaleraeque fortunam putauit esse. Repudiato publico munere populari, ac pileia mensura contentus fuit.-TRIV MPHALI ait Pli.) ARATORE, id est, Curio dentato & Attalo rege, ac Diocletiano, quos historis tradunt fuisse studiosissimos rei rusticς Sc optimos aratores. Non puduit enim clarissimos duu
ssit Pli. CICINNATO ATTULIT dictaturam, &c. Columella huius rei ita lueeseter meminis. Cicinnatus obsessi consulis,& exercitus liberator, ab aratrovocatusaddictaturam Venetit:ac rursusfascibus depositis,quosfestina eius victorreddiderat quam sumpserat imperator ad eosdem iuuecos,& quatuor iugera aestum ligrediolum redierit,de eodem vale.Μaxs.libro quarto. Ite que C. Fabritius, S Cutius delatus, alter Pyrrho finibus Italiae pulso,dom1tis alter sauhinis accepta quie viritim diuidebatur captiui agri septem iugera,non minus industriae coluerit quam fortiter armis quaesierat: haec ille. AT NUNC ait UM EADEM ILL A vincti pedes, M. Perinde ac si dicat,arua coluere virim nes tum amus, tum virtutes Nunc vero soli serui,ac Viles homines, artem rumcam exercent: quinulla insignivistur virtuteo Expendendum hic Ri.per Verba M VLTUS, M. 'Intelligit enim Ph.stigmaticos, adest,stigmate inustos: appellantur literati vultus, siue1tigmatici.quorum obflau
473쪽
gitium ac scelus nefandum,frons murebatur,notique imprimebitur serro e diu, te obid serui dicebatur literati:qubdi1tetis inusti essent. Scitissime igitur,aequa positissime Pli. appellatvultus inscriptos: seruos, ac sceleratos: quos & manua etiam damnatas Vocat.Surda Tellure,Non ignobili. ERGAST VLORVM Damnatorum, a seruorum vinctorum. λω POENVS Μ AGO, &e. Huius meminit Colu.libro tertio his verbis. Vt Carthaginensem Magonem tu iurationis paretem maxime veneremur. Nam huius octo & viginti memorabs lia illa volumina ex senatusconsulto in latinum sermonem conuersalanitiareta,
lumes.cui hic astipulatus est Pli.
romanoscoepit esse. Nam romani arma priusquam vites eo Iuerunt: Hic qugnam sit relaturus Ph.polliceturrina scilicet terrestria ac syderuregulas agricolis accomodas: quae certe maxime conducere dicuntur agriculturae studiosis.Nam ut vetissime ait Columella rei rustic consultissimus: qui se iii hac scientia perfectum volet profiteri,st oportet rerum natu iti sinationum mundi non ignarus, ut exploratum habeat, qua cuique plagae conueniat: quid repugnet:*derum ortus, & occasus memoria re erat:ne imbribus, Ventisque imminentibus opera inchoet,laboremque frustretur. Coeli,& anni prssentis mores intueatur: que enim semper eunde velut ex prpscripto habitum gerunt: nec omnibusannis eodem vultu Venit aestas,authyems: nec pluuium semper est ver, aut humidus autumnus. Et subdit Plinius. ω QV AND OQV ID E M QVI adhuc ea diligentius tractauere, &e. Aut * Multos certe constat de agrorum cultura disseruisse cum graecos,tum latinosinstes sio ter grgeos Hesiodus sibi palma ascivit. Democritus deinde Socraticus Xenopho, Um b Taretinus Architas Aresto, Theophrastus. ει siculis numeratur Epicharmus, tura scri Philometor:& Attalus Ex Atheniensibus Amphilochus,Euphron Chrestus fu*Plςx x phronis.Ex insulis nati, uenes, qui Rhodius fuit Itε Chius,Agatocles: Th so insula,Euagon Sc Anaxipolis & id genus. Inter latinos numeratur primm tam Censorius:qui rem rusticam primo docuit:deinde Sasems:duo, pater &filius, Scrofa Tremellius,&.Μ .Varro:qui rem expolivit. Mox Vergilius qui carmine pol
rem rem fecit, Comelius Celsus.& Iulius Atticus.Grscinus Columella Pli. ω CAPUT . V. MORTISSIMI VIRI, 8ce. Allusit ad Catonis assertios nem ita inquientis.At fortissimi viri ex agricolis.&mili
bilissimusque,ae minime inuidiosus minimeque male cogitantes sentiqui in eo studio oeeupati sunt hse illaVnd Rinse, iure ab Vegeno:rei militaris p imo: scite di stum coiic stetens bel licethoc. Nunquam potuisse credo dubitar aptiorem m abusi mis pistem rusticam:qur sub diuon in labore nutritur issima. , his paues,Vmbre negligens:balnearum nescia,deliciarum ignaraisimplicisanimi, paruo contenta :duratis ad omnem Iaborum tollerantiam membris:cui gestarestrrum fossam adducere onus ferre leue,perinde,ac si dicat. rtiores aptioressiotym SgignieX agris,acfamilia rustica: quam ex urbanaPorro Iuxuriantis lς,24
474쪽
nis fore arbitror oracula Catonis. quae hic Ri citat huse verborusetiei annectere. Cetero ut opem feramus huic lectioni, expendendum praecepta nonulla eum a Columel. tum a Varrone esse hicanimaduerteda:quo Catonis oracula paulbfiesra possint protritiora. Censebat enim in emedo agro, inspici edoque precipue duo perpendeda. Salubritatem loci,&vbertatem soli:quorum si alterum deesset,ac ni .hilominus Vellet incolere mente esse captum:atque euadagnatos &gentiles esse Dupi adducendum.Neminem enim prudentem debere secere sumptus in cultura steries cieda inlis soli: nec rursus pestileti, quavis feracissimo pinguique agro domin ad fructus agro e perueniret: posthaae prscepta adhucsubiungit Cato .non minusinmeda quam pri mendo ina. Via &aquam,&vicinum. Iter enim commodum agris non parum confert: ad vehenda scilicet&exportanda Vtesilia. que res frugis conditis,auget pretium, re minuit impensasrerum inuectarum, porro aqvs probitas iis additur, sine cuius usu nemo ali potest: de vicini commodo non certum priceptum putant aliqui. quod aliquando mors aliasque cauis eum mutare soleant,quo fit ut prsceptum,id Catonis,non pro oraculo habeatur ab omnibus,quos errare iure dixerimus.Nam, ut ait Cesu. queadmodum est sapientis casus fortuitos magno animo sustinere ita
demetis est ipsum sibi mala iacere fortuna: quod facie qui vicinu malu sibi cop
xauit.Et subnectit Pli ATTI LIVS REGULUS. &c. Verba sunt Colu. Iibro primo rei rusticarni quientis. Saepius praedicandum habeo, quod primo iam punico bello dux inclytissimus M.Attilius Mgulus dixisse memoraturiunx dum,sicuti ne foecundissim1 quidem sol ccum sit insalubris,ita nee Moeti si vel a luberrimus sit.parandum: cille. Utilissimus certe,ut ait Varro, primo rei rusti. is ager.qui selubrior est. Etenim ubi ratio cum Orco habetur,1bi non modo fructuqest incertus sed etiam colentium vita.Quare si salubritas no est: cultura non aliud est quam alea domini in . ac rei familiaris. Quare iure a Columella relatum esse accepimus, sapietis essensi Ubiqueemere nec aut Ubertatis illecebris,aut deliciaruo innitate decipi. sic industris patrissemilias est, quicquid aut emerit, auraccepeαrit facere fructuosum atque Vtile, ubi igiturpestifera lues irrepserit,hsc emendari poterit domini scientiauet ait Varro quod permagni interest, i sint positς vilis: quanis sint,quo spe stent:porticibus, ostiis,mfenestris: gnoscatite oportesagria vitaloci situmae coeli habitum. Hoc enim monuit sciendum Maro, quando Mi. Ventos & varium coelipr discere morem, Cura sit, ac patrios cestus habitusque locorum, , Et quid qusque ferat regio: & quid qusque recuset. , a .la Imprudes igitur decenti censura dicetur agricola,qui villam aedificarit in Ioeosne salubri:si que aerem pestilentiae subditum ei prinuerit. Nam aer circulassisasque corruptus plurimas adfert corporibus nostris causas offensam porro Cato,een set aedificandum non nisi consitoagro: quod maior inde fructus dominoeueniat Agricolae profecto optimi,rem rusticam ad duas metas, ut ait Varro.dirigere deEbete ad Utilitatem,& voluptatem. Utilitas Pstitfructum: Voluptas deleaatione: Lue priores partes agit,quod Utileest quam quod delectat:necnon ea,vplaciunt enestiorem agrum cultura: graque non solum fructuosiorem eundem faciunt, ut quum in ordinem sunt consita arbusta, sed etiam Vendibiliorem reddunt agrum: porro qui emerit agrum eum inpius Visitetaeircueasque.Nam,ut ait Cato,quo hesibis, toties magis placebit: oculus enim domini in agro fertilissimus est,Vtina quit Columella.. Ad id enim allusit Pli.quando ait. FRONTEM QUE DOMINI PLUS PRODESSE QUAM OCCI PITIVM, Se. i Otaculum id est Catonis inquientis.Frons occipitio priorest.
475쪽
- COMMENTA. IN . XVIII. PLINII. M
Verba sunt Porcii Catonis. Tum, ait, ita aedifires ne villa
iri quoa ineve fundus villa. Multos enim delirassessi
fili vilispositione dilam est: potissimu. L.Lucullu, cui vitior
vertitur,quod a ipsius agro careret,& Meuotadundo. Columellaia cuius rivulis haec desumptafuisse constat huius rei ita festiuiter meminit. Refert enim qualis fundus,& quomodo aedificetur. Multos enim in hoc praestantissiὰ
mos viros deerrasse constat.L.Lucullum.&. Scaeuolam: quorum alter maiores
alter minus amplas, quam postulauit modus agri, villas extruxit: quum vir uesit contra rem familiarem.Diffusiora enim consepta no solum pluris p dificamuae. sed etiam maioribus impensis tuemur,at minora cum snt, quam postulat fundus, dilabitur fructus:nam &humidς res,& siccs quas terra progenerat facile vitiatur, si aut non sunt,aut propter angustias incommoda sunt tecta:quibus inseratur.proportione ergo facultatum quam optime debet habitare, S libentius rus veniat, Sedegat in eo. Et quia de positione villae agitur hic, non obfuerit retare, quam coeli partem villae aedificiaque alia debeant spectare. Varro de hac agens ratione ibro primo rei rust. partem septentrionalem salubriorem me iana resert. Columes la dehissic disserit. Salientes rivi ad calores temperandos plutimn conserunt,du lmodo dulces, Utique in villam perducendos cesto: sin summotus longius a collis busetit amnis &loci salutatas, seditiorque situs tips permittet superponere villa profluenti. uendum tamen erit:Ut a tergo potius, quam pisse flumen habeat ut sdificii frosauersa sit ab infestis eius regionis ventis:& amicissimis aduersa,cupigrique amnes aestate vaporatis,hyeme Digidis nebulis caligent, Ps nisi maiore inspirantium Veiorum submouentur, pecudibus hominibusque conserunt peste: optim e autem salubribus locis ad orietem, velad meridie grauibus villa adseptes
trionem conuertiturMon oportet paludem vicinam esse villae aec iunctam viam
militarem . Villa que nec in via,nec pestilenti loco aedificare decet, sed procul,& editiore situ condere,vt frons eius ad otietem aequinoctialem directa sit. Nam eiusmodi positio medium temperatumque libramentum ventorum hyemalium& aestiuorum tenet: quantoque laetit aedificii solum pronius otienti,tanto Scin te liberius capere proflatus,& hyemis procellis minus infestari,& matutino regestati ortu poterit,ut concieti rores liquescant quoniam sere pestiles habetur,quod est remotum,ac sinistrum soli,& apricis flatibus. Sed quisquis volet villam in dracliuibus areis extrueresemperab inferiore parte auspicetur:porro Cato sub radice montis villam aedificandam censet. Si poteris inquit,sub radice motis sietin m ridiem spectetaoco salubti,operatiorum copia siet,bonumque ibi aquarium &πRusti eae pidu prope set:aut mare,aut amnis. Victruuius,libro architecturr sexto,ca. Octas dom di uo de sdificiis rusticorum agens,hpc ait.Villae ita collocentur, magnitudines earuspositio ad modum agri copiasque fructuum coparentur. In chorte culina quam calidissimo loco designetur,coniuncta autem habeat bubilia,quorum prςsepia ad focum, & orientis coeli regionem spectent deoque boues lumen& ignem aspiciendo Aorridi non fiunt. Celsa vinaria Iumina ad septenti nem fenestrarum habeat. Cum enim ali parte habuerit qua sol calefacere possit:vinum quod erit in ea confusum ab calorbe eturimbecillum. Granaria sublimata sint,& ad septentrionem, aut aquilone spectantia dispotiatur. Ita enim frumenta, non poterat cito cocalescere, sed aream diu refrigerata seruantur Equilia qua maxim e in villa ubi loca calidissima fuerint inituantur:dumne ad focum spectent:cum enim iumenta proXimς
ignem stabulantur, incisunt. Horrea,Foenuia,Farraria,Pitangaextra villam
476쪽
suntlaei eda vi ab unis pefieulosnt villae tutiores: haec Vimuusus. Uarro autem de hisquam appositissime ita disserit.Danda opera ut potissimum sub radieibus montis sylvestris villam ponas, i pastionessint Iair: ita ut contra ventos. qui salubemmi in agro flabunt post sint. Adem saequinoctiales aptiuitiis: quodsstate habeat umbram:hyeme solemtta cogaresecudum flumen aedifieare euraudum ne aduersiam eurum ponas: hyeme enim fiet vehementer se idς, Raestate non salubres: haec Varro. Nunc redeamus ad textum. AGRI ipsus botisutas, M. Agri bonitate Columella libro secundo rei rustieae sic describit. Ne quealiud est colere agrum,quam resoluere, &fermentare terram,ideoque maxis mos fructus ager prinet,idem pinguis, ac putris quia cum plusimum reddat, misnimum pascit.&quod postula exiguo labore,& parisa impeia conficitum, h et igiturprpstatissimum solum dicatur, proxiHuhuic deinde pinguiter densum. quod
impensam coloni laboremque magno foetu remuneratur. Tertia ratio estloci myi,qui sine impensa fruetium reddere potest. Nullum detinus soli genus habetur quam quod est Meumsatiter & desum,& macrum.Et paulo inferius subdit.Plurimos antiquorum memo sa repeto. qui de rusticis rebus scripserui quasi eofessa, nee dubia, signa pinguis, ac frumentorumsetissis agri prodidisset dulcedinem soli
propriam,herbarum,& arborsi prouetum:nigrum colorem,Uel cinereum. Terra
frumetis habilem significat.Isicus alamsi ramen, trifolium Ebulum,rubi,pria sti sylvestres: haec ille. - MODUM ait Pli.) AGRI, M. Modus certe in re rustica obseruandus au te est: illud quae oraculum quod a sapiente dictum με osi as,s Ῥ,ho est,mensuram esse in rebus adhibendam, idque,Vt ait Cotu. no solum aliud acturis:sed agrum paraturis dictum intelligiturine maiorem quam rastio calculorum patiatur,emere velit. Nam huc pertinet prFlara nostri poetς senu, tentia. Laudato ingentia rura,Exiguu colito: tusenim hoc praeceptum numeris innavit: quippe gentem acutissimam poenos dixisse conuenit. Imbecilliorem agrum,quam agricolam esse debere,quoniacum sit colluctandum cum eo,si funes dus praeualeat allidi dominum . Nec dubium quin minus reddat laxus ager non recte cultus, quam angustus eximie. Et subdit Pli. λω COLI RUR A erga stulis pessimum, εχ. Damnosum coli rura operariis seruis. , NIHIL MI ONUS EXPEDIRE quam agrum optime colere, Sc. Quis si quam optime colas agrum hoc fiet impe a multa:qus penitus in re rustica evilada est: medioeti enim impensa res rustica tractanda est:sic enim medium Cato prscepit obseruanudum,prscipiti dem,ut vicinite agricolam diligant. Si, ait,te vicinitas videbit liabenter, facilius tua vendes,operas facilius locabis:operarios facilius conduces,&id
genus multa : quae legat quiplura volet: porris Cauetis. Ut hic ait Pli. ne familiae mala: snt. Familiam,inquit, ne siue is peccare:litibus semilia supe sedeat:si quis quid deliquefit,pro noxa bono modo iudicet lamilia mala ne sit:hre Cato.Et subuiungit Pli. FILI x BIENNIO BIORITUR, &e. Ad haec faciunt Columellae verbaum,libro secundo inquientis. Iunci S graminis pernicies reparmnatio est:filicis frequens extirpatiorquae velaratro fieti potest:cum intrabienisi Filicissispius couulsaemotiuntumcesetius si eodem tempore stercores & lupino,Vel faba satio. conseras,ut cum aliquo reditu medeatis agri vitio. Namque costat filicem satio nibus&stercorationefacilius interies erum Sc si subinde nascentem falce decidda :quod etile est opus, nua praedictum tempus vivacitas eius absumitur:porex mirum videri potest,quod Ph. hic ait. radicesiuicis sectas arudine no renasci: Filicis et M aratas vomeriarudine addita. Est certe inter arundinem,&filicem,antipaα arundi umia hoc est discordia qusdam naturalis: adeo, vivia altera sitno inueniatur alteα nis anti
quodpaulis maius est. Diosco ibro quarto resertiradice silicis mederi plagis pathia. hi ictibusque
477쪽
i, COMMENTA. INP. XVIII. PLINII. m
icti quesectis arussinerimat dicti in Pli. Celsus, libro quinto,inquies,pessima
exsurculis harudo est:quia aspera est, eade que offensa etiam in filice est, sed riueognitum est utra que aduersus alteram medicamentum esse: si contrita superi imponatur:de his agemus fusius, libro Vigesimo,&vigesimoquarto. STATUM IN ARI, Firmari,Stabiliti Fulciri. Subnectit Ph. AT 1ΜStatumi s A,OSO. M. De agri sylvosis saxosisque,ac Vliginosis,colendis,p parandisque,sicagit Cotu. Nemorosi frutetosique tractus,dupleX cura est,uel extirpadis radicitus arboribus,&remouendis,uel si rars sint tantum succidendis incen idendisque,ae inaradis. At saxosum facile est eXpedire lectione lapidum, quorum si magna est abundantia: velut quibusdam substructionibus partes agri sunt oectapa s ut reliqus emundentur, Vel in altitudinem sulco depresso lapides obruedi quod tamen ita faciendum erit si suadebit operarum inlitas. Si ager humidus erit. abundantia uliginis,antesiccetur finis . earum duo genera cognouimus: carum ει patentiu:spissi atque cretosis egionibus. peris fingrelinquuntur. At ubi est humus soluta alius fimi patentes:quaedam etiam o caecantur: ita Vt in patenteε ora hiantia competant caecarum,sed & patentes latius.& apertas summa parteae, cliueique,& ad solum corrctatas:imbricibus similes fatere conueniet:ue illa.
ctioni intulisse videri possimus: haudquaquam obfuerit j admouismehuic proposito quς Columel .prompserit inliditerast persequenda enim sunt seminum genera, prima,imii quit Colu, &utilissima sunt hominibus frumenta, triticu& semenadoreum. Tritici genera sura cognouimuS, Grum exhis maxime seredum est:quod robus dicitur,quo niam Sc pondere,&nitpre prsstat. Secunda Gditioinsia
benda siliginis, cuius species in pane pr ipua pondere deficitur. Tertium erutri minemus Anias agMolis gratissimus id genus est siliginis. liqvs tritici species, taeda'. --ph4bet.
, At si triticeam in messem robustaque farra, Exercebis humum, iisque instabit aristis., Ante tibi eoae Atlantides abscondatur. Ad cuius verba plinthallusisse constat: absconduntur autem allantides, hoc est, Vergilliae altero.& ttigesimo die post ad tumnale aequinoctaum : quodlare concitur nono calendas Octobris: satio igitur tritici debet intelligi dierum sex numero dc quadraginta ab occasu vergiliarum,qui fit ante diem. IX .Calen.Nouembris ad brumae tempora. Sic enim seruant prudς tes agricolς,inquit Cotu. Ut quindecim diebus p ius,quam conficitur bruma,toti dem quod post eam confectam neque arent,neque vitem,aut arbore putent pom . Sesam' ris quod Pli. de Sesamo ait: desiit certe 1ampridem seri in Italia. ncerte Italiae nunc nec galliginter frugesserunt. Aegyptus sesamum cognoscit: vi aliubi doceqbimus:graecia eo utitur in panificio ad dulciatia.Cster δ de Irione mirari subit grauissimos authores tam ancipitisententia disseruisse. Nam Itione.hoc enim N itym tμπ.hoc est,erysimon, cant: alii inter frugesIt Theophrastus,ac Pli. num Italo. Tant,akI,Vt Dips .d Paulus Heginita,inter olera. Theophrastus enimn Q do Plantarumhistoria e culmis frugum agens Itionem,sive erysimon inter gem
478쪽
frugum posuisse ridetur, quando est etapA I.ν ρ κ roeliae iam R O inbuia si vertat aliquis, nihil aliud tabui, quam, fusuarum autem milhi scilicet & panici harundinaceus cautissiue culmus est. Sesami vero erysimi ferulaceuxconstat his numerati interfruges.Paulus autem Aeginita
libro. i.inter olera posuit sed de his in parte medica. ω SEMENTIC A,Qus
seminari possunt Subdit pli. ERUMPIT A primo satu hordeum die septi M. ikimo, M. Alist ad Varro. assertionem libro. i .rei nist.rta inquietis. muRplς ἡ- runque e terra exit hordeum diebus septem, e multo post triticum,haec ille. De satione autem hordeiColum. libro. ii .haec agit.Proximus est his frumentis usus hordei,quod rustici heκasticum di eunt , quidam etiam cauthetinum, quoniam Scahaanimalia quae sunt ruti melius quam tritieum, Sc hominem salubrius qua masIum triticumpascit nee aliud in egenis rebus magis inopiam defendit. Seritur seolura,siccaque terra,&vel praeualida vel exili,quia constat arua segetibus eius maris cescere,propter quod pinguissimoagro,cuius nimiis viribus noceti non possit,aut
maero,cui nihil aliud committitur. Altero sulco seminati debet, post aequinoctra mediasere sementis laeto solos gracili matutius.Et subnectit Pli. γω EGUMINA Q. V ARTO, VEL CUM TARDI SE SI ME SEPTIMO F A B A , &c. Varro legumina exire e terra quatriduoaut quinque diebus scriptum reliquit,libro. i. rei rusticae. FASTIGIANTUR, Infasinium eriguntur. Porro Pli. hic millium missi.& panicum interfrumenta numerat,quod Sc facitColumel.libro secundo, qui etia Paeseu.
ea cotribuit leguminibus. Ex eorum farina stipanis, e milio parum nutrire docet Diosc.libro. i i .e panico minus parisnuttire quam e milio dicitur.Panim Theoxphrastus mellam Sc melinon vocatigraree etiam Z μαμ ad inelymon fertur, mishum vero vi ορ, id est cenchron.In genu tertio,in tertio nodo siue articulo. SILI VANTUR. Hoc est siliquas siue tegumenta faciunt. Subnectit paulo mox. λω MAGNA TERRAE COELI DIFFERENTIAM. Refert enim in re rustica,ut cognoscamus terrae coelique habitum. Et viaitColumella.Contemplatio veris cunctarum in ea disciplina partium,quado cuique contingit Ut Sc segetum,arationumque perciperet usum, & varias dissimilitumasque terrarum species pernosceret, quam nonnullae colore, nonnullae qualitas te fallunt,asque in aliis regionibus nigra terra,quam pullam vocant, ut in Campaαnia,est laudabilis, in aliis pinguis rubrica melius respondet: quibusdam sicut in Auphrica Numidia putres, arenae foecunditate vel robustissimum solum vincunt. Inasia Μ itaque densa&glutinosa terra maxime exubera atque inhisipsishab re cognatum quid recuset collis,quidcampestiis positi,quid cultus,quid sylvester ager,quid humidus,&graminosus,quid siccus&spurcus. Et subdit Plinius. ET ALICA SED P R AE C I p V E AVENA, C Ais AliςR LAMUS ALTIOR FRUMENTO Q VAM HOR. DEO, Sc. Hic perpendendum Alicammon solum diei consectionis gen' quod ex zea fieti consueui de quo agemus capite undecimo. Est enim frugismunus, cuius farinafiebat confectio,quam medicialitam Uocant,cuius Hippocrat..hi a tam j)ς R fuerit VsuS-s uod autem sit genus farris etymon grae hocnomine far appelletur. porrbopem ferinostro dicto Pallassius, qui de confiacienda alica immo mense sicagit. Hordeum seminaturum cui superest, adtae aliqvid de virore per manipulos ligabis,& torrebis in furno, Ut facile mola possit infringi ,& modio vini, salis aliquantulum dum mollitur , eur bis miscere, M seruabis . Pauli item Aeginitae sententia ad haec facit, nam is libro primo
479쪽
asserit alicam fuisse factam ex fruge, quam χωρον appellant. De his etiam a no ais agetur cap. π i.&de olyramp. V i i l . ub quod hic ait Pli.de tritico ponderoseae candido.Haec enim est nota melioris tritici, Ut usu deprehenditur granuem futilum si cum diffisum est, eundem colorem interiorem habetintegrum esse etiaeret, quod extrinsecus albidum intus etiam conspicitur candidum,leue,ac vanuinti
telligi debet. PRAETULIT inquitMi.) OREUNTIUM ET TRAE DUUS G v Μ, &e. Est enim tragus figura similisfartigenus constat esse frugis &si
herba dicatur etiam de qua in parte medica agemus. Est ergo frumenti genus, quare graecorum aliqui te est οὐ 'κ appellauerunt,hoc est, tragon frumentactum. De Meetia agam eap. x. reb ubi legitur hic. WHOC EST Ei s DC L I PONDUS, M. Budaeus elegantiarum obseruantissimus, non1laesi sed siculi Iegit,qui quantum farinae e sextariis frumeti farrisve elici possits te meminit libro assis. ii ii .cuius scita non collibuitsuppingere, quδd putem queque lectorem ingenuum Sc bonarum literarum studiosum,issius inclyti viri nactueodicem. T R I ENTES. Hoc est quatuor uncias,non enim hie mens significat drachmas quatuorsed Vncias:sicut ijodrans, cias nouem, dempto quaesdrante .Porrδ ubi ait Plinius. IN TANTUM FALLITUR COL MELLA, &e. Hic Columel. taxat,qubdnonis putarit trimeste esse genus proprium frumenti.Colum. verba haec sunt libro.i i .cap. V i .ubi de generibustritici agitaeritu inqui erit trimestre cuius usus agiteolis gratissimus. Nam ubi pro pleraquas aliam De causam matura est satio omissa, prssidiu ab hoc petitur, id γὰnus est siliginis, reliqus tritici species nisi quos multiplex varietas frugum, &inae Adeseu nis delectat gloria superuacus sunt. Adorei autem pigrunque vidimus invis genera quatuot,far quod appellatur Elusinum, candoris nitidi: far quod vocatur venu eulum,rutilum,atque alterum candidused utrunque ma1otis pondetis, qua clusi num.Seme trimestre quod dicitur halicastrum idque pondere&bonitate est prς cipuum:sed haec genera tritici & adorei obseruanda sunt Uficolis,quod raro quisquerita situs est .vtyno semine contenti esse possumus. ρω TRITICVM autesicco loco meliuscoalescit, &c. Hoc trimestraritim abs quibusdam etiam voca laa. tursitaniuauthore Diosc.lib. V. M- ORIZA GAUDENT, &c. Ingenere enim frumentacto oriza connumeratur.Palumbus locis hane nata tradui,ex hac ptisana fit,quamuis crebrius fieti soleat hordeoaex aliis tamen frugibus plisanam fieri comperimus. Hinc Flaccus est. Sume hocptisanatium oryzae,de qua aliubias gemus. M HORDEARII VOCABAN TvR, &e. Legiis Hordea etiam ars hordeatium dictum,quod pro hordeo equitibus dabatur. Hordeo ite amtiquitus polenta fiebat graeci hanc Desinu reiadest, alphiton Vocant, quanquam tumen sintvi αλωτον iocestes iton,dicant farina simpliciter dicti quamuis 3c a quibusdam hoc nomine vocetur farina hordei,concinruus tamen eam appellarim - ωμ -,hoc est omelysin.Porro testini. - SIMILI modo extritici se Tragui mine tragum, &e. Hic perpendendum tragum non esse hic frugem cuius mesminit paulo supinus,sed farinam quae ex semine tragi fit, ex qua conficeretur posti similis ptisanae. AM γT V Μ VERO, &c. Amylum, quod Amyiu sine mola conficiatur dictum est, quod Dioscorides libro secundo maxime pro bat,illudquod ex trimestri tritico fieti solet. Probat item quod creticue ut aegyptium. Haec quae deconfectione amyli ait Plinius videntur esse desumpta pes penu Diosc ridis libro antelato. Porro Ubiait Plinius. - CIRCA CLUSIMA ET SENAS, M. Senas hic res fertur ad libras,non ad urbem.Deam Babylonici fertilitate,Herodotus libro prismo, huius etiam meminit Budaeus libro quinto assis.
480쪽
ait de rea, pendendunt esse id quod alii voeant semen. 'Sunt autem duo genera res, alterum simplex & ius t tum grani,alterum duplicis,semen habens colunctum. Ex generibus his fieri panem author est,cumDios . tu Theophraatie similem tritico testatur libro tertio dehistoria platarum.Sunt qui hanc apud Italos cet speltam, eandem quo putent. Porro quod de olyra dicitur. Theophra.triti ΟΥ 'co similam olyram etiam scriptum reliquit frugem quidam putant esse quam se calem nonnulli vocant. Sed no pro compertoid putarim nec desunt qui autum et
eam eme siliginem ancipiti quidem assertione. Nam siligo interdum non lunaritim delicatissimi triticie sed etiam medulla siliginei grani. Quod significasse videturCelsus librosecundo,cap. vii .his verbis. Ex tritico firmissima siligo, deis inde simila deinde cui nihil ademptum est:quod autopyrum graeci vocant. Simis simila,
lago euiustae meminit Plinius,dicitur 3c simila,diciturque latina delicatior, siue λ. , flos,ac deliciariarinae triticeae: cuius Martialis meminit. Nec poteris similaedou P, res numerare nec us. Porro in quibusdam exemplaribus legitur hie. γω ZEDEROS, &c. Vbi poti legendum est redoros perinde ac dieas terra donans Σeam. in PVLTE AUTEM, Sc. Pultem, quam alii graeeoα tum H, Dii πολτο ,hoeest,ctimnonNel potion dixerunt.Pulticillam vero πολταριορ d est poliarion .Fiebat autem quondam puls hordeo,quod etymon videαtur monstrare, mi tui . Crimen enim vocant ordeum,deinde fieri assuevit utilior paulo,Ma,Stritico. Theophrastus deplantarum historia ibro. vii l .cap. primo duo genera frumenti tradit. Imenti,ait,prima&maxima genera duo sunt. Sunt enimalia frumentacea,Vt triticum,ordeum,tiphasemen, Sc reliqua quae speciem tritiei acordei gerant. Alia chedropa appellata,vi labaricer,pisum atq; quae vocitare solemus legumina.Adde tertium genus,milium,panicum, mimum. Et paulo post ait. Alia enim desyderant seri seroquianequeant tollerare.Mature seruntur triticum,ordeum, tipha, siligo ex leguminibus labaa inum. Erumpit aliud tardius,aliud omus. Ordeum ac triticum die septimo, legumina quarto die aut quinto abis exceptis Sc.
est semidalite,de quibus aliubi agedum est. llen vel potes Pollis.
- 1 cuius hic meminit, est tenuissim' puluis,magis quam iarina sit,circa molassatamque,&loca in quibus panis pinsi Π pai.'bium: minuentus, quo fitpanis omnium aliorum infimissimus.
Q e T O , Sc. Pane ex fermento duriore iacto, panes arti artopta