장음표시 사용
611쪽
Iiora in Asia quam in Europa nasci. Re tamet si propter ignotas regionum latitudinesta
pelabuntur,nihil OrninuS tamen us nostra a
late plane cognitis compertum est in eodem coeli tractu populos ad occasum corporis ui ribus Ionge praestare, orientales ingenio. NaCeltae innumerabiles saepe copias in Italiam,
Grsciam, Asiam duxerunt: itali uerΘ no prius in Galliam penetrare ausi sunt, quam impe rium ad summum perduxissene dc quidem Caesare duce, bello intestino flagrante Galatia. Hinc laudes Ciceronis &Agrippae in CPsarem,quὀd eas gentes don*uisiet,quarum impetus Romani sustinere uix possent, lacessere
non auderent. At Itali Graecos ita subegeriit, Ut nullas acceperint ostensiones. Graeci ueta qui suis armis intimos Alae recessus aperuerunt, uix unqua in Italiam praeterquam Pyrrho rege uenerun qui tamen uictus; fuga rurpi sibi salutem quaesiuiti ut 8c Xerxes. Hinc il-
Iud Iuliani Imp. CeItae & Germani audaces, Graeci ac Rom tum bellicosi,tum urbani: Aegyptii magis industrii dc sagaces,quamussim helles ac rustiles: Syricum alacritate 8c facilitate animi ad disciplinas apti. Quid commet morem quim cupidi lil striatis seruitutis
in i patientes stat Germanos' quam tractabilesae quieti Syri, Persae, Parthi; ac denique p. Puli omnes ad ortum S austrum ρ' Haec ille in libris
612쪽
LIBER Xx III I. 613 libris aduersus Christianos esuh1 u1m ortus &occasus aperte demonstrat. Tacitus uero scri-hit Batavos qui ad occasum extrema Germaniae tenent, omnium ferocissimos ac uirtute
praecipuos fuisse, quod Plutarchus in mario confirmat. Magnitudine quidem praestant ut omnes qui loca palustria & frigida incolunt. Ita quoq; bellicosissimi totius Galliae putari tur qui magis occidui sunt: quod Caesar ipse primus animaduertit: optimi generis homiaries, inquit, ex Aquitanis 8c Rhutenis. Omnitim autem Europae populorum maxime occidui Britanni dc Hispani, strenuissimi sunt.
Habet igitur occasus cum septentrione,ortus cum austro magnam affinitatem: quod non solum uidere est in animantibus naturis, uearu m etiam in stirpibus, lapidibus ac metallis, ut uidebimus. IIII. metalla. Fama constans est aurum optimum ac gemmas preciosissimas adortu&meridiem nasci: caetera uerd metalla optima uersus occasum septentrionem: quod quidem Cardanus cum scripsister, repraehensus est a Scaligero,sed nulla ratione: id enim artis metallicae magister Agricola grauissimo testim5nio prius comprobarat,qua m Cardaanus scripsisset. Aurum,inquit, totius Europae laudatissimu affert Hispania Baetica, quae in tius Europae maxime australis est: Africae uec
613쪽
Ψd Aethiopia. Idem paulo pdst: Ortes,inquit,
re Africa tota caret minio &argeto uiuo: se rum quoque rarissimum in Africa, frequens in Cantabria quae totius Hispaniae maximἐseptentrionalis est 3c EuIopae maxim occi dua in Gallia, in Germania. ldemr Ferrumo innium praestantissimum apud Suecos &O sirogothos, quod Osemuthum appellant.
Quinetiam in Ligiis ad Sagam oppidum ii
pratis ferrum erui scribit ad altitudinem duo. rum pedum C decennio renatum fodi,nec altius Propter aquas penetrari . Sulphuris uera nusquam terrarum maior copia quam in in sula Thule, quae Isiandia dicitur unde in unu uersam Emopam aduehitur.Idem tradit nucquam in Germania inueniri, praeterquam in Goldgranacho & Carpatho monte, qui cum metallis omnibus abundar, tum Uerὰ Germaniae terminus est ad O rtum, S ad meridie ueragit. At ex Siderocapsa Turcae quotannis ducenta aureorum millia eruere dicsituri ferrumtamen difficilius inueniturdiam Turcae in urshium direptionibus ferrum multὀ magis exsPetunt,quam ss aut stannum:&quemadmodum ferrum ad septentrionem penet in ipsa superficie terraesta aurum ad meridiem in agris S arena pura reperitur. Tradunt enim in reo gno Dam uti iuxta montes Betultra Capria cornum, aurum post imbrium copiam dete
614쪽
L I B E R xx III I. 61 gi. Etut caetera metalla ignea ui coquuntur ad septentrionem in montibus Pyrenaess, Iurasso, Cemeno, Alpibus, Carpatho, Rhodope, Pangaeo, Laurio, Tmolo, Caucaso: ita quo
ad meridiem, aurum non igneo calore,stas derum coelestium ui & ardore Solis, uelut insuperficie terrae dc arena,conflatur. Non aliarer australes Sorientales homines coelestica- oreac syderum ui sustinentur: occidui ueris re septentrionales ignea flamma intus conce-Pin. Quare cum a singulis ad uniuersa reI hositum intelligo in septetrionibus interiora calida humida, exteriora frigida siccat austriueta interiora seigida sicca, exteriora calida
humidatorium ueta dc obitum temperatiora. Patethoe in purioribus naturis &elementis, quo magis sunt a concretione libera. Nam cuaer sursum ac deorsum aestate incaluisitantum frigus in media regione cogitur, ut grandines,quae hyeme non possunt, eo tempore maa imo pondere concrescant. Sic terra Solis arodoribus usta ,seims cohibet: quae tamen cum omnia gelu obriguere,intus calorem coercet:
idi s uidere est in puteis, qui calorem concopeum hyeme exhadansiaestate frigidissimi senatiuntur. Cum igitur in septentrionibus perpetuum quodammodo Bigus ετ ita perpetuu
calor occupat interiora, non modo terrae ipsius,uerum etiam animantium & plantarum,
615쪽
ut quod ait Empedocles calidum in fis gida , frigidum in calido natura collocassi
V. Sylvae 8c arbores Iam uerὀ cum stirpissos animantium alimera sint i calore dc humo; re. 1tasyluarum H animantium magna copia est in septentrionibus. Hinc Plinius Germa niam 'luarum altissimarum miraculo plena esse tradit. Quinetia Vitruvius altissimas arthores in Apennino, qua septentrionem spe-ehat,nasci scribit: & ea quae sub polo esse dici. tur Groniandia, nomen habet ar uiriditate aernuuitudine sylvarum. In Africa nullae sylvae,
Praeterquam in montibus, quae naturais hahent septentrionis:& paulatim arbores procerae aeque ac homines meridiem uersus euntiti minores uidetur. Sunt enim in Gallia Nar, honenti quercus bipedaIes, quae fructum se runt, nec altius excrescunt. Consimiliter motallorum omnium, praeterqua auri .uis inse/Ptentrione maxima: nulla feret in austro, nisi en montibus altissimis. V I. Eruptiones ignium. Versus septeneri' nem eruptiones ignium dc incendia maxima feruntur: Nam Chimera, Gazeuale, suuius, Aetna, Picus, Carpathus, ipsa tera rarum ultima Thule est enim in Vo gradu sita ac pene tot maximis incedus ardet) tum me.
ad loca quae Olaus in Gothiae descriptione
616쪽
riorauit, perpetvss ignibus flagrant & Pyre naei ab incendiis nomen habuerunt. Ultra 3 o.
ab aequatore gradum nullae memorantur . nec
aquarum calidarum balnea, cuiusmodi sunt in Italia, Gallia, Germania & extrema Gothia . Illud est opinor quod Picus mirandula obscure admodum significat, his uerbis: Qui cognouerit proprietatem Aquilonis, intelliget cur Deus mundum iudicabit per ignem. Atin haec uetus est non modo Pici, sed etiam Heracliti, ut ait Plutarchus, & Hebraeorum opinio, qui mundum aliquando deflagratuirum,ignes p non e coelo delapsuros ut putat
magianus sed ex intimis terrae uisceribus erupturos confirmant. Hoc autem incendium ad eptentrionem non ad austrum fieri necesse est,cum lite aquae,illic terrae globus prominea qui conceptos ignes alit. V I L Aestatis calor. Ad septentrionem ut Aristoteles alta febres acutiores sunt & ca loris uis aestate, quilm ad austrum maior. De febri ratio est in promptu, quae coactis meati-' hus, facit ut etiam hyeme ubim acuti morbi grauiores sint quam aestate. Sed absurdum ui. deri possit,in Europa homines magis aestate calere quim in Africa : illud tamen quasi co gnitum ponit Aristoteles: dc quidem Aluare,fius scribit Abissinum Aethiopem, quo die Lusitaniam appulerat cum Legato Praeteia
617쪽
εit B E M A T V R A P o P V L d x vnis, calore extinctum fuisse Iam uero Hispant, queruntur in Gallia se maiores aestate, quem in Hispania sentire calores. Quinetiam fertur, ardenti aestate maiores esse calores in agro Datistano: id est, ad mare Ballicum, quam in tota icis magis australibus. Et a Nicolao Seuerino Dano accepi in Suecia templum esse, cuius hiatus austrinum Soli obuersum calore eiusdedenigratum fit. Quae ratio fecit,ut opinor,ut Germani Tacito autore hyemquere. aestate annum definiant: autumni bona perinde aenomen ignorent. Dani uerὀ hyeme & aestate, ut Poeni, qui ueris & autumni rationem non habent, ut Leo Aser scribit. Causam caloris septentrionalis ad aeris inertiam 8c crassiti em referemus. Est enim Europa 3c Scythia plena fluminibus,qui ex humore interno illa entes , efficiunt limosa 8c palustria loca: hine Mapor densus aestate sursum euehitur,qui coacepto calore ardentius urit, quimaei Africae tenuis propter fluminum inopiam. Vt igitur ignis ardentius urit in metallo conceptiusquam in ligno,&in hoc quam in Imo te in 'aere crasso uehementius flagrat, quimin t nui. bare ii qui thermas sumptu minore calefieri upiunt, solum aspergunt aqua, ut uapor elatus Sc aer crassior factus, calorem sustunere possit. Argumento est etiam illud, quω aestate pluuio sintq , sudore dc calore multo magis
618쪽
magis diffluimus ac laguemus quam aere se. reno: nec tamen propterea dicemus,exterri ora septentrionis australibus calidiora, quae suapte natura sunt seigida sicca, sed stantibus austris, elatis*uaporibus, aer calorem melsatis concipit ac tuetur. Alaicae ueta terra, lapides , aquae calefaetae multo uehementius urunt,quam in Scythia propter radiorum acumen Commodius ita ab Aristotele dici po,
ruit,maiores aeris inflammationes aestate neri
vid septentrionem, qua m ad austrum: Atque haec in uniuersum de moribus popuIorum, qui regiones planas & squabiles colunt. Nue singularium discrimen in locis montanis, Paslustribus, aridis, uentosts, tranquillis uide
Hoc inter plana & montana interest in hominum naturis, quod inter austru& septentrionem : 8c eadem ferme temperatura, si locaptaria non fuerint palustria.Vt enim maxim5 frigus ad septentrionem, aequabiliter fusum estin planis: sic ad austrum in motanis S m dia regione aeris, tanta uis est Digoris ex analiperistasi caloris, ut non magis Hyperborei fi tamen ulli sunt quam Lunae montes aUt Picus in insula Tenariis mos omnium altissi mus,gelu co crescant. Id facile colligitur aestatatis
619쪽
cro DE NATURA POPVLORVM.tis habita ratione, qua rum maximἐ grando in media regione aeris cogitur, quod hyeme uix unquam contingere videmus: quia frigus ubi dispersum,minorem uim habet. Falsum est igitur quod putat Averro es, qui plantas animantia vegetiora esse putat in montibus, quod coelo propiora sint. Sic enim diuinio res essent motani homines ac magis ingenioa si qui tamen ualde rudes ac barbari ab omni.hus appellantur. Falsum etiam quod Hippocrates scribit, mutationes temporum in monatibus essicere hominum feritatem ac procerutatem. Cum autem planae regiones septetrio nis fere aquis immersae sint, montes no item: necesse est montanos duriores, robustiores ac
uitae longioris esse, eon meliore habitu, quis
montanae aues 8c pecora palustribus,& montanae arbores reliquis praestant. Et quoniam nulla seu eiuga, sed Iatera montium coluntur: teperatior est ac magis salutaris ea pars, quae ad septentrionem conuertitur,ultra quintum
re quadragesimum a polo gradum: citra uero salubrior quae ad austrum. Est enim magnum utriusque diiscrimen: quod satis intelligunt qqui uel in montibus iter habuerui. Quod igiatur de media regione ac populorum moribus diaeimus,non pertinet ad eos, qui in Alpibus,
Pyrenaeis, Cemeno, AcroceraunqS Haemo,
Carpatho, Olympo , Tauro, Stella, Caucaso,
620쪽
LIBER XX IIII. 62sImao,8c Aruernis montibus siti sunt, tametsi coeli tractus est omnia temperatissimus. Ab australibus etiam excipiendi sunt accolae Atlantis. Arabiaemontanae, Bethae, Angsi, Pici, Serraleonae qui mons hi μα-a Plinio uocatuo sunt enim montani duri,agrestes, belli cosi, laboris patientes, minime in ingeniost: ideo p non tantum in montibus septentrionis,sed etia in ipsa Atlante, qui Tropico proinximus est,magni ac robusti homines nasci discuntur: unde legiones conscribunt Mauritaniae ac Numidiae reguli. Illud certet admiratione dignum est, quod qui montes Arabiae tenent, nunqua feritatem dc animi robur de ponere potuerunt: sed aut naturs uiribus, auglocoru praesidio freti, in summa libertate semper uixerui. Quinetiam Turcarum princeps texaginta millia aureorum illis tribuere dici tur, ut agro Palaestino ac Damasceno liberdfruatur. Iam uero imarsi, ueteres Apennini accolae,omnium Italiae populorum ferocissimi fuisse feruntur: uulgatum est illud: Sine Marsis triumphasse neminem. Vnde uero Gostauus legiones conscrἔpsit, ut Sueciae regnum inuaderet, nisi ex Dalecariis, qui Suectae moriteS occupanti' Ex quo intelligi ur id quod ait Cicero: Ligures montanos, s apte natu a duros Sc agrestes: maritimos uersutos est e. Omitto quam diuturna bella montani Cilices 8c Acro