Quaestiones physicae

621쪽

cis D E NATURA POPVLORUM,

Acroceraunij cum Turcis gesseruli quam dia potentiam eorum ducibus Caramanis susti

nuerunt ac repuler uni. LOCI PALUSTRES. Montanis omnino repugnat eorum natu

ra,qui in locis palustribus uersantur, qui proapter humoris copiam maiores sunt in eadem latitudine: ut Batavii dc Phrysii, qui Rhenistia tenen maiores inta eliquis in eodem tractu Germanis:& Belgae propter paludes Sc locorum planiciem, longiores sunt Britannis. quorum reoo plana fertur, minime 3 palum stris sed arenosa Pessime qui in locis palustri. bus 8c calidis uersantur: ut in Aegypto &in Gallia Narbonensi, qua paludibus estetmmersMillic pestes,hydrocele,uitiligo, lepra perpetuo grassantur illic quom uidere est languentes homines 8c laedos pallore uustus . Este nim floridus color praecipuum temperati r

sonis argumentum. L o C I ARIDAridae regiones,quantumuis caIeant, I

hres tamen sunt. Nam Hispania, Numidia, Persia, Chaldaea, Arabia festix, homines habent alacres,duros,ac caeteris in eodem tractis

robustiores. Cum enim Aegyptus, Cyrenai ca, Mauritania, Gallia Narbonensis, alba im

622쪽

pra insedi ae sint riariissimi tamen sunt in Hisspania 3c Numidia leprosi, ut Leo Afer describit. Facit etiam unius interdum fluminis discrimen,naturas hominum discrepantes culinin longitudinem fluit cut Danubius, Niger, Eridanus Tagus, Asopus quia septentrionastes ab australibus diuidit, ne tam facile soci talibus&commerciis utantur: qud fit ut capitalibus odiis saepe dissideant. Australes nim qui Nigrum B. accolunt, parui, debiles, subcinerithi qui ad septentrionem ex altera parte, maiores ac robustiores sunt ac penitus atri. Nec mirsi si Plato Diis gratias egit quda Atheniensis erit non Thebanus: Athenae tamen ac Thebs Asopo fl. duntaxat ac ao. circitar milliaribus diuidunturi sed Athenienses ad austrum, Thebani ad septentrionem comversi sunt.

Qui sunt in convallibus ad.meridiem masiori calore urgentur, quam qui in eodem tractu septentrionem spectant: ita ut hi ad Scytharum, illi ad australium naturam magis acacedant.Inde sit ut qui Carpatho adiacensim ridiem uersus retorridi finit ex aduersa parte candidi . Eandem ob causam Galenus homines tabidos in agrum Tabianu mittebat in ter Surrentum dc Neapolim,ubi uallis ad au strum

623쪽

DE NATURA FORULORUM,

strum hyeme quoque Veris temperiem hi het. Inde quoque morum dissimilitudines aediscrepantes eorum naturae qui Rhetiam . Carinthiam dc Croatiam incolunt, ab Istris &ll lyricis: dc Insubrum i Liguribus & Hethus cis . Sunt etiam qui convallibus unditam.

hiuntur, qui maximis caloribus uruntur uti tra si polo gradum . propter mutuum ra diorum concursum dc conclusa undique loca. Cum autem e montibus fontes & imbres limosi fluant, necesse est fertilitatem maxima angenerari. Ne enim fabulosa mihi uiden. tur, quae ueteres de Mauritania dc convalli bus utriusque Atlantis prodiderunt, centeῆ-rnam colligi messem: curn his quoque temporibus Leo Afer quinquagesima se uidisse fateatur. Certe: Plinius scribit,mauritaniae procuratorem Augusto tritici granum mmile, quod 4oo germina, paucis minus, haberet. magiς incredibile est illud Strabonis de uallibus Tauri montis, racemos duorum cubitorum nasci, dc ex una ficu modios colligi το, eadem fere de agro Damasceno, in convalli-hus Libani montis. Nota est Arvernorum Limonia, Taurinis ger, aurea vallis Pyreneoarum, Thessala Tempe, uallis Sedunensis dc Carpathi convalles: quae tanta fertilitate tu.

xuriar. ut montium sterilitatem, convallium

Ubertas abunde compesare possit. In hac igi

624쪽

gitur seugum copia,necesse est agriculturs deditos esse incolas, rem militarem negligere,o tium colere, delitiis diffluere. Id quod Athenaeus lib.11.scribit de Lydis Sc Vmbris Vtraque enim regio sita est in Iocis planis Schumissibus. Hinc Propertius Mevaniam sitam loco plano & cauo dixit. Talis etiam fuisse dicitur Siharitarum,qui nem orientem,necv occidentem solem uidebant: quorum delicias & luxu descripsit Athenaeus i sed ridicule Alciatus,

qui apud PIautum & Catullum, qui porcos

Umbros appellant, parcos legit. Multo etiam absurdius . quod apud Plutarchum Iib.2. cap. et O. symposiacθn , o,us ae arulae ad Umbrospertinere putavi t,cum de feris illic agatur. Sic enim o soκα& ο ις αλα Aeliano 8c Aeschylo dicuntur catuli ferarum: & qui ex oue dc musim orie fero animali nascuntur , Vmbris Latinis dicti sunt. . Sunt igitur luxui dediti, qui fertiles eiusmodi convalles habitant. conera quam accidit qs, qui loca sterilia colunt. Sunt enim in bello strenui milites,in pace ingeniosi opifices , aut diligenter mercaturameXercent. Eam ob rem Atticus ager sterilis, A thenienses habuit artium inuentores apud quos otium capitale filisse memoratur ut Genueses apud Italos, Lemovices apud GalIos, Noribergenses apud Germanos. Beatiores igitur illi copia : hi vero' ingenio. Rrs TRV-

625쪽

σ16 DI NATURA POPVLOR v M. s TR V M A. Quoniam aquae gelidae ex ni uibus coactae in ualIes derivantur: fit saepisii

inὰ ut struma,uel hydrocele capianturi praeseriem si uallis ad occasum 8c septentrionem eo uertatur. Nam qui Valledocam agri Taurini uallem incolunt, omnes strumas habent &gulae tumores aut tonsillas: amentes quo sunt

S inepti ad loquendum,u i in Aquitania Labdani populi Labdacismo balbutiunt. At hi

morbi ab aquis ad corpora derivantur,ab his ad animum transferuntur. Quanta sit aquis ad mores immuta dos uis ac potestas, ex Hippocrate satis intelligitur, nec pluribus opus est: illud tame animaduersione dignum quod- scribit Plinius: Haliacmone R. Graeciae oves fieri candidas, Axio nigras, Xantho flauas: hoe etiam Vitruvius confirmat.

tranquilli.

Ab aere ueta, quo maximer uiuimus, uitia non minora: interdum etiam maiora oriuntur Singulare autem est quo d uentosa Ioca rociores homines ac mobiliores reddutiqui ea uerd humaniores 8c constantiores. Neque enim tranquilla mes potest esse in eo, qui huc illuc iactatur Cuius rei argumento est, quod in motu ac tumultu cotemplari nemo potest, sed purgata mente ac perturbatione uacua,ta etiam

626쪽

LIBER X X IIII. 62

etiam immoto corpore id fiat oportet: dc quo quis 3 magis sapit, ed tardiores habet corporis Sanimorum motus i quiuerdinianimar, perpetuo corpore aeque atm animo iactatur. ita nautas, opinor, aquarum &Uentorum perpetua iactario , harbaros Sc inhumanos reddit. Vt ut fit,com pertu est, Thraciam, Galliam, Britanniam, Circassiam, Lybiam de se eam, usitaniam, Perstam, Noruegiam, Noaricum & Pannonias quae ueritorum impetu magis agitari dicuntur populos habere mo-hiliores ac ferociores, qua m qus regiones eodem coeli tractu quietae sunt, ut Assyria, misnor Asia,Italia praeter Liguriam ) Aegyptus, ubi coelum aureum esse se tur. Nam Circasiij, qui Tauricam Chersonesum incolunt, coeli

tractum ualder temperatum habent: mirumtamen in modum feroces, perfidi crudeles esse dicunturiat nusquam uetorum maior uis

est. Constat enim nullos esse populos in Galalia Narbonensibus, Aquitanis 3c Prouincia libus ferociores, qui tamen aliis australiores sunt: ut putem partim ab Altanis sic enim uulgo&Plinio uocatur Vulaurnus,qui Galaliam Narbonensem perpetuo infestat partim etiam a Coro siue Circio, qui ab incolis Serara dicitur omnium uiolentissimer spirat hanc feritatem & irrequietam animi agitatio

627쪽

Non parum etiam mores hominum 3c naaturam immutant confusiones populorum. Nemenim uerum est ab eadem coeli tempe

rie Scythas omnes sui similes esse, ut putauit Hippocrates: cum ubiqp terrarum sua fit pro,pria quaedam temperatio. Verior esset Empe doctis 8c Stoicorum opinio,qui ut refert Plutarchus) dissimilitudines oris ab imagine animo concepta fieri putant. Nam beluarum similes sunt partus , quord nullis cogitationibus ut est apud Plinium ) sed solo sensu mouenturi ita Scythae, qui puras dc naturae conagruentes amant uoluptates, minus . cogit tionum uarietate distrahunturisimiliores py rentibus liberos procreare solent. Alia tamen

ratione ducor. Nam in Aethiopia, ubi hominum genus acutissimum &salacissimum esse diximus,nemo ta sui similis est, quam omnes omnium. Sunt autem parui, crispi, atri, simi, labeones, glabri, albissimis dentibus,nigri oculis. Scytharum nullam esse dissimilitudia nem,tum Hippocrates ipse, tum etiam Taciatus de Germanis scribit: 8c re ipsa compertu est,qud longius a medio disceditur, eo sibi similiores esse uultus: in regione media uidemus infinitam hominum dissimilitudinem. Cum enim in illa regione omnium oculi flauescere

628쪽

LIBER XXIIII. μ' uescere debeant nam ex atro,caeruleo, & flauo,omnesS ilIa uarietas oculorum conflatur uidemus tamen praeter flavos, glaucos, caesiOS,

nigros, rauos & ex his infinitam confusione. Sunt nasuti,simhcrispi,nigri,candidi, rufi, Cenobarbi, punicei, pallentes, nani, gigantes. Hoc igitur tribuendum est hominum confusioni,qui ab extremis ad media,uelut ad optiamam temperiem,confluere solent. Nam illae Scytharum,Gothorum urcarum,& Tartaro rum innumerabiles exercitus in media r gione constiterunt. Nulli,praeter Vandalos, in Africam traiecerunt ex qua paulo post eiecti sunt: & cium Arabes ac Poeni quos Sarao cenoSueteres appellarunt ex Africa in Euro.

pam 8c Asiam colonias deduxissent,in media regione conquieuerunt,nulli in Scythiam penetrarunt. Cum enim Hispaniam, Italiam 8c Graeciam inuafissent,in Gallia caesi 8c prostra. ti fuerunt: por stetiam Galli Italiam dc Hispaniae magnam partem seruitute liberarunt. Similiter Celtarum ac Romanorum coloniae ueteres, in media regione sedes quaesierunt: nullae in Scythiam aut Aethiopiam deducts. Quemadmodum igitur videmus ex animantium stirpium d1 uersis generibus diuersas nasci formas ut in mulo pardo, crocuta, ΙΥcisca, camelo pardale, quae parentibus dissimi

les sunt: ita quot iudicandum est in hominu

629쪽

QO DE NATURA ρOPYLORUM, uarietate. Nihil fere lyciscReX lupo concepta di Leti canet quia lupus nihil aliud est quini canis sylvester ipsi Varroni. Sed mulus ab e quo dc asina,camelo Pardalis a camelo pan thera maximὰ differt:ita si misceantur Scythscum Aethiopibus, dubium non est quin ho minum genus uarium ac dissimile sint editu ri. Scribit Athenaeus, Ptolemaeum Philadel phum hominem in scena exhibuisse , qui ore

ac toto corpore bicol'resset: uno quidem laatere niger,dextro candidus. Vt autem stirpe alid translatae,non cito uim amittunt: sol ue, unde alimenta trahunt,naturam induunt:ita quoque homines, insitam suae naturae uim facile mutant,sed longa temporis diuturnitate.

Et recte Cyrus apud Herodotum in fine libri

ultimi dixit, molles molli coelo natos: ψαὐήν

. Et quidem Turcae Scytharum animi ferociam paulatim deponunt, ac nisi militarem disciplinam magno studio colerent, fasole mos couitarum x Sarmatarum uiribus frangerentur. At 3 haec hactenus de corporibus simplicibus: sequitur ut de comPO- 1tis seu mixtis agamus.

630쪽

LIBER XXV. DE

ME TE OROLOGIA. Quid est eorpus misi p 'φ' ςη elementis compositum

est. Forma autem compositi co

poris suos quo F effectus haher, Ortum, Interitum, Accretionem, Diminutionem. Alterationem, Loci mutatione: qui per singulas species melius speci

liter intelligentur,quomodo generetur, corarum pantur, augeantur,minuatur,alterentur, loco moueantur mixta corpora, stirpes, animantes;denim res naturales omnes. In corpore autem mixto,duo consideranda sunt. Hi

tio ipse& mixtorum species.c ID EST MIXTIo . Est elementorum diuersorum in idemi num concretio dc cotinuatio Ita autem iunguntur elementa, ut non solum fiat alteratio, sed etiam partium corruptio-nouae species ex illis generatio : ut ex uino, pane &alijs ci- his generatur sanguis. Hῖc Primo partes concisae iunguntur: fit 8c alteratio, cum calor naturalis eas transmutat i de fit adeo uehemens