장음표시 사용
631쪽
clas inde existat. Ato hinc oriunrur qualita, tes,quae uocantur uirrualeS seu specificae iseu ut Graeci loquuntur, climaμar: id est, essicaciae quaedam: quae quidem in elementis no sunt:
sed primae primis ortae, de quibus su pra.
At in mixtis ille uirtuales qualitates insunt. Vt in magnete δl-ajuir est ferrum attrahendi. Foeniculum oculis peculiariter mederi conastat. Asplenum exundanti spleni prodesse eatiam asini norun qui ut abundant atra bile cum sentiunt exundare splene, quaerunt eam herbam medicatem spleni expulsiphe dc consumptione atrae bilis. Nomen dicunt factum esse Teucrio, quoid Teucer exul cum in Cy, prum uenisset, sacrificas uidisset splenem absumi ab imposita herba, cui postea, cum ipse
ea usus esset contra splenis dolores a moestitia . ortos, nomen indidit Teucrion . multiplex usus est rutae contra uenena. Ac scribit Athenaeus Ponticum tyrannum solitum ad se uocare primarios ciues, quos praecipue oderat, eisin cicutam hibendam praebere. Hoc modo cum aliqui perhssenti caeteri moniti, priusquaad tyrannum accedebant, ruta uescebantur: quo remedio usis , non potuit nocere cicuta: re usitatum est tempore pestis ruta,fico dc nuisce iuglande in aceto mane uti. Narrat quom Athen us , Alexandria duos reos capitalis
supplicii ductos esse ad aspides ac in uia alte-
632쪽
statim necatus est:huic uero qui citrinum gustaverat,nihil nocuit aspidis morsus. Spectastores hoc miraculo moti, primum suspicatur diuinitus eum propter innocentiam seruari. Postea re inquisita, compertum est citrino rea pressam 3c languefactam esse uim ueneni: &in alqs experimentum deinde confirmatum est. Paeonia medetur epilepticis. Sed immenasum sit omnia exempla persequi.
Vnde uni ista uirtu es proprietates
Aliquarum uirium causae demostrari ponsunt in temperamento qualitatum: sed non possunt-specificae uirtutes in omnibus reuocari ad qualitates primas. Sic causa quaeri in primis qualitatib. potest,cur marae amygdalae prohibeat ebrietatem. Vt de Drusi me dico narrant Plutarchus & Athenaeus plus hibere solitum sine temulentia uel sine per turbatione cerebri, quam quisquam Germanorum,cum quibus certabat. Sed medicusante certamen aliquot amaras amygdalas comederat. Athenaei uerba sunt libro
633쪽
maritudo consumit humiditates 8c uellicae meatus 8c astringit . Citius igitur desiccati meatus δc uellicati tanquam sitientes imbi-hunt uinum , & propter astrictionem minus est halituum. Amarae quoque amygdalae per sese propter siccitatem minus sunt halituosae,& propter amaritudinem attenuant halitu et pellunt enim urinam. Sed curuuspes gustatis amaris amygdalis moriatur, causis in primis aut secundis qualitatibus non factu ostendi potest: sicut nec in alijs multis, ut plantis, cur aliae aliis membris proprie conducant. Non potest causa monstrari, cur Magnes ferrum trahat, cur Agaricuphlegma trahat, Rhaharbarum utranque bilem Caeteriim ubi effectus cum primis qualitati hys consentiunt, causa inueniri potest: ut Galenus erud1te 8 prudenter discernit genera,Μαλια τικα: id est, mollientia dicit esse calida S leniter sicca, ut melilotum aut calida Sc hu- umida,ut butyrum: aut leniter frigida S humida,ut malua. Econtra figunt frigida Sc sicca. Quomodo fiunt elementa in mixtis Formaliter seu Lara σωματα , sed formis rq
634쪽
L I B I R XXV. 63smissis 3c facta tanta alteratione, quae cΟgruit . form smiXtr. Scripserunt Averrois, Albertus dc ath: a quibus dissentiunt multi, qui dicuncelementa & semina in mixtis esse uirtualiter, non larmaliterseu uti Galenus recitit Aristo
horum opinio inde nata est quὰd somnium illud retinent,formas elementorum aut seminum non recipere magis & minus.
yosunt ne contrariae qualitates in eodem
Possunt in gradibus remissis. mira enim est naturae harmonia qudd ex rerum dissimilium aut etiam Pugnantium temperamento sit una quaedam natura: sicut ex dissimilibus sonis una quaedam concinna harmonia. Tucautem contrariae qualitates inter se pugnanr, quando intensis gradibus alterius actio adecli forxis fit,ut alteram expellere incipiat. Vide Fernet.libros cap .a. Vsus autem huius doctrinae illustris est in omnium mixtorum cosid ratione, ubi quaerimus quae res iungi aut misceri possin siquod in artificialibus clarius apparet. Vt enim videmus arte lapides coctos fieri, sumpta uiscosa terra &madefacta per aquam ac agitata,ut aqua terrae undiq; misceata rur Nam humor est coagulum sine quo siccae Partes non coli freni postea uero accedit assa
635쪽
636 DE ME TE OROLOGIA tio,qua moles illa duratur. ita 8c in terra, ipsis hominu renibus nascuntur lapides qui
pinguis& biliosa superfluitas nutrimenti in renibus subsidit,& propter debilitatem natiui caloris qui, si sortior esset, dissiparet ammateriam 8c expelleret paulatim colimcoagulatur illa moles . Deinde accedit assatio, quae fit a calore praeternaturali. Vt enim calefiunt etiam in hyeme canales: quia halitus essiari non possunt: ita in senili corpore propter obstructio nes , calor ille praeternaturalis crescit aut accenditur motu: quo caΙore prae ternaturali materia uiscosa in cauis locis assatur. Vides igitur quaru materiarum fiat mixtio is cisiicet in nutrimento partium siccarum dc humidarum, quae sunt in superquitate uiscosa dc tenae Vides Sc efficientes causas concurrere, sed diuerso modo, frigus re calorem alienum. Et facilius gignuntur calculi in renibus natura nimium calentibus. Quia cum Proprium caloris fit praesertim immoderati
attrahere: renes in talibus plus materiae attrahunt, Sc magis inflamantur motu . Et fise causa est, cur hic morbus in natos propagetur
quia renum natura similis id est calidior pie'runil propagatur. materia igitur lapidis est pinguis & biliosa superfluitas. Causa efficies est calor alienus,qui durat hanc molem, ut firineoctilibus lapidib. Accedit &defectus cauioris
636쪽
Ioris natiui: sic enim iacet materia immota Sccolla quia no expellitur. Atin haec de mixtione.sequuntur species mixtorum.
Corpus mixtum iuxta transmutationem imperfectam aut perfectam, est Imperfectum aut Perfectum.
Est corpus quod ut stellaru ex fumo in aere gignitur.Diciturq; imperfecte mixtu: quia
non constat ex omnib.elemetis:& in eius mi xtione non acquiritur perfecta forma,nec fit magna alteratio partium, aut unum quiddaspecie: sed partes leuiter alteratorum inter se confunduntur. Quare imperfecte mixta faci- id dissiliunt, ac immediate in elementa re 1-uuntur,ut ex elementis immediate conflux runt nulla perfecta trasmutatione facta.Quia autem imperfecte mixta plerun in sublim generantur, Graecei μετεο ia dc pars physicae,qus de qs tractat,meteorologia dicitur. In his confid. sunt duo,Causa dc Species. mae nam sunt cause meteororum I. Essiciens uniuersalis est coelum seu Imme Solis & stellarum , quod uirtute dc influaxu suo prsparat dc leuat materiam ex inferios ribus elemetis: illam in ad huiusmodi motus
637쪽
638 DE ME TE OROLO CI A, dc formam recipiendam aptam reddit. Nam planetarum in aliis at alijs locis situs, habitudines &coniunctiones, haec&similia ope rantiir: 8c impressu suo conformant : unde dc impressiones dicuntur. II. Materialis, est Fumus: qui est duple 'Exhalatio dc Vapor . Exhalatio est fumus ea. lidus 8c siccus ex locis aridis ui radiorum solarium extractus. Vapor est sumus calidus &humidus : similis halitui animantis qui ab aqua feruente emittitur. Sic enim ait Ari,
III. Formalis est quae istos fumos ales a que aliis formis ornat 3c uestit, pro diuersitare motus & loci. Sunt enim dissimiles&diuersae species seu formae horum fumorum. II II. Finalis. Nam cum omnia in hac nMtura destinata sint ad certos fines, necesse est
haec meteora seu impressiones in aere non casu dc temerer confluere. Sed aliter de sine disputat Physicus, aliter Astrologus. Phy ficus
enim quia tantum causas in materia quaerit, fines etiam tantum circa materiam quaeri sinimirum omnes istas impressiones significare aliquam aeris mutationem uel serenitatem uel tempestatem. Astrologi autem Ac Poetae haec inter signa collocant: sicut oc experientia testa/
638쪽
LIBER xxv testatur haec signa esse. Tametsi autem obstu riores significationes habent quam stellae s fieenim inquit Ptol. Traiectiones 8c Crinitae seiscundas partes habent in iudiciis tame ab hoaminibus prudentibus etiam earum significationes aliquo modo dc sobrie animaduerta possunt.
Quot uni species Meteoror e Distinguuntur uulgo secundum subiectas
aeris regiones: quaedam enim in aere summo, quaedam in medio Sc infimo generantur. Meteora,quae in aere summo generantur, sunt Dgneae naturae ut Cometae Sc Phasmata.
DE COMETIS. Quid est cometas Est meteoron quod motu & radqs siderum
in summo aere accenditur siderum more mouetur. Nati uia summa aeris regio radiis siderum circa elemeta meantium impellitur, ipsi Cometae uni cum ipsa circumagUritur. H c consid. sunt .causae, Essiciens, materia, Forma, Finis.
I. Physica seu Astrologica, est lumen coe teste attradiens magna fumi copiam dc inflammans : ortum ab aliquo certo stellarum post, tu id
639쪽
fui id est, infausta superiorum planetam coniunctione 5c eclipsi, praecipue uerὀ cum concurrunt. Vt cum Saturnus, Mars 8c Hercurius Solem aut Lunam infaustis aspectibus in eclipsi intuentur: praesertim cum praecessit etiam aliqua infausta superiorum colunctio. At ex his causis uenturum Cometen anno Maz.praedixit Apianus. Nam hae coniunctio nes efficiunt in aere dc elementis caeteris lonagas 3c durabiles mutationes: 8c cum concuriarunt multae causae cogruenteS,magis respondent essectus. Quod autem materia ui stellarum excitetur, 3c il stellis temperamentu accipiat,non leuis coniectura est, quoid plerunt rapi Cometas peculiari motu ab aliquo planeta animaduertitur. Nam materia no spon- aut casu sequitur,sed propter cognatam aliqua qualitate orta ab ea stella cui obteperat. II. Arcana. Nam etsi physicas causas efficientes esse, eruditorum obser uatio 3c quaedaphysica ratio testaturitamen cum uriiuersa natura mirabili consilio ordinata siti non est ab lardum ad physicas causas adiungere maiore uim & arcanam. Nam etsi Cometae tum existunt, cum sunt aliqui insignes Sc atroces fiderum positus: tamen cu ipsi diuinituli aliquid
portendant, consentaneum est diuina quadaui etiam congruentes tunc significationes in materia Sc elementis excitari.
640쪽
materia Cometae sunt fumi:id est, uiscosi 8e
lenti halitus commiκti, qui tandem motu dc siderum radiis incenduntur. Interdum aurem tanta copia fumi attrahitur, Ut moles molem unius aut alterius miliard squans, multorum dierum incendio sufficiat, & flamma aliquot climatibus conspiciendam prebeat. Huc pertinet quaestio,an Cometae sint stellae. Non autem esse steli s co firmat primo autoritas eruis ditorum physicoru: Nam Seneca citat autorem Epigenem, qui ait Chaldaeos affirmare,qudd Cometae non sint stellae. SecundoFac cedunt argumenta certa eX materiae propri tate &speciebus stellarum. Nam:
Stellae non consumuntur. At Cometae consumunturrui ostendit experien
tia:& Aristotelas ait omnes Cometas suo teripore conspectos, extincto seci sine oecasui id est, supra horiRontem. Cometae igitur non sunt stellae. Item: si planetae stellae sunt: sunt aut fixae aut erraticae At iveq; fixae,neq; erraticae sunt. Cometae igitur non sunt stellae.
Stellae oriuntur & conspiciuntur statis temporibus. Cometae non apparent ullis statis temporibus,