De secretis naturae sive quinta essentia libri duo

311쪽

DE REBUS METALLIC Is

Sed si aurum per se non super argetum pr ducatur tunc non potest in tantum produci, quia non potest portare idtiis metallorum sine perforatione,argento autem superposito defenditur ab ictibus. Caussa autem profecto est subtile humidum quod apprehendit in se siccum,hoc enim humidum cedit n5 dein serendo partem propinck sed trahendo eam S sic continue cedendo magis Zc magis pro

ducitur.Quaecunqr autem minus producunxur Propter alteram duarum causiarum hoc

in ipsis contingit,aut enim magis grossum et non depuratum habent humidum quod noest adeo dilatabile, aut halbutientem pasia

sunt mixturam inquantum producitur pars deserit partem uicinam extra quam extendit eam malleus percutiens. Propter quod etiain alchimicorum operatioe probariir error incidere, quia propter multam mixtura ab horum uel cita inorum corporum cum argeto uiuo in confectione quam elixir uocant

intrat siccum super humidum in metallis eo rum&non sunt fortiter coniacentia& peremixta,&ideo frequetissime scinduntur qua do producuntur metalla quae faciunt alchi inici nisi ualde imitetur naturam & opus naturae alcingant,uel fere attingant sic ut supra diximus. Cum enim miscent Gi metalla scuῖ

312쪽

cutstannii &ore uel aliqua alia propter bal butientem mixturam amittunt ductibilitatem,& franguntur quando percutititur malleo,eo no permixta sed composita, & unsi subintrauit alterum colorlis ipsum tantum. Haec igitur est caussa ductibilitatis. g De colore metallorum. Cap. 3

coloribus autem metallorum no est

dissicile determinare, tres em colores inueniuntur in ipsis secundum plus &minus, quorum unus communis est qui est splendidus fulgor ad modum lucis incorpo rate in colorato corpore. Alterum aure qui est albus habent plura metalla secunduplus& minus Zc illud quod est albissimum est a

gentiarn,post autem stannum,& tertio plumbum &minimeferrum. TertiuS Uero color est citrinus uel subrubeus quem maximae habet aurum & sub ipso cuprsi, cupri enim cOAElor vergit ad nigrum adustu. Supponamus autem hic si, insensu δc sensato probatum est op color sit extremitas perspicui terminati,&tunc in quocunt corpore est condensatum perspicuum clarum dc purum illud est habesiuigorem quasi incorporatum colori. Perinspicuum enim eondensum nitet re fulget, eo

313쪽

DE REBUS METALLICI s

eu densitas eius retiner lumen per quod metas eius nata est recipere sicut potentia proprium recipit actum. Nitor ergo Sc fulgor metallo/rum comunis erit ex aqueo subcili terminato dc codensato in metallis,dcolam ν metallum habet aqueum subtilius es pucius es densius illud est plus nitidum Sc spledidurn cum polituest,quia in non polito pars obumbrans parte parum vel multum impedit splendentem. Aurum autem p rs omnibus ista de cauissa fulget, x post hoc argentum, ferrum aute optime de Puratum ab alchimicis dicitur habere in se aliq uid argenti Sc vicinum esse sibi ideo cum politum est fulget ut speculum. Caussa em speculi est humidum bene pol ibile dc terminatu, hoc enim recipit imagines propterea q, est humidum,& tenet et continet propter hoc qcrest

xerminatum, non enim sic teneret eas nisi esset inc orporatu humidum terminatu,& ideo In aere non tenentur sic imagines quae tamen

iecipiunt in ipso,quia aer spiritualis existes talia recipit secundu et Iespirituale, δί non terminatu existens no congregat ea in situ Sc figu/ra debitam ad repraesentadit, sed est quasi via

per qua transciunt imagineS,Sc no sicut termiχ natu esse dans imaginibus. Albus aut color in metallis caussa teta humido terminato a terre

stri loco & subtili dc digesto hoc em albissimu

314쪽

. LIBER ,III. I 4 est ut patet in ealce, hoc autem est sere in om/nibus metallis, sed quaecun metalla hoc habent errestre lutulentum Sc impurum vel terrae adustum illa vel fusca sunt ut lutum vel nigra efficiuntur, Ut combustum terrestre sicut apparet in fuligine.Plumbum igitur ad fulcia colorem semper vergit propter terrestre Iutu lentum non adustum, Sc stannum minus illo propter minorem lutulentiam. Argentum autem semper nitet albedine propter terrestre locu A subtilem de bene digestum. Ferrum autepropter terrestre in ipso adustum est fulisinosum de nigrum,& hac eade de caussa sem co/trahit rub3ginem ,cuius caussa non est nisi saterrestre adustum habet,quia quod est putre/do in humidis mollibus hoc est rubigo in feraro,epotato enim humido remansit aridii siccsi combustum Jc redit ad cinerem. Signum a ut ghuiusest quia maxime tunc contrahit rubiginem cis aliquod adurens proh itur sup ipsum si ut est sal vel sulphur vel auripigmetum Vel aliquid huiusmodi. Sed argentum non Vergit ad rubigine, sed potius in colorem azur pro pter multum Pspicuum quod est in ipso Q gonerat ex eo colore Saphirinu qui est boni azur', opter Hermes dux S pater alchimie dicit si lamine argenti Iiniantur sale armoγniaco dc aceto 3c sulpendantur super alemech

315쪽

DE REBUS METALLICIS

quod est genus uasis lamine transeunt in colorem azurii,& tunc si incinerantur lamsene cum sulphure ut fiat puluis 8c rotatur de super cum aceto Sc zerupli quod est herba quedam fermetabitur simul & complebituraturium.Sed uerum est et, multa adurunt argentum quae non adurunt aurum, quia ter

reum tum & humidum suum minus sunt depurata & minus commixta, dc ideo ga su per argentum buties uel calidum ualde sparegaturuilphur conuertit ipsum in nigredine. eo et, adurit terrestre quod in ipso est,cu autecoquitur in sale & cartaco albescit dc depura tur profecto , quia talia acuta condemnant terrestre & combustum separant ab ipso,&xunc residuum magis purum albius efficitur. Color autem citrinus in metallis caussatur ex sulphurae colorante ipsum ,calidum enim decoques fortiter bumidum terrestri admix/ tum conuertit ipsum ad citrinum uel subru heum colorem,sicut patet in scientia urinarsi

8c in alchimicis, & in lixivio rubeo uel subruheo dccolera crocea. Similiter autem mel Rial in quibus egit calor digerens fortem a B/onem. Si igitur terreum est ualde purum,&similiter aqueum dc calor in ipsis non potest ea separare ad combustionem, sed digessit &inerauit colorem eorum in citrinum spleneiadum,

316쪽

LIBER III.

.didum,& haec est caussa coloris auri, & ideo non aduritur sulphure Oiedio super ipsum. Si autem est terrestre impurum non bene commixtum tunc adurit ipsum calor dige rens dc commiscens & efficitur citrinum post modicum tempus declinat in nigredine fuliginosam sicut est in aere,&ideo oes imagine8 arres antiquae denigrantur dc uas a simili ter,& sulphure proiecto super aes calidu aduritur ualde uehementer,est enim in ipso ter reum adustum dc adustibile sicut diximus Rcum humido non satis permixtum. Tata igitur dicta sint de coloribus metallorum. e De saporibus 8c coloribus metallo xum. CaP. 4.

si poribus autem ipsorum Sc odos

bus simul oportet determinare, eo Podor sequela quedam sitsaporis. GOneraliter autem uerum est de omni metallo propter sulphuream substantiam qua ha bet aliquid habet acuitatis sapor eius, quos licet minime uideatur in plumbo &stanno tamen in his probatur per illud Q, aqua quae diu currit uel stat in fistulis plumbeis uel stanneis etfficitur intestinorum siue uiscerum ex coriatiua.De aere autem dc auro non est dubium cum illa sint calida oc maximae aes quodo est aduste

317쪽

DE REBUS METALLICI s

est aduste substantiae Sc ferrum secundum ali quid. Ex hoc etiam est is odores eorum aliadhabent acuitatis. Est iterum generaliter veru Cmnium metallorii sapores & odores esse s cundum aliquid sortidos propter eandem de qua diximus substantiam eorum sulphurata, magis tamen foetida Sc mimis sulphuris maliγtia fracta est in ipsis. In auro enim minimis est foetoris,eo sulphur situm nullam prorsus hahet malitiam, eo q, subtile est non habens nisi complexionalem im quositatem,& bene mixtum sicut inferius ostendemus.Tame propter similitudinem suae complexionis θc compactionem minus vaporat,& ideo etiam minus J pene nihil odorat. A rgetum autem habet ter

reum non quidem adustum sed adustibile, dc ideo est magis vaporatiuum S magis odori ferum aurum sed multo minus J aes 8c ha/bet argentum incomparatione ad ars gustuin

dulcem 8c odorem dulcem, sed declinante ad suis phiareitatem paruam, de aurum habet dulciorem,sed parum immutat gustum Jc quasino est sensibile. Ferrum autem habet terrestre cum sulphureo parum miXtum,plumbum aurea, Si stannum hebetes habent valde sapo res & odores propter multam aquostate qui csit in eis. Sed magis in metallis licidis ex odo/. rtim Vapore Perpenduritur aPOres eoru pro

318쪽

pter hoc cy sapor est sequela complexiois magis 6 complexionantium, eo Q complexio Bantia aliquando omnino alios hahent sapo/res & odores Φ ipsa coplexionata, & ideo socridum aliAd vapor & complexio metalli viae depraehenditur odore vel sapore ipsius. Interoia autem metal la magis est vaporatiuit ars et

post hoc ferrum,& ideo illa inficiunt vehemeter sapores aquaru quae manat super mineras forum, unde aqua egrediens de terra in qua est multum aes,sicut in loco qui vocatur Goselaria in quo aqua ita efficitur amara qae in ea

nihil omnino vivit, & est amara valde & abominabilis.Signum autem huius est Q si vinuvel alius liquor praeter aquam infundatur vas sneo,statim inficitur amaritudine abominabili Q vix bibi potest,aqua autem non statim inficit ita Φ 1mmutet sapore eius propter frigiditatem naturalem aque quae reprimis evaporationem. Si aute diu stet & maxime prohin desub terra ubi calor ino usus est S minerat eius continue facit vaporare inficitur aqua apore dc odore. Est igitur comparatioe ad om ne lapidum genus sapor dc odor propriu me talli,quila etiam lapides quidam vaporant de odorant tamen illi veri Iapides non sunt,sed sunt ex lacrimis & Gummis sicut Lalia γhre 3c Gagates sicut etiam diximus in libro

de lapidi

319쪽

ee lapidibus. Est tamen faetidus saporsimili

ter 8c odor faetidus metallorum, licet unum in comparatione alterius dulcem uel alium habere dicatur saporem uel odore.Sicci autesimi uehementer odores eorum dc uapores, 8c ideo conferunt oculis fluentibus & nocet

ualde praecordiis, cuius signum est Φ operaerii qui fodiunt metalla quado igniunt ea ob struunt os 8c nares duplici uel triplici filtro, ne uapore nimis ledatur in spiritualibus, his enim praecipue nocent sicut diximus. Tanta igitur de saporibus dc odoribus metallorum Aecta sint. g De cremabilitate 8c incremabselitate metallorum.

Cap. s. ESi autem de numero eorum qu metallis accidunt 8c multum iudicant substa fias eorum cremabilitas siue adusti hil setas dc inadustibilitas quorum causias 5c disse

rentias oportetin metallorum naturis agnoscere,Scimus autem aqua secundum Q huiusmocii no est de numero cremabilium, sed potius quaecuno unctuosam habent ualde numiditatem permixtam cum terrestri sub stantia.Scimus autem sulphur esse ualde un/ctuosum oc te prestre. Aliam autem habet ma

320쪽

tis aqueam sub illa proxime natantem par

tibus rei. Tertiam aurem habet humiditate

radicitus Mixam dc immersam partibus qugterminata est ad complexionem, dc ideo sola complexionalis no facile separabilis ab ipsa sine totius re1 destructione.Oportet igitur θc in sulphuris natura sic esse,propter quod prscipiunt pellitiores eschimici per loturas acu lassicut est acetum dc lac acetosum Ac serum caprinum & aqua ciceris δc urina puerorum remoueri a sulphure duas proprias humidi tates,& etiam per decoctionem dc sublimati ones plures factas inalembico,quia una illa rum proculdubio ignem no sustinet,sed cromabilis existens cum incenditur in igne con cremat substantiam metalli, quare ideo non tantum inutilis est ad propositum sed etiam nociva.Secunda autem evanida est δί evaporatur in igne, & ideo nec illa aliquid confert proposito in alchimicis intentionibus. Teretia aute radicaliter inherens θύ intrinsecam net,& ideo confert proposito. Similiter auteconliderandum est in argento uiuo quod est secundum elementum metallorii,illud enim quando est purum in terrea substantia bene

totum Sc subtile dc apprinensium fortiter permixturam cum humido aqueo , dc similiter humidum aqueum non est abundas ncc di X minutum,