De secretis naturae sive quinta essentia libri duo

291쪽

. DE REBUS/ΜETALLICI s

Non enim potest dici haec accidentia esse cω

muniter accidentia cum omnibus unius na

turae metallis semper dc Ubim conueniant oportet igitur substantias eorum esse diuer ses&spec1es. Amplius autem si commixtio ex eisdem faceret speciem debere esse eande omnia quae generantur essent unius 8c elusedem speciei,quoniam omnia generantur ex elementis. Pater igitur non procedere illam rationem quam induxerunt de componen tibus elementa, diuerse em proportioni mixi'ru diuersae attribuuntur formae generato rum& diuersae proportio mixtorum S mixtionis essein metallis sicut nos inferius cu in

speciali loquemur de ipsis ostendemus. De

experimento autem quod inducunt non sui sciens est adhibita probatio, quoniam non est certum utrum indicat colorem argenti &auri &pondus &odorem,propter illud qiae additur dc penetrat in aes uel plumbum uel indurat substantia dc probasse debuisset CD

1istenes Q, substantiam auri induceret, quod si forte concederetur substantia auri indu cat,adhuc non est sussiciens probatio ad hoc , non sit nisi una species metallorum, quo niam calcinando & sublimando Sc distillan do Sc ceteris operationibus quibus elixir per

materiam metalloxum faciut penetrare cor rumpere

292쪽

LIBER .III. l43 rumpere potest species metallorum quae primitus infuerunt materiae metallorum, δί tuc relicta materia communi non propria me tallorum,iuvamine artis potest deduci ad aliam speciem, sicut iuuantur semina aratione&seminatione,&sicutiuuatur natura P me dicinarii industriam. Patet igitur ex hoc nullatenus cogi nos ad hoc ut putemus una ta tum speciem esse omnium metallorum,quorum inuen1mus 8c loca generativa dc princla pia & passiones esse ualde differetes,quod autem de per accidens inductum est non satis conuenit,quia sicut iam diximus istano sunt accidentia communiter,sed per se dc indican tia differentias substantiales a quibus causiantur in materia metallorum.

De opinione Hermetis Sc alioru phselosophorum qui haec metalla plueres habere formas determi nant. Cap. 8.

HErmes autem dc alii & Empedocles

8c fere omnes illius caetus alchimistam huic oppositam multum defendere uidentur opinionem.Dicunt enim in quolibet metallo plures esse iecies Sc naturas met lorum,& aliam quidem esse occultam,& alia manifestam,& aliam intus,& aliam extra ,&

T iii aliam

293쪽

DE REBUS METALLICI s

aliam insundo,& aliam in superficie esse posu/erunt icut hi qui latentiam dixerunt formaγrum dc omnia dixerunt esse in omnibus sicut

Placuit Anaxa. Plumbum autem dicunt intus esse auru Sc eΣtra plumbum, aUrum aUse ecd

trerso, extra in superficie auru 3c in profundo 5c intus esse plumbum. Eodem aure modo se ad inuicem habere aes & argetum, de fere q nIihel ad quodlibet metallum dc videturIoc esse mirabiliter dictum,homogeneum enim in/tus 8c extra 3c in occulto dc in aperto S in profundo & in superficis eiusdem est speciei&sormae, constat autemspccies metallorum esse in homogeneorum generatione colentas, & sic Omnino absurdii esse videt quod dicunt. Adγhuc autem illi dicunt se no vocare intus de ex tra L ceteras appellati oes secundum situ par tium in toto,sed secundum proprietates ' naturas dominatis vel no dominantis,dominasem in se clausum occultat illud super q P dominatur. Secundum hoc aut directe isti dicut sententia. Anaxagorae, omnia videlicet metalla

esse in Oibus 8c denominationem fieri a plus dominante. Si autem hoc esset veru quod di cui cu sciamus auru ab igne non aduri sed pluhu praecipias si sulphursasperiar, deberet ex/im plumbu igne apposub Sc remanere auruquod occultu est in ipso,& hoc fieri nos no vi/demus.

294쪽

LIBER .III. 344

demus. Similiter autem argentum a plumbo defenditur ne vratur tunc plumbo columpto deberet remanere argentu quod infuerat pili

ho ut dictit nisi forte infinitum dicut este qae libet metallum in aliud sicut dixit Anaxag. Scideo nullum eorum in toto ab igne posse con sumi,sed hoc nos improbauimus in principio nostrorum phisicorum. Praeterea si hoc in eis verum esse concedatur nunqi per ignem ran tu aduri posset de aperto liberari δc manifestari posset occultum dc tuc in vanum esset totum studium alchimiae. N5 ergo couenit hoc dieium cum phisicis rationibus quas in omnibus libris determinavimus. Forte aute hoc dictit propter vicinitatem horu metallor u qua in materqs habet. Cum enim plumbu super

fluum humidum habeat aqueum Sc aliad haγbeat pinguedinis adustibilis δc terreu habeatnb bene commixtum cum aqueo sed neq; be ne depuratu conuenit aliquando p sapientum

industria per calidum ignis extrahi ab ipso nevaporatioes supcrfluu humidum aqueum&aduri in ipso totum pingue oleagineum Jc depuraris sublimatione illud qd' em ipsum ter/reum sulphuratu δc comisceri vaporabiliter

in aliqprs cado cotineteuapore terreum cuaqo radicali optia Sc formatissitna comixtio ne,& eX vi caloris couertit humidii ad colorG

T iiij citri nutu

295쪽

citrinum,& tunc habere splendorem auri &coloris,haec enim uia artis simillima est uiae naturae ut inferius dicemus. Sed licet hoc sit Merum tamen non propter hoc dicetur aurii esse in profundo , quia dato hoc sit aurum quod sic effulget ex plumbo, tamen iam sese . inus ιν iste transmutationes corrumpunt inroto plumbum. Cum igitur plumbi species Duia simul infuit auri species in materia ea dem,hoc autem multomagis uidebitur ueruquando non est probatum, hoc quod sit de Plumbo dicitur esse aurum hoc est forte ali quid auri simul est non aurum,eo I sola ars non dare potest formam substantialem.Praeterea alchimicum uix aut nunqi inuenimus sicut diectum est in toro operantem , sed poti iis citrino elixir colorat in auri speciem&al h0 elisir colorat in argeti similitudinem stu/dens ut color in igne remaneat, &penetret Per torum metallum,sicut spiritualis substantia immissa materiae medicinali, &hocmo do operatitas potest induci flatius color sub stantia metalli remanente, & tunc iterum no habetur plures species metallorum insint

sibi inuicem.Hec igitur Sc similia sunt de qui hus eliditur dictum eoru qui quamlibet me talli speciem dicunt essem altera.

296쪽

LIBER III. 24s

e Utrum species metallorum possint ad inuicem transimulari sicut dicuntakhimici. Cap. 9.

omnibus autem his indueri possu/

muscosiderare utrum uerum sit quod

quidam Aristote.dicunt dixisse cum se cundum rei ueritatem dictum sit Avicennae, uidelicet sciant artifices alchimiae species

permutari no posse sed similia his facere possunt ut tingere rubeum citrino ut aurum ui

deatur assium tingere donec sit multum simile argento uel aurinues cui uoluerint cor poti. Ceterum autem in dextra specifica ali quo tollatur ingenio no credo possibile, sed expoliatio accidentium non est impossibilis uel saltem diminutio eorum.Haecem est sen tentia Avicennae quam dicit esse Hasten phi losophi praecipui in naturis & in mathematicis,tamen Auicen.in alchimia sua dicit et, co tradictionem eorum qui in alchimicis de permutatione metallorum contradixerunt in uenix propter quod&ipse subiungit non permutantur species nisi forte in prima ma teriam & in materiam metallorum reducantur,&sic iuvamine artis deducantur in speci em metalli quod uoluerint. Sed tunc opor tet nos dicere alchimicorum periti Operae

297쪽

DE REBUS METALLICI s

tur sicut perici medicorum,medici enim perlati per medicinas purgatiuas purgant materi as corruptas 5c sacile corruptibiles δέ impedi/entes sanitatem quae est finis intentus a medi/co,&postea per confortararia naturam iuuadi virtutem naturalem ut digerendo sanitate naturalem inducant. Ita enim proculdubio sanitas effectus erit naturae effectius Sc artis orga/ntcs Sc instrumentaliter. Per omnem aUt eun dem modum dicemus operari alchimicorum peritos in transmutatioe metallorum, primo enim quidem purgant multum materiam ar

genti viui dc sulphuris quam inesse videmus

metallis, qua purgata confortant virtutes materiae quae in sunt ei elementales & coelestes ad Proportionem mixtionis metalli quod inten/dunt inducere,& tun c ipsa natura operatur Scnon ars nisi organics,iuuando 3c expediendo ut diximus,& sic veru aurum Sc Verum argetum educere dc facere Videtur. Quod em vir/tutes elementales & coelestes facitit in vasis naturalibus hoc faciut in uasis artificialibus sartificialia sormatur ad modum vasorum natu

raliu Sc quod facit natura calido solis 5 stella λru,hoc faciet Jc ars calido ignis,dummodo coreperetur,sic non excedat virtute semouente Sc insor mantem quς est in metallis,huic emccelastis inest virtus quae primo comecuit ea,

298쪽

LIBER .III. 146& haec inclinatur ad hoc vel ad illud p artis iuva me. Coelestis enim virtus valde comunis e& accipit determinatione per Virtute S eorum quae sunt subiectu eius in rebus comixtis, hoc edi modo virtutes coelestes operari videmus in tora natura generatoris maxime in his qus ex putrefacti Se generantur. In his enim vide' mus uirtutes stellaru influere virtutes in id ad qcyconuenientiam habet materia. Akhimia aute per hunc modia procedit scilicet corrum pens Unum a specie sua remouedo,& cu iuua mine eoru quae in materia sunt alterius specie inducendo propter quod omnium operatio num alchimicarum melior est illa quae proce

dit ex eisdem ex quibus procedit natura, sicut eX purgatione sulphuris per decoctionem 3 sublimatione de expurgatione argenti vitii dchona pmixtioe horum cu materia metalli, in his em ex virtutibus horu omnis metalli species inducit. Qui aut per Alba albificant & p citrina citrinat manete specie metalli prioris in materia proculdubio deceptores sunt,& veruaurum & verti argentum no faciue,& hoc modo fere omnes vel in toto vel in parte proce/dur,propter quod ego experiri foeci Q auru alchimicu qcPad me deuenit A similiter arges apoli Q .6.Vel. . ignes sustinuit statim amplius ignitum consumitur 3c aducitur ae ad sece

299쪽

DE REBUS METALLICIS

quasi reuertitur.Haec igitur omnia dictasunt de natura species metallorum in communi. e De Ioco generationis metallorum.

NVnc autem oportet adiungere de Ioinco generationis metallorum eo Q loe cuS multum operatur in metallicis, si cut& dirimus cude lapidibus loqueremur. Nos autem uidimus purum aurum genera riinter arenas fluminum diuersiarum terra

in terra nostra quod tam in rheno Φiti Alba. Scimus elisi in terra nostra dc in ter/ra Sc auorum aurum inueniri generatum in Iapidibus duobus modis. Vno quidcmmodo Q, uidetur toti lapidi incorporatum & est Iapis dispositus sicut Topasion non perspicum,uel sicut Marchasta aurea, & educitur de Iapide postin calcinatus est 1n molendino fa/cto de Silicibus magnis durissimis & pigneadustis adustione uehemeti. Vidimus etiam aurum in lapide generatum non toti lapidi incorporarum, sed esse uenam quanda quae transit uel in toto uel in parte per lapidis substantiam, &hoc eruitur de lapide per fossu Dam dc depuratur per ignem. Argentum au tem quatuor modis inuenimus generari, &forte pluribus generatur in terris aths. Sed

istos

300쪽

LIBER III. 34

iras quatuor modos iuenimus in terra meutoniae, ego enim ipsum inueni in lapide toti lapidi incorporatum quod educitur per cis cinationem molendini dc ignem sicut est d, ctum de auro lapidi incorporato. Inueni emipsum in uenam quandam quae per Iapidis substantiam protendebatur oc erat aliqua tuliun purius sed tame aliquantulum de cabce lapidis habuit admixtum. Inuenitur aut in terra ut uena quedam & purius qi aliqcrinuentum in lapide, inuenitur enim in loco theutonie qui dicitur ivriebin quod sonatii hermodos aliquando molle sicut pultes te naces, &cst purissimum & optimum genus argenti parum habens de fece ualde,ac si per industriam naturae sit depuratum.Ferru au tem incorporatu lapidibus inuenitur dc etiain terra aquosa inuenitur ut granula milii habes multum de Mece et purgatur permultos ignes fortes Sc calidos cogentes ipsum distit lare a substantia lapidis vcl terrae quibus i

uisceratum esse uidetur. Es autem inuenitur

in uenis lapidis, & quod est apud locum qui

dicitur goselaria est purissimum dc optimum&toti substantiaelapidis incorporatum, itam totus lapis est stcur Marchasita aurea,&O fundatum est melius etaeo quod purius.Plubum autem dc stannum etiam lapidibus in cO Oxara