Martini Schoockii De fermento et fermentatione liber, complectens multa singularia, speciatim rationem coctionis cibi in ventriculo.

471쪽

niat, superfluum esse existimo, examini eorundem Vacare.

uassi permentatis in Vmolos,bistis, Febribus Petechialibus admitii debeat. Uum circa morbistos, variolo, ScFebres , Petechiales dictas distincte hae a precedentibias Febribus, de quibus sit periori capite actum fuit, considerari

debent Fermentatioquqdam occurrere Videatur , proxime ad illas nos con- Vertimus. Qtiod autem ad Variolas&Morbillos, dubium est, an Veteres quo que cognoverint. Negat illud Mercurialis l. I. de Morb. puer. c. a. Miror inquit Fernelii in doctisimum, quodsi ne ulla autο--ate, me ullo testimonio dixerit ex anthemata μα-apud Graecos medicos diver-

ct consequenter sub bo veteres Variolas & morbillos docuilse, quandoquidem omni sudio hano rem investigavi , Nec potui in re ullam in nem di ἡrentia

472쪽

inter has duas voces apud Graecos nedkοI , quemadmodum multum abeii, ut eX alath macibus ullus autor tribuerit ea , qua con veniunt variolis o morbistis. ο πα,υ tamen Salmasius ex Actio Sc Valente, alia rarione probare annititur , hosce morbos veteres agnoviise lib. de Ania. Climact. pag. 726. Hanc Contro Versiam nostram facere nolumus, quod parum ad institutum nostrum faciat. An morbus hic inter omnes gentes gractetur, &universaliter haberi debeat , liquido quoque affrmari non pote l. Si non fallat Nardius libr. 7. Nodi. Geniat. Hispani ab Indis acceperint luem Veneream , ac vicissim loco, iis communicarint Variolas & Morbillos. Ita enim apud ipsum lego pag. 77.

2Vondum inquit experta fuerat selia

sib ima regio Variolas aut Morbillos; conrigit verὸ , ut Maurus in ci se Ferdinandi Cortesu Curiolis tentaretur, cui in tentoriis jacenti quum assiderent offficio si Indi, rapti latim contraxere noram, o Dis coae' mgnico

473쪽

municarunt contribulibus, ex qua occubus ebrevisupra centum mortalium missia. Consans praeterea fama est, Cubam is adiacentes Insulis debacchantibus Variolu,iπβο-biudinem penὶ fuisse redactas. Quo vero constare queat, quae & qualis hic observari possit Fermentatio: tum Variolanim tum Morbillorum brevis quq-dam delineatio antea proponenda est: quam lubet commodato accipere a Celenerrimo R; olano, apud quem lib. de Circul. Sang. cap. 2 O. pag. 8 , ita lego:

Cum inquit Variola, is Rubiola , suis

morbo e secretiores, vapor vel humidae, in habitum corporis expulba, cutim scientes , fecernuntur calore febris, vel robore natura. Ex duplici substantia partium di plex materia expuitur, er quandam dis ins tionem , quod ex vaporosa substantia, sire siti. modo primigenio, sive humido radicavpartibus iv uo,secernitur per modum exhalationis, uilli ituosa, vel fumosa materia, qus rubiola infacit: quod ex solida partiumsubstantia segregatur, humor 6Zω riolara V 7 procreat I

474쪽

procreat: Oraque materia eodem modo ini- .rio QOrescit, ac prorumpit, prurig- ω asseritate cutim assci SedRubiola duntaxat i maculis cutim asscit, Variola postuli fadat.

Certissimum autem est originem duce- re hunc morbum a corrupto sanguine :: nec tamen haec corruptio accersienda lest usque ab utero materno, quasi scit. menstrui sanguinis malignitas delite Leere possit in corporibus humanis, aliquot annis postquam homo natus fuerit , eaque cum variolis ebullire debeat. Cum certum sit, eum sanguinem usiaque adeo noxium non esse, quam Vulgo persua iam , multique immunes ab

his Exanthematis per omnem aetatem, ad extremam senectutem per Vaniant.

Quid quod mulieribus, quoties mela ses earum suppressi essent, periculum a faedo hoc morbo imminere deberet. Adeoque Salinatius lib. d. haud absque caussa iis obloquitur, qui ab hoc profundo usque voluerint hasce maculas acoersere. Int*rim Arabum sententia

475쪽

admodum arrisit plerisque, nominatim

Ranchino I.de Mor.puer. sec. 2.c. I. Altinter vero de caussa horum Exanthematum philosophaturGallicorum Medico.

rum ocellus Fernelius t et . de Abd. rer.caus . c. 12. ubi haec lego: Haec mala inquit ex communi quadam causa toti aeri conspersia originem habere, luculenter demonstrant, quod non solum fervidiore coelo, sed & hyeme intem dum grassantur. Quod annos complures sileant, & certis annorum intervallis saeviant in plebem, alias quidem seorsum eXanthemata , ut gravissime anno millesimo quingentesimo trigesimo sexto : alias edthymata sola , ut anno millesimo quingentesimo quadragesimo lectando. Quae qui videt, quo modo caussam illam superiorem non

intelligat ac judicet in mundo grassari r Ut igitur carbunculus & pestilens bubo, ita sane exanthemata&ecthymata causam habent e sublimi: at ea pecu

liari quadam malignitatis specie aeremi contata

476쪽

eontaminat. Aliaque in his existit, qBanain carbunculo, Vel in bubone, & alia in exanthemate, quam in ecthy mate, echorum quam illorum minor est roc,

tas. Causa autem cur infantibus Sc pueris

magis familiaria haec sint, reddi potest,

quod firmior aetas &ad ultior, tantulis malis non lacessitur, nisi quum forte constitutio gravior invaluerit. Haec

autem rursum ex ipsorum morborum descriptione & figura consideremus. In cute ii quidem eidorescunt, non ex ambientis contactu , sed ex inspiratu , quo ut cor a filatum delibutumque fuerit, ipso statim initio universum corpuS, maxime Verb caput ingravescit, hoc etiam plerumque dolore concutitur , oculi tument & illachrymantur, facies quasi inflammata rubeficit , VOX rau- cessit, spiritus crebior ac dissicilior evadit, pullus frequens ac celer febris nuntius. Malo dein ingravescente, Venenum ex humoribus die tertio aut quarto foras prosilit, & in cute essiores cens

477쪽

De Fermentatione. 47 3 mali speciem detegit. Eethymata pu-

stillis multis toto corpore confertim aubo colore extuberant, quae pituitae &bilis permistionem prae se ferunt. EX- anthemata Vero quasi pulicum maculis fere rubra apparent, interdum purpurea , interdum viridia aut nigra. Tandem compresso furore, soluta alvus, humorum, qui contaminati fuerunt, reliquias crisi expurgat. Hactenus Fertn lius. D. Willis libr. de Febrib. cap. 13. non dubitat docere,omnes homines per

se , & quidem a prima origine ita seu Variolis, seu Morbillis obnoxios esse , ut si forte quispiam in tota vita immunis de gerit, aut alius in hos assectus sapius deriι, sint haec rara is inusitata naturaerenta , qua communi observationi minime derogant. quod tamen mihi haut verisimile est. Fundamentum, quo vir d

cstus nititur, est illud generale: quod omnes scit. homines circumferant reliquias corrupti sanguinis menstrui, quae sepe se sero admodum prodant, & in hominia

478쪽

hominibus jam adultis; quasi tum demum maturuerint, ut se commo Vere,ic sanguinis ebullitionem procurare potuerint. Sed, contingit far pe eos quoque variolis corripi, qui antea saepe va , .riis morbis, speciatim febribus labora- iverunt: an ergo putandum, ne sic qui- dem potuisse expurgari has reliquias l. materni sanguinis Quicquid aliis quo- , que Videatur, mihi nunquam arrideret Potuit communis haec sententia. Sedi. Potius primo originem hujus mali accer- isiverim a contagio, simul malignas. quadam caussa toti aeri communicata, prout recite mihi hoc exposuisse videtur incomparabilis Fernelius. Secundo lab illis caustis, quae aptae sunt sangui- nem insigniter perturbare, nam si cre-idamus Dn. Villis: ipse norit quosdam ia crapula, aut exercitio immodico, in hunc imorbum incidisse, cum praeterea circum cir- , ca nemo in tota regione aegrotaret. Tertio ad causistas remotas externas referri quQ

que debent cibi corrupti, item cibi calidi

479쪽

Permentatione. 47s calidi humidi, fructus horarii, mustum , ficus recentes, balnea, & si . milia. Quemadmodumquartoad caussam remotam internam , constitutio corporis nimis calida & humida, plenitudo, cacochymia, calidae exspirationis ex obstructione & constipatione retentio. Interna caussa adjuvans est ebullitio sanguinis in toto corpore, dum sanguisti lar multi ebussistis fermentari incipit, per quam ebullitionem ct commotionem im purum a puro, ct bonus sanguis a malo separatur ; ut loquitur Horitius. Quale hoc fermentum sit, loco dicto his bis D. Pis exponitdi Miasma in ii variolarum, habet se uti fermentum sed corruptivum, & sanguinem, non versus perfectionem, sed depravationem effervescere cogit is cum enim venenatae hujus miasmatis particulae subjecto capaci impinguntur, alia statis' corpuscula sibi ipsis similia , & nobis

connata exuscitant, quibus at sociatae totam pervadunt sanguinis massam ,

eam que

480쪽

eamque insigniter turgescere & ebulli- re, ac post aliqualem oster vescentiam ilia partes secedere, ac coagulari faciunt: iscilicet dispersa veneni semina cruoris tmixtionem solvunt, spiritus puriores istatim profligant: dein crassiores ejus t particulas sibi consciscunt, de adhaesiuisio velut congelatas reddunt: portio- nes ita coagulatae , una cum impuri si veneni seminibus, a reliquo sanguine in circuitu ejus, inter vasortim extremitates derelictae , cuti affiguntur :quo pacto si natura satis robusta, cum lgelato sanguine totum virus eliminarit, ire liqua cruoris massa licet pauperior fa- sta, utcunque salubris A vitae prorogandae habilis existit: sin cruor nimium lcoagulatus , hoc modo depurari ne- iquit ; vel si portiones sanguinis cum lveneno coalescentes, non plene erum-

Punt, aut denuo intus restagnant, &j sanguinis liquorem penitus corrumpunt, aut etiam visceribus , &impri- ima cordi affixae, eorum Crasin ac robur de-