Martini Schoockii De fermento et fermentatione liber, complectens multa singularia, speciatim rationem coctionis cibi in ventriculo.

461쪽

De permentatione. ydo pro isto tempore in spissa rur Ne-

que eodem forte modo quo mixturami ex farina frumenti saracenici, belgice

que in coctionem liborum, in sartagine vel lamina ferrea perficiendam , Prael paratam, fermentando in spissari vide t mus) ac proinde consueta ac desiderata spirituum generatio impeditur vesminuitur; sic ut grossiores quidam futami, debito paucioribus istis, qui etiam

tum generantur, spiritibus permixti, in nervos impingentes, speciem quandam convulsionis per universum corpus, una cum frigore & horrore inducant, eadem ratione , qua idem non raro in ira, metu, frigore vehementiore, nec non quodammodo in particulis cordis disiectis, contingere, manifeste de quasi ad oculum notamus. Quam ferinentationem, tanquam in cepti motus continuationem & au Lmentationem, motUs quidam velocior incendioque analogus, excipere solet ἡv uti ni n

462쪽

uti non solum calor per universum corpus disipersus, Verum etiam consumptio materiae , sed minus crudae indicat, &c. Ita tenus D. Hogelander quod mentio fiat liborum confectorum eX frumento Saracenico , Vel fagopyro; existimare aliquis pos et, adeo liquido naturam febris, & rationem intermisia sonis, velut sufflaminatae fermentatiΟ- inis ob oculos sibi positum iri, atque pueris nostris nota sunt liba ex dicto rumenti genere confici solita. Sed haec ipsa, nitentia licet Hypothesibus audacter assti mptis, adeo intricate &juX- i

ta tam mulias παρεν Θησεις proponuntur, i

tit Oedipo opus sit: atque tibi videare :audire Hel montium, qui audet tutari lianc Thesin, innoxium in febri non iminus esse sanguinem, quam cor,Adeo -

que juxta Dictaturam , quam sibi ar- , rogavit in Medicina non minus absque lpropuli suffragio , quam Auctoritate: Senatus Medentium) de Febrium sede, seu Foco, ita philosophatur lib. de Fe- ,

463쪽

i brib. cap. Io. . s. Nidivi Febrium in f mis es vicinis: extenditur scit. a P lorol per Duodenum vasa ibidem multiplicia , t Intolina, item venas Mesenterii, Lienem,

i usque ad Hepar. Proximiores autem ori pent triculi, sunt eo mola litores, sui que auxis i tatibia magis formidanda. quae ut hominisi sui ut arrogantis, &prae se non platan l ris alium hominem ) singularem pro-l dunt imperitiam, quod nesciverit dimi stinguere inter caussam remotam &oci casionalem, eamque, quae proXima bl & continens agnosci debet, ita teque audacter Fermentationi in solidit in Febris accepta refertur. Nam ut cestum

est, in Febribus intermittentibus occuri rere quam putredinem, ita primo su- pra hoc quoque ostensim fuit inficiari non licet, ea, quae putria sunt, ad Fermentationem non habere dispositionem. Secundo non potest obtingere Fermentatio nisi adsit aliquid spiritu o-stim, quod agitatum simul moveat hi midum. At in sanguine in spissato, cru-

464쪽

46o 'Mart. Schooc ius, do , & incrassato hoc praesupponit

D. Hogelande minimum est spiritus: imo occurrunt illa, per quae Fermentatio magis praepediri, quam promoveri queat. Tertio, quicquid etiam fingatur , nulla Fermentatio in corpore ad Fermentationem recipiendam idoneo quoque, statas suas Vices observat. Nam cum contingat eam vel sola Cervisia, si de ea consillantur coctore ς, seu

thepsiae, indicium facere potest) levissimo momento impediri, ubi studio& artificialiter quoque procuratur ;multo magis hoc continget absit alias,

ut ex re arrificiali Naturae opus agnosci velim l) quando incommoda, agnoiacenda velut obstacula, tumultuario aggregantur. Quarto, totus hic discursus

e falsa Hypothesi procedit. Siquidem

praesupponitur antea hoc refutavimus sanguinem, quando a corde toti corpori communicatur, & per circulationem partim in statu suo conservatur, partim depurgatur, continua gaudere Fer-

465쪽

De Fermentatione. 61dere Fermentatione. quod , cum nunquam probatum adhuc sit, frustravelut principium accipitur. Qtiinto, si , quae de Fermentatione dicta sunt supra, diligenter attendantur; patebit aeque frustra eam advocari, atque praeter illam tangitur motus velocior, qui calorem distribuat. Nam admissis his, Febris potius deficienda fuerit per hunc Calorem , quam per Ferment amnem 3 haec enim habuerit se duntaxat dispositi ve ad calorem , in Febri ut morbo calido , singulariter con iiderandum. Edatur vero caussa, quomodo aut Fermentatio cum hoc succedaneo calore pos

sit consistere calor si nimius fuerit, Fermentatio nequidem in panificio procedit ) aut , quod sanguis crudior ocviscosior tam sit dispositus ad admitten

dana Fermentationem, quam calorena summum. inconvenienter advocatur frumenti Saracenici, sive Fag

pyrifarina subacta: addi debuist ri , illi consuevisse cancillis in culina quoque V 3 notum

466쪽

notum est immisceri faeces cervisiae, quae sic fermentationem procurant, ut massa farinacea reddatur ratior, &in-tunae scat: Cujus pars a reliqua massa separata simul ac sartagini, foco superpositae imponitur, concidit, eo quod cum calore vehementiori non pollit Fermentatio substitere , spiritia , qui Fermentationem procurat, nimiS quam attenuato. Adeoque, hic fuerit potius

fingenda si simile posset stubsistere

spirituum dissipatio, quam derivatio, Vel praepeditio. Quae omnia si expendantur, patebit hic locum non esse Fermentationi, sed potius effervesicen.

tiae, quae neutiquam cum Fermentatione, aut primaria aut secundaria confundi debet. In febribus omnibus contingit per causias supra enumeratas, calorem sanguinis intendi, non tamen aestus ille, sive fervelcentia, quam Graeri sim vocant , est fermentatio. Cui Vero placuerit termino Fermentationis abuti, eumque confundere cum emer-

467쪽

De Fermentatinita 63 vescentia, seu lubens patior ut suo fruatur judicio ,l atque, si idem caeteroquin statust, quod nos, de VocQnon admodum contendemus. Interim certum, Veteres abstinuisse voce Fer mentationis, atque , quando de Febre loquebantur, libentius usos fuisse aut voce Latina Fervoris, aut Graeca ζεογν. Lucret. lib. 6. de Re r. Nat. quis enim nostrum miratur, fl quis in artus Accepit calido febrim fervore coortam , ut alium quemvis morbi per membrε dolorem φ

& paulo post:

At cum membra hominis percepit ferν, da febris. atque elegantissime Q. Smyrnaeus Calaber libr. 1 o. Febris faciem exhibet, quando dicit: φλέγει : V di quaque esset vescens bilis infaminat. Nam ut dicit Vetus Poeta lib. 2- Anthol. de Febri: δα νυμα πυῶ . Esperm

468쪽

Homeri cum IL X.,τὲ φάρει πολλὸν πυρε τον αλοῖ π βροτοῖς. Afferaque ignitum; bris ardorem miliem morealibus. Fervorem febris abila originem trahere, ausum at jam nominatus Lucr. libr. .Quippe, ubi, cui febris bilisuperante coorta 6t, Aut alia ratione aliqua excita morbi, Perturbatur ibi totum jam corpuss.

quae & Hippocratis videtur sententia fuisse: non quod excluserit alios humores, sed quod putaverit inchoantis ardoris caustam edebilem, caeterOShumores duntaxat adituores. Alias bilem pituitam febris caussas este statuit idem Hippocrat. lib. 1. de Morb. deaffecti. de loc. in hom. quam sententiam recepit maximus Hippocratis admirator Prosper Martianus, potissimum Annot. super lib. de Nat. Hum. pag. 23, & aliquot seqq. ac fortasse verum est, abile

partim exardescente,partim putrescen-

, ut plurimum simplic es febres pro

venire :

469쪽

De Fementat t. Venire : quanquam pituitam & me lancholiam per omnia non fas estexcludere: licet nunquam chra putredinem febrem procurent, cum bilis & simplici exardescentia eandem efficiat. Multa de Febri dicenda & examinanda adhuc estent, si Fermentationis consideratio nos non revocaret ad lineas. ut tandem a Febri ad alia accedam, Videtur Febris definitio ab Erasistrato excogit ta adferenda esse, quae teste AEntarchol. s. de Placit. Philo s. c. 29. haec fuerit: Febris motio est sanguinis illapsi in pulmonis

vasa , vota proficiscens a nostri voluntate. Sicut enim mare nemine commovente quiescit, vento autem contra naturam incidente violento totum exagitaIur , inque circulos torquetur: sc in corpore ubi commotus

fuerit sanguis, incidit iv vasa *iritui dej

nata, ibi Fe excandescens calorem toti corpori a fert. Quae ut hactenus siro loco relinquo, ita de Febribus paulo aliter Plato Philosophatur,cujus verba in Timaeo Occurrentia, ita reddita sunt ab s Inter-

470쪽

Interprete : Quando igitur corpio ignu i potissimum excessu A πυρος ilanguet , continua febre laborat: quando ivero aeris, uustidiana discreta. Aqua lΤersiana, propterea quod aqua segnior est , iquam ignis , aer. Terra sit quidem omnium itardi stima, quarto gradu cum sit, temporis incultu quarto 1ervet, defervetque, hinc iuuartanas invehit febres , quarum repei γο- tne j motu quid potest esse constantius. Qui vis facile videt, Academiae Principem ipaulo latius nomina Elementorum e X-

tendere: quae hic accipienda sunt non iformaliter, & quatenus Elementa, velut corpora simplicia considerari so-

leni ; sed Synecdochice , quatenus lper illa intelligi debent humores ipsi,

a i unum eta Elementis propius, quam iad alterum accedentes. quae loquendi ltamen ratio probari magis debet, quam lobscura Chymicorurn, proeXplicanda Febrium natura sollicitantium suum l ulphur & fal. Circa quorum defini-

niat, suf