Theophili Christophori Harles Introdvctio in historiam lingvae graecae

21쪽

PRO LEGO MENA

Quantam iucunditatem, et vero utilitatem ad

poliendum ingenium, ad ornandam trampliticandam liberalem eruditionem, cuicumque, qui ultra plebem sapere cupiat, ad curatum lin-gtiae graecae adierat studium quam necessaria sit illa lingua ad lonam et solidam librorum sacrorum, non minus quam iuris et alatiquitatum romanarum omnisque historiae tam ciuilis, quam

litterariae, et inprimis ecclesiasticae intelligentiam, non Ost, quod multis demonstremus, quum id a multis hominibus doctissimis iam satis superque euictum sit quorum magnum catalogum dedit D. Simoni in Introductione - in linguam graecam Sect. I. g. 7 sqq. Nemo quidem, scientia linguae' add. Imm L. Gersi Schel progr. de coniungenda graecorum scriptorum lectione cuin latinorum interpretatione. Lubben 76 I. . idem in german. proluss. egit de utilitate gr. linguae, ib. 77st. q. illaque nullum, qui vir doctus aucliae cupiat, posse carere. b. 773. q. Plura scripta enumerat cl. Lamaet in and buch fur Bucherfreunde und Bibliothekare. vol. I. pari. I. pag. 23 sqq-

22쪽

linguae graecae vel leuiter vel plane non imbutus, scriptores, qui ad nostram peruenerunt aetatem vomanos, ipsamque linguam latinam perite et docte intolliget Graeci enim latinorum auctorum magistri paene suerunt nec ab his suis discipulis in ulla doctrina, quae ad eruditionem arteS-que pertineret, superati videntur. Tum Graeci omnis paene sapientiae humanae, quae litteris consignata ad nos fram venit aetatem, primi magistri, et multarum artium doctrinarumque fuerunt inuentore aut emendatoreS.

Graiis inge)itioni, Graiis dedit ore rot do

Musa loqui,

ut Horat de A. . . . 323. iam cecinit. plendor praeterea ingenii, acies iudicii, ubertas et suavita orationis, copia rerum ac Verborum, summi humani ingenii virtutes, ex plurimorum Graecorum scriptis facile elucent quibus in rebus a coeli temperie, forma ciuitatum, peregrinationi-hUS munerum, quibus plerumque functi sunt, dignitate, libera et frequentiore cum aliis consuetudine aliisque multis conditionibus mire adiuti fuerunt Principes vero litterarum cum seueriorum tum maxime mansuetiorum haud leuiter nosse, in primis hominis vere docti virtutibus iure ponitur. Atque historia litterarum docet, summos et eruditissimos homines, quorum memoria non perierit cum corpore, ex lectione graecorum scriptorum, cingeniorum primi ordinis, ad' cons. M. Car. modos Iehmebe disp. de ingenio Gr. L. philolophico. Wittebergae 786. q.

23쪽

ad utilitatem, animi oblectationem nominis quos amam amplissimos cepisse fructus. Tum ipsa

lingua graeca in structura et collocatione totius orationis pariter atque coniunctione et compositione Vocabulorum usuque particularum ingularem habet vim, venustatem ac suauitatem, quas virtutes, sensu saepe tantummodo percipiendas, nulla interpretatio plane adsequi aut reddere potest. Tantas pro laudes quamuis linguae graecae

tribuamus tamen tantum abest, ut cum nonnullis arbitremur, Graecos Blos suisse sapientes, omnesque eruditionis fontes quasi exhausisse ut, si ab eloquentia ac poeli, in genere ab elegantia,

amoenitate, ornatu et ubertate, etiamivi orationis discesseris, potius iudicemus, illos in multis rebus, quae sensibus non subiacent, fuisse tirones, et ab hominibus nostrae aut superioris aetatis longe superatos. In doctrina enim de deo rebusque diuinis et de animi post morio in conditione fuerunt infantes. Nam Pythagoras, Socrates, Plato aliique philosophi, quamquam multa acutius perviderunt, de rebusque diuinis humanisque

multo subtilius se rectius disseruerunt, quam eliqua pars Graecorum perspicere et di Sputare poterat diuinae tamen doctrinae, per vates diuinos et summum totius humani generis doctorem, so-tera nostrum, patefactae, lumine destituti, verum omnino perspicere non potuerunt, et, si quid veri viderant, id, per nebulam veluti, nec distin iste, nec plane cognouerunt: tum laqueis superstitionis, quibus se ipsi acile expedite non poterant, irretiti, in subtiliolibus rebus, quae

multa cogitatione comprehenduntur, 'Vltra Pro-

a babilitatem

24쪽

habilitatom raro progressi sunt contra in utramque partem sueuerunt disputare. Animi quid0m

immortalitatem, quam Omnino futuram esse, ex sacris pandec sis tantum Perspicimus, optarunt et sperarunt potius, quam, Ut eam certam esse sciuissent, aut recte demonstrassent. In rebus physicis, astronomicis et mattrematici cognoscen- .dis ot tradendi omnem quidem posteritatem in admirationem rapuerunt Ana Xagoras, Aristoteles,

Euclides, Archimedes aliique sed Galilaei, op-

lorus, Leibnitius, Neutonius, Mayerus, Kaestne-rus, etsi non ingenio et acumine, tamen litterarum copia, subtilitate atque ordine illis praestitoriant, et plura, istis vel obscura, vel omnino incognita, viderunt acutius. Splendida et perpetua sunt merita Hippocratis, Theophrasti, Dioscoridis, Galeni at quanto maior Haruaei, Boorhauit, innaei, Halleri et multorum aliorum, quos recentior tulit aetas, medicorum et, qui vocantur, bolanicorum De Oflictis et de mori-hus philosophi graeci salubria tradiderunt praecepta, quae tamen tamquam membra ingentis corporis hinc inde disiecta iacuerunt, nec verus sinis ubique cerni potuit recentiores verophilosophi et clarius rectiusque docuerunt illa, et, quod praecipuum est beneficium ac meritum, in certum ordinem nexumque, siue, uti dicitur,

systema

Sittentelire de Allen ex Anglica lingua in Germani eam translata, alae Sag. 77s. . . . ,-

sebius Verglei cliuia de griechi schen Philosophie

25쪽

PRO LEGOMENA s

systema rodegerunt Sed quoniam hic non locus est o virtutibus et vitiis Graecorum uberius disputandi aut illos um recentioribus comparandi, filum abrumpimus Videbimus quidem, Graeciam

summorum ingeniorum, quae multa noua, multa scitu necessaria et iucunda excluserint, et summorum poetarum atque iratorum fuisse' fertilem: sed certum quoque est et compertum, posteritatem, praesertim a renatis litteris, non adeo egenam fuisse thominum, qui in subtilioribus praecipue disciplinis cum illis non dicam de principatu contenderent, sed Maud raro discederent superiores Perra ub igitur in libro es io parallelo desanciens ot de modernes Paris I 688. IV. Tom. meritis splendidissimis Graeciae omnisque antiquitatis tantam facit iniuriam, quantam nostrae aetati Tens in libro Rechorches sur origine de de-

cou vertes attribuet aris odernes etc. Paris I 766.

in . II. Vol Ille enim recentiorum hic vero veterum ingenio nimium tribuit Adeo dissicito ςst, medium tenorei

Summa igitur utilitas linguae graecae, et necessitas illius mature addiscendae est statuenda. pueritia autem statim est familiaritas quaedam cum praecipuis illis et primis sapientia humanae doctoribus contrahenda. Quare dolemus sortem illarum scholarum, quas praeceptoro moderantur diuitiarum i venerum graecarum ignari, aut qui nouum tantum testamentum, librum omnium dissicillimum, quem, quia sine adcurata graecarum et orientalium litterarum tutelligentia misere

26쪽

6 PRO LEGOMENA

Oxplicatur, ad scholas academicas ablegaremus, disciplinae suae alumnis cum summo temporis detrimento interpretari sustinent. Ad auctores autem graecos rite intelligendos, notitia tum ipsorum, tum librorum ab illis conscriptorum, quos quidem ab interitu vindicatos adhuc terimus, et editionum historico- critica primum acquirenda est. Quam antequam damus, de origine linguae graecae subsidiis aliisque rebus scitu necessariis paucis exponemus. Historiam vero sataque linguae graecae vitamque atque editiones scriptorum graecorum haud pauci viri docti

modo pleniuS, modo pressius, modo bene et adcurate, modo male et leuiter narrarunt. Nos quidem praecipuos, praesertim eos, quo in conscribsendo hoc libello duces habuimus aut consuluimus, tantum recensebimus. Alios adhuc enumerat l. iam ista l. c. p. 399. seqq. Omnium primus laudandus est Ioannes Albertus Fabricius, Theol. D. et Pros pubi Pamburgensis, qui edidit Bibliothecam graecani, siue notitiam schiptorum

veterum Graecorum, quorumcunque monumenta

integra aut fragmenta edita Xstant, tum plero-xumque e SS. ac deperditis Vol XIIII. cuius i mortalis operis editio secunda auctior amburgi in ITO8. tum III 8 annisque sequentibus: Vltimum vero volumen cum indice generali prodiit IT S . Novam, eamque pleniorem atque emendatiorem curare coepi, cuius volumen I. prodiit

27쪽

Guille u Burton in Historia graecae linguao, Londin. 6s 7 8. rec in Noua librorum rariorum conlectione, fast. IV. Halis Magdeb. 7ΙS. . P. 97. seqq. Laurentius geluald Gingius in Historia graecae linguae cum praefatione Adam Rechenbergit. Lips. I 69 I. . Valent in rursus Loescher do originibus Graeciae restauratis Lips. ITOS. . Compendium bibliothecae graecae ex praelectionibus Vindingianis compositum, studio et opera M. Laurentii Lundii, Inspectoris Collegi Medicet Haimiae 7o . . Ordinem Alpliabeticum, ita ut Acthilles Tatius primum occupet locum,

sequitur .

Daniel Geo g Morbos in olyhistore litterario

Tom. I. Libr. IV. cap. 6. . et . a Libr. ULcap. I. et a Libr VII cap. I. a. Om. II cap. 2 sqq. et alibi.

M. Augustinus Bisho an Cadmo siue lingua

graeca e suis eruta natalibus Ionae 7O8. cap. I. de litteratura Graecorum. Laurentius Reinbard in historia graeca linguae critico - litteraria. Lips Q 728. . Io snes. Im uian. Talch in Introductione linguam graecam. Ienae 762. vet. d. secundar 772. . qui etiam pag. 8. d. sec. alios praeterea laudat. Io Sinionis Introductio grammatico, critica in linguam graecam, qua de linguae illius origine et antiquitate, natura, fatis ac subsidiis, de praeci-Puis grammatices graecae momentis, lingua et

28쪽

s PRO LEGO MENA

Graecis disseritur. Malae Sax. 7S2. vet. 77o. mai. . Huc etiam referendi sunt: Thomas ope Dunt in Censura celebriorum

authorum etc. utor editione Genev. 7 Io. .

Gerhard Io Volsius de veterum poetarum Graecorum et Latinorum temporibus Ioni III. Operum 696. in forma max Amstet.

Idem de historicis graecis Vol. IV. Operum 1699

Les poetes reos do in is Eure, a Saumue I 66 . in I 2. Idem libor inscriptus Les Vies de poetes

Grecs, en Abrege par r. e dure , ave les re-marque de r. vir. Reland troissiem Editionplus completque les precedentes, a Basle I 766 8. Aut Blachi pallii de praestantia classicorum auctorum commentatio latine vertit atque animadversionibus instruxit cota. Hrnr. Frer, etc.

Lipsiae a73 S. . D. Reinoldi historia liti graeca et lat. Elonae IT S 2. . cum erodoti vita Homeri. Georg. Christoph. Hamberge in uvertassigenNachricliten vo de vornelimsten Schri stellernete IIII. Vol Lemgou. 7s6 sqq. . et in urZen

Nachricliten etc. II. Vol compendio grandi superiorum voluminum.

Auctor nonymus in Biographia classica etc. quam Mursinna ex Anglico in Germanicum veriniit Hala Saxon. 768. IL Vol. I. Bibliothe dor risechi schen iteratur, Onti Chriso Fried Schula Gielsae 772. . elusisdem usatre gu seine Bibliothec de gr. Litt.

29쪽

Giessae 773. Opera et diligentia cl. auctoris laudabilis praecipue versatur in iudicandis varii generis ac sermonis versionibus. D. . G. Hai immini notitia breuior auctorum veterum graecorum ac latinorum, subministrante filio M. C. S. v. Haupimanno. Gerae ac Lipsitae

Io Christoph. Frieae Bubrens Angeigo derarie-chisciae und teinis chen lasither, etc. Halae Saxon. 786. I. Beni. Hederici notitia auctorum antiqua et media ed a Schwabio auctior et emendatior ipsi 766. I. II pari. I. I. ychen burg Handbuch de klassi h0n Litteratur, enthalieni Archaeologie, Noti derΚlassi Per Mythologie etc. Berol. et Stettin ed. II. auctior. IT 27. I. pag. IS 3 sqq. Chrisiani Dan Bochi commontarii de litteris

et auctoribus graecis atque latinis, scriptorumque editionibus Parses historiam litterarum graecarum et scriptorum graecorum compleetens sed . I. Lipsiae 789. . Idem vir doctist . in Historiae catholicae pari. I. et II de graecis auctoribus breviter, at erudite scienterque egit. Christophor. Saxius in Onomastico litterario siue Nomenclatore historico, critico praestantisi1- morum omnis aetatis, populi, artiumque formulae scriptorum etc. cuius praestantis libri ars Llucem adspexit Traiecti ad Rhenum 77y. . pars VIII. I 788. Ieremiae Nicola si inringit synopsis historiae

litterariae, qua orientis, graeca, romana, item

aliarum litiguarum scriptis cultarum. litteratura

a tabulis

30쪽

tabulis synchroni sticis exhibetur partes III. Utintingae 783. q. Historia philosophiae vitas, opiniones, PSque gestas et dicta philosophorum sectae cuiusuis complexa, auctore Thoma Sta=ileio, X anglico sermone in latinum translata, einendata, variis dissertationibus atque obseruationibus passim aucta

a Gottiis Oleario, Proses ore ipsi co, et tribus tomis digesta, primum latina versio prodiit Lipsiae IIII. q. ego vero utor editione repetita. Venetiis T 3I. q. Ioannis Ionsii Holsati, de scriptoribus historia philosophicae libri IV. nunc denuo recogniti, atque ad praesentem aetatem usque perducti, cura o Christophori Dornii. denae III 6. . Iacobus Brucher in Historia critica philosophiae, Vol. I. cum adpendice in . Lipsiae 17 2 sqq. passim de philosophi graecis eorumque decretis opinionibusque egit. Pari modo de philosophis graecis eorumque placitis atque opinionibus Cudiuorth, praesertim

eius interpres et perpetuus commentator disse ruerunt, in libro praeclaro:

Radu hi Cudbvorthi , Theol. D. et in academia Cantabr. professoris, Systema intellectualo huius

uniuersi, seu de veris naturae rerum originibus Commentarii, quibus omnis eorum philosophia, qui detun si negant, funditus euertitur. Accedunt reliqua eius opuscula. o. aur. Oshemius omnia ex anglico latino vertit, recensuit, variisque obseruationibus dis ortationibus illustrauit et auxit . Editio secunda ex autographo Mos hemiano