장음표시 사용
241쪽
I v L I I Fnet se probi exercenti praemia posuit, omnibus si scutatis,sagittariis,& fundi,
roribus, tactis gymnasiis exercitatrii uni in militia tam pro equitatu,quam O phditatu . Et urbs Chorinthi Vulcanissicina nuncupabatur pro armis, quae in ipsa civitate hebant.
s t Et probe ordinauit Rex Agis laus L
cedaemonius segittarios, & sunditorest raecedere alios in ordine belli. ne mos aedere possent: & ita tempore nostro fieri debet de pillulariis tartarei ignis :&gymnasium pro exercitio militiae con stituit & bene meretes in gymnasio pro honore,& eloria virtutis coronari mandauit:& illi litantes Dianae praesentabant
6 t Consilium erit pro Regibus ad habendum equitatum bonu in Regno suo: quo
ipsi valeant postea uti pro bello ecipiendo iubditis mis publico edicto in bonis
tot valorem habentibus: ut unum, duo, vel tres eo uos teneat bonae stirpis: distribuendo illis euuos, & iumenta marcialia: ipses faciedo immunes ab omni on re populari:& quod nullus possit teneremulum, vel mula abstiue equo uno ma tiali: & φ nullus indui possit pano sino, nisi tenuerit unum equum pro bello: &tam comedit equus unus malui, ij b nus unus:& ita in eorum regno de iacili habebunt bonum equitatum P militia. bi Et tenentur Imperatores peramue podulos sios,& illos instruere ad exercitiubellicum et saepe equitando ii tempore venationes proclamate factor ut omnes alio non impediti iuuenes habentes qitos martiales accedere deberent cu eorum Rege ad venationem:& illos exercere curtu,& saltu: N praemia quandoq: illis donare se probe exercentibus: &quandoque eos exercere in hasti ludis praemio vincentibus lator & illos amare. & probo docere circa res, ct negotia bellica.d i Et laudantur Principes illi: qui exercitu bene disti plinato magna peregerunt, manutenendo illos securos, tenaces, &disciplinatos in re, & disciplina milita-c 5c magis laudantur Principes illi, quill R R E T T Iindoctum exercitum docuerunt, & illi
praecipere stiuerunt,& cum eo prospere pugnarunt.& victores, & glorios extiterunt, quam illi, qui militibus abaliena virtute in structis vict res fuerunt. s i Suos docuerunt milites Rex Tullus Hostilius, Epaminondas Thebanus, Rex. Philippus Maced Romani, & Alexander magnus,Gracchus, Pelopida, & Cyrus Rex Persarum. & cu illis sita doctis virtute, mirabilia bello peragere. io t Romana virtus teste Liuio Patauino
praecelluit omnes nationes,virtute, religione, natione,generatione,armis,& dbistiplina militari: & quidam nostri temporis Duces armati miliciae sitit in cauia habendi bonos,& malos milites ignauia,& auaritia sita, quos corrodit segnities,& ignorantia, hostes in re militari rinci utebant Alexander, & Caesar seruile gestum esse in bello amare diuitias : sed Regium esse attendere laboribus,& illos fere libenter. ii t Martiales equi ex variis locis boni oriuntur, licet in omni loco aliqui equi
boni nascantur,&etiam mali , Equi sunt amici humanae naturae, & pro ipsius c modo orti sent,& tutela:& mortuo Nicomede Rege Ilithinie: quem non vides equus situs,nunquam comedere voluit:
sed mori magis poptauit: & ira fuit mortuus equus Nicomedis.1 1 t Et legitur eduos in bello pro dominis mortuis quandoque lachrymasse,& tristes permans sie cibi immemores sibi datu& quandoque indicasse victoriam, sturuinam ducibus filis eu gestis exterius per ipsu tactis, & propalatis. Et legitur quosdam Principes magnos hon
rasse equiros mos mortuos, vel vulneratos in bello:& Alexadrum Magnu mortuo sito equo Buci sale in bello cotra Porrum Regem, in India urbem construxisse Buccii aliam sab nomine,& in memoria equi siti Bucci fatis: quem indomitu emptum pro Philippo Rege patre Al xandri per Philonicum Theolii pretio
tredecim talentorum, & equitare aud bat nemo serocitate mar & cognoscens
Alexander equum esse sine sieno praetia
242쪽
DE EQUIs MARTIALI 3 ut more umbr solis demo strantis ante ipsum imaginem alterius equi, qui videbatur cernere illum, vertit equum contra
talem, & placide super eum ascendit, &illum probe rexit loris: & domuit, & in bello pluries illum equitauit, & mirabilia gloriose sit per eo secit. is t Equitabat Caelir equum unum tetribilem habentem quasi pedes hominis humani,& super eo,bello multa peregit:&equus praedictus primo fuit a Caesareequitatus,quam ab alio ut de Alexandro legitur, qui primo equitauit Buccisale . Equi martialcs cognoscuntur dum sunt pulli equini in eundo,& ludendo, & a,
quas transeundo:& tertio anno de armeto debent capi, & probe curentur in stabulis,domentur, & mansuete exerceantur:& bene sine vitio instruentur, exemplo Castoris Tydaridis, & Mesipii antiquorum domitorum equorum, iuxta illud Poetae. At Mesapus equum domitor, neptunia proles.l De natura, forma, & signis mattialiuequorum quaedam hic scribere decreui. mus: & primo de signis,ut facilius reli-
is i Signa vero bonorum equorum P bello sunt, nescire stare pedibus firmis: &henum ob necessitate mordere spumantem, narribus terrorem monstrantium,& terram ungula concucientium, & Ω-dientium,& exultantium audacter,& saepe nitrientium, in cursu, & armis se laetos osterentium: & absque metu saltantium,& non contemnentium pauorem,
seno litantium,& gaudentium, tubaru,& vmpanorum strepitus non timentiubellicorum instruinentorum & illis laetantium & quod sint cupidi, & voraces in edendo: quorum pilus non curatur, quia ex omni pilo aliqui boni, & aliqui mali reperiuntur equi, licet alburum,& niger maculatus pilus comendetur in eqs, ut placuit Xenophonti. Natura, moribus,colore, brma,& educatione, & loco comprobantur equi: natura scilicet hilaris, allacer, intrepidus,& lasciuus, moribu,q. teniperatus, placidus,& obediens, equus honoris cupidus,& auidus in ge-
prudente domitore, illum exercente.
is i Et improbadi sunt equi illi qui stimulis frenis,& habenis obreperari nequeut calcitrantes equitando. Forma videlicet. capite breui, & sicco, pelle propemodum adhaerente ossibus, ardua ceruice,& erecta, auribus breuibus,& acutis,oculis magnis nigris , vel fel in eis, naribus largis, spissa, lensa,& crinita coma, pr tendente ex latere dextro, pectore lato, substricto ventre, testibus exiguis,rotundis clunibus, firma,& longa cauda, mollibus altis,erectisq; cruribus, altis, concauis,& rotundis, pedibusq: siccis, ungula firma,composito corpore, visu delectabili, grandi,& recto corpore,&sublimi, &aspero in loco educato: qui exerceri deis bent assiduo, ne tristes fiant, & scabiosi. Exemplo Regis Anthigoni in Nora eastro Frigiae hostium vi reducto cum equitatu sudi: & ne ignaui fierent equi,
non valens illos cateiacere, & exercere,& ut libentius cibum caperent, & remouerentiar corporis motibus: equoru capita loro substrinxit, altiusv ut prioribus pedibus planE terram possent attingere: deinde cogebat ipm equitatu posterioribus exultare,dc calces remittere:q mot no. minus sudore excutiebant, v si cursu terrae spatium decurrerent: quod calide fuit inuentum, ne equi pigrescerent: &fuit mirabile visiti ipli, exeunte castrum,
cum ita agiles,& pulchri visi fuerint p dicti equi, ac si in capestro,& non in loco obsesso fuissent, ubi per multos menses steterunt. Nam desidia, segnities, ignauia imbellia, pigritia, & inertia est
hostis accerrima virtuti in pace, & in bello:&vt pestis nocet martialibus viris,& equis: propterea est fugienda,& vitanda,arte,ingenio, & studio omni:quia corpus,vires,& animos hominum extinguit, & mortalibus tollit 3loriam: necvnil est habenda pax cum desidia hoste
quia virtutem reddit infirmam, & prudentes tumulat sine honore, & dormientium destruxit urbes,& imperia praecipitat. Iuxta illud Catonis. Segnitiem supito,quae vitae ignauia sertur: Nam cu ani
243쪽
mus languet, consumit inertia corpus, pro ut ferrum territ rubigo. scabies
valde nocet equis, quae mederi facile potest cum ruta cile, & sulphure, lupino. ruit; aqua saga bul itione ad ignem r&balneo reddito tepido: dc vinum album disiccat humores tibiarum,& pedu equorum. Piper cum sale, & iplis impleto foramine, & illo obturato cum bombice prodest ad inclauaturam equorum,& poterit serru apponi ungulae dolentis equi in clauati sine periculo evulso primo setro cum clauo illo, quo fuit pes inclauarus equi,cili vulneri edest oleu, aut suecu herbae lasei barbassi. Quod etiam hominum prodest sicubus, siue moroidis cuvernice liquida: qua utuntur pictores, &oui vitello cum modico melis,& cers nouae misio,& ad ignem bene incorporato, S frigide octo unguento, unctos, sanatos suis te homines qplures vidimus liberatos a moria Aseque labore,calore,& equitatu longo,& ex nimia sanguinis superfluitate proueniunt: ad tollendum varias equorum aegritudines docuit Chiron, &
si ipsum v plures docti, & excellentes
viri: aut de his scripsere e & quia nostra non est pro sita etiuorum medela, ideo me remitto ad scripta illoru : qui ad hoc ingenium,& studium suu applicuerui.
Z tenentur regulariter equorum dimini Marcialium videre bis saltem in die equos suos oculis propriis: quibus ut fertur, impinguantur equi, & illos bene nutrire,& curare,ne sibi deficiant necessaria: quia pugnant & ipli calcibus,deii. tibus,& forti corpore suo pro gloria dominorum suorum in bello. Is i Legitur Reeem .Porrum iii die fuisse magnunt,& fortem, & longum quatuor cubitibus,& vitta vim palmo i eouitasse magnum elephantem probe ad Dellum instructum:qui in pugna contra Alexandriim p Eliauit totis viribus:& quod regem suum vulneratum sagittis,truit tutatus:& v ex eius corpore ore suo sagittas
ut stas maero de x a Latio non ligio,id est non regio, qui pronii sit iuuare dominum sevia cum equis,si de illo uanilo: qui non
iurauit homagium, seu sdelitate in manu regis, sed in manibus inferioris a rege,ut puta baronis: nam differt in sacramento dato in manibus regis proseudor vis, dc pro sacrameto dato in manibui linivrioris pro seudo,qd habet a barone:
& id quod desertur regi dicitur ligium, i
quod loroni non est,nec dicitur ligium,&sic nunc loquor de vasallo non ligio iduorum baronum habetite seuda a duo- lbus pluribusve dominis baronibus ins rioribus a Reste, inter se bella geretibus
requisito ut illos adiuuet eum equis, cupromiserat eos iuuare in iuramento homagii seu fidelitatis: quidam dicunt neutrum teneri iuuare cum insimul concurrant.c. i. i. q. t. l. quotiens.ls.de usu fructu.cum nemo possit duobus dominis se tuire:& quidam alii tenent locum esse eratificationi c.cum autem, te iur. patro. l.
si quis in graui,s. cum omnes C. ad syllania. vel sorte terminari. c. cu sors. xxvi.
i. ii. Quidam alii priorem dominum imneri iuuare,cui primo iurauit:& haec opinio satis ratione comprobatur l. imperialem,de phib alie seu. l.u. C. qui Voti res in pign. habean.& l. operis. Elocas. c. quia tua. l. distin . ubi natatur teneti primum i uim & fidelitatem seruare. O t quidam alii dant consilium, quod primo seruiat cum persena, & aliis etia sti plures fuerint gradatim per substit tum si hoc studorum natura patiatur. Li.& per Bal. ibi. C. de cad. tollen. in s.fin autem:& hd opinio satis diua est secundum Ioan . de Ligna. inlib suo de bello. Tu die teneri illum tantum iuuare, qui iustum bellum mouet.c. i. xxiiii. q. vi.ibi enim non opem fert: tenet Bar in l. sqq, L. ad leg. Iul.maiest.& Bal. in v sb. seud. hic incipit consuetudo &c. Ad hoe sDci ut not. per Dore in e in nostra,de test.& Petr.de Anchar. in c.i.de eo qui mitti. in post in vi. quod si fuerint plures baro nec domini seudi inter se bella gerentea iuste tune seruiet vasallus primo pertan aliter,& secundo,&aliis per substitutum eradatim ut supra non adiuuando
iniusta bellantes per iura praedicta.
244쪽
IURIS UTRIUSQUE D O C T O R I S.
De inimicis occultis exercituum.& de eorum prouisione. Tractatus.
bemta ratio. Ignorantia rei militaris est hostis Me ius milirantibus: O qirantum nocuit Demetrio Aio Antigoni Regis Frigia-Romanis.
Ignauia militium necet.a odia uorant Impe si et Ode odio M. Antonita contra caesaremi Iuvia hostis ore ius in exercitu, cr de accelli rasione caesaris a DTrachio tu Thilsaliam si Pompeium fugeret, di inodiam evitaret: deo dione caesaris per Pompcium. O
siti ander quomodo Athenas propter amems ne pugna habuit: 5 Desidia nocti sanitati animae , corporis-salutis Amritiam tollit muni mi .fanaei, per copiam frugum deletur. Desdia per colicordiam. Inertia Cp ignania tortur per exercitium frequens, dirigentiam. Ammosa uirilitas figat timorem. Pax O beneuolentia odium spernit, O nutris
Oetam ramemnit improbus labor. Virtus iuvidiam to ut, ct ipsius serores. continentiam negligit luxuriam. Ars edi patientia portat uexilium honoris in perietis es' laboribus militaribus. Duces exercituum hestes occultos opprimendo, facile uictoriam ob inebunt. Epaminuuda Thebanis qua arie ita xii militosuos ad pugnandum contra Lacedaemonios. ita tuorum uictoressuerunt.
et Tulimes h iras is me domari, quam illas
consumere ferro.s Numa sanguisu inquantum fieri potest pareeendum est. Lucullus fame superauit Mithridatem Regem Ponti, Propter quam exercitum suum diu sit. drisium inordinatum Lucullus oppressit. nume. t L. Tigranis qui Luculliam noluit vinceresame, fuit si LMetilio uirtute superatus.' Ab xander magnus uae per ipsum Persis OC pro Marte. Regna multa cism Regibus sine pugna sub eius talione sponte habuit. ip Iuuidia hostis est oeculius edi plures demutat.
De captiuitate Tigrani iunioris, es' qualiter fuit ductus ad uriem in triumpho Pompei. t Sertorius quomodo superatus a Metello, capio
frumemo pracsso exercitus Romanorum.
3 De prouisione facta per tacullum sperato Mithridate,ne exercitum suum 'me periret. rara obsisse Iuni hostes occis ii exercituum. Dcfient diis alimentis catholico exercitui cu randum eri arte habere termit istas iussi clas cum hostibus , ut necessaria habeantur.3s Fideles ad in deles arma in annonas porta rei, prater faenam canonicam , poma IN Halis edicti simi puniendi. s Leueadia ciuitas earens alimones propter Alixandri obsidio a illius ditioni Iesupposuit. T Imperio pericu sius es vinicis carere quam pecuniis. Imperatores semper taurare debent amicos facere,er antiquas conseruare, nec grauare P pulos,exemplo Scipionis.
ig Scipio Aphri cauus cur Masaussam restituit ad Regnum paternum riuinitarum. Exercitus hostium cum praemitiar ab iacte imi rinscco quid sit perageodum ut Ocrea ra
245쪽
rvLII FERRET TIo si iret vires.
y Antonius qua arte multes Lepidi militis ad
o Hostes tenere oppresses insidis optimum est ceu silium in exercitu, O arae laus illis oppri.
Surina Parthorum rex cido acta crassium superami occidit , de consilia Ariusia is Regis Armemae dato crasse ne iret in Parthiam nisi per Armeniam . O DA Odo Principe Arabiae misso per Duces Parthi crasso,ui illum proderet: es' de morte Pu-ιl, crassi Iuni: ris, Planci O cen dirini e
aliorum nobilium uirorum a Parthis occisorum. O de morte ipsius Surinae. O nume. a et Iroidei qua mene uitam finiuit.
as Sidico in popuIohexercitu pessima est,
1 Testes pro nilis es' contra nos tres sunt Deus, conscientia CR preximus. ety Inimicus non admittitur ad testimonium, etiam in causa haeresis, criminis e maiestatis et
simon oxs,cautela pro reis ad impediendum torturam. . opponendum coutra testes examinatos.ce .sio in tormentis facta legitimis indiciis non praecedentibus,non nocet etiam si fuerit rati fata. edi perseuerata.= nu IT. set Iudices non debet esse faciles ad torinentandum
reos edi non admit entes appellationes a tor
mentis poena ultimi supplicii, O cum infamia puniuntur. Tortura ivn requiriture in maleficium es I gitime probatum. Tertura quaTe inuenta.
Fama pia non esse ciens indicium ad te
Testes malafimae eonera homines mala fama, dhmodo non sini eiusdem criminis socii,probat. Torqueri quis non potest etiam in crimine lasemaiestatis,nou praecedet, tibus indiciis letu
as confisi, facta per reum exictentem in fortiis
iudicis dicitur metu tormentorum facta. aequiparatur confessionifacta in tormentis.1s Vasa vi requi laus a domino ut ipsum i uel contra patrem Sum e uel iuvet Patrem contra sitim,an ad id teneatur. io Uassiua uniatur=qu barone sumn levtem re ultra mare ad pugnandum centra Barbaros. Dominus tener r adsumptus vasallo si se nienti ultra mare arbitrio moderatas boni viri.
ONSIDER ATIO est maxinis i habeda occultorum hostium
aliqui sunt interiores,& aliqui exteri r
. i. inter quos sunt vitia, ocia, luxuria, issidia, inertia, timor inc dia, desidia, auaritia,odium,discordia, inobedientia, dc sertio omnis, & similia. ignorantia rei militatis est hostis occultus ducibus, S militibus:quae nocuit Demetrio filio Anthigoni Regis Frigiae, & Syriae : quidum esset iuuenis, & in ex ptus, de absq; consilio expertorum, inexpertos habens milites innumeros exercitus, superatus fuit in Syria a Ptolemaeo Rege Aegyptii suis depi datis regiis tentoriis,ersa que Ptolem iis fuit postea usus humanitate,& omnia tibi depraedata res lituit liberaliter, illi inquiens se pugnare pro imperio, honore,& floria, & non pro rebus mobilibus, quibus ipse non indigebat: quo audito per patrem Anthigonum respondisse sertur Ptolemaeum pugnasse cum iuuene imbelbe & illum superasse inexpertum, sed in futurum pugnare habebit cum viris bai batis, de expertis. Et inde resecto exercitu per Demetriu ex pertorum consilio senum,& contra Cilicem Ducem Ptolemaei,copias eduxit, Spugnauit,& illum vicit:& coepit cum scptem millibus militum, de illico scripsi ad patrem Antigonum Demetrius devictoria habita, rogans ipsum, ut gratiam sibi facere vellet utendi pr*da peri sum qu sita arbitrio suo, re pater fuit contentus: & Demetrius dono mist Ptolemaeo Cilicem ducem suum cum rei, quis captiuis:& de hac causa Ptolemaeus
sello,& liberalitate victus Syriam libera reliquit Antigono. Obsidibus datis pquasdam urbes pro fide Romanis in bello punico,volentes dictae ciuitates rebel
246쪽
DE INIMICI s o CC vLTIS Ex ERCI TvvM, &c. 68 lare 1 Romanis,& obsides suos liberare,
arte procurarunt per Romanos mitti legatos ad componendum discordias finiuvertentes inter vicinas urbes:quae postea retinuerat Romanos legatos, donec fuerant liberati eorum obsides: & se post dedere Poenis. Hostis occultus ignauia nocet militibus: Ideo Rex Cyrrus exercuit suos uno die ad incidendum nemus:& alio die iussit illos quiescere, & bene pascere delicatis cibis: interroga do illos si sibi magis placebat labor externi diei, an hodierni: responderunt hodierni: &ipse dixit prudenter quod ipsi non poterint esse liberi,& beati, nisi cum patientia laboris, & exercitii vicerint hostes
suos,& proprium corpus virtute.a i Odia nocent Imperio,pacato aute Marco Antonio,cum Caesare Augusto assinitate sequuta inter ipses: non potuit M. Antonius non odire Caesiarem ob ipsius niensam,& splendidissimam virtute,.qua ,sua ob curabatur existens apud Caeselem:& quidam Aegyptiacus erga M. Antonium dixit suam sortunam ex se splendere,sed obscurari eo existente prope C sarem:& monuit illum se absentari ab urbe,& tali per ipsum accepta m nitione luit Antonius in Graeciam, ubi .multa digna peregit. i t Foelici sequuta expeditione Popei contra Caesarem apud Dyrachium, iussu Caesaris sparsis militibus suis per agros
ordine sibi arte dato,ut se in no te reducerent ad certum locum sibi datum et Ninimicos pertranseundo, Cesar reductis suis accelerauit iter suum in Thelsalia, ut vitaret inopiam hostem occultum ipsius exercitus. quibusdam ex Pompeianis iudicantibus Caesarem fugere, & illum insequi,&quibusdam aliis iam esse
bellum finitum cum ipso et & procurariit nonnulli ex Pompei amicis redire ad urbem firmiter tenentes bellum esse finitii cum Cesare:& nonnulli hac de causa na uigarunt ad Lesboni via erat Cornelia filia Metelli Scipionis uxor masini Pompei, nuntiantes illi bellum esse finitum.
t Et prudeter Pompeius iudicauit Caesarem insequi, ec illum opprimi obsidione,& fime:& superare illum sine pugna,qa
fecisset, nis imped itus fuisset a suis consultoribus,& a Senatoribus:quoru consilio impulsus fuit ad pugnam in campis Farsalicis selo Catone Duce classis, dissentiete suo libello expeditionem armorum non seri cum Cesare,sed illum o sidione, Sc inopia vincere i ne ferro.r i Lisiander, ut Athenienses obsidetentur ab hoste intrinseco lamis, omnes Ath
nienses, qui erant soris Athenas ut comederent fruges in ciuitate reconditas et &vt ipsi ciuitati postea deficeret, misit ad
ciuitatem illos minando, ut si ipsos reperierit extia ciuitatem interimeret:& ita
habuit Athenas sine pugna, illos opprimente inopia, & inedia exercituum hoste, & dopulorum acerrima.d i Desidia nocet sanitati anim*, corporis, ct salutis: ideo virtutibus intendentes vagari non debent perniciosis cogitationibus .c. Nun q,de consecra. distin .v. Iuxta
illud. Quaeritur Epistus quare sit factus
Adulter,impromptu causa est desidiosus erat. Inertia, desidia, ignauia, timor, odium, luxuria auaritia,accidia,ocium, sames vitium desidia, inuidia, & ignorantia ,rei militaris tollunt honores , &gloriam aeternam. Et haec ab omni virili prudentia recta diuina ratione exulandae sunt. Nam auaritiam tollit munificentia,& fames per copiam frugum deletur, & des dia per concordiam , inermtia,ignauia,& desidia tollitur per exercitium frequens,& diligentiam, animosa virilitas fugat timorem, pax, & beneuolentia odium spernit,& nutrit amorem,& ocium contemnit improbus labor, de virtus inuidiam tollit, & ipsius sorores, continentia neglixit luxuriam,ars, dc patientia portat vexillum lic noris in periclis.& laboribus militatibus: & nisi duces exercituum fuerint recti virtute hostibus occultis opprimentibus illos cuexercitu suo peribunt, vel captiuabunt
ab illis sine pugna , ct ferro: quia tales
inimici occulti tollunt vires militibus,& Tuis martialibus, in latum P hostes hostire,& se ab hoste tueri nequeunt. Prudens Epaminundas Thebanus cum
247쪽
IvLII FERRET TIssis pugnaturus contra Lacedaemonios, inquit erga suos: qualiter Lacedaemonii decretum fecerui, ii fuerint victores, omnes Thebanos,& eorum silitas,& uxores delere usque ad unum et & suos hac arte adco reddidit inimicos Lacedaemoniorsi: contra quos strenue Thebani pugnariit,
3 t Et tutius est hostes suos sanae domari,q illos consumere ferro,a quo est abili nendum inquantum sit possibile cu omnes viae sint prius experiendae antequade ueniatur ad illud, quod reseruandum est in omni negotio pro ultimo reiugio, & desperato remedio.. 8 iEt inquatum feri possit est parcendu
humano sanguini: nec tu in parua fit clades,quin pereat in ca aliquis ex utraque parte bellatium: Lucullus arte hoste intrins co fame superauit Mithridatem rerem Ponti: qui salutes sitis non ci edebat indigentibus,& ipsius duces: &ipse Mithrid a te v consuluit Tigranum vincere Lucullum tempore,& line pugna, & sanguine, impediende , & tollendo sibi albnieta, ct alia necessaria pro bello, S exercitu: pro ut contra ipsum secerat Lucullus: sed Tigranus superbia eleuatus su
rirna multitudine toga Armenorum, Medotum,Gordianorum Adiebano tu, Arm
biorum, Albanorii,& Ilyberiorum i qui passim ad ipsum confluc bant sanum pro
ipso spreuit cciiij sum: & tandem a Lucullo virtute suit b:llo superatus.
gnum Marte si undo Cyprum coepit,®na multa cum regibus suis sine pugna, iue sub eius ditione sponte habuit.
Attici habebant contra virtutem sui Niciae optimi Imperatoris: hqc pluries d struxit Atheniensium,exercitum cum classe. Et inuidia Tigrani iunioris, qua habuit versus patre i in suum, incus indoclementiam magni Pompei, per ipsum usam erga sene in Tigranii patrem suti, cui pepercerat Pompeius, di illum rege reliquerat in Arnunia: & ipse voluisset se regem relinqui Armeniae, & patrem
lauru capi uum duci ad ui in per Pompeium in triumpho: & vocatus ad remaret Pompeium res ne it sumbe, non indigere, & et reperiet alium inter Romanos: tui erit sibi in fauore:ouem capiluari secit Pompeius, ct duci ad urbem in
ut vitaretii r fames hostis occultus tunc indigentibus frumento Romanis 'quotuquam plures acie instructa missi sucrunt ad frumentandum qui per Sertorium aggressi fuerunt, & moi tuus fuit Manius elui, Romanus prudens, re egregius, rebellax, amicissimus Pompei, & in ipsa pugna fuit excellentissimus Dux Metellus vulneratus, de a suis defrusus: quoiuvirtute,suli fuerunt Sertoriani, cum idiso Sertorio duce suo: & victor permansi tMetellus retento flumento pro cibo suorum:post cladem Mariana, Mariani o sessi propter frumentum: quo Sylla putabat Marianos indigere, & abnndantiam tenebant factis horeis mollis pro copia frumenti, & captiuos liberarunt a captiauitate sibi incilis manibus, ct suis numtia uel unt Marianorum opulentiam.
i x t Et Mithridates superatos fuit a Lucullo obsidione famis: propter quam diuistexercitum suum, & illum spatium mist
quem inordinatum Lucullus oppressit.
is i Et in s ne regni Mithridatis passus valde fuit & ipse Lucullus ab occulto hoste
famis ducendo exercitum suum per Bithiniam,& Gallatiam, & omnibus portantibus modium unum frumenti in castro praemium magnum dabatur ob dissicilitatem habendi seu mentum: quo remedio etiam tempore nostro, quidam prudentes Principes utuntur in principat,bus suis tempore penuriae:ri copia fiuquabundet in illis:& propter difficultat
habendi frumentum, mittebatur per Lucullum tria millia militum expertorum in bello pro scorta cuiuslibet ex gallatis portantibus unum modium frumenti: de inde capto per Lucullum regno M, thridatis, copia tam magna frumenti: abudauit in eastris ipsus: quod bos unus
communiter vendebatur pro una di avnaa,& captiuus pro quatuor diaginis communiter
248쪽
eommuniter venundabatur, & reliqua praeda spernebatur a Lucullanis. is to maxima est prudentia summis extollenda laudibus in re militari ut omnis uia,& ars experiatur,ne sanguis terro fiat:& ut hostes sine eo,& pugna vincantur, arte sibi oppositis occultis hostibus: iuibus obsta dum est virtute, & operari arte,& cura omni , ne suis necessarioruni copia pro exercitu, ct bello deficiat:& ut ipsis hostes indigeant, reducendo illos in sterilibus,& angustu locis, 3cibi ipsos obsestbs arte tenere: nam loca huiusmodi etia sunt hostes occulti exercitu uin. Deficientibus autem alimentis exercitui catholico, curandum est atte habere inducias terminatas cum hostibus, ad este tum habendi necessaria P
rs omni studio e st curandum per catholicos ne arma, de annonae, & alia pro bello munimenta deserant ad infidos hostes ex locis fideliu: dc contra facientes absq; misericordia,& venia ulla lunt puniendi praeter poenam canonicam, poena I m-perialis edicti c. ita quorundam, & c. ad deliberandam , & c. significauit, extra deludaeis. a s t Acceptis autem per magnum Alexandrum oppidis confinium munitissimae urbis I .eucadiae:&ipiis arte annona priuatis ad est ectum, ut oppidani ad urium
confugerent ,& illius contumarentalimenta:& alte tali ciuitas praedicta obses secta,carens post alimonia: se voluntarie posuit dictioni Alexandri.ir t Periculosius est imperio secundum regulas militie carere amicis, v pecuniis: Scipionis exemplo, qui semper curabat
sacere nouos amicos, re conseruare antiquos, nec grauare populos: sed illos beneuolentia. amore, & liberalitate in fide
18 t Masinissam Romanis amicum restituit Scipio Aphricanus optimus Imperator ad regnum paternum Numidarum, tibi etiam aucto imperio ex Regno Sypha, cis,iam Numidarum regis bello superati a Romana virtute: & probe stare Sc pio optimus maximus Romanorum: Imperator , ut hostem vicinum palam, et occultum haberent Carthaginenses, ecillos contendentes de confinibus pro dicta causa: Scipio reliquit lite indecisam. Et cuni hostium exercitus premitur ab hoste intrinseco: tuc est bellum differendum,ut sine ferro, & pugna vincatur et &licet victoria obtenta in hostes fame oppressi s non sit tam honorabilis, ut est illa,quae vi armorum comparatur, tutatamen est,& certa,& line cffusione sanguinis, Sc morte: non aliter ex perta, nec teditata fortuna in bello dominatrice: quae victores sepe reddit victos, Sc captiuos famelici holtis desperate pugnantis. Fugato M. Antonio a Caesare Augusto punant ibus cosulibus Ireio, Sc l asa apud lutinam, ubi Marte uterq: caecidit consul die illa:qua natus fuit Ouidius Sulmone sis Poeta, ut ipse Ouidius attestat. is f Antonio post patiente inedia, qui arte indutus veste nigra,capillis, de barba incultis apud exercitum Lepidi concionando, multos Lepidi milites reduxit ad eius votum sua oratoria arte :& si cautus fuisset tunc Lepidus in faciendo sonare tubas,uox Antonii audita non fuit set, Sc ipsius exercitus partem no deuiasset: Sc ni Lepidus fuisset amicus Antonii non euasisset Antonius ab hoste occulto cum exercitu suo, facto triumuirato inter Octauium Augustum, M. Antoniu, ae M. Lepidum, oroe inter ipsos tres distributo : de demum in solo Octauiano post longum bellum permansit imperiit. uniuersi orbis.1o i Optimum erit consilium in re militari hostes tenere oppressbs insidiis: de illos in armis assiduo, ut debilitentur vires eorum labore,sudore. frigore, calore,& fame, dc arte tali opprimentur, Taccidere facile poteritis nostri catholici milites cibo satures in armis suerint ordine facto acierum:& hostes famelici steterint in armis ab hoste intrinseco OP pressi,vel acie instructa inii: tari, ordine cum suis armatis simulato, tenentibus vestes super armis, ut hollibi is videi turinermes: dc ut inde commisso certamine
. delusii, de superati permaneat callidi pro
249쪽
ssentia ducis. Vt Rex Parthorum Surina secit cotta Crassum:que dolo,& insidiis superauit in apta planitie Parthiae. t Et si credidisset Crassus Armasidi Regi Armeniae Romanorum amico, quando accessit in tentorio Crassi,illum rith consulendo,ut per Armeniam ingrederetur in Parthiam, offerens ipsi necessaria cuncta pro exercitu, & esse in eius auxilium cum equitatu armatoru sexdecim millium:& peditatu triginta milliu expertorum militum,& proia armatorum cum tuto itinere: & φ non deberet alio ire in Parthiam nisi per Armeniam: quoniam Parthia erat desensa a montibus asperrimis:& quod se deberet abstinerea locis apertis planis , & aridis Parthiae ob maximum equitatus nomerum et que habebam Paithime circuiretur ab illis:& Crassus benigne acceptauit oblata Pregem, & illum licentiauit ut ad suum regnum rediret cum gente sua et quae in eas itis iam conducta erat Romanorum suo aliter sancto non accepto consilio: cueius voluntas fuerit ire in Parthiam per Metapothamiam, ubi maiorem partem habebat copiarum suarum. Post Parthici Duces insidiando Romanis Arimandum principem Arabiae miser ut ad Crassum, ut illum proderet si nodica arte, pollicendo ducere illum per locum tutum,quem postea induxit per loca plana,arida, lata,& arenosa, ubi indigebant aqua,& aliis necessariis Romani:& ibi uplures ex gallatis et qui militabant cum Crasso liti, & calore impatientes peri runt:& ubi Parthi cum filo innumeroso equitatu circuite facillime valeret exercitum Romanorum, ut factum tali proditore Arimando ad hostes postea celeriter conuolato, ut Crassum circuirent redi ictum in lata,& arenosa flanitie. Vbi Crassus plusquam potuit laborauit, ne circuiri posset a logissima hos tu multitudine ordinato Romanoru exercitu in
cornib', in quoru dextro posuit Cassiu,&in sinistro Publium Crassiim Iuni rem eius filium, duce se in medio reducto: scutatis circum circa positis r ut sitis murus esset cotta barbaros ordine post mutato spatiis quibusdam in medio e tum relictis in forma portarum,cibo a emtor milites iussu Cras iaciebus instructis prope flumen Ballium, & exercitum filum in ordines duodecim diuisi,& locauit, dando unicuiq: dictorum vim dinum turmam equorum pro iubsdio,& societate, ne vivi in manibus Parin
rum accederent. Et contra Romanos
per Parthos allu Surine sui ducis, variae missis cohortibus sitis bene armatis cufrondibus, & pellibus arma tegentibus, cum longis capillis, & fictis barbis longis,& incultis, cum sitis capillatis ne ubderentur armati et & ut contemnerentur
ab hostibus Romanis credentibus illos fore in ermes,& ut dis ungerentur ab ordinibus inseque do Parthos, ut sectu suit. xx t Post occurrit Surina cum maximo in petu innumeros equitatus,denta eleuato puluere arenota valde nocente Romanis, arma tartia iuga,& mediocra, alia imis ilia instrumenta serreat totis exercetes viribus cum maximo sono magnorii in tympanorum, & immensis clamoribus adhortus suit Surina Romanos distopertis armis, innumerabilibus iactis sagittis,& fortioribus aliis missilibus multis,valde noctuis. Romanis,& fugi tes Parthi, & Scythae Romanos vulnerabant in faciem,& pectus sagittis,& lonis larissis,&aliis missilibus armis: quius camelos tenebant oneratos insciis Romanis credentibus illos carere missilibus armis cum innumerosa traxerint.
Publii Crassi iunioris, Planci, & Centarini,& q plurium nobilium Romanoruin conflictu mortuorum per Parthos hastis in fixis, & ante Romanos portatis Crasso inquiente,O, Romani est facienda per vos vitio magna pro morte tanti filii concivis vestri, dein praelii ardore non se videntes Romani densitate Iulueris:& saepe Romani Romanos occidebant, credentes laedere Parthoc hostes sios:&demum victus permansit Cra
sis: qui deniq: actu Surinae sub spe pacis
proditoriae occisiis, truncato sibi capite per manum Pomex arti Parthi: Irode
Rege Armeniam tunc vastaut bello
250쪽
i DE INIMICIS OCCvLTIS Ex ERCI TvvM, &e. et te contra Arriias dem Armeniae regem. Et post Surina caput cum dextra Cras si dono misit Irodi in Seleuciam urbem: ubi Ps laetis rex aderat in conuiuio et deinde Irodes inuidia ductus tantae victoriae Suririae, ipsum Surinam occidit proditorie. Et ipse Irodes idropicus existens,& non celer moriens dato sibi per fratrem eius filium proditor id veneno:&videns frater patrem etiam non perire strangulauit illum more barbarico ill rum videlicet. qui sine virtute, & si
ria ulla vivunt,& moriuntur:& mali mores inter hostes occultos etiam numerant exercituum,dc populorum.
M t Orta seditione in populo, & exercitu,
quae est inter occustos hostes ut pestis mortifera populorum, & exercituum rquibus tumultuantibus tristi confusio, ne seditionum ordine repente instructo acierum: & facta expeditione superabuntur in ordinati exercitus, & populi obsessi in quibus vigebit confusio hostis tracerrima belli., t Tres sunt pro nobis, & contra nos testes videlicet. superior,interior, & exterior, Supior est Deus, interior est eoscietia nostra,& exterior est proximus. c. inister, & c. peccatum. xxii. q.i. & c. iubemus,de consecrat. distin. i. t Contingit in dies examinari testes malevolos, odiosos palam, aut secretos inimicos in causis inimicorum suorum :quaeritur si sint hi idonei te stes, & pr irent contra inimicos suos de iure: dicillos non probare,etiam si essent in causa heresis , & criminis laesae ma estatis, re simoniae,ubi insanies, & inhabiles admittuntur : sed iura inimicos a testifi: a- tu huiusmodi repellunt, nec admittunt, neque illis fidem aliquam praebent, nec adhibent, tanquam li non fuissent examinati. c. de crimine. xv. quaest iii. Sc l. testium,st detest. c. in primis. ii. q i.&per Bari in l.quaestionibus. E ad leg. Iul. maiest. Sc per Alexan. in consi. cxxvi. in iiii. vol. 5c in cons. ii. in pri. volu .is i Et optima est quidem cautela pro reis ad impediendum torturam, ut petant si bi nominari testium nomina contra ipses examinandorum, protestando se relle incontinenti probare, & seu in breui termino illos esse sibi inimicos capitales:& curia tenebitur ipsum audire, si illi iniustitiam facere noluerit: & tenebitur testium nomina,& terminum petitu dare tibi, & aliter non procedere ad toraturam per tex. in s. si quis dicat, authen. de test. & per And. de I ser. in cons ,reg. Siciliae incipien humanitatem col. pen.& si secus fieret, fili appellare: & si noappellaretur: tenebitur omnino iudex in foro seri,& poli. Et si reus suerit consessus crimen in tormentis non praecederibus legitimis indiciis,etiam si ratificasset:& in consessione perseuerasset: talis consessio omnino non tenebit. nec ipsi in aliquo praeiudicabita ut tenet Bar.&comi in iter Doct. in i .de minore.f. si pluriu . . de quaest.& d. And. dc Iser. in tita de tormen. in c. i. incipien. tormenta in lib.cmitulorum Regni Siciliae. t Et sic iudices debent esse iussi, & sapietes, & non tam faciles ad faciendum tormentari,& cruciari reos, & carnem humanam ob damnum irreparabile: quod procedit ex tormentis: ut probe dicit ided. And.de Iser in c. si iuste in tit.-recipiantur appell. a tormentis:vbi recte puniuntur iudices: qui cotrafaciunt poena ultimi supplicii, & cum infamia qualitate attenta delicti. Et quando e st probatum legitime maleficium alia torturano requiritur. l.edictum. st de quaestion. Nam inuenta fuit tortura. ut haberetur veritas, quando aliter haberi non possit nisi per torturam sed quando aliter haberi potest per alias probationes, non est procedendum ad remedium tortur . ad quam nu quam deueniri potest legitimo, nisi illam pricedant legitima indicia pernot. p Bar. in d. l. de minoie. b. si plurali, R. de qu*st. ubi dicit, v si reus non ligitime tortus consessus suerit per tormenta,& in sua consessione perseuerauerit, notenebit confessio talis, nec reo preiudicabit, neque nocebit:& per d. And. D Iser. in .s.c. tormenta,& per Bart. in l. i. s. Diuus Seuerus. C. de quaest. S in l. i. C. de consessis,& per Salyc. in l. ii. C. decust.