Dissertatio inauguralis medica de metastasi : jam antea praemio, quod gratiosus medicorum ordo in Academia Ruperto-Carolina quaestioni literariae proposuerat, ornata : quam pro gradu doctoris summisque in medicina, chirurgia et arte obstetricia honor

31쪽

tenti ') de metastasibus in illa fundata est, quae translationem materiae agnoscit, nec nova ab ipsis adjecta est theoxia. S victonius lamen majorem operam metastasibus impendit, et cum IIaltero morbosae materiae per te- Iam cellulosam migrationem sibi explovatam habuit. Asserit '): apus, in cavo mediastini postiuo aeollectum, proprio pondere sibi miras vias sacere posse, et in longo dissitis corporis locis tumorem purulen-

tum excitat e. DCl. Viri assertionem, si Venarum im TeSOΓbentem in metastasibus considerandam esse in s modo

deprehendi, quae, quamvis multis fuerit neglecta, maximi mihi videtur esse momenti, quod in si a

fusius exponam. g. 14. I . Rufinantius. I Prie dericus Hossinanti, quanquam Vir eximiae doctrinae, magnorumque de praxi medica meritorum, in doctrina tamen de motastasibus praedeces- Sores parum Superavit.

32쪽

. Asserit ' , enim K Omnia naturae microcosmicae phaenomena ex evidentibus ut in sensus ac rationem. mcurrentibus mechanicis ci physicis caussis optime explicari pos Se . PNotionibus istis insistens, principium vi ale continuo trans fluxui materiac - sanguinis - adscripsit, qui, impulsu cordis primo excitatus , alternante CX-Ρonsione et contractione Vasorum Su Sloritetur.

Hinc etiam placita ejus de Melastasi, quae ex cΘUSissimilibus oritur. Breviter ita cam desinit '): QMela StaSi S est, quando materia vitiata et morbi sera o sede sua appropriata, ad aliam transfertur, of pa tem Suam, quam Semel occaa pavit, consuetam deserit, funestoque plerum quo eventu ad nobilior os et inter- ' Das partes transponitur. 2 Et alio loco C Metas lasis est, quando materia peccati S c sede sua oppropriata ad aliam transscrtur, ibique, in Nasis et Portilis Subtialissi nis hiaerens, noxi m gignit mi Thum. DEt loco' , quo de venetio varioloso loquitur, ratio, qua in organismo agat, tali modo ab ipso cx-

33쪽

plicatur: ε Tale venenum) jam si debito per c mun

ctoria expellitur, omnia sausto atque auspicato cedunt, quando autem talis materia in Portilis subsistens eo mi iratu NecteHS Per cora diluviam trans luxum maderiae Subtilis aethercae - acrior redditur et C. Atque ila sibi sententiam suam perspectam Iiabz-

bat exploratamque , ut omnes aliena S prorsu S Sperne-Tel , eum praeeipuo , quae Ernesti Sthalii systemato')orta Crat, meta Stasin nempe a Ct Um natui ac ESSO, Saluti m suam defendentis. Sic edixit ''i: εNon ad milicro possumus id , quod in Se et sua natura est vitae adversum, intentione bonum esse : nunquam enim res morales et spirituales , quae ex arbitrio agunt, cum robus physicis, quae ex necesSilate mechanica fluunt, ad confusionem iac-cundam errorum matrem evitandam, Commi Scere volumus. - ')

') Georg. Ernest. Statil. Pro Pompi. inarag des γynergia ii itur. In medendo. Nos in homine ab una anima omnes ac tua et motus Persici posse, a priori natione: actae Persici, a Posteriori Eaeperientia et ratione non suPPonimus, sed de ,

loco prius citato c de Metastas. Diss) f. XXVIII. De peristallica quadam retrogressione humorum , qua Praeetextam metastasea fiant, cf. l. c. XXX.

34쪽

Tr i so. Hebensore f. Inter ingeniosiora, temporis post Hos mannum , de morborum mutationibus scripta Hebenstreitii Dissertatio referenda est, in qua quidem Sthalii idea de Animi monocratia et activitate, Naturae prae domina-

tur, Verum etiam materiae sua vis et efficacia conceditur. Sic dicitur XVIII. si Cur cadem, qua incepit specie morbus, haud decurrat, ex regia via saepe deflectat et diversam a priore formam induat, non coeca quidem sorto fit, sed ad sacultatem principii vitalis necessitati corporum prospicientis , res revocanda erit. Uti autem natura causa morbi conversi aut translatitii erit primaria, officiens atque impellens, ita materialis et physicalis in Peluctantia rerum, quum morbum priorem esse cerant, quaerenda est unice. y - Atque g. XIII. quo inprimis de Metastasi agitur: a Singularis est aliquis morborum eventus, quo illi a principio intelligente, Suique corporis conservationem procurante ex parte ad Partem, a viscore ad ViScus compelluntur. D J i M. Ioannes Gotti ob Iriodi ex Praes. D. Io. Ernesto Hebenstreii de Irietaschemati sinis iri ortiora im. Lipsiae 1747.

35쪽

AB HALLERO AD SPHENGELIUM.

i Hali erras. - Ad Halleri usque tempora, si quis naturam explicare conatus est metastasium, materiae migrationem per Vasa , sanguinis circuitui in servientia statuere placuit. Hallexus alias vias, quibus migratio et depositio humorum materialis seri posset, dctegere conatus, tales in collulis telae mucosae se invenisse credidit, docetquc') Rex qualibet totae collutosae sede in quamlibet regionem viam esse patulam, adeo ut aer, aut liquor quicunque, qui in quamcunque sedem animalis eorporis effusus fuerit, in omnem aliam partem, otiam remotissimam per cellulas suere et moveri possit. sMultis exemplis istud illustrat. 'I Humores vel liquo res essust pcv cellulas pondere suo Haltero moventur, . neque ulla alia vi ad istam migvationem opus est. Talis per cellulas migratio , quanquam non plane neganda, raro tamen in Metastasibus aliquid conferre 3'idetur, uti etiam a Drcngelio demonstratum est. ν''

IIalter Elementa Physiologiae Vol. I. p. 12. I. I. p. 14.

36쪽

Sed multo majoris momenti cst Cl. viri argumentum , quo ipse quidem ad naturam metastysuos illustrandam non uSus est, at sine dubio legem, vel maximi ponderis ad Iloc Phaenomenon declarandum invenit, eam nompo, qua docet sere quemlibet humorem per quodcunquo colum separari Ρ0sse' ', quam nisi Primus proposuit, certe tamen fusius et accuratius pertractavit. Uallorus ipse ad explicandam Metastasin hac lego non utebatur, sed statim post eum, a plurimis de hoc themate auctoribus excepta, passim scite adhibita est.

Haud mirum , quod lex haec assumta explicationem metastasium omnino mutaverit.

Illa detecta noli amplius translatione et depositione ipsius maloriae morbi immutatae per VaSa Te Sorbentia vel collulosam totam opus esse, scd susscere' videbatur , in organismo Vim singularem et praecipuam ad excretionem cujusdam materiae a deSSO, Ut, istius excretionis surictione in uno organo suppresSa , in alio similis quaedam provocetur. Vis et acti O-nis solidorum magis ratio habebatur, partium, per nervos , per similem structuram Despiciebatur nexus, Antagonismus et Sympathia organorum maximi mo- menti videbantur.

I. c. Vol, II. lib. VII. Seol. I. IX. P. SCR.

37쪽

Recentiorum hae superae opiniones justo pluseel obratae legi ab Haltero promulgatae ortum debent, nihilque aliud hunt, nisi commentaria hujus para-

graphi, tanto doctrinae apparatu , tanto quo judicio

scripti. nocentiores, si modo sactorum omnium hic congestorum semper rationem habuissent, eaque accuratius exanimassent, haud dul te in explicanda metas tas eos natura leviorem passi fuissent hallusinationem.

Mio hae I, Koelle. IIctastas eos definitionem materialem, et hii Ictempori quam maxime propriam Aoellii ) hic proponere liceat: CSpecies, qua finiri morbi possunt,

Inaleri ac migratio seu motastasis est. Est autem materiae morbosae et vitiosae, quae vel in humorum

tota massa, v et in aliqua tantum parte haeSerat, Ss- questratis et translatio in alium locum , quem sc Pa ct ibi remaneb. Intelligi itaque facile poterit, nunquam metasta Sin osse exquisitae cris eos os sectum, sed vel plane nullius, vel in completae tantum progreS-

38쪽

Tempore, quo ipsae animi actiones non sine sui donorveo cogitabantur, nulli mirari debemus de transplantationibus morborum ita iudicatum fuisse. Non aliter enim ac per fluida ct auras vires in organa agebant - ct materia solummodo a materia movebebatur. - Sed paullo post unanimiter scro ab omnibus pathologis ista, motastas es cxplicandi ratio repudiata est, novaeque viae , quibus mirabile hoc phaenomenon intelligeretur, ardore quaerebantur. q. 18. Darminia S. Voteri tamen do migratione materiae insistoris, cxstitit Dar inus '), novam, antea inauditam, hu-

morum in Nasis resorbentibus retrogressionem docens, permulta adducens, quae ad metas lases, Vel potius

adfunctiones vicarias reserenda sunt, exempla, eaque Secundum principia assumpta explicarc annisus. Ita suam stabilire studet opinionem' ): aMulta Vasorum lymphaticorum et Ia eteorum valvulae primo quidem obtutu insuperabilem opponere videntur humo vibiis, in ipsis cons critis; resistontiam, ita ut non retrogressio seri possit: cum vero valvulae istac in

39쪽

IJ vasis sint, propria vita gaudentibus, immo ipsae vita gaudeant propria, et cum valvulac et vasa ista admotus suos naturales, quibus humores vel resorbentur vel propelluntur, facile irritari possint; fieri potest ut, si in nonnullis morbis vasa valvulaeque vel ad in normales, o osdemque fortes motus irritentur , vel paralytice afficiantur , ipsa lymphae veΙ humoris lactei in vasis absorbentibus retrogressio lο- cum habeat. v Hoc itaque modo , quo nonnulli vasorum Iymphaticorum rami retroverso, nonnulli proverso motu subito sungerentur, Dar in nodum so solvere credidit'). Sed cum ab omnibus prope recentioribus anatomiae cultoribus , Soommeringio ''ὶ ,

Sprengelio in , Mecholio li) aliisque talis humorum

Tetrogressio negata, atque argumeRtis eversa sit, n0nest, quod diutius in ista hypothesi moremur.

Adolpi Heretoe. Dissert. de metastasi. Ionae 1803. p. 11. cum do Darnino loquitur, ita judicat: ,, Illum quidom non multum ad illustrandam metastasis doctrinam con tulisse Puto, Meque dubito, quin saepias dramatica o fictionis implicationes deus aliqais ex machina optimo dissolvero Possit, sed

in exponendis Vitae et naturae sanctionibus rationem aliam instituendam esse censeo et C. De morbis basorum absorbentium corporis humani. Francos.

40쪽

DIVERSAE A SPRENGELIO INDE SENTENTIAE.

f. 10.S 'r en gelius. Ita cum oliam Darwini non satis saceret theoria , aliam quandam metastasin declarandi viam Cel. Spycngelius tentavit, atque , nerVOSam sympathiam partium Praecipue respiciens, theoriam suam, etsi minime

NOVam, proposuit '). Motastasis ei talis est formae mutatio, qua moΓ-hus universalis in localem consortitur, seu ex uno loco in alium morbus transgreditur ). Cum theoriarum , quas habemus ') , nulla ad explican- dam metastas in sufficiat, aliam viam ad phaenomenon explicandum ingrediamur nec osse eSt. - Π umoreS

secreti vasorum lymphaticorum ope resorbentur, a glandulis excepti, lympha commiscentur, tran Smutantur atque assimilantur, quod assimilavi nequit,ojicitur. Ita illud liuidum , in lympham vel serum transmutatum , sanguini, quem mutore minus Potest,