De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

131쪽

E ET ECHIAE. 129 sertim apparens, majorem aegrotantium partem miserrime sustulit. Frequentius cum petechiisl haemorrhagiae, Sopores, deliria, subsultus tendinum, convulsiones, gangraenae incedunt: quae tamen singula non Cae petechiis certe, sed ex eodem, quo istae propullularunt, fonte derivanda sunt.

β. 317. Multiplex haec petechiariam origo, ac vario pro se bris, sub qua forent, imperio,

natura est. Nihil certe aliud hoc exanthema sistit, quam parvam sub epidermide , et stagnantis sub ista cruoris guttulam: quae magis, minusque cliffusa, petechiam nunc latiorem, nunc vero peticulam enormat, ac pro varia et fusi liquidi copia et directione umbrosas nunc maculaS, nunc strias vibicesque constituit. Similem certe perechiae ct m scortutico rum maculis agnoScunt genesin, nec alia, quam ignotae in scor buto causae proximae, ratione inter se disterunt; ac solius tere praesentia febris aliorumque huic ultimo propriorum Sym plomatum enectu, mi echiae distinguuntur ab

illo. Simplicissimam, quae laeso per probo Lib. III. i dem

132쪽

ia o PETE CHIAE . dem pulicis vasculo ad cutem exoritur maculα, perforata licet epidermide, petechiam sistit; parumque ad explicationem interest, quo demum vascula culanea modo contenti cruoris

guttulam in vicinum cellulosa: spatiolum, aut in sic dictum rete mucosum, transudent; at que vel sanguinis ab impetu, vel consistentiae in eodem defectu, vel demum ipsorum culpa

vasorum, haec contingant, nascitur macula, quae pro causae, ex qua pendet, ratione diversa significationem aut nullam, aut parvam, aut denique maximam , in morbis habebit. Vela brevissima solis in teneriorem albissimamque cutem actione 'copiosae mox in rufis fulvoque capillo praeditis hominibus lentigines oriuntur: quae totidem fere , sed innocentes certe, ac redeunte hieme facile disparentes , peti cubas,

seu brunt et castanei coloris maculas, sub epi dermide ostendunt. Nec longe ab his, nisi ex tensione maiori, distant feminarum utero serentium maculae, quae certe, sicut a vasorum culaneorum neglecto paullisper in contentos ibquores ossicio dependent, Sic miram consenSus

uterini in pellem potentiam ostendunt. Si miselem

133쪽

PE TECHIAE .lem vero vel solo nervorum abdominalium af- tactu exercent, quae ad primas vias tam saepe colliguntur, acriores ac infensae saburrae

. 274. 3, nec opus est, ad putridam ipsius

adeo sanguinis resolutionem in his explicandis recurrere: quae vel solo interdum emetico, aut purgante alvum remedio dissipantur in horas. aut in multis sine febris aut morbi vestigio

in cute prorumpunt. Frequenter satis in morbis inflammatoriis pe- techias, ac emissum sub istis in firmam certe insulam compactum ac denso corio obtectum conspeximus sanguinem . Tenuiorem quidem hunc, nec tam facile coagulabilem in scor buticis, Ddropicisque multis, -- sed non ideo putridum , conn eximus; ac in utroque hoc morbo non minus, quam in febribus nervosis cum

petechiis, haemorrhagiis, solidorum in sanguinem infirmius reagentium culpa, quam vitiol proprio, diffluere, ac, ne vasis facile coerceri

queat, sanguinem resolvi putamus. Si res aliter se haberet, certe non tam felix tantae qui dem in massa humorum corruptionis eventu Fin multis foret; nec in scor buto vel soluS V

134쪽

131 PETE CHIAE .getabilium recentium tum acidorum, tum aliorum, usus hunc Sanguinis statum certius, quam ipse cortex, nec tam brevi tempore, tam polenter dissiparet. Varia igitur petechiarum inter causas reserri oportet: atque vel sordes abdominales, vel ignotum ac epidemico charactere generati macre, aut vim Vitae nimiam, aut imminutam vasculorum resistentiam, ac statum quasi semiparalyticum , vel forsitan ipsam lymphae ab acri latente inductam tenuitatem, hic accusabimus. Non gratuita est haec ac redinis in san guine vi contagii aut alia evolutae suppositio, si consideremus, tum ipsas petechias interdum

cum caeterorum emolumento symptomatum prorupisse . 3i6. ), tum frequentes satis in febribus , quae pet echiis quam maxime favent,

nervosis metas lases cum bonis aegroti rebus contingere : quae omnia siciat eliminatam ad superficiem corporis morbi testantur materiam , sic et alienam istius a putredine, vim . vitae omnem mox praelacante, naturam eSse, luculenter ostendunt.

135쪽

PE TECHIAE. I 33 . 318. A febre magis ac morbi causa, quam

a re quavis alia, regitur petechiarum progno sis. Ex numero istarum aut majori, aut minori, -- ex citiori aut tardiori exanthematis eruptione, nec majora Semper, nec minora re' sutiant pericula. Interim diversa epidemiae regnantis natura diversam interdum istorum significationem inducit: ac visae Sunt petechiae, quae, cum ultra pectus, dorsum, ac lumbos non procedebant, lethales fuere; quae Vero, insuperioribu S disparentes, cum summo emolumento ad partes inferiores prorupere. N cc Omnino negandum est, petechias jam prima morbi die efflorescentes interdum de Summa ejuS-dem gravitate, quod et ipsi pesti solenne est, testari. Periculosiores in genere sunt petechiae, quaS non nisi oculis transversa tuentibus licet inspicere, aut quae intra cutem paulo latius procedunt, ac inter caeteras, quasi atramenti guttula chartae empore licae inspersa, diffluere Videntur: si nempe vis vitae minor hanc incompletam aut insolitam exanthematis expui sionem simul comitetur. Singultus, aut con Vulsiones post istius efflorescentiam continu in

136쪽

134tia, periculosum plerumque aegrotantis statum esse indicant . Ipse quidem peticularum colownec per diem satis constans est, ut ex eodem

sat firma prognosis hauriri queat ; nec ruberri mae quidem petechiae ubique tam bonae discendae sunt. Lividiores interim in cute maculae aut vibices fatalem saepius comitantur exietum, atque tam haemorrhagias profusas, quam partium gangraenam interdum praedicunt .. Maxima haemorrhagiarum hoc sub statu, nec M-cenda sere, discrimina esse observantur. A pe- techiarum ex cute discessione. saepius nos damni nequidquam conspeximus; sunt tamen, quibuRhaec ipsa periculosiorum mox symptomatum

origo fuerit. Contagiosas, nisi febris ratione, haberi petechias, non paucae rationes prohi bent. Si vero, istae exanthematibus aliis, ut variolis, vel morbillis, interserantur, maiorae abhinc principalis morbi peticula plerumque observamus. Interim et ipsi interdum intermittenti febri conjunctae , peticulae, istius. nequa quam discrimina adauxerunt. Sat frequens pe techiarum per diari hoers iudieatio est, si nem

po morbuS, in quo illae comparuerant, ad gQ

137쪽

pET ECHIAE. 13

stricos pertinuerit. In aliis, vel et in istis, ubi vires vitae iam prostratae iacent, di arrhoea

periculum adauget. Scabiem post pete chias in pluribus prodiisse, singularis in Viennensi epi-demia docuit observatio. Ictero post septimam in pluribus comparente, petechias salutariter judicatas Veroneniis quondam epidemia ostendit. Praestantior ut plurimum per sudores hic eris is est, ac interdum, pro genio istius, cri-iici ad cutem abscessus contingunt. . at 9. Methodus medendi pete chiis non alia, quam febribus, quibus accedunt , atque causis, unde oriuntur, eSse potest. Hinc, ob hoc quidem in morbis sympio ma , nihil unquam in illa mutavimus, atque vel emeticum, vel purgans remedium, vel cardiaca interdum remedia, vel ipsam in aliis venaesectionem, persistente licet ad cutem exanthemate, quo tiescunque princeps id morbus exigeret, anim

Ose praescripsimus. Frequentius certe cum febre ga tritia, quam cum alia, petechiae ince

dunt; atque hinc frequentior emeticorum sub ipso morbi principio, ac purgantium usu S est

138쪽

136 P E TECHIAE Interdum haec ultima, ob singularem intestinorum inertiam, paulo fortiora eligi oportuit: sed in genere hic valent, quas alibi . io; a Q. ) adduximus, regulae, plurimumque ex refractis tartari emetici dosibus auxilii h Α-betur. In petechiis gastrico-nervosam comitantibus, institutis iam necessariis evacuationibuS, Confortantia et excitantia tum interna, tum externa, vinum scilicet, extractum corticis, serpentariae , Virginianae , Valerianae radices , camphora, moschus, Vesicantia etc., pro diverso morbi stadio, ob febrem magis, quam

ob petechias, adhibenda erunt . III. ), atque hic amicae iterum sς aliis magis, quam nobis commendavit radix . Ubi, forsitan ob neglectum ab initio morbi emeticum , diar-

Thoea Symptomatica , viribus inimica , Com paret: cortex Peruvianus non aliter, quam ex

posuimus . 97, 3, cum opto junctus indi

catur.

In petechiis cum inflammatoria febre incedentibus non posSe modo, sed et debere, Samguinem pro impetus sebrilis ratione educi, iam

139쪽

PE TECHIAEI 37 diximus. Hoc quidem evacuationis genus sub initio magis, quam adolescente jam morbo, conducit; sed et sub media petechiarum efflorescentia interdum venaesectio indicatur , atque valent hic singula, quae de febris tum nervosae, tum ga Stricae, cum inflammatoria

140쪽

G E N. I. MILIARIA. . aeto. Exanthema , Antiquorum in chartis

obscure delineatum , ac ante seculum XVII. a Recentioribus parum illustratum , nec tamen ideo humano generi novum, miMaria sistunt. In cujusvis sebris amplexus adulterum hoc et inconstans exanthema ruii: Sed puerperarum potissime toro, ac narvolarum . So. 87. 9 i. , imprimis catarrhalium, societate delectatur; ad maceratam sudoribus cutem amoenius floret; nec tamen calida perpetuo methodo excubatur, nec a Sicco penitus aut temperato excluditur solo, nec perenni alienam in cutem transvehitur; -- sed, favente coeli constitutione, sterili, copioso licet, sub qua vis epidermide generatur semine. q. 321.