De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

261쪽

MORA ILLI. 239 sub sine non raro nervosae Superaccedunt symptomata : sub lethali peris neumonia, si b diar- rhoea profusa, e Xanthemata live Scunt, nigrescunt, haemorrhagiae irremediabiles, ac alia, quae maligna dicunt Ur , Observantur phoenomena; sed de morbo iam ipso principio malignitatem prodente hic bermo nobis est , ac in isto sequentia imprimis obServanda occur- rLnt . Caiari halibus et hic symplomatib as orditur morbus , quae ipsa jam maiori ferocitate , auti sub ferinae, convulsivae tussis phoenomen i ς, i pectori sat diu insidiantur, antequam funesti, virus in homine se prodant indicia. Tunc ve-iro singularis mox, nec a plei hora, nec a ga s stricis saburris, aut evidenti alia ex causa pen- dens prostratio Virium, tristitia, moeror, ti- midique, aut de Salute desperantis animi deje- ctio, observantur. Horror diuturnus, aut ossa concutiens frigus aegrotantem invadit , aut in secuto jam febris calori superadditur no utim, Calor nunc et aestus internorum augetur, c a pitis gravedo, aut summus dolor, verit Sine3, oculo K in rubor, lacrymatio , inquietudo a

262쪽

MORA ILLI. xietas , lipothymia , somnolentia , accedunt . Mullos nunc aut vomitus continui, cardial-giae , aut di arrhoea , cum foetidissimis , aut cruentis dejectionibus, et cum molestissimo tenesmo, invadunt. Alios orthopnoeae, ac peri

pneumoniae malignae 19o. , - cyn n' lchis ' alios , et quidem nervosae , ulcerOSae l 373. 296. in sympto mala divexant. Hos limpetuosa mox narium , Pulmonum , stoma- schi, vel et ani, uterique haemorrhagia, filios deliri a phrenitica, taciturna, i remor artuum, tendinum subsultus, vigiliae continuae, i. nut Sopor comatos US, aphonia, aggrediuntur. Altera haec die augentur, si possunt, Sy - plomata; atque hac ipsa jam, -- aut si febris vix non deesse videatur, et extrema vi- lirium vitalium dejectio sic jubeat , nonnisi l quinta , aut sexta , aut tardiori die , inva- iasionis hoc stadium, interdum cum mortC, ter- Secunda igitur quam plurimum die, hac in maligna morbillorum specie , exanthematis , sub convulsionibus interdum , contingit eru-

minatur.

263쪽

MORE ILLI. 26 Ipio litur . Nec tamen igitur symptomata vel l quidquam remittunt ; cardialgia , vomitusquel continuant; rubent magis scintillantque oculi; tussis sicca, dyspnoea augetur; calor, oppres' i sio, anxietas increscit; cutis est arida et i l gnea; siccantur, ac livescunt cum siti insignil fauces , lingua impuro obtegitur muco , auti protinus siccescit; celeriter nunc pulsant, sedi debiles, tremulae ac inaequaleS, arteriae; ma-l xima simul virium prostratio se prodit, exant themata mox livescere , petechiis maculisque commisceri, aut omnia a cute disparere cernuntur; quo facto, deliria, convulsiones, alvi fluxus dysenterici succedunt; urina pallescit, sopores, subsultus tendinum, peripneumonia, faucium orisque ulcera oriuntur.

Quo igitur morbillos stadio florere oporte i ret, hoc dirae aegrotum premunt angustiae; se-bris nervosae Symplomata continuant, ac mo- mento quovis exacerbari cernuntur. Hinc pluresi exsiccationis nec attingunt quidem stadium : sedi gangraena partium, oris, buccarum, pharyngis, Pudendorum, vel convulsi, syderati, suffocati occumbunt. r 3

264쪽

261 MORE ILLI. Nec minora ab exanthematis desquamatione aegrotantem circumdant pericula. Quod enim sub inflammatorio illius status tam frequenς

est symptomatum augmentum . 349. ), hoc, sub maligno morbillorum habitu , immaniter

increscit. Post quatuor nempe vel sex lividioxis florescentiae dies, calor quidem ac sitis, hac ipsa disparente, mitigantur, ac oculi siccescunt; sed pectoris oppressio, anxietas, dissicultas spirandi , inquietudo , tussisque molesta , inanis, continuant, augentur. Pulsus d

biliores in ordinati redduntur, profusa saepius diari hoea, quod virium superest, prosternit ;ac superaddita his miseriis deliria instantem

am mortem annunciant. Interea nunc furfures, nunc integra epidei midis frusta a cute separantur ; ac in plerisque exanthemata iam Profunda in cute vestigia relinquunt, ut ad cicatricum, quas variolae inducunt, similitudinem accedant.

Feliciorem his sub angustiis exitum Spera mus, si cutis madescat, Si dyspnoea, anxietas, inquietudo decrescant, si tussis moderetur, ac Vi Scida, copiosa materia per sputa reddatur ,

265쪽

MORI ILLI. 265 si plures ad labra pustulae efflorescant; aut sit copiosum albumque in urin s non paucis depo-i natur sedimentum . Sed multi , qui morbum ii superasse credCntur , sat longo ab hoc ipsol tempore ex phthisi pulmonum , aut tabe , li di arrhoea , aut infelici merastasi , succum-

f. 3 I. Alias vero ipsa morbillorum sebris: aut cum gastricis, aut cum nervosis mox com i plicatur symplomatibus, variisque sic an Sa pori rigitur a consueto huius morbi decursu aberrai tionibus . Infammatoriae sic febris cum nervo Ois ast ectibus intricatae memorabile exemplumi in nobilissimo non ita pridem conspeximus ju- vene. Quo scilicet tempore variolae morbilliques simul in hac Insubria, permultis lethales, subt rheumatica constitutione grassabantur, robus stus hic, sed pedum nocturnis hinc inde spasimis seu crampo subjectus adolescens , die et .l Ianuarii 1 so. lassitudinem persentit, perhor i rescii. Haec ad alteram usque continuant diem :

Sequitur calor cum horrore alternans, oculi pa trum rubescunt, aliqua sternutatio, nariumqu*r ob -

266쪽

264 MORBILLI. obstructio; pulsus pleni, sed molles, paulo frequentes. Ad noctem sudor sat magnus. Die tertia, febris non remittit; tussis nunc parva et sicca exsurgit; oculi subrubent, hinc inde sternutat: sed capite non dolet, nec dissiculter

respirat, nec oris ulla accuSatur amarities, neCnausea, nec sordes in lingua comparent; ad noctem febris augetur. Quarta, haec minor est hesterna; paucae ac rubrae ad mentum pustulae , ,- sub vesperis latiores ad thoracem maculae, comparent. Sequitur diari hora, et ad noctem sanguinis e naribus fere libra sub tussbac inquietudine effluxit, nec in insulam concre

uit. Quinta, blande transpirat, febris moderat A.

tussis adaucta, plures in pectore nunc maculae prodierunt, cessat diarrhoea; sed cruor iterum aenaribus, cum aquae calidae per caput decurre iis Sensu , atque aliqua in lipothymiam pro Pensione, destillat. Ad vesperas febris incre scit, sed iussis moderatur. Sub nocte calor a getur , gulae dolor accedit : sed somno fruitur aegrotus. Die sexta, sanguis iterum ad bibram e naribus prorumpit, ac in VaSe Su Sceptu S. con

e rescit . Pulsus nunc pleni, sed molles , De

267쪽

MORI ILLI. 267 quentes; dolor nullus ad caput, vix ullus ad

fauces; respiratio , si tussim excipiamus sata multam, liberrima. Morbillorum nunc plural in cute obserVantur exanthemata , oculi pru-t xlenies, ac rubri. Ad vesperas horripilatio succcedit, augetur calor, arieriae pleniores, ac frequentius pulsant; facilis respiratio. Augeturi morbillorum ad thoracem , ac nova comparet: ad brachia eruptio . Rarior quidem tussis, sedi magna nunc Pectoris oppressio, difficultas spi-: randi succedit. Tunditur hinc vena, sanguini

ii que educitur libra . Aliqua post hoc lipol hy-i mia, cum jactactione, dissicultate spirandi, aci pulsu parvo, inaequali insequitur; mox vomi-

tus accedit, a quo pulsus insurgunt, ac minusi frequentes, pleniores redduntur. Sanguis tenuit mox corio obducitur. Sub optimo, ut videba i iur, aegrotantis statu, novae mox ac priori i luis graviores lipo thymiae inopinato Oidiuntur et sed insecuto demum quatuor horarum Somno, hae turbae sedantur. Die septima, tussis m, nor , respiratio facillima , sternutat ita , licet per Viae nunc et liberae existant nares, frequen

tior; Pulsus molles, pleniusculi. Sed hac etiam

268쪽

166 MORBILLI. vix elapsa nocte, copiosa morbillorum, ad faciem iterum et brachia, sed et ad tibias et

crura, contigerat eruptio. Versus meridiem denuo Sat gravis respirandi aegrotantem dissicultas, post horae interim quadrantem cessans, invadit. Solvitur jam alvus, vomitusque cum emolumento subsequitur amarus ; sed redit mox suspiriosa ac dissicilis, mox iterum in facilem commutata , i respiratio . Pulsus nunc pleniores, frequentiores, calor major, ac dolor ad oculum, variolis quondam sat male tractatum, comparent ; facies rubra, non tensa, ac tussis moderata , sed tendinum subsultus observantur. Post meridiem, suspiriosa iterum ac di Gficilis in facilem, naturalem, et mox ex hac in illam, convertitur respiratio; sed post qua' tuor modo horas jactatio magna, binique amarae materiae sequuntur vomitus. Remittunt

nun C iterum symptomata, et alvus sponte ex

cernitur; post paucas vero horas, convulsio spastica tum faciem totam, tum manus Pedesque invadit, ac altos exprimit aegroto clamoreς . Sequitur . haec tertius nunc vomitus, alvum quo denuo exonerat aegrotus. Porrigitu r

269쪽

MORA ILLI. 26 I. liquoris an od ni, laudantque liquidi, quadrisio : rio quovis repetenda, portior sub quorum usuis pacantur sympio mata, ac te Vi manuum prael gresso frigore, morbillorum rursus in superfi-i cie augetur copia. Ad noctem oritur molestust in ore non sicco Siccitatis sensus, ac haurien- , di potus sine siti necessisa, quam novae mox t inquietudines, respiratio suspiriosa, desectio-l nis sensatio, brachiorum, manuum, genuum que convulsio ac Spa Smus, e Xcipiunt. Pulsus, nec fortes, nec debiles, centum in primo mi nuto ictus vix superant; nec ulla nunc tu Ssis aegrotantem divexat. Post horam somnus et facilis respiratior sed insomnio, ac ami Ssi Sanguinis fallaci id ea excitatus, debilitatem accusat, ac lipol hymias futuras veretur. Has tamen nec pulsus, nec alia praedicunt sympto

mata . Morbilli ad faciem copiosi, adhucdum rubent; in thorace aliqui pallescere videntur. Desideratus tandem ab opio inducitur Somnus . Die octava, urina turbida, iumeniosa, cx iis subhumida, calorque minor, respiratio libara: sed tussis Sicca recrudescit aliqua. Morbillo rum jam imminuitur rubor , et paucas PQ t

270쪽

168 MORA ILLI. horas tum Sudor universalis, copiosus foetidus que insequitur; tum puriforme ac multum inurinis praecipitatur sedimentum . Ab his mox febris fere omnis disparet, ac viscida quaedam

per tussim sputa screantur. Pruritus nunc major, quam ipsa sub exanthematis eruptione, incute sentitur. Arescunt plures in facie morbilli; ad noctem somnus, et, quae per totum hunc morbum paucissimae fuerunt urinae, hae magna satis minguntur in copia, ac die nona sedimentum leve ac furfuraceum deponunt. Hac die, sub febre vix ulla, tussis iterum augetur, nec Sputa Sequuntur. Ad faciem nunc tandem desquamatio succedit, simulque dolor an aure dextra acutissimus insurgit. Hunc interim decem horarum somnus sopivit, ac decima sequente die sudor iterum Sat magnus pro 1 Upit : quo pectoris artuumque morbilli sine

ulla opidei millis desquamatione evanoSciant, ac sub largo urinarum fluxu, nocturnoque Sudore, salu S integra iandem, po Si paucos a morbo dies, restituitur aegroto. Hoc igitur pacto morbilli cum varia tum febre, tum aliis nonnunquam complicant tir affecti-